Ti Kadi Sasao ni Jesus Impluensiaanna Dagiti Kararagyo?
“Idi nalpas ni Jesus dagitoy a sasao, ti imbungana ket nagsiddaaw unay dagiti bunggoy iti wagas ti panangisurona.”—Mat. 7:28.
1, 2. Apay a nagsiddaaw ti bunggoy iti wagas ti panangisuro ni Jesus?
NASKEN nga awaten ken iyaplikartayo dagiti sasao ni Jesu-Kristo, ti bugbugtong nga Anak ti Dios. Awan ti tao a pumada iti panangisurona. Kinapudnona, nagsiddaaw dagiti tattao iti wagas ti panangisurona iti Sermon iti Bantay!—Basaen ti Mateo 7:28, 29.
2 Ti panangisuro ti Anak ni Jehova ket saan a kas kadagiti eskriba, nga imbatayda dagiti atiddog a palawagda kadagiti pannursuro ti imperpekto a tattao. Nangisuro ni Kristo “kas maysa a tao nga addaan kinaturay” gapu ta naggapu iti Dios dagiti insurona. (Juan 12:50) Kitaentayo no ania ti mabalin ken rumbeng nga epektona kadagiti kararagtayo dagiti kanayonan a sasao ni Jesus iti Sermonna iti Bantay.
Diyo Tuladen ti Kararag Dagiti Managinsisingpet
3. Ania ti kababagas dagiti sasao ni Jesus iti Mateo 6:5?
3 Ti kararag ket napateg a paset ti pudno a panagdayaw isu a masapul a kanayon nga agkararagtayo ken Jehova. Ngem nasken a maitunos dagiti kararagtayo kadagiti sasao ni Jesus iti Sermonna iti Bantay. Kinunana: “No agkararagkayo, dikay agbalin a kas kadagiti managinsisingpet; agsipud ta kaykayatda ti agkararag a sitatakder kadagiti sinagoga ken kadagiti nagsulian dagiti akaba a dalan tapno makita dagiti tattao. Pudno kunak kadakayo, Aw-awatendan a naan-anay ti gunggonada.”—Mat. 6:5.
4-6. (a) Apay a kaykayat dagiti Fariseo ti agkararag a “sitatakder kadagiti sinagoga ken kadagiti nagsulian dagiti akaba a dalan”? (b) Kasano a dagiti kasta a managinsisingpet “aw-awatendan a naan-anay ti gunggonada”?
4 No agkararag dagiti adalan ni Jesus, saanda koma a tuladen dagiti “managinsisingpet” a kas kadagiti aginlilinteg a Fariseo, a pammarang laeng ti kinarelihiosoda. (Mat. 23:13-32) Kaykayat dagita a managinsisingpet ti agkararag a “sitatakder kadagiti sinagoga ken kadagiti nagsulian dagiti akaba a dalan.” Apay? Tapno “makita dagiti tattao.” Kaugalian dagiti Judio idi umuna a siglo ti agkararag kas maysa a kongregasion bayat a mapupuoran dagiti daton iti templo (agarup 9:00 iti bigat ken 3:00 iti malem). Adu nga umili iti Jerusalem ti makipagkararag iti bunggoy dagiti agdaydayaw nga adda kadagiti paraangan ti templo. Iti ruar ti siudad, dagiti deboto a Judio masansan nga agkararagda iti mamindua iti kada aldaw bayat a ‘sitatakderda kadagiti sinagoga.’—Idilig ti Lucas 18:11, 13.
5 Yantangay kaaduan kadagiti tattao ti adayo iti templo wenno kadagiti sinagoga para kadagita a panagkararag, mabalinda ti agkararag iti sadinoman nga ayanda bayat dagita nga oras. Ngem gagaraen ti dadduma a bayat dagita nga oras ti panagkararag, addada “kadagiti nagsulian dagiti akaba a dalan.” Kayatda ngamin ‘a makita ida dagiti tattao’ nga aglabas. Dagiti managinsisingpet a deboto ‘agkararagda iti atiddog kas pambar’ tapno padayawan ida dagiti makakita kadakuada. (Luc. 20:47) Ditay koma tultuladen ida.
6 Kinuna ni Jesus a dagita a managinsisingpet “aw-awatendan a naan-anay ti gunggonada.” Tarigagayanda unay ti panangbigbig ken pammadayaw dagiti padada a tao—ket dayta laeng ti gunggonada gapu ta saan a sungbatan ni Jehova dagiti di napasnek a kararagda. Iti kasumbangirna, sungbatan ti Dios ti kararag dagiti pudno a pasurot ni Kristo kas ipakita ti kanayonan a kinuna ni Jesus.
7. Ania ti kaipapanan ti balakad nga agkararagtayo iti ‘pribado a siled’?
7 “Sika, nupay kasta, inton agkararagka, sumrekka iti pribado a siledmo ket, kalpasan a nairikepmon ti ridawmo, agkararagka ken ni Amam nga adda iti nalimed; iti kasta ni Amam a kumita iti nalimed supapakannakanto.” (Mat. 6:6) Wen, imbilin ni Jesus nga agkararagtayo iti pribado a siled kalpasan a mairikep ti ridaw. Ngem dina kayat a sawen a ti maysa ket saan a mabalin a mangidaulo iti panagkararag ti kongregasion. Imbes ketdi, kayatna a liklikantayo ti publiko a panagkararag a nairanta a mangala iti atension ken pammadayaw manipud kadagiti makakitkita. Nasken a laglagipentayo daytoy no nadutokantayo a mangidaulo iti kararag a kadua dagiti kakabsat. Masapul a maitunos met dayta iti sumaruno a balakad ni Jesus mainaig iti kararag.
8. Sigun iti Mateo 6:7, ania ti nasken a liklikan no agkararagtayo?
8 “No agkarkararagkayo, dikay ulit-uliten a sawen ti isu met laeng a bambanag, a kas iti ar-aramiden dagiti tattao iti nasnasion, ta pagarupenda a maipangagdanto gapu iti panagusarda iti adu a sasao.” (Mat. 6:7) Dinakamat ni Jesus ti sabali pay a liklikan no agkararag—ti panangulit-ulit. Dina kayat a sawen a ditay mabalin nga uliten dagiti naimpusuan nga araraw ken ebkas ti panagyaman bayat ti panagkararagtayo. Iti minuyongan ti Getsemani iti rabii sakbay ti ipapatay ni Jesus, maulit-ulit nga inusarna “ti isu met laeng a sao” iti kararagna.—Mar. 14:32-39.
9, 10. Ania ti kayat a sawen ti saan a panangulit-ulit kadagiti kararag?
9 Saan nga umiso a tuladentayo ti maulit-ulit a kararag “dagiti tattao iti nasnasion.” ‘Ulit-ulitenda’ dagiti naikabesa a lualo a naglaon kadagiti adu nga awan kaes-eskanna a sasao. Awan ti naitulongna kadagiti agdaydayaw ken Baal ti panagkararagda iti dayta a didiosen “manipud bigat agingga iti agmatuon, a kunkunada: ‘O Baal, sungbatannakami!’” (1 Ar. 18:26) Nalikaw ken maulit-ulit ti kararag ita ti minilion a tattao, a pampanunotenda a “maipangagdanto” ngem awan ti manamnamada. Tulongannatayo ni Jesus a mangbigbig nga awan ti pategna ken Jehova ti ‘panagusar iti adu a sasao’ kadagiti atiddog ken maulit-ulit a kararag. Kinuna pay ni Jesus:
10 “Gapuna, dikay agbalin a kas kadakuada, ta ti Dios nga Amayo ammona no ania ti bambanag a kasapulanyo sakbay pay a dawatenyo kenkuana.” (Mat. 6:8) Adu a lider ti relihion dagiti Judio ti nangtulad kadagiti Gentil a nagusar kadagiti nalabor a sasao no agkararagda. Ti naimpusuan a kararag a naglaon iti panangidayaw, panagyaman, ken araraw ket napateg a paset ti pudno a panagdayaw. (Fil. 4:6) Kaskasdi, di umiso nga ulit-uliten nga ibaga dagiti isu met laeng a banag tapno ipaganetget iti Dios no ania dagiti kasapulantayo. No agkararagtayo, nasken a laglagipentayo a ti kasarsaritatayo ket Daydiay ‘makaammo iti kasapulantayo sakbay pay a dawatentayo dayta kenkuana.’
11. Ania ti nasken a laglagipentayo no nadutokantayo a mangidaulo iti publiko a kararag?
11 Dagiti sasao ni Jesus maipapan kadagiti di maipangag a kararag ket rumbeng a pammalagip kadatayo a saan a maay-ayo ti Dios kadagiti nalabor ken awan mamaayna a sasao. Rumbeng a bigbigentayo met a ti publiko a kararag ket saan a gundaway tapno pagamangaen dagiti agdengdengngeg wenno pagpanunoten ida no kasano pay kapaut sakbay nga ibagada ti “Amen.” Ti pananggundaway iti kararag tapno mangipaay iti pakaammo wenno mangbalakad kadagiti agdengdengngeg ket saan met a maitunos iti anag ti sasao ni Jesus iti Sermonna iti Bantay.
Suruannatayo ni Jesus nga Agkararag
12. Ilawlawagyo ti kaipapanan ti araraw a “masantipikar koma ti naganmo.”
12 Nupay namakdaar ni Jesus maibusor iti di umiso a panangusar iti naindaklan a pribilehio ti kararag, insurona dagiti adalanna no kasano ti agkararag. (Basaen ti Mateo 6:9-13.) Ti pagtuladan a kararag nga insurona ket saan a nairanta a maikabesa tapno ulit-uliten. Imbes ketdi, agpaay a pagtuladan dayta no agkararagtayo. Kas pagarigan, ni Jesus dinakamatna ti Dios iti panglukat a sasao: “Amami nga adda iti langlangit, masantipikar koma ti naganmo.” (Mat. 6:9) Maitutop laeng nga awagantayo ni Jehova kas ‘Amatayo’ gapu ta isu ti Namarsua, nga agnanaed “iti langlangit,” nga adayo iti daga. (Deut. 32:6; 2 Cron. 6:21; Ara. 17:24, 28) Ti panangusar iti termino nga “Amami” nasken nga ipalagipna kadatayo a dagiti kapammatiantayo ket addaanda met iti nasinged a relasion iti Dios. Dagiti sasao a “masantipikar koma ti naganmo” ket panangyararaw nga agtignay ni Jehova tapno santipikarenna ti naganna manipud iti amin a pannakaumsi dayta sipud pay iyaalsa idiay Eden. Kas sungbat iti dayta a kararag, ikkatento ni Jehova ti kinadakes ditoy daga tapno masantipikar ti naganna.—Ezeq. 36:23.
13. (a) Kasano a matungpal ti kiddaw nga “umay koma ti pagariam”? (b) Ania ti ramanen ti araraw a maaramid koma ti pagayatan ti Dios ditoy daga?
13 “Umay koma ti pagariam. Maaramid koma ti pagayatam, kas sadi langit, kasta met iti daga.” (Mat. 6:10) Mainaig iti daytoy a kiddaw, laglagipentayo a ti ‘pagarian’ ket ti nailangitan a Mesianiko a Pagarian nga iturayan ni Kristo ken dagiti napagungar a “sasanto” a kakaduana. (Dan. 7:13, 14, 18; Isa. 9:6, 7) Ti panangikararag nga “umay” dayta ket panangkiddaw nga umay koman ti Pagarian ti Dios tapno dadaelenna ti amin a bumusbusor iti turay ti Dios. Asidegen a mapasamak dayta, a mangiruangan iti sangalubongan a paraiso a sadiay ket agari ti kinalinteg, talna, ken kinarang-ay. (Sal. 72:1-15; Dan. 2:44; 2 Ped. 3:13) Maar-aramiden ti pagayatan ni Jehova idiay langit. Ti panangkiddaw a maaramid dayta ditoy daga ket maysa nga araraw nga itungpal koman ti Dios dagiti panggepna ditoy daga, a pakairamanan ti panangdadaelna kadagiti bumusbusor ita kas iti inaramidna idi nagkauna a panawen.—Basaen ti Salmo 83:1, 2, 13-18.
14. Apay a maitutop nga ikararagtayo ti ‘tinapay nga agpaay itoy nga aldaw’?
14 “Itedmo kadakami ita nga aldaw ti tinapaymi nga agpaay itoy nga aldaw.” (Mat. 6:11; Luc. 11:3) No ikararagtayo daytoy, kidkiddawentayo iti Dios nga ipaayna ti kasapulantayo a taraon “agpaay itoy nga aldaw.” Daytoy ti mangipakita nga agtalektayo a kabaelan ni Jehova nga ipaay dagiti kasapulantayo iti tunggal aldaw. Saan a kararag daytoy tapno kiddawen ti aglaplapusanan a probision. Ti panangkiddaw iti inaldaw a kasapulantayo ipalagipna ti bilin ti Dios kadagiti Israelita nga agurnongda iti manna “tunggal maysa ti kaitutopanna iti inaldaw-aldaw.”—Ex. 16:4.
15. Ilawlawagyo no ania ti kayat a sawen ti kiddaw a “pakawanennakami kadagiti utangmi, a kas met iti panangpakawanmi kadagiti nakautang kadakami.”
15 Ti sumaruno a kiddaw iti pagtuladan a kararag itampokna ti maysa a banag a masapul nga aramidentayo. Kuna ni Jesus: “Pakawanennakami kadagiti utangmi, a kas met iti panangpakawanmi kadagiti nakautang kadakami.” (Mat. 6:12) Ipakita ti Ebanghelio ni Lucas a dagitoy nga ‘utang’ tuktukoyenda dagiti ‘basol.’ (Luc. 11:4) Pakawanennatayo laeng ni Jehova no ‘napakawantayon’ dagidiay nakabasol kadatayo. (Basaen ti Mateo 6:14, 15.) No kasta, rumbeng a sibubulos a pakawanentayo ti sabsabali.—Efe. 4:32; Col. 3:13.
16. Ania ti kayat a sawen ti kiddaw mainaig iti pannulisog ken pannakaispal manipud iti daydiay nadangkes?
16 “Saannakami nga iyeg iti pannakasulisog, no di ket ispalennakami iti daydiay nadangkes.” (Mat. 6:13) Ania ti kayat a sawen daytoy dua nga agkanaig a kiddaw iti pagtuladan a kararag ni Jesus? Daytoy ti masiguradotayo: Ni Jehova dinatay sulisogen nga agbasol. (Basaen ti Santiago 1:13.) Ni Satanas—“daydiay nadangkes”—ti talaga a “Mannulisog.” (Mat. 4:3) Adda dagiti bambanag nga ibaga ti Biblia a ti Dios ti mangar-aramid ngem ti kinaagpaysuanna, ipalpalubosna laeng dagita. (Ruth 1:20, 21; Ecl. 11:5) Gapuna, ti sasao a “saannakami nga iyeg iti pannakasulisog” ket panangkiddaw ken Jehova a dina ipalubos a tumuloktayo iti pannulisog nga agsukir kenkuana. Kamaudiananna, ti “ispalennakami iti daydiay nadangkes” ket maysa a kiddaw a saan koma nga ipalubos ni Jehova a masulisognatayo ni Satanas. Wen, makapagtalektayo a ‘saan nga ipalubos ti Dios a masulisogtayo iti labes ti kabaelantayo nga itured.’—Basaen ti 1 Corinto 10:13.
‘Itultuloyyo ti Agdawat, Agsapul, Agtuktok’
17, 18. Ania ti kaipapanan ti ‘itultuloyyo ti agdawat, agsapul, ken agtuktok’?
17 Indagadag ni apostol Pablo kadagiti kapammatianna: “Reggetanyo ti agkararag.” (Roma 12:12) Inyunay-unay dayta ni Jesus idi kinunana: “Itultuloyyo ti agdawat, ket maitedto dayta kadakayo; itultuloyyo ti agsapul, ket makasarakkayto; itultuloyyo ti agtuktok, ket mailukatto dayta kadakayo. Ta tunggal maysa nga agdawdawat umawat, ken tunggal maysa nga agsapsapul makasarak, ket iti tunggal maysa nga agtuktuktok mailukatto dayta.” (Mat. 7:7, 8) Umiso ti ‘agtultuloy a panangdawat’ iti aniaman a maitunos iti pagayatan ti Dios. Kas panangipaganetget iti kinuna ni Jesus, insurat ni apostol Juan: “Daytoy ti adda kadatayo a panagtalek [iti Dios], nga, uray ania ti dawatentayo maitunos iti pagayatanna, denggennatayo.”—1 Juan 5:14.
18 Ti balakad ni Jesus nga ‘itultuloyyo ti agdawat ken agsapul’ kaipapananna a nasken a napasnek ken di agressat ti kararagtayo. Masapul met nga ‘itultuloytayo ti agtuktok’ tapno makastrektayo iti Pagarian ken matagiragsaktayo dagiti bendision ken gunggona nga itdenna. Ngem manamnamatayo kadi a sungbatan ti Dios dagiti kararagtayo? Wen, no matalektayo ken Jehova, ta kinuna ni Kristo: “Tunggal maysa nga agdawdawat umawat, ken tunggal maysa nga agsapsapul makasarak, ket iti tunggal maysa nga agtuktuktok mailukatto dayta.” Adu a kapadasan dagiti adipen ni Jehova ti mangpaneknek a ti Dios ket pudno a “Managdengngeg iti kararag.”—Sal. 65:2.
19, 20. Maibatay iti sasao ni Jesus iti Mateo 7:9-11, kasano a mayasping ni Jehova iti maysa a naayat nga ama?
19 Ni Jesus inyaspingna ti Dios iti naayat nga ama a mangipapaay iti naimbag a bambanag kadagiti annakna. Panunotenyo nga addakayo nga agdengdengngeg idi impalawag ni Jesus ti Sermonna iti Bantay, idi a kinunana: “Siasino ti tao nga adda kadakayo a kenkuana ti anakna dumawat iti tinapay—iyawatannanto kadi iti bato? Wenno, nalabit, dumawatto iti ikan—iyawatannanto kadi iti serpiente? Gapuna, no dakayo, nupay nadangkeskayo, ammoyo no kasano ti mangted iti naimbag a sagsagut iti annakyo, anian a nangnangruna pay a kasta a ni Amayo nga adda iti langlangit mangted iti naimbag a bambanag kadagidiay agdawdawat kenkuana!”—Mat. 7:9-11.
20 Ti maysa nga ama, nupay makuna a ‘nadangkes’ gapu iti natawidna a basol, ket addaan iti nainkasigudan a panagayat iti anakna. Saanna nga allilawen ti anakna no di ket ikagumaanna nga ipaayan iti “naimbag a sagsagut.” Kas iti maysa nga ama, ti naayat a nailangitan nga Amatayo ket mangipapaay kadagiti “naimbag a bambanag,” kas iti nasantuan nga espirituna. (Luc. 11:13) Maparegtanatayo dayta a mangidatag iti makaay-ayo a panagserbi ken Jehova, ti Manangipaay iti “tunggal naimbag a sagut ken tunggal naan-anay a rangkap.”—Sant. 1:17.
Itultuloyyo ti Agpaidalan Kadagiti Sasao ni Jesus
21, 22. Apay a naisangsangayan ti Sermon iti Bantay, ken ania ti makunayo maipapan kadagitoy a sasao ni Jesus?
21 Ti Sermon iti Bantay ti kasayaatan a palawag a naibitla ditoy daga. Naisangsangayan daytoy gapu kadagiti naespirituan a linaon ken kinalawagna. Kas ipakita dagiti punto a maadal iti daytoy a serye dagiti artikulo, dakkel ti magunggonatayo no iyaplikartayo dagiti balakad daytoy a sermon. Makatulong dagitoy a sasao ni Jesus tapno mapasayaat ti biagtayo ita ken mangted iti naragsak a namnama iti masanguanan.
22 Kadagitoy nga artikulo, inusigtayo ti sumagmamano laeng kadagiti naespirituan a saniata a linaon ti Sermon ni Jesus iti Bantay. Dayta ti makagapu no apay a dagiti nakangngeg iti palawagna ‘nagsiddaawda iti wagas ti panangisurona.’ (Mat. 7:28) Sigurado a kasta met ti reaksiontayo no punnuentayo ti isip ken pusotayo kadagitoy a sursuro ken dadduma pay a sasao ti Naindaklan a Mannursuro, ni Jesu-Kristo.
Ania ti Sungbatyo?
• Ania ti kinuna ni Jesus maipapan kadagiti saan a napasnek a kararag?
• Apay a masapul a liklikantayo ti maulit-ulit a sasao no agkararagtayo?
• Ania dagiti kiddaw a linaon ti pagtuladan a kararag ni Jesus?
• Kasano a ‘maitultuloytayo ti agdawat, agsapul, ken agtuktok’?
[Ladawan iti panid 15]
Kinondenar ni Jesus dagiti managinsisingpet a nagkararag tapno laeng makita ken mangngeg ida dagiti tattao
[Ladawan iti panid 17]
Ammoyo kadi no apay nga umiso nga ikararagtayo ti inaldaw a taraontayo?