Dagiti Tulnek a Mangbalbaliw iti Biag

“Mabalin nga adu kadagiti agbasbasa kadagiti magasintayo ket adda am-ammoda a bulsek,” kuna ti Hunio 1, 1912, a ruar ti The Watch Tower. “Makaalada iti libre a pagbasaan. . . . Daytoy a literatura a para kadagiti bulsek ket nayimprenta a nakaumbok dagiti tulnek tapno mabasa dagiti bulsek.” Innayon ti The Watch Tower: “Maragragsakan ti adu a bulsek iti mensahe a dandanin ti aldaw a dumtengen dagiti bendision iti lubong.”

Idi naisurat dayta, agduduma pay laeng ti masursurot a sistema ti English braille. Ngem iyim-imprentan dagiti Saksi ni Jehova dagiti kinapudno iti Biblia kadagiti “nakaumbok a tulnek,” wenno iti braille. Ar-aramidentayo dayta agingga ita! Available-n dagiti literaturatayo iti braille iti nasurok a 50 a lengguahe. Kasano a maar-aramid dagita?

Ti umuna nga addang iti panangaramid iti braille ket mai-transcribe wenno mapagbalin dagiti sasao iti kaibatoganna a karakter ti braille. “Iti napalabas, gimmatangtayo iti software nga agi-transcribe iti braille, ngem limitado laeng a lengguahe ti kayana nga i-transcribe,” inlawlawag ni Michael Millen, nga agtrabtrabaho iti Text Processing Services iti Patterson, New York. “Us-usarenmi ita ti Watchtower Translation System, a kayana nga i-transcribe iti braille ti kaaduan a lengguahe iti lubong. Panagkunak, awanen ti sabali a program a makaaramid iti dayta.”

Kadagiti literatura a braille, mabasa met uray dagiti deskripsion dagiti artwork iti publikasiontayo. Kas pagarigan, kastoy ti deskripsion ti ladawan iti akkub ti Agbiagka a Naragsak iti Agnanayon! iti braille: “Lalaki a magmagna iti agsikkosikko a dalan, nga adu ti napipintas a mula, turturod, ken bambantay iti aglawlawna.” Imbaga ni Jamshed, a maysa a ministerial nga adipen ken payunir a bulsek, “Nagdakkel a tulong kaniak ti deskripsion dagiti piktiur.”

No nai-transcribe-n, maipatulod dagiti file kadagiti sanga nga opisina nga agem-emboss kadagiti braille a publikasion. Nalagda dagiti mausar a papel tapno saan a maabutan no mai-emboss dagiti tulnek ken saan a makulpi uray maulit-ulit a mausar. Sumaruno, mapagkakadua dagiti panid, ma-bind, sa maipatulod a karaman iti literatura a regular nga order ti kongregasion wenno maipatulod kas “free matter for the blind” no adda ti kasta a serbisio ti post office. No kasapulan, iyurnos dagiti sangay a mapapartak ti pannakaipatulod dagita tapno adda mausar dagiti kakabsat a bulsek wenno nakapsut ti panagkitana kadagiti gimong iti kongregasion.

Dagita a trabaho ket agkasapulan iti adu a tiempo ken kuarta. Kinapudnona, iti printery-tayo iti Wallkill, New York, makayimprentadan iti 50,000 a regular a Biblia iti tiempo a mang-emboss iti 2 laeng a braille a Biblia. Ti maysa nga English a braille a Biblia ket addaan iti 25 a volume. Nanginngina iti 123 a daras dagiti material a mausar iti panangaramid kadagita ngem iti maysa a regular a Biblia. Ti laeng akkub dagita a 25 a volume ket dandanin $150 (nasurok a ₱7,000) ti presiona!

Ania ti marikrikna dagiti agar-aramid kadagiti braille a publikasion? Imbaga ni Nadia, nga agserserbi iti sangay iti South Africa: “Marigrigatan dagiti kakabsattayo a bulsek ken nakapsut ti panagkitana, isu nga ibilangko a bendision no adda ti maaramidak a tumulong kadakuada. Nalawag a talaga nga ay-ayaten unay ida ni Jehova.”

Kasano ngay no saan nga ammo ti bulsek ti agbasa iti braille? Sumagmamano a tawenen ti napalabas, inruarmi ti Learn to Read Braille, maysa a workbook nga addaan iti nayimprenta a sasao ken braille. Nadisenio daytoy a mausar ti maysa a bulsek ken uray ti saan a bulsek. Ti broshur ket maysa kadagiti nagyan ti kit agraman ti positive slate ken stylus. Dagita ket usaren ti agsursuro iti braille tapno mai-emboss-na ti tunggal karakter ti braille. Makatulong met kenkuana dayta a panagpraktis tapno mas matandaananna ti tunggal karakter ken mailasinna dagita no arikapenna.

Ania ti naitulong dagiti publikasion a braille kadagiti kakabsat a bulsek wenno nakapsut ti panagkitana? Makigimgimong ni Ernst, a taga-Haiti, ngem awan ti us-usarenna a braille a publikasion. Isu nga ikabesana dagiti ibagana iti pasetna ken dagiti ikomentona kadagiti paset a saludsod ken sungbat. Imbagana: “Ngem ita, itayagko lattan ti imak no kayatko ti agkomento. Talaga a mariknakon a naikaykaysaak kadagiti kakabsatko. Kagiddankon ida a mangmangan iti naespirituan a taraon!”

“Nalaklaka a basaen dagiti publikasiontayo kompara kadagiti nabasakon a dadduma a publikasion iti braille,” imbaga ni Jan, a maysa a panglakayen idiay Austria a nakapsut ti panagkitana ken mangikonkondukta iti Panagadal iti Pagwanawanan ken Panagadal ti Kongregasion iti Biblia. “Nanumeruan ngamin dagiti panid, nalaka a biroken dagiti footnote, ken nalawag dagiti deskripsion dagiti piktiur.”

Ni Seon-ok, a payunir idiay South Korea, ket maysa a bulsek ken umel. No makigimong, nakadepende idi iti tactile signing, wenno panangarikap iti senias. Ngem ita, isunan a mismo ti mangbasbasa kadagiti material a naibatay iti Biblia a maadal iti gimong. Imbagana: “Nakarigrigat a basaen dagiti dadduma a publikasion ta adda dagiti napukaw a tulnek, killokillo dagiti linia, wenno nakaing-ingpis unay dagiti papelda. Ngem dekalidad dagiti papel nga us-usaren dagiti Saksi ni Jehova ken nalaka a maarikap dagiti tulnek, isu a nalaka met a basaen.” Innayonna: “Maadalko laeng idi dagiti publikasion no adda tumulong. Ngem ita, makapagadalakon a sisiak. Nakaragragsakak ta linawasen a makapagsaganaak para kadagiti Nakristianuan a gimong ken makasungsungbatakon. Basbasaek ti amin a braille a publikasiontayo. ‘Naadikakon’ nga agbasa kadagita.”

Kas kadagiti nayimprenta a literaturatayo, mabasa met daytoy kadagiti publikasiontayo iti braille: “Saan a mailaklako daytoy a publikasion. Maipapaay daytoy kas paset ti sangalubongan a trabaho a panangisuro iti Biblia a supsuportaran dagiti boluntario a donasion.” Agyamyamankami unay kadagiti impaayyo a donasionyo babaen kadagiti pamay-an ti panagdonar nga adda iti donate.jw.org. Nakatulong ti kinaparaburyo tapno maaddaan iti naespirituan a taraon ti amin, agraman dagiti bulsek ken dagiti nakapsut ti panagkitana.