ANGHEL

Agpada a ti Hebreo a mal·ʼakhʹ ken ti Griego nga agʹge·los literal a kaipapananda ti “mensahero.” Manipud iti umuna a libro ti Biblia agingga iti maudi, agparang dagitoy a sao iti gistay 400 a daras. No dagiti espiritu a mensahero ti maipatpatuldo, ti sasao naipatarus nga “anghel,” ngem no ti matuktukoy ket piho a dagiti natauan a parsua, ti patarus ket “mensahero.” (Ge 16:7; 32:3; San 2:25; Apo 22:8; kitaenyo ti MENSAHERO.) Nupay kasta, iti simboliko unay a libro ti Apocalipsis mabalin nga agaplikar iti natauan a parparsua ti sumagmamano a panangtukoy kadagiti “anghel.”​—Apo 2:1, 8, 12, 18; 3:1, 7, 14.

Dagiti anghel maaw-awaganda no dadduma iti espiritu; a dayta nga espiritu ket di makita ken mannakabalin. Ngarud mabasatayo: “Rimmuar ti maysa nga espiritu ket nagtakder iti sanguanan ni Jehova”; “Saan aya nga espirituda amin a maipaay iti publiko a panagserbi?” (1Ar 22:21; Heb 1:14) Yantangay addaanda kadagiti di makita a naespirituan a bagi, agyanda “iti langlangit.” (Mr 12:25; 1Co 15:44, 50) Maaw-awaganda met iti “annak ti pudno a Dios,” “bituen ti agsapa,” ken “nasantuan a linaklaksa” (wenno “sasanto”).​—Job 1:6; 2:1; 38:7; De 33:2.

Yantangay saanda a parparsua a mangasawa ken mangpataud iti kakikitada a mismo, dagiti anghel ket sinaggaysa a pinarsua ni Jehova babaen ti inauna nga Anakna, “ti pangrugian ti panamarsua ti Dios.” (Mt 22:30; Apo 3:14) “Babaen kenkuana [daytoy nga inauna nga Anak, ti Sao] amin a sabsabali pay a bambanag naparsuada iti langlangit . . . ti bambanag a di makita . . . Kasta met, isu addan kasakbayan ti amin a sabsabali pay a bambanag ket babaen kenkuana napaadda ti amin a sabsabali pay a bambanag.” (Col 1:15-17; Jn 1:1-3) Nabayagen a naparsua dagiti anghel sakbay ti panagparang ti tao, ta idi ‘naibangon ti daga’ “dagiti bituen ti agsapa sirarag-o a nagikkisda a sangsangkamaysa, ken ti amin nga annak ti Dios nangrugida a nagdir-i buyogen ti panangpadayaw.”​—Job 38:4-7.

No maipapan iti bilang ti angheliko a buybuyot ti langit, kinuna ni Daniel nga isu nakakita iti “sangaribu a rinibu a nagtultuloy a nagserbi [iti Dios], ken sangapulo a ribu a maminsangapulo a ribu a nagtalinaed a sitatakder iti mismo a sanguananna.”​—Da 7:10; Heb 12:22; Jud 14.

Panagsasaganad ken Ranggoda. No kasano nga adda panagsasaganad ken ranggo kadagiti makita a parsua, kasta met iti di makita a disso adda panagsasaganad ken ranggo kadagiti anghel. Ti kangrunaan nga anghel, agpadpada iti pannakabalin ken autoridad, isu ni Miguel, ti arkanghel. (Da 10:13, 21; 12:1; Jud 9; Apo 12:7; kitaenyo ti ARKANGHEL; MIGUEL Num. 1.) Gapu iti kinatan-okna ken iti pannakaawagna iti “dakkel a prinsipe nga agtaktakder maigapu iti annak ti ili [ti Dios],” maipagarup nga isu ti anghel a nangidalan iti Israel a lumasat iti let-ang. (Ex 23:20-23) Ti nakangatngato ti ranggoda kadagiti anghel no iti pribilehio ken dayaw isu dagiti serafin. (Isa 6:2, 6; kitaenyo ti SERAFIN.) Ad-adda a masansan (agarup 90 a daras), ti Kasuratan dakamatenna dagiti kerubin, ket manipud iti pannakailadawan dagiti annongen ken pagrebbenganda nalawag nga ik-ikutanda, met, ti maysa a naisangsangayan a saad iti nagtetengngaan dagiti anghel. (Ge 3:24; Eze 10:1-22; kitaenyo ti KERUBIN.) Kalpasanna adda dakkel a bagi dagiti angheliko a mensahero nga agserbi kas pamay-an ti komunikasion iti nagbaetan ti Dios ken ti tao. Nupay kasta, ad-adda pay ngem panangidanon laeng kadagiti mensahe ti aramidenda. Kas ahente ken diputado ti Kangatuan a Dios, agserbida kas responsable a manangitungpal iti nadibinuan a panggep, uray panangsalaknib ken panangispal dayta iti ili ti Dios wenno panangdadael kadagiti nadangkes.​—Ge 19:1-26.

Personalidad. Mabalin a ti sumagmamano saanda a bigbigen ti naiduma a personalidad dagiti indibidual nga anghel, a kunaenda a dagita ket di persona a puersa ti enerhia a naibaon a mangitungpal iti pagayatan ti Dios, ngem ti kasunganina ti isursuro ti Biblia. Ti indibidual a nagnagan ipasimudaagna ti kinaindibidual. Ti kinapudno a ti dua kadagiti naganda, Miguel ken Gabriel, ket nailanad umdas a pammasingked iti dayta a punto. (Da 12:1; Lu 1:26) Ti kaawan ti ad-adu pay a nagan ket salaknib iti panangipaay iti di maiparbeng a dayaw ken panagdaydayaw kadagitoy a parsua. Dagiti anghel imbaon ti Dios kas ahente nga agtignay iti naganna, saan nga iti bukodda a nagan. Ngarud, idi inimtuod ni Jacob iti maysa nga anghel ti naganna, nagkedked a mangibaga. (Ge 32:29) Ti anghel nga immasideg ken Josue, idi nakiddaw nga iyam-ammona ti bagina, insungbatna laeng nga isu ket “prinsipe ti buyot ni Jehova.” (Jos 5:14) Idi a dagiti nagannak ni Samson inimtuodda iti maysa nga anghel ti naganna, inkedkedna dayta, a kunkunana: “Apay aya nga imtuodem ti naganko, idinto ta maysa dayta a nakaskasdaaw?” (Uk 13:17, 18) Ginandat ni apostol Juan ti agdaydayaw kadagiti anghel ket namindua a nababalaw: “Agannadka! Dika aramiden dayta! . . . Agdaydayawka iti Dios.”​—Apo 19:10; 22:8, 9.

Kas persona, addaan dagiti anghel iti pannakabalin a makikomunikar iti maysa ken maysa (1Co 13:1), iti abilidad nga agsao iti nadumaduma a pagsasao ti tattao (Nu 22:32-35; Da 4:23; Ara 10:3-7), ken iti pannakabael nga agpanunot a pangipadayag ken pangidayaw ken Jehova (Sal 148:2; Lu 2:13). Pudno nga awanan iti sekso dagiti anghel, gapu ta kasta ti panangaramid kadakuada ni Jehova, saan a gapu ta di persona a puersa dagita. Pangkaaduan a maireprepresentar dagiti anghel kas lallaki, ket no aglasagda kankanayon nga iti lalaki a porma, gapu ta ti Dios ken ti Anakna naikuna a lallakida. Nupay kasta, idi a ti sumagmamano a naglasag nga anghel naigamerda iti panagragragsak iti sekso kadagidi kaaldawan ni Noe, naparuarda manipud kadagiti nailangitan a paraangan ni Jehova. Adtoy ti parangarang ti angheliko a kinaindibidual, ta, kas iti sangatauan, addaanda met iti wayawaya a mangngeddeng, buyogen ti pannakabalin nga agpili iti kayatda iti nagbaetan ti umiso ken di umiso. (Ge 6:2, 4; 2Pe 2:4) Babaen iti personal a panagpili, adda buybuyot dagiti anghel a kimmappon ken Satanas iti panagrebeldena.​—Apo 12:7-9; Mt 25:41.

Pannakabalin ken Pribilehio. Yantangay ti Dios pinarsuana ti tao a “nababbaba bassit ngem kadagiti anghel” (Heb 2:7), maikuna nga addaan dagiti anghel iti dakdakkel a kapasidad ti isip ngem iti tao. Kasta met a nabilbileg ngem tao ti pannakabalinda. “Bendituenyo ni Jehova, O dakayo nga anghelna, a nabileg iti pannakabalin, a mangitungtungpal iti saona.” Naiparangarang ti angheliko a pannakaammo ken pannakabalin idi a ti dua nga anghel nangipagtengda iti gumilgil-ayab a pannakadadael iti Sodoma ken Gomorra. Ti maysa nga anghel pinapatayna ti 185,000 kadagiti buyot ti Asiria.​—Sal 103:20; Ge 19:13, 24; 2Ar 19:35.

Makapagdaliasat met dagiti anghel kadagiti kasta unay a kapegges, nga adayo a manglab-aw kadagiti kapeggesan a kabaelan ti pisikal a lubong. Gapuna idi nga agkarkararag ni Daniel, ti Dios imbaonna ti maysa nga anghel a mangsungbat iti kararagna; ket dimteng ti anghel iti las-ud ti sumagmamano a kanito, sakbay pay ketdi a naingudo ti kararag.​—Da 9:20-23.

Ngem nupay nabilbilegda iti mental ken naespirituan a pannakabalin, dagiti anghel addaan kadagiti limitasion. Saanda nga ammo ti “aldaw ken oras” no kaano a mapunas daytoy a sistema ti bambanag, kinuna ni Jesus. (Mt 24:36) Paginteresanda unay ti pannakaitungpal ti pangpanggep ni Jehova, nupay kasta adda sumagmamano a banag a saanda a maawatan. (1Pe 1:12) Pagrag-oanda ti panagbabawi ti maysa a managbasol, ken buyaenda ti “bubuyaen iti teatro” nga inaramid dagiti Kristiano iti daytoy entablado ti lubong ti publiko nga aramid. Paliiwenda met ti umiso nga ulidan dagiti Kristiano a babbai a mangidalungdong iti pagilasinan ti kinaturay iti rabaw ti ul-uloda.​—Lu 15:10; 1Co 4:9; 11:10; kitaenyo ti IMORTALIDAD (Dagiti Agtawid iti Pagarian Maipaayanda iti Imortalidad).

Kas ministro ni Jehova, tinagiragsak dagiti anghel ti adu a pribilehio bayat dagiti di mabilang a naglabas a tiempo. Nagserbi dagiti anghel maipaay kada Abraham, Jacob, Moises, Josue, Isaias, Daniel, Zacarias, Pedro, Pablo, ken Juan, kas panangdakamat iti sumagmamano laeng. (Ge 22:11; 31:11; Jos 5:14, 15; Isa 6:6, 7; Da 6:22; Zac 1:9; Ara 5:19, 20; 7:35; 12:7, 8; 27:23, 24; Apo 1:1) Dagiti mensaheda nakatulong iti panangisurat iti Biblia. Iti Apocalipsis adayo nga ad-adu ti pannakadakamat dagiti anghel ngem iti aniaman a sabali pay a libro ti Biblia. Di mabilang nga anghel ti nakita iti aglawlaw ti naindaklan a trono ni Jehova; ti pito pinuyotanda ti pito a trumpeta, idinto ta ti sabali pay a pito imbuyatda ti pito a malukong ti unget ti Dios; ti maysa nga anghel nga agtaytayab iti nagtangatangan addaan iti “agnanayon a naimbag a damag”; ngem inwaragawag ti sabali pay, “Ti Babilonia a Dakkel narban.”​—Apo 5:11; 7:11; 8:6; 14:6, 8; 16:1.

Saranay ni Kristo ken dagiti pasurotna. Manipud rugi agingga iti ngudo, dagiti nasantuan nga anghel ti Dios pinalpaliiwda ti temporario a panagnaed ni Jesus ditoy daga buyogen ti kasta unay a panaginteres. Impakaammoda ti pannakayinaw ken pannakayanakna, ken nagserbida kenkuana kalpasan ti 40-aldaw a panagayunar. Isu pinabileg ti maysa nga anghel idi nagkararag idiay Getsemani iti maudi a rabiina kas tao. Idi dimteng ti bunggoy a mangaresto kenkuana, mabalinna koma ti mangayab iti di nakurang ngem 12 a lehion dagiti anghel no kinayatna nga aramiden ti kasta. Impakaammo met dagiti anghel ti panagungarna ken addada idi iyuulina sadi langit.​—Mt 4:11; 26:53; 28:5-7; Lu 1:30, 31; 2:10, 11; 22:43; Ara 1:10, 11.

Kalpasan dayta, dagiti espiritu a mensahero ti Dios nagtultuloyda a nagserbi kadagiti adipenna ditoy daga, kas met laeng iti inkari ni Jesus: “Dikay umsien ti maysa kadagitoy a babassit; ta ibagak kadakayo a dagiti anghelda sadi langit kanayon a makitada ti rupa ni Amak.” (Mt 18:10) “Saan aya nga espirituda amin a maipaay iti publiko a panagserbi, a naibaon tapno agserbida kadagidiay agtawid iti pannakaisalakan?” (Heb 1:14) Saanen nga agpakita dagitoy a mannakabalin nga anghel maigapu kadagiti adipen ni Jehova ditoy daga, a kas idi inispalda dagiti apostol manipud pagbaludan; nupay kasta, naipanamnama kadagiti adipen ti Dios ti maipapan kadagiti kankanayon nga adda, di makita a mangsalaknib a buybuyot, nga agpaypayso a kas kadagidiay nangpalikmut ken mammadto Eliseo ken iti adipenna. “Mangtedto kadagiti bukodna nga anghel iti bilin maipapan kenka, tapno saluadandaka iti amin a daldalanmo.” Wen, “ti anghel ni Jehova agpakpakarso iti intero nga aglikmut dagidiay agbuteng kenkuana, ket alawenna ida.”​—Sal 91:11; 34:7; Ara 5:19; 2Ar 6:15-17.

Naipakita pay a dagiti anghel kumuyogda inton umay ni Jesu-Kristo maipaay iti panangukom, nga ilasinna “dagiti trigo” manipud “kadagiti dakes a ruot” ken “dagiti karnero” manipud “kadagiti kalding.” Dagiti anghel nakikapponda ken Miguel iti pananggubatna iti dragon ken kadagiti sairo idi naipasngay ti Pagarian ti Dios idiay langit. Suportarandanto met ti Ari ti ar-ari iti pannakidangadangna inton gubat ti naindaklan nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin.​—Mt 13:41; 25:31-33; Apo 12:7-10; 19:14-16.