ABAGA

Ti paset ti bagi ti tao wenno animal nga agdawadaw kadagiti sikigan iti baba ti tengnged; no palawaen pay ti pagaplikaranna, maysa a pamukelen wenno nadarisdis a paset ti turod.

Idi un-unana, a kas ita, kaugalian ti panangibaklay iti aw-awit kadagiti abaga. (Ge 21:14; Ex 12:34) Ti lakasa ti tulag masapul idi a maawit, saan nga iti kareson, no di ket kadagiti abaga dagiti Levita. (1Cr 15:15; Jos 3:14, 15; 2Sm 6:3, 6-9, 13) Ti nadagsen nga awit kadagiti abaga mabalin nga ipasimudaagna ti pannakairurumen wenno pannakaadipen. (Sal 81:5, 6; Isa 10:27; 14:25; Mt 23:4) Naipadto a ti tribu ni Isacar ‘irukobna ti abagana tapno agbaklay kadagiti awit.’ (Ge 49:14, 15) Iti pakasaritaan ti Israel, daytoy a tribu situtulok idi nga umawat iti pagrebbengan ken agtrabaho iti nadagsen. Adu a natured a mannakirupak maipaay ken Ukom Barak ti nagtaud iti daytoy a tribu, ket idi agangay, naggapu iti dayta ni Ukom Tola; kasta met, idi tiempo ni David, adu a masirib ken maingel a lallaki ti naala iti daytoy a tribu.​—Uk 5:13, 15; 10:1, 2; 1Cr 7:1-5; 12:23, 32.

Ti autoridad wenno pagrebbengan naikuna nga agsaad iti abaga ti maysa. Impakpakauna ti padto ni Isaias a ti naprinsipean a turay maiparabaw iti abaga ni Jesu-Kristo. (Isa 9:6) Ni Isaias imbagana ken di matalek a Sebna a ni Eliakim ti mangala iti saad ni Sebna kas mayordomo iti balay ti ari, a ti Dios ikabilna iti rabaw ti abaga ni Eliakim “ti tulbek iti balay ni David.” Yantangay ti tulbek kadagiti kasta a kaso inladawanna ti pagrebbengan ken autoridad, daytoy a padto mabalin a mainaig iti panangawat ni Kristo iti autoridad iti Pagarian kas nairepresentar iti Davidiko a tulag. (Isa 22:15, 20-22; Lu 1:31-33; idiligyo met ti Apo 3:7.) Makapainteres met a paliiwen a ti pektoral ti panangukom sibibitin manipud kadagiti pedaso a pangabaga dagiti pagan-anay ti nangato a padi, nabatad nga iladawanna ti sumagmamano nga autoridad nga agpannuray wenno agsaad kadagiti abaga ti Nangato a Padi, ni Jesu-Kristo.​—Ex 28:6, 7, 12, 22-28; kitaenyo ti NANGATO A PADI.

Kinuna ni Moises maipapan ken Benjamin, idi binendisionanna dagiti annak ti Israel: “Daydiay dungdungnguen ni Jehova agtaeng koma a sitatalged iti sibayna, . . . ket agtaengto iti nagbaetan dagiti abagana.” (De 33:12) Agparang a tumukoy daytoy iti kinapudno a ti sentro ti gobierno ti ar-ari iti linia ni David maaddanto iti teritoria ni Benjamin. Ti isu met laeng a Hebreo a sao a naaramat ditoy maipaay iti “abaga” ket naipatarus a “deppaar” wenno “darisdis” iti Josue 15:8 (AT, Mo, NW), a nangdakamat iti maysa a darisdis ti turod a nagsaadan ti Jerusalem.​—Kitaenyo ti dadduma pay a pagarigan iti Ex 27:14, 15; Nu 34:11; Jos 15:10; 1Ar 6:8; Eze 25:9.

Ti ‘panangisarang iti nasungit nga abaga’ iladawanna ti isusupiat iti pammatigmaan ken linteg ti Dios (Ne 9:29; Zac 7:11), idinto ta ti panagserbi iti “abagan-abaga” ipasimudaagna ti nagkaykaysa a panagtignay.​—Sof 3:9.

Ti abaga ti kalakian a karnero iti sakripisio ti Nazareo iti panagturpos ti karina ket maited iti agan-annong a padi, a daytoy ket maysa a paset ti bingay ti padi.​—Nu 6:19, 20; kitaenyo met ti De 18:3.