Ipalgak ni Jehova ti “Masapul a Maaramid iti Mabiit”

“Ti palgaak ni Jesu-Kristo, nga inted kenkuana ti Dios, tapno ipakitana kadagiti adipenna ti bambanag a masapul a maaramid iti mabiit.”​—APOC. 1:1.

ANIA TI SUNGBATMO?

Ania a paset ti dakkel a ladawan ti mangisimbolo iti Anglo- Americano a Turay ti Lubong?

Kasano nga inladawan ni Juan ti relasion ti Anglo-Americano a Turay ti Lubong ken ti United Nations?

Kasano nga impakita dagiti sirmata da Daniel ken Juan ti panagpatingga ti turay ti tao?

1, 2. (a) Ania ti matarusantayo no pagdiligentayo dagiti padto da Daniel ken Juan? (b) Ania ti irepresentar ti umuna nga innem nga ulo ti atap nga animal?

NO PAGDILIGENTAYO dagiti padto da Daniel ken Juan, matarusantayo ti kaipapanan ti adu a paspasamak ditoy lubong ita ken iti masanguanan. Ania ti maadaltayo maipapan iti atap nga animal a pito ti ulona a nasirmata ni Juan, iti nakabutbuteng nga animal a sangapulo ti sarana a nasirmata ni Daniel, ken iti kinuna ni Daniel mainaig iti dakkel a ladawan a natagtagainep ni Nabucodonosor? Ania ti masapul nga aramidentayo gapu iti nalawag a pannakaawattayo kadagitoy a padto?

² Usigentayo ti atap nga animal iti sirmata ni Juan. (Apoc., kap. 13) Kas nadakamaten iti immuna nga artikulo, ti umuna nga innem nga ulo ti animal irepresentarda ti Egipto, Asiria, Babilonia, Medo-Persia, Grecia, ken Roma. Gimmura amin dagitoy iti bin-i ti babai. (Gen. 3:15) Nagtalinaed ti Roma, ti maikanem nga ulo, kas kabilgan a turay iti ginasut a tawen kalpasan ti panangisurat ni Juan iti sirmatana. Idi agangay, ti Roma ket sinuktan ti maikapito nga ulo. Ania a kabilgan a turay ti lubong ti irepresentar ti maikapito nga ulo, ken kasano ti panangtratona iti bin-i ti babai?

BIMMILEG TI BRITANIA KEN ESTADOS UNIDOS

 3. Ania ti irepresentar ti nakabutbuteng nga animal a sangapulo ti sarana, ken ania ti iladawan ti sangapulo a sara?

³ Maammuantayo ti maikapito nga ulo ti atap nga animal iti Apocalipsis kapitulo 13 no pagdiligentayo ti sirmata ni Juan ken ti nakabutbuteng nga animal a sangapulo ti sarana iti sirmata ni Daniel.a (Basaen ti Daniel 7:7, 8, 23, 24.) Ti animal a nakita ni Daniel irepresentarna ti Romano a Turay ti Lubong. (Kitaen ti tsart iti panid 12-13.) Idi maikalima a siglo C.E., nangrugi a masinasina ti Imperio ti Roma. Ti sangapulo a sara a nagtubo iti ulo dayta a nakabutbuteng nga animal irepresentarda dagiti pagarian a nagtaud iti dayta nga imperio.

4, 5. (a) Ania ti inaramid ti bassit a sara? (b) Ania ti irepresentar ti maikapito nga ulo ti atap nga animal?

⁴ Espesipiko a nadakamat ti uppat kadagiti sara, wenno pagarian, a timmubo iti ulo ti narungsot nga animal. Tallo kadagita ti pinarut ti sabali pay a sara, “maysa a bassit.” Natungpal daytoy idi bimmileg ti Britania a dati a paset ti Imperio ti Roma. Ngem saan pay a kasta kabileg ti Britania idi maika-17 a siglo. Nabilbileg idi nga amang ti tallo a paset ti Imperio ti Roma​—ti Espania, Netherlands, ken Francia. Ngem saggaysa a pinarut ti Britania dagita a turay ket inikkatna ida iti natan-ok a saadda. Idi katengngaan ti maika-18 a siglo, agbalbalinen ti Britania kas dominante a turay iti lubong. Ngem saan pay a nagbalin a maikapito nga ulo ti atap nga animal.

⁵ Nupay nagbalin a dominante a nasion ti Britania, simmina dagiti kolonia iti Amianan nga America. Nupay kasta, saan a linapdan ti Britania ti itatanor ti Estados Unidos kas nabileg a nasion. Sinalaknibanna pay ketdi babaen kadagiti pakigubatna a barko. Idi nangrugi ti aldaw ti Apo idi 1914, naipasdeken ti Britania ti kadakkelan pay laeng nga imperio ket nagbalin met ti Estados Unidos a kabilgan nga industrialisado a nasion ditoy daga.b Bayat ti Gubat Sangalubongan I, naaddaan ti Estados Unidos ken Britania iti naisangsangayan nga aliansa. Iti dayta a gundaway, nabukel ti Anglo-Americano a Turay ti Lubong kas ti maikapito nga ulo ti animal. Kasano ti panangtrato daytoy nga ulo iti bin-i ti babai?

 6. Ania ti inaramid ti maikapito nga ulo iti ili ti Dios?

⁶ Di nagbayag kalpasan ti rugi ti aldaw ti Apo, ti maikapito nga ulo rinautna ti ili ti Dios​—dagiti nabatbati a kakabsat ni Jesus ditoy daga. (Mat. 25:40) Impasimudaag ni Jesus a bayat ti kaaddana, aktibonto ditoy daga ti natda ti bin-i ti babai. (Mat. 24:45-47; Gal. 3:26-29) Ti Anglo-Americano a Turay ginubatna dagitoy a nasantuan. (Apoc. 13:3, 7) Idi Gubat Sangalubongan I, indadanesna ti ili ti Dios, imparitna dagiti publikasionda, ken imbaludna dagiti pannakabagi ti klase matalek nga adipen. Gapuna, ti maikapito nga ulo ti atap nga animal gistayna napasardeng ti trabaho a panangasaba iti sumagmamano a tiempo. Ammo ni Jehova a kasta ti mapasamak ket impalgakna dayta ken Juan. Imbaga met ti Dios ken Juan nga agbalin manen nga aktibo iti trabaho a panangasaba ti segundario a paset ti bin-i. (Apoc. 11:3, 7-11) Pudno a napasamak dayta kas ipakita ti pakasaritaan dagiti adipen ni Jehova iti moderno a panawen.

TI ANGLO-AMERICANO A TURAY TI LUBONG KEN TI SAKA A LANDOK KEN PILA

 7. Ania ti pagnaigan dagiti saka ti dakkel a ladawan ken ti maikapito nga ulo ti atap nga animal?

⁷ Ania ti pagnaigan dagiti saka ti dakkel a ladawan ken ti maikapito nga ulo ti atap nga animal? Ti Britania, ken uray ti Estados Unidos, ket nagtaud iti Imperio ti Roma. Ngem ania ti naikuna maipapan kadagiti saka ti ladawan? Nadeskribir dagitoy kas nagtipon a landok ken pila. (Basaen ti Daniel 2:41-43.) Tuktukoyen daytoy a deskripsion ti isu met laeng a panawen a panagbalin a prominente ti maikapito nga ulo ti atap nga animal​—ti Anglo-Americano a Turay ti Lubong. No kasano a narukrukop ti naglaok a landok ken pila ngem iti puro a landok, nakapkapuy met ti Anglo-Americano a Turay ngem iti turay a nagtaudanna. Kasano?

8, 9. (a) Kasano nga impakita ti maikapito a turay ti lubong ti arig landok a bilegna? (b) Ania ti irepresentar ti pila iti saka ti ladawan?

⁸ Adda dagiti tiempo nga impakita ti maikapito nga ulo ti animal ti arig landok a bilegna. Kas pagarigan, pinaneknekanna dayta babaen ti panangabakna idi Gubat Sangalubongan I. Nagminar manen dayta nga arig landok a bilegna idi Gubat Sangalubongan II.c Kalpasan dayta a gubat, adda latta dagiti tiempo nga impakitana ti arig landok a bilegna. Ngem sipud pay itataudna, ti landok ket nalaokanen iti pila.

⁹ Nabayagen a kayat a maammuan dagiti adipen ni Jehova ti simboliko a kaipapanan dagiti saka ti dakkel a ladawan. Deskribiren ti Daniel 2:41 ti naglaok a landok ken pila kas maysa laeng a “pagarian.” No kasta, ti pila irepresentarna dagiti tattao iti sakup ti Anglo-Americano a Turay ti Lubong, a mamagbalin iti dayta a narukrukop ngem iti puro a landok nga Imperio ti Roma. Naikuna a ti pila ket tumukoy kadagiti “putot ti sangatauan,” wenno kadagiti ordinario a tattao. (Dan. 2:43) Iti sidong ti Anglo-Americano a Turay, iruprupir dagiti tattao ti kalinteganda babaen iti panagwelga, panangbukel kadagiti union ken militante a grupo. Pinakapuy ngarud ti gagangay a tattao ti arig landok a bileg ti Anglo-Americano a Turay. Kasta met, gapu iti agsisimparat nga opinion dagiti politiko ken iti bassit laeng a butos a nangabakan dagiti kandidato, kimmapsut uray ti bileg dagiti nalatak a lider isu a marigatanda a mangyimplementar kadagiti platapormada. Impadto ni Daniel: “Ti sangkapaset ti pagarian napigsanto ket ti sangkapaset narasinto.”​—Dan. 2:42; 2 Tim. 3:1-3.

10, 11. (a) Anianto ti mapasamak iti “saka”? (b) Ania ti maikunatayo iti bilang dagiti ramay ti saka?

¹⁰ Iti maika-21 a siglo, nagtultuloy ti naisangsangayan nga aliansa ti Britania ken ti Estados Unidos, a masansan nga agdanggayda a mangaksion iti napapateg a bambanag iti lubong. Ipatalged dagiti padto maipapan iti dakkel a ladawan ken iti atap nga animal nga awanen ti sumukat iti Anglo-Americano a Turay ti Lubong. Nupay nakapkapuy daytoy a maudi a turay ti lubong ngem iti daydiay irepresentar dagiti gurong a landok, saanto a maburak a bukbukodna.

¹¹ Adda kadi naisangsangayan a kaipapanan ti bilang dagiti ramay ti saka ti ladawan? Iti dadduma a sirmata, adda kaipapanan dagiti bilang a dinakamat ni Daniel, kas iti bilang ti sara kadagiti ulo ti nadumaduma nga animal. Ngem idi dineskribir ni Daniel ti ladawan, saanna a dinakamat ti bilang dagiti ramay ti saka. No kasta, agparang nga awan ti kaipapanan ti bilang dagiti ramay ti saka, no kasano nga awan ti kaipapanan ti bilang dagiti takiag, ima, ramay, gurong, ken saka ti ladawan. Kinuna laeng ni Daniel a naaramid iti landok ken pila dagiti ramay ti saka. Manipud iti dayta a deskripsion ni Daniel, maikunatayo ngarud a ti Anglo-Americano a Turay ti Lubong ti agdama nga agturay inton ti “bato,” a mangirepresentar iti Pagarian ti Dios, tamaanna ti saka ti ladawan.​—Dan. 2:45.

TI ANGLO-AMERICA KEN TI ATAP NGA ANIMAL A DUA TI SARANA

12, 13. Ania ti irepresentar ti atap nga animal a dua ti sarana, ken ania ti aramidenna?

¹² Nupay ti Anglo-Americano a Turay ti Lubong ket naglaok a landok ken pila, ipakita dagiti sirmata nga inted ni Jesus ken Juan nga adda napateg nga itungpal daytoy a turay bayat dagiti maudi nga aldaw. Kasano? Nakita ni Juan ti maysa nga atap nga animal a dua ti sarana nga agsasao a kas dragon. Ania ti irepresentar daytoy a karkarna nga animal? Nagaliansa a turay daytoy ta adda dua a sarana. Makitkita manen ni Juan ti Anglo-Americano a Turay ti Lubong ngem iti naisangsangayan a papelna.​—Basaen ti Apocalipsis 13:11-15.

¹³ Dayta nga atap nga animal ibagbagana a mangaramid dagiti tattao iti ladawan ti pito ti ulona nga atap nga animal. Insurat ni Juan a ti ladawan ti atap nga animal ket agparang, agpukaw, sa agadda manen. Kasta ti napasamak iti maysa nga organisasion nga intandudo ti Britania ken Estados Unidos. Nabuangay dayta nga organisasion a mamagkaykaysa ken mangirepresentar kadagiti pagarian ti lubong.d Nagparang daytoy nga organisasion kalpasan ti Gubat Sangalubongan I ken naawagan iti League of Nations. Nagpukaw dayta idi rugi ti Gubat Sangalubongan II. Bayat dayta a gubat, indeklara ti ili ti Dios nga agparangto manen ti ladawan ti atap nga animal, sigun iti padto iti Apocalipsis. Agpayso a nagparang manen dayta ngem naawaganen iti United Nations.​—Apoc. 17:8.

14. Apay nga inawagan ni Juan ti ladawan ti atap nga animal kas “maikawalo nga ari”?

¹⁴ Dineskribir ni Juan ti ladawan ti animal kas “maikawalo nga ari.” Apay? Saan a natukoy dayta kas maikawalo nga ulo ti orihinal nga atap nga animal no di ket ladawan laeng. Aniaman a bilegna ket agtaud kadagiti nasion a karaman iti dayta, nangnangruna iti kangrunaan a sumupsuporta, ti Anglo-Americano a Turay ti Lubong. (Apoc. 17:10, 11) Ngem umawat iti autoridad tapno agtignay kas ari a mangibanag iti maysa a mision a pangrugian ti agsasaruno a pasamak a mamagbalbaliw iti pakasaritaan ti tao.

TI LADAWAN TI ANIMAL LAMUTENNA TI BALANGKANTIS

15, 16. Ania ti isimbolo ti balangkantis, ken ania ti napasamak kadagiti mangsupsuporta kenkuana?

¹⁵ Sigun ken Juan, adda simboliko a balangkantis a sisasakay iti maris eskarlata nga atap nga animal​—ti ladawan ti atap nga animal a pito ti ulona. Ti babai konkontrolenna ti animal ken addaan iti nagan a “Babilonia a Dakkel.” (Apoc. 17:1-6) Daytoy a balangkantis irepresentarna ti amin a palso a relihion, a dagiti relihion iti Kakristianuan ti kangrunaan a pasetna. Dagiti palso a relihion supsuportaranda ti ladawan ti animal ken ikagkagumaanda nga impluensiaan dayta.

¹⁶ Nupay kasta, bayat ti aldaw ti Apo, nadlaw ti Babilonia a Dakkel a maab-abbatanen ti pagtugtugawanna a dandanum, dagiti tattao a mangsupsuporta kenkuana. (Apoc. 16:12; 17:15) Kas pagarigan, idi damo a nagparang ti ladawan ti animal, dagiti relihion ti Kakristianuan​—kangrunaan a paset ti Babilonia a Dakkel​—ti mangdomdominar kadagiti pagilian iti Laud. Ngem iti agdama, napukawen ti panagraem ken suporta dagiti tattao kadagita a relihion ken dagiti ministroda. Patien pay ketdin ti kaaduan a ti relihion ti pakaigapuan dagiti problema ditoy lubong. Kadagiti pagilian iti Laud, umad-adu dagiti grupo a mangiprotprotesta a masapul a maikkat ti amin a relihion.

17. Ania ti dandanin mapasamak iti palso a relihion, ken apay?

¹⁷ Ngem saan nga in-inut a mapukaw ti palso a relihion. Agtultuloy a nabileg ken ikagumaanna a diktaran dagiti ari. Ngem imulanto ti Dios ti panggepna iti puso dagita nga agtuturay. (Basaen ti Apocalipsis 17:16, 17.) Din agbayag, tignayenen ni Jehova dagiti gobierno iti sistema ni Satanas (nga irepresentar ti United Nations) tapno darupenda ti palso a relihion. Ikkatendanto ti bilegna ket samsamenda ti amin a kinabaknangna. Kasla imposible a mapasamak dayta no kadagiti kallabes a dekada. Iti agdama, agpegpeggaden ti balangkantis iti bukot ti eskarlata ti marisna nga animal ngem saanto nga in-inut a maalus-os no di ket giddatonto a matnag.​—Apoc. 18:7, 8, 15-19.

MADADAEL DAGITI ATAP NGA ANIMAL

18. (a) Anianto ti aramiden ti atap nga animal, ket ania ti pagbanaganna? (b) Kas naipadto iti Daniel 2:44, ania dagiti pagarian a dadaelento ti Pagarian ti Dios? (Kitaen ti kahon iti panid 17.)

¹⁸ Kalpasan a madadael ti palso a relihion, matignayto ti atap nga animal (ti napolitikaan nga organisasion ni Satanas ditoy daga) a mangdarup iti Pagarian ti Dios. Saan a kabaelan dagiti ari ti daga a darupen ti Pagarian ti Dios idiay langit, isu nga ipapasda ti pungtotda kadagidiay adda ditoy daga a mangsupsuporta iti dayta. Ngem agresultanto daytoy iti pannakatalipuposda. (Apoc. 16:13-16; 17:12-14) Dinakamat ni Daniel ti maysa a paset dayta a gubat. (Basaen ti Daniel 2:44.) Madadaelto ti atap nga animal a nadakamat iti Apocalipsis 13:1, ti ladawanna, ken ti dua ti sarana nga atap nga animal.

19. Ania ti namnamaentayo a mapasamak, ken ania ti masapul nga aramidentayo itan?

¹⁹ Agbibiagtayon iti tiempo ti maikapito nga ulo. Awanen ti tumaud a sabali nga ulo daytoy nga animal sakbay a madadael. Ti Anglo-Americano a Turay ti Lubong isu ti kabilgan a turay inton mapunas ti palso a relihion. Natungpalen ti amin a detalye dagiti padto da Daniel ken Juan. Manamnamatayo nga asidegen ti pannakadadael ti palso a relihion ken ti gubat ti Armagedon. Nasaksakbay nga impalgak ti Dios dagita a detalye. Ngem ipangpangagtayo kadi dagiti pakdaar dagitoy a padto? (2 Ped. 1:19) Masapul ngarud a dumasigtayo itan ken Jehova ken suportarantayo ti Pagarianna.​—Apoc. 14:6, 7.

[Footnotes]

[Kahon iti panid 17]

ANIA TI MATUKTUKOY NGA “AMIN DAGITOY A PAGARIAN”?

Kuna ti padto iti Daniel 2:44 a ti Pagarian ti Dios “rumekennanto ken pagpatinggaenna amin dagitoy a pagarian.” Dagiti laeng pagarian nga insimbolo ti nadumaduma a paset ti ladawan ti tuktukoyen dayta a padto.

Anianto ti mapasamak iti amin a dadduma pay a gobierno ti tao? Adda ipalgak ti padto iti Apocalipsis maipapan iti dayta. Kunana a ti “ar-ari iti intero a mapagnaedan a daga” maurnongdanto maibusor ken Jehova para iti “naindaklan nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin.” (Apoc. 16:14; 19:19-21) Ngarud, malaksid kadagiti pagarian nga inrepresentar dagiti paset ti ladawan, madadael met ti amin a dadduma pay a gobierno ti tao inton Armagedon.