LINO, II
[Heb., peʹsheth, pish·tahʹ; Gr., liʹnon].
Mula a maimulmulan idi pay nagkauna a tiempo, a dagiti linabagna ket kadawyan idi a maar-aramid a lienso, a kas met laeng ita. Mabalin a dumakkel ti lino (Linum usitatissimum) manipud 0.3 agingga iti 1.2 m (1 agingga iti 4 pie). Iti laeng ngato a tumpuar ti nakuttong nga ungkay ti mula, nga addaan iti nakusnaw a berde ken arintiddog a bulbulong. Iti murdong ti tunggal sanga wenno babassit a sanga, adda ti lima ti petalona a sabong a natayengteng wenno nakusnaw nga asul (manmano a puraw) ti marisna.—LADAWAN, Tomo 1, p. 544.
No ti lino naaddaanen iti “busbusel” mabalinen nga apiten (Ex 9:31), a maaramid dayta babaen ti pananggabut wenno panangbukual. Kalpasanna maibilag ti lino. Nalabit a daytoy ti panggep a nayaplag dagiti ungkay ti lino iti pangatepan ti balay ni Rahab idiay Jerico.—Jos 2:6.
Ti pamay-an dagiti Hebreo a panangproseso iti lino ket nalabit maitunos iti panangiladawan ni Pliny a Laklakay idi umuna siglo K.P. iti librona a Natural History (XIX, III, 17, 18) ken iti kadaanan a mangiparangarang a ladawan a nataginayon iti Beni Hasan idiay Egipto. Kalpasan a maikkat ti pannakabungana, dagiti ungkay ti lino naan-anay a maipalned iti danum ken mapandagan kadagiti bato tapno saanda a tumpaw. Bayat a nakauper ti lino iti danum, agrupsa ti kayo a pasetna, iti kasta mabukra dagiti linabagna. No agbukag ti ukisna, mayaonen iti danum dagiti ungkay sa maibilag ken maulit-ulit a maibalikid agingga a naan-anay a mayangyangan. Kalpasanna, mabatbat ti lino babaen ti maso iti rabaw dagiti dalumpinas a bato, ket mapagsisina ken madalusan dagiti linabag babaen ti panangsagaysay. Dagiti nababbaba a klase ti linabag a dumna iti ukis ket naaramat kas pabilo ti pagsilawan (kitaenyo ti Isa 42:3; 43:17; Mt 12:20), idinto ta dagiti makin-uneg a linabag, a napudpudaw ken nasaysayaat a kalidad, ket naaramid a sag-ut a napasileng babaen ti agtultuloy a panangbatbat iti rabaw ti natangken a bato.
Naikuna a maikanatad unay a pagmulaan iti lino ti nababa ken panaraten a daga, a kadawyan unay idiay Egipto. Iti nagkauna a lubong, daytoy a pagilian ket nalatak gapu iti nasayaat a liensona. Gapuna, ti impagteng ti Dios a saplit dagiti uraro, a nangdadael iti lino ken sebada, ket nakaro ti epektona iti ekonomia ti Egipto. (Ex 9:23, 31) Idi agangay, ti pammakdaar maibusor iti Egipto nga inlanad ni Isaias (19:9) ket inramanna “dagiti trabahador iti sinagaysay a lino” kadagidiay mabainan.—Kitaenyo ti LIENSO.