‘Kasta ti Inaramidda’

“Daytoy ti kaipapanan ti ayat iti Dios, a tungpalentayo dagiti bilinna.” ​—1 JUAN 5:3.

 1. Aniat’ mabalin a maikuna maipapan iti kinalawa ti ayat ti Dios?

“TI DIOS KET AYAT.” Amin a mangammo iti Dios ken mangtungpal kadagiti bilinna maapresiarda unay ti kinauneg dayta nga ayat. “Ti ayat adda itoy a banag, saan a gapu ta inayattayo ti Dios, no di ket gapu ta isu inayatnatayo ket imbaonna ti Anakna a kas pangikappia a sakripisio maipaay kadagiti basoltayo.” Bayat nga iparangarangtayo ti pammati iti napateg a daton a subbot ni Jesus, ‘agtalinaed[tayo] iti ayat ti Dios.’ (1 Juan 4:8-10, 16) Iti kasta mabalin a tagiragsakentayo ti aglaplapusanan a naespirituan a bendision itan ken iti sistema ti bambanag nga umayto, biag nga agnanayon.​—Juan 17:3; 1 Juan 2:15, 17.

 2. Kasano a nakagunggona kadagiti adipen ti Dios ti panagtulnog kadagiti bilinna?

² Nakaad-adu dagiti nailanad iti Biblia nga ulidan dagidi nangtungpal kadagiti bilin ti Dios ken sibabaknang a nabendisionan kas resultana. Karaman kadagitoy dagiti saksi sakbay ti panawen-Kristiano, a maipanggep iti dadduma kadakuada insurat ni apostol Pablo: “Iti pammati natayda amin dagitoy, nupay dida nagun-od ti kaitungpalan ti karkari, ngem nakitada ida iti adayo ket inabrasada ida ken silalatak nga indeklarada a ganggannaetda ken temporarioda nga agnanaed iti daga.” (Hebreo 11:13) Idi agangay, nagunggonaan dagiti matalek a Kristiano nga adipen ti Dios manipud “iti di kaikarian a kinamanangaasi ken ti kinapudno [a] dimteng baeten ken Jesu-Kristo.” (Juan 1:17) Kabayatan ti agarup 6,000 a tawen ti pakasaritaan ti tao, ginunggonaan ni Jehova dagiti matalek a saksi a nangtungpal kadagiti bilinna, nga iti kinapudnona ‘saan a makapadagsen.’​—1 Juan 5:2, 3.

Idi Kaaldawan ni Noe

 3. Kadagiti ania a pamay-an nga inaramid ni Noe ti “kasta”?

³ Kuna ti rekord ti Biblia: “Babaen iti pammati, kalpasan a naipaayan iti nadibinuan a pakdaar maipapan kadagiti bambanag a di pay nakita, impakita ni Noe ti nadiosan a buteng ket imbangonna ti maysa a daong a pakaisalakanan ti sangakabbalayanna; ket babaen itoy a pammati kinondenarna ti lubong, ket isu nagbalin nga agtawid iti kinalinteg a maitunos iti pammati.” Kas “maysa a manangaskasaba iti kinalinteg,” naan-anay a nagtulnog ni Noe iti Dios, a pinakdaaranna ti nadamsak a lubong sakbay ti Layus maipapan iti umad-adani a nadiosan a panangukom. (Hebreo 11:7; 2 Pedro 2:5) Iti panangibangon iti daong, siaannad a sinurotna ti plano nga inted ti Dios. Kalpasanna, inserrekna dagiti naituding nga animal ken abasto a taraon. “Kasta ti inaramid ni Noe mayanatup iti amin nga imbilin ti Dios kenkuana. Kasta ti inaramidna.”​—Genesis 6:22.

4, 5. (a) Kasano a ti dakes nga impluensia inapektaranna ti sangatauan agingga iti daytoy nga aldaw? (b) Apay a rumbeng nga aramidentayo ti “kasta” iti panagtulnog kadagiti nadiosan nga instruksion?

⁴ Kasapulan idi a sarangten ni Noe ken ti pamiliana ti dakes nga impluensia dagiti nasukir nga anghel. Naglasag dagitoy nga annak ti Dios ken nakidennada kadagiti babbai, a namataud kadagiti mestiso nga annak a nabilbileg ngem tao a nangriribuk iti sangatauan. “Ket nagdakes ti daga iti sanguanan ti pudno a Dios ket napno ti daga iti ranggas.” Inyeg ni Jehova ti Layus tapno mapukaw dayta a nadangkes a kaputotan. (Genesis 6:4, 11-17; 7:1) Nanipud idi kaaldawan ni Noe, saanen a napalubosan dagiti sairo nga anghel nga aglasag kas tao. Nupay kasta, ‘nagtultuloy nga adda ti intero a lubong iti pannakabalin daydiay nadangkes,’ ni Satanas a Diablo. (1 Juan 5:19; Apocalipsis 12:9) Iti naimpadtuan a pamay-an, inyasping ni Jesus dayta a nasukir a kaputotan idi kaaldawan ni Noe iti kaputotan ti sangatauan a nangilaksid kenkuana sipud pay idi nangrugi a makita ti pagilasinan ti ‘kaaddana’ idi 1914.​—Mateo 24:3, 34, 37-39; Lucas 17:26, 27.

⁵ Kas idi kaaldawan ni Noe, ikagkagumaan ita ni Satanas nga iyeg ti sangatauan ken ti planetatayo iti pannakadadael. (Apocalipsis 11:15-18) Isu a naganat nga ipangagtayo ti naipaltiing a bilin: “Ikapetyo ti naan-anay a kabal manipud iti Dios tapno mabalinanyo ti agtakder a sititibker maibusor kadagiti pangallilaw a pamuspusan ti Diablo.” (Efeso 6:11, footnote [iti Ingles]) Iti daytoy, mapabilegtayo babaen ti panangadal iti Sao ti Dios ken panangyaplikar iti dayta iti biagtayo. Maysa pay, addaantayo iti naayat nga organisasion ni Jehova, agraman ti napulotan a “matalek ken masirib nga adipen” ken dagiti naayat a panglakayen, a siaanus a mangipastor kadatayo iti dalan a rumbeng a papanantayo. Adda iringpastayo a sangalubongan a trabaho a panangasaba. (Mateo 24:14, 45-47) Kas ken ni Noe, a siaannad a nangtungpal kadagiti nadiosan nga instruksion, sapay koma ta kanayontay nga aramiden ti ‘kasta.’

Ni Moises​—Ti Kaemmaan Kadagiti Tattao

6, 7. (a) Ania a makagunggona a panagpili ti inaramid ni Moises? (b) Ania nga ulidan iti kinatured ti imbati ni Moises kadatayo?

⁶ Usigenyo ti sabali pay a tao nga addaan pammati​—ni Moises. Nabalinanna koma a tinagiragsak ti maysa a biag a panangpennek iti bagi iti kinaluho idiay Egipto. Ngem kinaykayatna ti “maparigat a kadua ti ili ti Dios imbes a maaddaan iti temporario a panangtagiragsak iti basol.” Kas nadutokan nga adipen ni Jehova, “kimmita a sipapasnek iti pannakabayad ti gunggona [ken] nagtultuloy a natibker a kasla kitkitaenna daydiay Maysa a di makita.”​—Hebreo 11:23-28.

⁷ Mabasatayo iti Numeros 12:3: “Ni lalaki a Moises isu idi ti kaemmaan kadagiti isuamin a lallaki nga adda iti rabaw ti daga.” Iti kasunganina, nagtignay ni Faraon iti Egipto kas ti kapangasan kadagiti amin a tattao. Idi binilin ni Jehova da Moises ken Aaron a mangipakaammo iti panangukomna ken Faraon, kasanot’ panagtignayda? Naibaga kadatayo: “Inaramid da Moises ken Aaron ti imbilin kadakuada ni Jehova. Kasta ti inaramidda.” (Exodo 7:4-7) Anian nga ulidan iti kinatured para kadatayo a mangipakaammo kadagiti panangukom ti Dios itatta!

 8. Kasano a nakalikaguman kadagiti Israelita ti panangaramid iti “kasta,” ken kasano a ti panagrag-o nga imbungana ket umaspingto iti asidegen a masanguanan?

⁸ Sisusungdo kadi a sinuportaran dagiti Israelita ni Moises? Kalpasan a pinarigat ni Jehova ti Egipto iti siam kadagiti sangapulo a saplit, impaayanna ti Israel kadagiti detaliado nga instruksion iti panangrambak iti Paskua. “Ket dagiti tattao nagtamedda ket nagdaydayawda. Ket dagiti annak ti Israel napanda inaramid a kasta kas iti panangibilin ni Jehova kada Moises ken Aaron. Kasta ti inaramidda.” (Exodo 12:27, 28) Iti tengnga ti rabii iti dayta a nakallalagip nga aldaw, Nisan 14, 1513 K.K.P., ti anghel ti Dios pinapatayna amin nga inauna ti Egipto ngem linabsanna ti pagtaengan dagiti Israelita. Apay a naispal dagiti inauna ti Israel? Gapu ta nasalaknibanda babaen ti dara ti kordero ti Paskua, a naiwarsi kadagiti ruanganda. Inaramidda kas ti imbilin ni Jehova kada Moises ken Aaron. Wen, “kasta ti inaramidda.” (Exodo 12:50, 51) Iti Nalabaga a Baybay, nangaramid ni Jehova iti sabali pay a milagro iti panangisalakanna iti natulnog nga ilina bayat a dinadaelna ni Faraon ken ti nabileg a buyotna. Anian a panagrag-o dagiti Israelita! Kasta met itatta, dagiti adu a nagtulnog kadagiti bilin ni Jehova agrag-odanto iti pannakaimatangda iti pannakaalangonna inton Armagedon.​—Exodo 15:1, 2; Apocalipsis 15:3, 4.

 9. Ania dagiti moderno-aldaw a pribilehio ti inladawan ti panangaramid dagiti Israelita iti “kasta” mainaig iti tabernakulo?

⁹ Idi binilin ni Jehova ti Israel a mangummong iti kontribusion ken mangbangon iti tabernakulo idiay let-ang, sipaparabur nga impaay ti umili ti naan-anay a suportada. Kalpasanna, uray pay agingga iti kabassitan a detalye, sinurot da Moises ken dagiti situtulok a katrabahuanna dagiti arkitektural a plano nga impaay ni Jehova. “Kasta ti pannakalpas amin a pannakaaramid ti tabernakulo ti tolda ti gimong, ket dagiti annak ti Israel inaramidda kas imbilin ni Jehova ken Moises. Kasta ti inaramidda.” Umasping iti dayta, iti pannakaisibbo ti kinapadi, “inaramid ni Moises ti mayannurot iti amin nga imbilin ni Jehova kenkuana. Kasta ti inaramidna.” (Exodo 39:32; 40:16) Iti moderno a panawen, addaantay iti gundaway a mangipaay iti naimpusuan a suporta iti trabaho a panangasaba ken kadagiti programa para iti pannakaisaknap ti Pagarian. Isu a pribilehiotayo ti makikaykaysa iti panangaramid iti “kasta.”

Ni Josue​—Maingel ken Nakabilbileg

10, 11. (a) Aniat’ namagballigi ken Josue? (b) Kasano a mapabilegtayo a mangsaranget kadagiti pakasuotan iti kaaldawantayo?

¹⁰ Idi binilin ni Moises ni Josue a mangidaulo iti Israel a sumrek iti naikari a daga, mabalin a ti laeng lima a libro ni Moises, maysa wenno dua a salmo, ken ti libro a Job ti adda idi a naipaltiing a naisurat a Sao ni Jehova. Imbilin ni Moises ken ni Josue nga ummongenna dagiti tattao inton makagtengda iti Naikari a Daga ken ‘basaenna daytoy a linteg iti sango ti amin nga Israel iti pagdengngegda.’ (Deuteronomio 31:10-12) Maysa pay, binilin a mismo ni Jehova ni Josue: “Daytoy a libro ti linteg dinto umadayo ita ngiwatmo, no di ket iti aldaw ken iti rabii pampanunotemto, tapno tungpalem nga aramiden ti kas mayalubog iti isuamin nga adda a naisurat kenkuana; ta iti kasta parang-ayemto ti dalanmo ket iti kasta addanto naimbag a banagmo.”​—Josue 1:8.

¹¹ Ti inaldaw a panangbasa iti “libro” ni Jehova kinabalanna ni Josue a mangtaming kadagiti masanguanan a pakasuotan, a kas met laeng iti panangpabileg ti inaldaw a panangbasa iti Sao ni Jehova, ti Biblia, kadagiti moderno-aldaw a Saksina a mangsaranget kadagiti pakasuotan kadagitoy napeggad a “maudi nga al-aldaw.” (2 Timoteo 3:1) Gapu ta linikmutnatayo ti naranggas a lubong, ipapusotay met ti pammagbaga ti Dios ken ni Josue: “Agmaingel ken bumilegka. Saanka nga agbuteng ket dika met agkullayaw, ta ni Jehova a Diosmo adda kenka iti sadinoman a papanam.” (Josue 1:9) Kalpasan ti panangparmekda iti Canaan, sibabaknang a nagunggonaan dagiti tribu ti Israel idi nagnaedda iti tawidda. “Kas ni Jehova imbilinna ken Moises, kasta ti inaramid dagiti annak ti Israel.” (Josue 14:5) Agur-uray ti umasping a gunggona kadatayo amin itatta a mangbasa ken mangyaplikar iti Sao ti Dios iti biagtayo, a situtulnog nga aramidentay ti “kasta.”

Ar-ari​—Matalek ken Nasukir

12. (a) Ania a bilin ti naited kadagiti ari iti Israel? (b) Aniat’ nagbanagan ti di panagtulnog dagiti ari?

¹² Komusta ngay dagiti ari iti Israel? Imparebbeng ni Jehova iti ari a tungpalenna daytoy a bilin: “No isu makapagtugaw iti trono ti pagarianna, mangsuratto iti maysa a libro a maipaay kenkuana ti kopia daytoy a linteg nga adda iti sango dagiti papadi a Levita. Ket addanto laeng kenkuana, ket basbasaennanto idiay iti isuamin nga al-aldaw ti panagbiagna, tapno masursurona ti agbuteng ken Jehova a Diosna tapno salimetmetanna ti dagup ti sasawen daytoy a linteg ken dagitoy nga al-alagaden tapno aramidenna ida.” (Deuteronomio 17:18, 19) Tinungpal kadi dagiti ari ti Israel dayta a bilin? Kaaduanna, nakalkaldaang ta saanda a tinungpal, isu a sinagabada dagiti lunod a naipadto iti Deuteronomio 28:15-68. Kamaudiananna, naiwarawara ti Israel “manipud iti maysa a pungto ti daga agingga iti sabali a pungto ti daga.”

13. Kas ken David, kasanotay a magunggonaan babaen ti panagayat iti Sao ni Jehova?

¹³ Nupay kasta, impakita ni David​—ti immuna a matalek a natauan nga ari iti Israel​—ti naisangsangayan a debosion ken Jehova. Napaneknekan nga isu ti ‘maysa nga urbon a leon iti Juda,’ a mangiladladawan ken Kristo Jesus, ti manangparmek a ‘leon iti tribu ni Juda, ti ramut ni David.’ (Genesis 49:8, 9; Apocalipsis 5:5) Iti ania ti nagpannurayan ti bileg ni David? Addaan iti nauneg a panangapresiar iti naisurat a Sao ni Jehova ken nagbiag a maitunos iti dayta. Iti Salmo 19, “maysa a samiweng ni David,” mabasatayo: “Ti linteg ni Jehova awan pagkuranganna.” Kalpasan ti panangdakamatna kadagiti palagip, pagannurotan, bilin, ken hudisial a pangngeddeng ni Jehova, intuloy a kinuna ni David: “Ad-addada a matarigagayan ngem ti balitok, uray pay, ngem ti adu a nagugoran a balitok; nasamsam-itda met ngem diro ken kadagiti tedted ti kalaba. Maysa pay, kadakuada mabagbagaan ti adipenmo; iti panangsalimetmet kadakuada adda dakkel a gunggona.” (Salmo 19:7-11) No ti inaldaw a panangbasa iti Sao ni Jehova ken panangmennamenna iti dayta ket makagunggona idi 3,000 a tawenen ti napalabas, anian nga ad-adda pay itatta!​—Salmo 1:1-3; 13:6; 119:72, 97, 111.

14. Iti ania a pamay-an nga ipakita ti panagbiag ni Solomon a saan nga umdas ti pannakaammo laeng?

¹⁴ Kaskasdi, saan nga umdas ti basta pananggun-od iti pannakaammo. Nasken met kadagiti adipen ti Dios nga agtignay maitunos iti dayta a pannakaammo, nga iyaplikarda dayta mayannurot iti pagayatan ti Dios​—wen, ti panangaramid iti “kasta.” Mayilustrar daytoy iti kaso ni Solomon nga anak ni David, a pinili ni Jehova “tapno agtugaw iti trono ti pagarian ni Jehova iti Israel.” Inawat ni Solomon ti rebbengen a mangibangon iti templo, nga aramatenna ti arkitektural a plano nga inawat ni David “babaen ti pannakaipaltiing.” (1 Cronicas 28:5, 11-13) Kasano a mairingpas ni Solomon daytoy dakkel a trabaho? Kas sungbat iti kararagna, impaayan ni Jehova iti sirib ken pannakaammo. Babaen kadagitoy, ken babaen ti panangsurot kadagiti plano nga inted ti Dios, naibangon ni Solomon dayta a nadayag a balay, nga idi agangay napno iti dayag ni Jehova. (2 Cronicas 7:2, 3) Nupay kasta, iti saan a nabayag, napaay ni Solomon. Iti ania a banag? Kinuna ti linteg ni Jehova maipanggep iti ari idiay Israel: “Isu dinanto met paaduen dagiti assawana, tapno ti pusona di koma sumiasi.” (Deuteronomio 17:17) Ngem “addaan idi [ni Solomon] iti pito gasut nga assawa, a prinsesas, ken tallo gasut a kamalala; ket dagiti assawana in-inut . . . a pinagduyosda ti pusona a mangsurot kadagiti sabali a didios.” Kadagiti maudi a tawtawenna, nagbaw-ing ni Solomon manipud iti panangaramidna iti “kasta.”​—1 Ar-ari 11:3, 4; Nehemias 13:26.

15. Kasano nga inaramid ni Josias ti “kasta”?

¹⁵ Adda sumagmamano idi a natulnog nga ari iti Juda, a ti naudi kadakuada isu ni Josias. Idi tawen 648 K.K.P., rinugianna a dinalusan ti idolatria iti daga ken tinarimaan ti templo ni Jehova. Sadiay ti nakasarakan ti nangato a padi “iti libro ti linteg ni Jehova a naited iti pannakaaramat ni Moises.” Aniat’ inaramid ni Josias maipapan iti daytoy? “Ket di ari immuli iti balay ni Jehova, ken isuamin dagiti lallaki ti Juda, ken isuamin nga agnaed iti Jerusalem, ken dagiti papadi ken dagiti Levita, ken isuamin nga umili, bassit ken dakkel agpadpada; ket imbasana kadagiti pagdengngegda dagiti isuamin a sasao ti libro ti tulag a nasarakan idi iti balay ni Jehova. Ket ti ari nagtakder iti dissona, ket nagaramid iti tulag iti sango ni Jehova, iti pannagnana a siaannurot ken ni Jehova, ken ti panangsalimetmetna kadagiti bilbilinna, ken kadagiti pangpaneknekna, ken kadagiti ipaannurotna, iti isuamin a pusona, ken isuamin a kararuana, tapno aramidenna dagiti sasao ti tulag nga adda a naisurat iti dayta a libro.” (2 Cronicas 34:14, 30, 31) Wen, ‘kasta ti inaramid’ ni Josias. Kas resulta ti kinamatalekna, naitantan ti pannakaipatungpal ti panangukom ni Jehova iti awanan pammati a Juda agingga iti kaaldawan dagiti nasukir nga annakna.

Panagbiag a Maitunos iti Sao ti Dios

16, 17. (a) Kadagiti ania a pamay-an a masapul a surotentayo dagiti tugot ni Jesus? (b) Ania a dadduma pay a matalek nga ad-adipen ti Dios ti mangipaay kadagiti pagulidanantayo?

¹⁶ Kadagiti amin a tao a nagbiag, ti kasayaatan a pagwadan iti panangmennamenna iti Sao ti Dios ken panagbiag a maitunos iti dayta isu ni Apo Jesu-Kristo. Ti Sao ti Dios ket kas taraon kenkuana. (Juan 4:34) Kinunana kadagiti agdengdengngeg kenkuana: “Ti Anak dina kabalinan nga aramiden ti maysa a banag iti bukodna a nakem, no di laeng ti makitana nga ar-aramiden ti Ama. Ta aniaman dagiti bambanag nga aramiden dayta a Maysa, dagitoy a bambanag ti aramiden met ti Anak iti umasping a pamay-an.” (Juan 5:19, 30; 7:28; 8:28, 42) ‘Kasta ti inaramid’ ni Jesus, a kunana: “Bimmabaak manipud langit tapno aramidek, saan a ti pagayatak, no di ket ti pagayatan daydiay nangibaon kaniak.” (Juan 6:38) Maaw-awistayo kas dedikado a Saksi ni Jehova a mangaramid iti “kasta” babaen ti panangsurot kadagiti tugot ni Jesus.​—Lucas 9:23; 14:27; 1 Pedro 2:21.

¹⁷ Ti panangaramid iti pagayatan ti Dios ti kankanayon a kapatgan iti panunot ni Jesus. Pagaammona unay ti Sao ti Dios, isu a nakabalan idi a mangipaay kadagiti Nainkasuratan a sungbat. (Mateo 4:1-11; 12:24-31) Babaen ti naynay a panangimutektek iti Sao ti Dios, makapagbalintayo met a ‘naan-anay a makabael, naan-anay a nakabalan maipaay iti tunggal naimbag nga aramid.’ (2 Timoteo 3:16, 17) Surotentayo ti ulidan dagiti matalek nga adipen ni Jehova idi ugma ken kadagiti maud-udi a panawen ken kangrunaan iti amin, ti ulidan ti Apotayo, ni Jesu-Kristo, a nangikuna: “Tapno ti lubong maammuanna nga ay-ayatek ti Ama, a kas met ti Ama nga inikkannak iti bilin nga aramiden, gapuna nga ar-aramidek.” (Juan 14:31) Sapay koma ta ipakitatay met ti ayattayo iti Dios babaen ti panagtultuloytayo a mangaramid iti “kasta.”​—Lucas 12:29-31.

18. Ania komat’ manggutugot kadatayo nga ‘agbalin a managtungpal iti sao,’ ket ania ti sumaganad a mailawlawag?

¹⁸ Bayat a mennamennaentayo ti kinatulnog dagiti adipen ti Dios idi tiempo ti Biblia, saantay kadi a maparegta nga agserbi a simamatalek kabayatan ti maudi nga al-aldaw ti dakes a sistema ni Satanas? (Roma 15:4-6) Talaga a rumbeng a mapabilegtayo nga ‘agbalin a managtungpal iti sao’ iti naan-anay nga anagna, kas ilawlawag ti sumaganad nga artikulo.​—Santiago 1:22.

Malagipyo Kadi?

◻ Ania komat’ kaipapanan kadatayo “ti ayat iti Dios”?

◻ Aniat’ maadaltayo kadagiti ulidan da Noe, Moises, ken Josue?

◻ Agingga iti ania a nagtulnog dagiti ari iti Israel iti “sao” ti Dios?

◻ Kasano a ni Jesus ti Ulidantayo iti panagaramid iti “kasta”?

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Da Noe, Moises, ken Josue ‘inaramidda ti kasta’