EDAD

Ti tiempo a kapaut ti panagbiagen ti maysa, gagangay a nabilang babaen iti tawtawen, bulbulan, ken al-aldaw. Ti Hebreo nga idiomatiko a sasao a pangdeskribir iti pisikal nga edad ti maysa a tao isu ti panangikuna a ti maysa ket “anak ti” nakaad-adu a tawen. Ngarud, literal a naikuna a ni Jose natay nga “anak ti sangagasut ket sangapulo a tawen,” kayatna a sawen, “iti edad a sangagasut ket sangapulo a tawen.” (Ge 50:26) Ti edad mabalin met a tumukoy iti kinanataengan. Ti Hebreo a sao a sehv wenno seh·vahʹ (edad; kinalakay) ket nagtaud iti sao a kaipapananna ti ‘aguban’ ket naipatarus met a “kinaubanan.” (1Sm 12:2; Pr 20:29) Ti sumagmamano a Hebreo a sao a mainaig iti kinalakay ken panaglakay naadawda iti nombre a za·qanʹ, kaipapananna ti “barbas.” (Le 19:27) Ti Griego a sao a he·li·kiʹa kangrunaanna nga ipasimudaagna ti “kaatiddog ti biag” wenno ‘kinanataengan’ ti maysa a tao ngem mabalin a tumukoy met iti “pisikal nga idadakkel,” wenno katayag. (Mt 6:27; Jn 9:21; Lu 2:52; 19:3) Iti Griego a Kasuratan agparang met ti geʹras (“kinabaket”; Lu 1:36), pre·sbyʹtes (“lakayen”; Flm 9), ken pre·sbyʹtis (‘baketen’; Tit 2:3). Ti naud-udi a dua a sao nainaigda iti pre·sbyʹte·ros, kaipapananna ti “lakay; panglakayen.”​—Kitaenyo ti LAKAY.

Iti sidong ti Linteg, dagiti lallaki nga agedad iti 20 a tawen kualipikadoda iti namilitariaan a panagserbi. (Nu 1:3) Ti lalaki a bulsek manipud pannakayanakna nga impaayan ni Jesus iti panagkita sigurado a di kumurang a 20 ti tawenna idi, yantangay dagiti nagannakna imbagada kadagiti agpalpalutpot: “Imtuodenyo kenkuana. Isu nataenganen. Masapul nga agsao maipaay iti bagina.” (Jn 9:21, 23) Maipapan ken Sara, naikuna a “nalabsannan ti pagpatinggaan a tawen [edad]” ti panagpasngay iti annak, yantangay agedad idin iti agarup 90 a tawen.​—Heb 11:11.

Adda naikeddeng nga edad maipaay iti kualipikasion iti panagserbi iti templo, no kasano nga adda naikeddeng nga edad a pagsardengan ti inkapilitan a panagserbi. Kunaen ti sumagmamano nga adda di panagtunos ti sasao iti Numeros 4:3, 30, 31 ken 8:24-26, yantangay umuna a naibaga a ti edad maipaay iti panangrugi ti Levitico a panagserbi ket manipud edad a 30 a tawen, ket kalpasanna, manipud 25 a tawen. Nupay kasta, agparang a ti matuktukoy ditoy isu ti dua a kategoria ti panagserbi. Iti kasta, adda dagiti rabbiniko a gubuayan a mangidatag iti panangmatmat nga iti edad a 25, ti maysa a Levita maiyeg nga agserbi iti tabernakulo ngem aramidenna laeng dagiti nalaglag-an nga annongen, ket kalpasanna, no magtengannan ti naan-anay nga edad a 30, makipaseten kadagiti nadagdagsen nga annongen. Ipatuldoda a dagiti pannakatukoy ti “trabaho” ken ti “napagel a panagserbi ken ti panagserbi iti panangbagkat kadagiti awit” a nadakamat iti Numeros 4:3, 47 saanda nga agparang iti Numeros 8:24, nga iti dayta 25 ti naikeddeng nga edad. Isingasing met ti dadduma a dagidiay agserserbi manipud edad a 30 a tawen annongenda ti pannakaidaliasat ti tabernakulo ken dagiti alikamen dayta no umak-akarda idi, idinto ta dagidiay agserserbi a ti edadda adda iti nagbaetan ti 25 ken 30 nagserbida laeng no naibangonen ti tabernakulo ken naipatakderen iti disso a pagpakarsuan. Dagidiay manganamong iti panangmatmat a dagiti nadagdagsen nga annongen naituding laeng kadagiti adda iti edad a 30 ikalinteganda a dakdakkelen ti bileg iti dayta nga edad, nagtenganen ti kinamataengan iti panagpampanunot, ken kinalimbong iti panangaramid iti pangngeddeng. Ti Griego a Septuagint ilanadna ti edad kas 25 agpadpada iti Numeros 4:3 ken 8:24. Iti naud-udi a tiempo, idi kaaldawan ni David, ti naikeddeng nga edad iti panangrugi ti panagserbi iti tabernakulo, nga idi agangay sinuktan ti panagserbi iti templo, ket naibaba nga agbalin a 20 a tawen.​—1Cr 23:24-32; idiligyo met ti Esd 3:8.

Maipapan iti panagretiro iti inkapilitan a panagserbi, mapasamak daytoy no magtenganen dagiti Levita ti edad a 50. Ti sasao iti Numeros 8:25, 26 ipasimudaagna nga iti daytoy nga edad mabalin pay dagiti Levita ti boluntario a tumulong kadagidiay kualipikado pay kadagiti naituding nga annongen, ngem saanda a naikkan iti direkta nga annongen ket saanda met nga obligado a mangaramid iti kasta nga annongen. Naisingasing a ti naikeddeng nga edad ti panagretiro iti Levitico a panagserbi ket saan laeng a gapu iti konsiderasion iti edadda no di ket tapno maliklikan a nakaad-adu unay ti agannong iti kakasta nga akem. Daytoy a naikeddeng nga edad maipaay kadagiti Levita ket saan a nagaplikar iti Aaroniko a nangato a padi, ta ti mismo a nangato a padi nagserbi iti nasantuan nga akemna agingga iti ipapatayna no la ket ta kabaelanna pay. (Nu 35:25) Ni Aaron, ti umuna a nangato a padi ti Israel, napili maipaay iti dayta a panagserbi idi nasurok a 80 ti tawenna ket nagserbi iti gistay 40 a tawen.​—Ex 7:7; Nu 33:39.