Ipamaysayo ti Bagiyo iti Panagbasbasa
“Bayat nga um-umayak, itultuloymo nga igaed ti bagim iti panagbasa iti publiko, iti panamagbaga, iti panangisuro.”—1 TIMOTEO 4:13.
1. Kasanotay a magunggonaan iti panagbasa iti Biblia?
INIKKAN ni Jehova a Dios ti sangatauan iti nakaskasdaaw nga abilidad nga agsursuro nga agbasa ken agsurat. Impaayna met ti Saona, ti Biblia, tapno makasursurotay a naimbag. (Isaias 30:20, 21) No ar-arigen, dagiti pinanidna ti tumulong kadatayo a ‘makipagna’ kadagiti managbuteng-Dios a patriarka a kas kada Abraham, Isaac, ken Jacob. ‘Makita[tayo]’ dagiti nadiosan a babbai a kas kada Sara, Rebecca, ken ni nasungdo a Ruth a Moabita. Wen, ken ‘mangngeg[tayo]’ ni Jesu-Kristo a mangipapaay iti Sermonna iti Bantay. Magun-odtay amin daytoy a ragsak ken naindaklan a pannursuro manipud Nasantuan a Kasuratan no nalaingtay nga agbasa.
2. Aniat’ mangipakita a nalaing nga agbasa da Jesus ken dagiti apostolna?
2 Awan duadua a nalaing nga agbasa ti perpekto a tao a ni Jesu-Kristo, ket sigurado a kabesadona ti Hebreo a Kasuratan. Isu nga idi sinulisog ti Diablo, maulit-ulit a nagadaw ni Jesus kadagitoy ket kinunana, “Adda a naisurat.” (Mateo 4:4, 7, 10) Naminsan iti sinagoga idiay Nazaret, binasana iti publiko ket inyaplikarna iti bagina ti maysa a paset ti padto ni Isaias. (Lucas 4:16-21) Dagiti ngay apostol ni Jesus? Kadagiti suratda, masansan a nagadawda iti Hebreo a Kasuratan. Nupay minatmatan dagiti Judio nga agtuturay da Pedro ken Juan a kas awanan adal ken kadawyan gapu ta saanda a nagadal kadagiti nangato a Hebreo nga eskuelaan, silalawag a paneknekan dagiti nadibinuan pannakaipaltiingna a suratda a makabasa ken makasuratda a naimbag. (Aramid 4:13) Ngem pudno kadi a napateg ti abilidad nga agbasa?
“Naragsak Daydiay Mangbasa a Sipipigsa”
3. Apay a napateg unay a basaen ti Kasuratan ken dagiti Nakristianuan a publikasion?
3 Agbanag iti biag nga agnanayon ti pananggun-od ken panangyaplikar iti umiso a pannakaammo iti Kasuratan. (Juan 17:3) Isu a bigbigen dagiti Saksi ni Jehova a napateg unay ti panagbasa ken panagadal iti Nasantuan a Kasuratan ken kadagiti Nakristianuan a publikasion nga ipapaay ti Dios babaen ti klase matalek ken masirib nga adipen a buklen dagiti napulotan a Kristiano. (Mateo 24:45-47) Kinapudnona, babaen ti panangusar kadagiti naisangsangayan pannakadiseniona a publikasion ti Watch Tower, rinibun ti nasursuruan nga agbasa ket iti kasta magun-odda ti makaited-biag a pannakaammo iti Sao ti Dios.
4. (a) Apay a ragsak ti ibunga ti panagbasa, panagadal, ken panangyaplikar iti Sao ti Dios? (b) No maipanggep iti panagbasa, ania ti kinuna ni Pablo ken Timoteo?
4 Ragsak ti itden ti panagbasa, panagadal, ken panangyaplikar iti Sao ti Dios. Wen, ta maay-ayo ken maidaydayawtay ti Dios, awatentay ti paraburna, ken mapasarantay ti rag-o. Kayat ni Jehova nga agbalin a naragsak dagiti adipenna. Gapuna, binilinna dagiti papadi nga ibasada ti Lintegna kadagiti umili ti nagkauna nga Israel. (Deuteronomio 31:9-12) Idi imbasa ni Esdras nga eskriba ken dagiti dadduma pay ti Linteg kadagiti amin a tao a naguummong idiay Jerusalem, nailawlawag ti kaipapananna, ket nagbanag dayta iti “dakkel unay a panagrag-o.” (Nehemias 8:6-8, 12) Idi agangay kinuna ni Kristiano nga apostol Pablo ken ni Timoteo a katrabahuanna: “Bayat nga um-umayak, itultuloymo nga igaed ti bagim iti panagbasa iti publiko, iti panamagbaga, iti panangisuro.” (1 Timoteo 4:13) Kuna ti sabali pay a patarus: “Ipamaysam ti bagim iti panagbasa iti Kasuratan iti publiko.”—New International Version.
5. Kasano nga inaig ti Apocalipsis 1:3 ti kinaragsak iti panagbasa?
5 Sibabatad nga ipakita ti Apocalipsis 1:3 nga agpannuray ti kinaragsaktayo iti panagbasa ken panangyaplikar iti Sao ti Dios. Sadiay naikuna kadatayo: “Naragsak daydiay mangbasa a sipipigsa ken dagidiay dumngeg kadagiti sasao daytoy a padto, ken dagidiay mangtungpal kadagiti bambanag a naisurat iti dayta; ta ti naituding a tiempo asidegen.” Wen, masapul a basaentay a sipipigsa ken ipangag dagiti naimpadtuan a sao ti Dios iti Apocalipsis ken iti intero a Kasuratan. Ti pudno a naragsak a tao isu daydiay “ti pakaragsakanna adda iti linteg ni Jehova, ket iti lintegna basaenna a siaalumamay iti aldaw ken rabii.” Ti resultana? “Isuamin nga aramidna rumang-ayto.” (Salmo 1:1-3) Gapuna, adda naimbag a rason nga idagadag ti organisasion ni Jehova iti tunggal maysa kadatayo a basaen ken adalentayo ti Saona kas indibidual, kas pamilia, ken kadua dagiti gagayyem.
Panunotenyo a Naimbag ken Utobenyo
6. Ania ti naibilin a basaen ni Josue, ket kasano a makagunggona daytoy?
6 Kasanokay a magunggonaan a naan-anay iti panagbasayo iti Sao ti Dios ken kadagiti Nakristianuan a publikasion? Nalabit a masarakanyo a makagunggona ti panangtulad iti inaramid ni Josue, maysa a managbuteng-Dios a lider ti nagkauna nga Israel. Naibilin kenkuana: “Daytoy a libro ti linteg dinto umadayo ita ngiwatmo, no di ket iti aldaw ken rabii basaemto nga iyarasaas, tapno tungpalem nga aramiden ti kas mayalubog iti isuamin nga adda a naisurat kenkuana; ta iti kasta parang-ayemto ti dalanmo ket iti kasta agtignaykanto a nainsiriban.” (Josue 1:8) Ti ‘panagbasa nga iyarasaas’ kaipapananna ti panangibalikasyo iti sasao iti nakapsut a boses. Makatulong daytoy iti memoria, ta iyukuokna ti material iti panunot. Rebbeng a basaen ni Josue ti Linteg ti Dios iti “aldaw ken rabii,” wenno regular. Dayta ti pamay-an tapno agballigi ken agtignay a nainsiriban iti panangitungpal kadagiti inted-Dios a rebbengen. Matulongannakayo iti umasping a pamay-an ti kasta a regular a panagbasa iti Sao ti Dios.
7. Apay a ditay koma agdardaras no agbasatayo iti Sao ti Dios?
7 Dikay agdardaras no agbasbasakayo iti Sao ti Dios. No nangilasinkayo iti panawen nga agbasa iti Biblia wenno dadduma a Nakristianuan a publikasion, mabalin a kayatyo ti agbasa iti nainayad. Napateg daytoy nangruna no agad-adalkayo nga addaan panggep a manglagip kadagiti napateg a punto. Ket no agbasakayo, pagkurrienyo ti panunotyo. Anagenyo dagiti ibagbaga ti mannurat iti Biblia. Isaludsodyo iti bagiyo, ‘Ania ti puntona? Aniat’ aramidek iti daytoy nga impormasion?’
8. Apay a makagunggona ti agmennamenna no basbasaentayo ti Kasuratan?
8 Agmennamennakayo bayat a basbasaenyo ti Nasantuan a Kasuratan. Tumulong daytoy kadakayo a manglagip kadagiti salaysay iti Biblia ken mangyaplikar kadagiti Nainkasuratan a prinsipio. Ti panangmennamenna iti Sao ti Dios ken panangyukuok kadagiti punto iti panunotyo tulongannakay met nga agsao a naimpusuan, a mangipaay kadagiti nasayaat a sungbat kadagiti napasnek a managimtuod imbes a mangisawang iti banag a pagbabawyanyonto. Kuna ti nadibinuan pannakaipaltiingna a proverbio: “Ti puso ti nalinteg panunotenna ti isusungbatna.”—Proverbio 15:28.
Inaigyo Dagiti Baro a Punto Kadagiti Dati a Nasursuro
9, 10. Kasano a mapasayaat ti panagbasayo iti Biblia babaen ti pananginaig kadagiti baro a Nainkasuratan a punto iti dati nga ammoyon?
9 Masapul a bigbigen ti kaaduan a Kristiano a ti dati bassit laeng ti ammoda maipapan iti Dios, iti Saona, ken kadagiti panggepna. Ngem ita, mailawlawag dagitoy a Kristiano a ministro, mangrugi iti panamarsua ken panagbasol, ti panggep ti daton ni Kristo, maibagada ti pannakadadael daytoy dakes a sistema ti bambanag, ken maipakitada no kasano a maparaburanto ti natulnog a sangatauan iti biag nga agnanayon iti paraiso a daga. Posible daytoy kangrunaanna gapu ta nagun-od dagitoy nga adipen ni Jehova “ti mismo a pannakaammo ti Dios” babaen ti panagadal iti Biblia ken kadagiti Nakristianuan a publikasion. (Proverbio 2:1-5) In-inut a nainaigda dagiti baro a punto a naadalda kadagiti datin a maawatanda.
10 Makagunggona ken makapnek ti pananginaig kadagiti baro a Nainkasuratan a punto kadagidiay datin nga ammoyo. (Isaias 48:17) No maidatag dagiti linteg, prinsipio, wenno uray dagiti kasla narigat a maawatan a kapanunotan iti Biblia, inaigyo dagitoy kadagiti sigud nga ammoyon. Itunosyo ti impormasion iti naadalyo maipapan iti “pagtuladan iti makapasalun-at a sasao.” (2 Timoteo 1:13) Mangbirokkayo iti impormasion a mabalin a tumulong kadakayo a mangpatibker iti relasionyo iti Dios, mangpasayaat iti Nakristianuan a personalidadyo, wenno tumulong kadakayo a mangiranud kadagiti kinapudno ti Biblia iti sabsabali.
11. Aniat’ nalabit nga aramidenyo no makabasakayo iti maysa a banag a kuna ti Biblia maipapan iti kababalin? Iyilustraryo.
11 No nakabasakayo iti maysa a banag a kuna ti Biblia maipapan iti kababalin, ikagumaanyo nga ilasin ti prinsipio a nainaig. Utobenyo dayta, ket ikeddengyo no ania ti aramidenyo iti sidong dagiti umasping a kasasaad. Siiinget a nagkedked ni Jose nga anak ni Jacob nga agaramid ti seksual nga imoralidad a kadua ti asawa ni Potifar, nga insaludsodna: “Kasano ngarud ti panangaramidko itoy naindaklan a kinadakes ket makabasolak iti Dios?” (Genesis 39:7-9) Iti daytoy makatukay a salaysay, adda masarakanyo a prinsipio—basol iti Dios ti seksual nga imoralidad. Iti panunotyo mainaigyo daytoy a prinsipio iti dadduma pay a sasao iti Sao ti Dios, ket magunggonaankay iti daytoy a pannakaammo no masulisogkayo nga agaramid iti kasta a dakes nga aramid.—1 Corinto 6:9-11.
Iladawanyo iti Panunotyo Dagiti Nainkasuratan a Pasamak
12. Apay nga iladawanyo iti panunot dagiti salaysay ti Biblia bayat a basbasaenyo ida?
12 Tapno mayukuok iti panunotyo dagiti punto bayat ti panagbasayo, iladawanyo iti panunotyo ti mapaspasamak. Iladawanyo ti lugar, dagiti pagtaengan, dagiti tao. Denggenyo dagiti timekda. Angotenyo ti tinapay a malutluto iti urno. Biagenyo manen dagiti eksena. Iti kasta agbalin a makatignay a kapadasan ti panagbasayo, ta mabalin a makitayo ti kadaanan a siudad, masang-atyo ti nangato a bantay, masdaaw kadagiti pagsidsiddaawan ti panamarsua, wenno makalangen dagiti lallaki ken babbai nga addaan dakkel a pammati.
13. Kasanoyo nga iladawan ti nailanad iti Oc-ocom 7:19-22?
13 Ipapantayon a basbasaenyo ti Oc-ocom 7:19-22. Iladawanyo iti panunotyo ti mapaspasamak. Nagpuesto ni Ukom Gedeon ken dagiti tallogasut a maingel a lallaki nga Israelita iti asideg ti kampo dagiti Madianita. Agarup alas dies ti rabii, ti pangrugian ti “nagtengnga a panagbantay iti rabii.” Kapupuesto laeng dagiti guardia a Madianita, ket naabbungotan iti sipnget ti pakarso dagiti matmaturog a kabusor ti Israel. Adtoy! Siiiggem ni Gedeon ken dagiti tattaona kadagiti tangguyob. Iggem dagiti makinkannigid nga imada dagiti dadakkel a gorgorita a mangab-abbong kadagiti aluten. Pagammuan, pinaguni dagiti tallo a grupo a sagsasangagasut dagiti tangguyob, binurakda dagiti gorgorita, intag-ayda dagiti aluten, sada impukkaw: “Ti kampilan da Jehova ken Gedeon!” Kitaenyo ti kampo. Ayna, nagtataray a nagririaw dagiti Madianita! Bayat a nagtultuloy a pinaguni ti tallogasut dagiti tangguyobda, inkabil ti Dios ti kampilan dagiti Madianita a maibusor iti maysa ken maysa. Nagtalaw ti Madian, ket pinagballigi ni Jehova ti Israel.
Panagsursuro Kadagiti Napateg a Leksion
14. Kasano a maaramat ti Oc-ocom kapitulo 9 iti panangisuro iti ubing ti pannakasapul iti kinapakumbaba?
14 Babaen ti panagbasa iti Sao ti Dios, adu a leksion ti maadaltayo. Kas pagarigan, mabalin a kayatyo nga itukit kadagiti annakyo ti pannakasapul iti panagpakumbaba. Bueno, nalaka laeng nga iladawan iti panunot ken tarusan ti naikuna iti padto ti anak ni Gedeon, a ni Joatam. Irugiyo a basaen ti Oc-ocom 9:8: “Dagiti kaykayo napanda iti naminsan a tiempo a nangpulot iti maysa nga ari kadakuada,” kinuna ni Joatam. Nagkedked nga agturay ti kayo nga olibo, higos, ken ti ubas. Ngem naragsakan nga agbalin nga agturay ti nanumo a kalunay. Kalpasan ti sipipigsa a panangibasayo iti salaysay kadagiti annakyo, mabalinyo nga ilawlawag a dagiti napateg a mula iladawanda dagiti nasayaat a tattao a saan a nagtarigagay nga agturay kadagiti padada nga Israelita. Ti kalunay, a mausar laeng a pagsungrod, iladawanna ti panagturay ni natangsit nga Abimelec, a maysa a mammapatay nga agtarigagay a mangituray kadagiti sabsabali ngem nanungpal kas kaitungpalan ti padto ni Joatam. (Oc-ocom, kapitulo 9) Asino nga ubing ti mayat a dumakkel ken agbalin a kas iti kalunay?
15. Kasano a naitampok iti libro a Ruth ti kinapateg ti kinasungdo?
15 Silalawag a naipakita iti libro ti Biblia a Ruth ti kinapateg ti kinasungdo. Ipapantayon nga agsisinnublat dagiti kameng ti pamiliayo nga agbasa a sipipigsa iti dayta a salaysay ken mangtarus iti ibagbagana. Makitayo ni Moabita a Ruth nga agturong idiay Betlehem a kaduana ti nabalo a katuganganna a babai, ni Noemi, ket nangngegyo a kuna ni Ruth: “Ti ilim isunto ti ilik, ket ti Diosmo isunto ti Diosko.” (Ruth 1:16) Makitayo ni nagaget a Ruth nga agad-adas iti likudan dagiti agan-ani iti talon ni Boaz. Nangngegyo a pinadayawanna, a kunkunana: “Amin ti ili ti kailiak ammona a sika ti maysa a maikari a babai.” (Ruth 3:11) Di nagbayag, inasawa ni Boaz ni Ruth. Maitunos iti urnos para iti pannakiasawa iti agbayaw, babaen ken Boaz nagpasngay iti anak a lalaki a “maipaay ken Noemi.” Nagbalin ni Ruth a kapuonan ni David ket idi kamaudiananna ni Jesu-Kristo. Iti kasta inawatna ti “naan-anay a tangdan.” Maysa pay, adda napateg a leksion a maadal dagidiay agbasbasa iti dayta a Nainkasuratan a salaysay: Agbalinkay a nasungdo ken Jehova, ket sibabaknang a mabendisionankayto.—Ruth 2:12; 4:17-22; Proverbio 10:22; Mateo 1:1, 5, 6.
16. Ania a pannubok ti naglasatan dagiti tallo a Hebreo, ket kasanonatay a matulongan daytoy a salaysay?
16 Ti salaysay maipapan kadagiti Hebreo nga agnagan Sidrac, Misac, ken Abdenago matulongannatayo nga agmatalek iti Dios kadagiti narigat a kasasaad. Iladawanyo iti panunotyo ti pasamak bayat a sipipigsa a mabasa ti Daniel kapitulo 3. Naipasdek ti dakkel a ladawan a balitok iti tanap ti Dura, a naguummongan dagiti opisial ti Babilonia. Apaman a natokar dagiti instrumento ti musika, nagpakleb ket nagdaydayawda iti ladawan nga impasdek ni Ari Nabucodonosor. Kayatna a sawen, aminda malaksid kada Sidrac, Misac, ken Abdenago ti nangaramid iti kasta. Sidadayaw, ngem sititibker, imbagada iti ari a saanda a pagserbian dagiti diosna ken pagdayawan ti ladawan a balitok. Naitapuak dagitoy nga agtutubo a Hebreo iti gumilgil-ayab nga urno. Ngem ania ti napasamak? Kimmita iti uneg, uppat a nababaneg a lallaki ti nakita ti ari, a ti maysa kadakuada “kas maysa nga anak a lalaki dagiti didios.” (Daniel 3:25) Naparuar dagiti tallo a Hebreo iti urno, ket indaydayaw ni Nabucodonosor ti Diosda. Makagunggona nga iladawan iti panunot ti pasamak. Ket anian a leksion ti ipaayna maipanggep iti kinamatalek ken Jehova iti sidong ti pannubok!
Magunggonaan iti Panagbasa iti Biblia a Sangapamiliaan
17. Dakamatenyo iti apagbiit dagiti sumagmamano a makagunggona a banag a maadal ti pamiliayo iti sangsangkamaysa a panagbasa iti Biblia.
17 Adu ti magunggona ti pamiliayo no regular nga isaparanyo a basaen a sangsangkamaysa ti Biblia. Mangrugi iti Genesis, maimatanganyo ti panamarsua ken makitayo ti sigud a Paraiso a taeng ti tao. Mabalinyo ti makiraman iti kapadasan dagiti matalek a patriarka ken dagiti pamiliada ken sumurot kadagiti Israelita bayat ti ilalasatda iti nagmaga a Nalabaga a Baybay. Makitayo ti agtutubo a pastor a ni David a nangparmek iti higante a Filisteo a ni Goliat. Makita ti pamiliayo ti pannakabangon ti templo ni Jehova idiay Jerusalem, makitayo ti pananglangalang dagiti buyot ti Babilonia iti dayta, ken maimatanganyo ti pannakabangon manen dayta babaen ken Gobernador Zorobabel. Kaduayo dagiti nanumo a pastor iti asideg ti Betlehem, mangngegyo ti panangipakaammo ti anghel iti pannakayanak ni Jesus. Maammuanyo dagiti detalye ti bautismo ken ministeriona, makitayo ti panangisukona iti natauan a biagna kas subbot, ken mairanud iti rag-o iti panagungarna. Kalpasanna, mabalinyo ti makipagdaliasat ken apostol Pablo ken maimatanganyo ti pannakaipasdek dagiti kongregasion bayat nga agsaknap ti Kinakristiano. Sa, iti libro ti Apocalipsis matagiragsak ti pamiliayo ti naindaklan a sirmata ni apostol Juan maipapan iti masanguanan, agraman ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo.
18, 19. Ania dagiti singasing a naipaay maipanggep iti sangapamiliaan a panagbasa iti Biblia?
18 No sipipigsa a basaenyo ti Biblia a sangapamiliaan, nalawag ken nabibiag koma ti panangbasayo iti dayta. No basaenyo ti sumagmamano a paset ti Kasuratan, mabalin a basaen ti maysa a kameng ti pamilia—nalabit ti ama—ti sasao a pakabuklan ti salaysay. Mabalin nga akmen ti dadduma kadakayo dagiti karakter iti Biblia, a basaenyo dagiti pasetyo nga addaan maitutop a rikna.
19 Bayat ti sangapamiliaan a panagbasayo iti Biblia, mabalin a rumang-ay ti abilidadyo nga agbasa. Mabalin nga umadu ti pannakaammoyo iti Dios, ket pasingedennakay koma daytoy kenkuana. Inkanta ni Asap: “No maipapan kaniak, nasayaat kaniak ti umasideg iti Dios. Pinagbalinko ni Soberano nga Apo Jehova a kamangko, tapno maisaritak ti amin nga aramidmo.” (Salmo 73:28) Tumulong daytoy iti pamiliayo nga agbalin a kas ken Moises, a “nagtultuloy a natibker a kasla kitkitaenna daydiay Maysa a di makita,” kayatna a sawen, ni Jehova a Dios.—Hebreo 11:27.
Panagbasa ken ti Nakristianuan a Ministerio
20, 21. Kasano a nainaig ti trabahotayo a panangasaba iti abilidad nga agbasa?
20 Tignayennatay koma a mangikagumaan nga agbalin a nalaing nga agbasa ti tarigagaytayo nga agdayaw iti “daydiay Maysa a di makita.” Ti kinalaing nga agbasa tulongannatayo a mangpaneknek iti Sao ti Dios. Tulongannatay la ketdi nga agtultuloy a mangikasaba iti Pagarian nga imbilin ni Jesus kadagiti pasurotna idi kinunana: “Inkayo . . . ket mangaramidkayo kadagiti adalan a tattao iti isuamin a nasnasion, a bautisaranyo ida iti nagan ti Ama ken ti Anak ken ti nasantuan nga espiritu, nga isursuroyo kadakuada a tungpalenda dagiti isuamin a bambanag nga imbilinko kadakayo.” (Mateo 28:19, 20; Aramid 1:8) Ti panangasaba ti kangrunaan a trabaho ti ili ni Jehova, ket ti abilidad nga agbasa tulongannatay a mangitungpal iti dayta.
21 Kasapulan ti panagregget tapno agbalin a nalaing nga agbasa ken nasigo a mannursuro iti Sao ti Dios. (Efeso 6:17) Gapuna, ‘aramidenyo ti amin a kabaelanyo a mangiparang iti bagiyo a naanamongan iti Dios, nga aramatenyo a siuumiso ti sao ti kinapudno.’ (2 Timoteo 2:15) Parang-ayenyo ti pannakaammoyo iti Nainkasuratan a kinapudno ken ti abilidadyo kas Saksi ni Jehova babaen ti panangipamaysayo ti bagiyo iti panagbasa.
Ania Dagiti Sungbatyo?
◻ Kasano nga agpannuray ti kinaragsak iti panagbasa iti Sao ti Dios?
◻ Apay nga utobenyo ti mabasayo iti Biblia?
◻ Apay nga usarenyo ti pananginaig ken panangiladawan iti panunot no agbasbasakayo iti Kasuratan?
◻ Ania dagiti sumagmamano a leksion a maadal manipud panagbasa iti Biblia?
◻ Apay a sipipigsa a basaenyo ti Biblia a sangapamiliaan, ket ania ti pakainaigan ti panagbasa iti Nakristianuan a ministerio?
[Dagiti ladawan iti panid 13]
No basaenyo ti Biblia a sangapamiliaan, iladawanyo iti panunotyo dagiti salaysay ken utobenyo ti kababagasda