Sunem​—Namarkaan iti Ayat ken Kinaranggas

MASARAKAN ti siudad ti Sunem iti makin-abagatan a Galilea, iti makindaya a pungto ti nababa a tanap ti Jezreel. Napasamak iti daytoy bassit a siudad ti dua kadagiti kalatakan a dangadang idi tiempo ti Biblia, ngem nagdindinamag met dayta kas lugar a nakayanakan ti dua a babbai a nangipakita iti napudno nga ayat.

Iti likudan ti Sunem, sitatakder ti turod a maipagarup a More, ket adda iti bangir ti tanap ti Bantay Gilboa, agarup 8 a kilometro ti kaadayona. Iti nagbaetan dagitoy dua a turod, adda nasayaat pannakapadanumna, nabunga a daga​—maysa kadagiti kabungaan a rehion iti intero nga Israel.

Napasamak iti daytoy naruay ti mulmulana nga away ti Sunem ti maysa kadagiti kaimnasan a sarita ni ayat​—Ti Kanta ni Solomon. Saritaen daytoy a kanta ti maipapan iti nalibnos a balasang a taga-away a kinaykayatna ti makiasawa iti pastor a kaduana ngem ti aklonen ti diaya ni Ari Solomon nga agbalin a maysa kadagiti assawana. Inusar ni Solomon amin a sirib ken kinabaknangna tapno magun-odna ti puso ti balasang. Maulit-ulit nga indaydayawna: “Asino ti kumita a kas bigat, naimnas a kas ti bulan, nalawag a kas ti init?” Ket inkari ni Solomon nga itedna kenkuana amin nga alahas a kayatna.​—Kanta ni Solomon 1:11; 6:10.

Tapno maramanan ti balasang ti biag ti maysa a reyna, inkuyog ni Solomon idiay Jerusalem, a kinaduaan ti 60 kadagiti kalaingan a soldadona. (Kanta ni Solomon 3:6-11) Pinagnaedna iti palasiona, maysa a palasio a nakangayngayed nga idi makita ti reyna ti Sheba, “awanen ti bileg kenkuana.”​—1 Ar-ari 10:4, 5.

Ngem ti balasang a taga-Sunem napudno iti pastor. “Kas ti mansanas iti tengnga dagiti kaykayo ti bakir,” kinunana, “kasta ni ay-ayatek.” (Kanta ni Solomon 2:3) Mapnek koman ni Solomon iti sangaribu a kaubasanna. Umanayen iti balasang ti maysa a kaubasan​—ken ti patpatgenna. Di maisin ti ayatna.​—Kanta ni Solomon 8:11, 12.

Adda maysa pay a napintas a babai nga agnanaed idi idiay Sunem. Ditay ammo ti langana, ngem sigurado a napintas ti panagpuspusona. Kuna ti Biblia nga isu ket ‘naaluad unay’​—wenno inggaedna ti nagtrabaho​—tapno agtultuloy a maipaayan iti taraon ken pagdagusan ni propeta Eliseo.​—2 Ar-ari 4:8-13.

Masirmatatayo ni Eliseo a siyayaman nga agsubli kalpasan ti nawatiwat, makabannog a panagdaliasat, iti bassit a kuarto iti tuktok ti balay nga insagana ti babai ken ti asawana para ken Eliseo. Mabalin a masansan a sumarungkar iti pagtaenganda, tangay 60 a tawen ti kapaut ti ministeriona. Apay nga impapilit ti Sunamita ken ni Eliseo nga aggian idiay balayda tunggal lumabas sadiay? Agsipud ta impategna ti trabaho ni Eliseo. Daytoy napakumbaba, di agimbubukod a propeta ti pannakakonsiensia ti nasion, a mangpalpalagip kadagiti ari, papadi, ken kadagiti umili iti rebbengenda nga agserbi ken Jehova.

Awan duadua a maysa ti Sunamita kadagiti tattao nga adda iti panunot ni Jesus idi kinunana: “Ti umawat iti maysa a mammadto agsipud ta isu maysa a mammadto makaalanto iti gunggona ti mammadto.” (Mateo 10:41) Inikkan ni Jehova iti naisangsangayan a gunggona daytoy managbuteng-Dios a babai. Nupay lupes iti adu a tawen, nangipasngay iti anak a lalaki. Kalpasan ti sumagmamano a tawen, tinulongan met ti Dios idi a ti daga ket dinidigra ti bisin iti pito a tawen. Ipalagip kadatayo daytoy makatukay-rikna a salaysay a tantandaanan ti nailangitan nga Amatayo ti kinaimbag nga ipakpakitatayo kadagiti adipen ti Dios.​—2 Ar-ari 4:13-37; 8:1-6; Hebreo 6:10.

Dua a Mangeddeng a Dangadang

Nupay malaglagip ti Sunem kas lugar dagitoy dua a nasungdo a babbai, napasamak met sadiay ti dua a dangadang a nangbaliw iti taray ti pakasaritaan dagiti Israelita. Adda nagsayaat a pagbabakalan iti asideg​—ti tanap a nagbaetan ti turod ti More ken Gilboa. Idi tiempo ti Biblia kanayon nga agkampo dagiti komandante ti buyot iti lugar nga adu ti danum, natalged ken nangato a disso, ken, no mabalin, nangato a lugar a pakatannawagan iti namaga ken nalawa a ginget a tanap tapno nalaka nga imaniobra dagiti soldado, kabalio, ken karuahe. Addaan ti Sunem ken Gilboa kadagita a bentaha.

Idi tiempo dagiti ukom, nagkampo ti buyot dagiti 135,000 a Madianita, Amalekita, ken dadduma pay iti tanap a sumango iti More. Dagiti kamelioda “saan a mabilang, a kasda la dardarat iti igid ti baybay iti kaaduda.” (Oc-ocom 7:12) Iti bangir ti tanap, iti asideg ti bubon ti Harod iti sakaanan ti Bantay Gilboa, kasangsangoda dagiti Israelita nga impanguluan ni Ukom Gideon, a 32,000 laeng ti soldadona.

Kadagiti aldaw sakbay ti gubat, nagpinnabuteng ti tunggal dasig. Dagiti rineprep a manglalais a buyot, dagiti kamelio a pakigubat, dagiti karuahe, ken dagiti kabalio mabalin a pagkullayawenda dagiti soldado a magmagna laeng. Di pagduaduaan a nakabutbuteng a kitaen dagiti Madianita, a nakapueston bayat a naguummong dagiti Israelita. Idi sinaludsod ni Gideon, “Siasino ti agbuteng ken agpigerger?” dua a kakatlo iti buyotna ti pimmanaw iti pagbabakalan.​—Oc-ocom 7:1-3.

Sangapulo ribu laengen a soldado nga Israelita ti adda iti bangir ti tanap a nakasango kadagiti 135,000 a soldado a kabusorda, ket di nagbayag pinabassit ni Jehova ti bilang dagiti soldado nga Israelita agingga iti 300 laengen. Mayannurot iti kaugalian dagiti Israelita, nabingay daytoy bassit a buyot iti tallo a bunggoy. Iti kasipngetan, nagwawarada ket nagpuestoda iti tallo a benneg ti kampo dagiti kabusor. Kalpasanna iti panangibilin ni Gideon, binurak dagiti 300 ti gorgorita a nakailemmengan dagiti alutenda, intag-ayda dagidi nga aluten, sada impukkaw, “Ti kampilan da Jehova ken Gideon!” Pinagunida dagiti tangguyobda ket intultuloyda ti nagpaguni. Iti kasipngetan, impagarup dagiti nataranta a naglalaok a soldado a rarauten ida dagiti 300 a buyot. Pinagraranget ida ni Jehova, ket “amin a buyot nagtaray; ket nagikkisda, ket pinagtalawda ida.”​—Oc-ocom 7:15-22; 8:10.

Napasamak ti maikadua a dangadang iti asideg ti Sunem idi tiempo ni Ari Saul. Ipadamag ti Biblia a “dagiti Filisteo naguurnongda, ket immayda ket nagpakarsoda idiay Sunem, ket ni Saul inurnongna amin nga Israel, ket nagpakarsoda idiay Gilboa,” kas iti inaramid ti buyot ni Gideon adu a tawenen ti napalabas. Ngem, saan a kas ken Gideon, bassit ti panagtalek ni Saul ken Jehova, a kinaykayatna ti makiuman iti mangkukulam idiay En-dor. Idi makitana ti kampo dagiti Filisteo, “nagbuteng ket ti pusona nagpigerger iti kasta unay.” Idi madaman ti gubat, nagtataray dagiti Israelita ket nakaro ti pannakaabakda. Agpada a natay da Saul ken Jonatan.​—1 Samuel 28:4-7; 31:1-6.

Dayta ti gapuna a namarkaan ti pakasaritaan ti Sunem iti ayat ken kinaranggas, panagtalek ken Jehova ken panagpannuray kadagiti demonio. Iti daytoy a ginget a tanap, impakita ti dua a babbai ti di agbalbaliw nga ayat ken kinamanagpadagus, ken nakiranget ti dua a panguluen ti Israel kadagiti mangeddeng a dangadang. Ipakita dagitoy uppat nga ehemplo ti kinapateg ti panagtalek ken Jehova, a kanayon a manggunggona kadagidiay agserbi kenkuana.

[Ladawan iti panid 31]

Moderno nga away ti Sulam iti ayan idi ti nagkauna a Sunem, adda iti likud ti More

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.