Agmatalekkayo Kadi a kas ken Elias?

“Ibaonkonto kadakayo ni Elias a mammadto iti sakbay ti iyaay ti dakkel ken nakakigkigtot nga aldaw ni Jehova.” ​—MALAKIAS 4:5.

 1. Ania a krisis ti napasamak kalpasan ti agarup 500 a tawen a kaadda ti Israel iti Naikari a Daga?

“MAYSA a daga a pagayusan ti gatas ken diro.” (Exodo 3:7, 8) Kasta ti inted ni Jehova a Dios kadagiti Israelita kalpasan a winayawayaanna ida idiay Egipto a nakaadipenanda idi maika-16 a siglo K.K.P. Ngem adtoy! Lima a siglon ti napalabas, ket ita agsagsagaba ti sangapulo-tribu a pagarian ti Israel iti nakaro a bisin. Narigat ti makasarak iti nalangto a ruot. Matmatayen dagiti animal, ken tallo ket kagudua a tawenen nga awan ti tudo. (1 Ar-ari 18:5; Lucas 4:25) Ania ti makagapu iti daytoy a kalamidad?

 2. Ania ti pakaigapuan ti krisis iti nasion ti Israel?

² Apostasia ti pakaigapuan daytoy a krisis. Maisalungasing iti Linteg ti Dios, inasawa ni Ari Acab ti prinsesa ti Canaan a ni Jezabel ket pinalubosanna a mangisungsong iti panagdaydayaw ken Baal idiay Israel. Nakarkaro pay, nangbangon iti templo a maipaay iti daytoy a didiosen sadi Samaria, ti kabesera a siudad. Aya unayen ta namati dagiti Israelita a ti panagdaydayaw ken Baal mangyeg iti nawadwad nga apit! Nupay kasta, kas imballaag ni Jehova, agpegpeggadda ita a ‘mapukaw iti madaras iti naimbag a dagada.’​—Deuteronomio 7:3, 4; 11:16, 17; 1 Ar-ari 16:30-33.

Makapikapik a Pannubok iti Kinadios

 3. Kasano nga inturong ni propeta Elias ti atension iti pudno a parikut ti Israel?

³ Idi mangrugi ti bisin, kinuna ti matalek a mammadto ti Dios a ni Elias ken Ari Acab: “Kas ni Jehova, a Dios ti Israel sibibiag, nga iti sangona agtaktakderak, awanto ti linnaaw uray tudo kadagitoy a tawtawen, no saan laeng a mayannurot iti saok!” (1 Ar-ari 17:1) Idi nakitana ti nakaam-amak a kaitungpalan dagitoy a sao, ti ari pinabasolna ni Elias iti panangriribuk iti Israel. Ngem kinuna ni Elias a ni Acab ken ti sangakabbalayanna ti mapabasol gapu iti panagapostasiada kas managdaydayaw ni Baal. Tapno marisut ti isyu, pinaummong ti propeta ni Jehova ken Ari Acab ti intero nga Israel idiay Bantay Carmelo agraman dagiti 450 a propeta ni Baal ken 400 a propeta ti sagrado a monmon. Naguummong sadiay da Acab ken dagiti iturayanna, a nalabit ninamnamada a daytoyen ti paggibusan ti igaaw. Ngem inturong ni Elias ti atension iti napatpateg nga isyu. “Agpapan kaano,” insaludsodna, “ti panagallaallayo iti dua nga agsupadi a panunot? No ni Jehova isu ti pudno a Dios, sumurotkayo kenkuana; ngem no ni Baal, sumurotkayo ngarud kenkuana.” Di ammo dagiti Israelita ti ibagada.​—1 Ar-ari 18:18-21, NW.

 4. Tapno marisut ti isyu maipapan iti Kinadios, ania ti insingasing ni Elias?

⁴ No manon a tawen a ginamporan dagiti Israelita iti Baalismo ti panagdaydayaw ken Jehova. Tapno marisut ti isyu maipapan iti Kinadios, nangisingasing ni Elias iti salisal. Mangisagana iti maysa nga urbon a toro nga idatonna, ket mangisagana met dagiti propeta ni Baal. Kalpasanna kinuna ni Elias: “Awaganyo ti nagan ti diosyo, ket siak awagakto ti nagan ni Jehova; ket ti Dios a sumungbat babaen ti apuy, dayta isu koma ti Dios [“pudno a Dios,” NW].” (1 Ar-ari 18:23, 24) Sirmataenyo ti apuy nga aggapu sadi langit kas sungbat iti kararag!

 5. Kasano a naibutaktak ti kinaubbaw ti panagdaydayaw ken Baal?

⁵ Pinauna ni Elias dagiti propeta ni Baal. Nangisaganada iti toro a pagdaton sada imparabaw iti altar. Kalpasanna naglaglagtoda iti lawlaw ti altar, nga inkarkararagda: “O Baal, denggennakami!” Nagtultuloy daytoy “nanipud agsapa inggana iti matuon.” “Umkiskayo iti natbag,” inrabak ni Elias. Adda la ketdi naganat a pakakumikoman ni Baal, wenno ‘nalabit matmaturog ket masapul a riingen!’ Idi kuan agam-amangawen dagiti propeta ni Baal. Kitaenyo! Sinugsugatda dagiti bagida iti imuko, ket nagsayasay ti darada. Ket anian nga arimbangaw bayat nga um-umkis iti natbag dagiti 450! Ngem awan ti sungbat a naurayda.​—1 Ar-ari 18:26-29.

 6. Ania a panagsagana ti inaramid ni Elias para iti pannubok iti Kinadios?

⁶ Ita, batang met ni Elias. Binangonna manen ti altar ni Jehova, nangkali iti kanal iti aglimut daytoy, sana imparabaw ti daton. Kalpasanna pinabuyatanna iti danum ti kayo ken ti daton. Sangapulo ket dua a dadakkel a karamba a danum ti naibuyat iti altar agingga a napno ti kanal. Sirmataenyo ti panangsegga [dagiti tattao] bayat nga agkarkararag ni Elias: “O Jehova, a Dios ni Abraham, ni Isaac ken ni Israel, maipakaammo koma iti daytoy nga aldaw a sika ti Dios iti Israel ken siak ti adipenmo, ket inaramidko amin dagitoy a bambanag gapu iti saom. Ipangagnak, O Jehova, ipangagnak, tapno daytoy nga umili maammuanna a sika, Jehova, ti pudno a Dios ket sika pinagsublim ti pusoda.”​—1 Ar-ari 18:30-37, NW.

7, 8. (a) Kasano a sinungbatan ni Jehova ti kararag ni Elias? (b) Ania ti naibanag dagiti pasamak idiay Bantay Carmelo?

⁷ Kas sungbat iti kararag ni Elias, “ti apuy ni Jehova nagtinnag, ket rinunawna ti daton a mapuoran, ken ti kayo, ken dagiti bato, ken ti tapok, ket dinilpatanna ti danum nga adda iti kanal.” Nagpakleb dagiti umili ket kinunada: “Ni Jehova ti pudno a Dios! Ni Jehova ti pudno a Dios!” (1 Ar-ari 18:38, 39, NW) Nagtignay a dagus ni Elias. Imbilinna: “Alaenyo dagiti mammadles ni Baal; awan koma ti uray maysa kadakuada a makatalaw!” Idi napapataydan idiay tanap ti Cison, nagsipnget ti tangatang gapu kadagiti ulep. Kamaudiananna, pagpatinggaenen ti napigsa a tudo ti igaaw!​—1 Ar-ari 18:40-45; idiligyo ti Deuteronomio 13:1-5.

⁸ Anian a naindaklan nga aldaw! Nagballigi ni Jehova iti daytoy naisangsangayan a pannubok iti Kinadios. Maysa pay, dagitoy a pasamak pinagsublina ti puso dagiti adu nga Israelita iti Dios. Iti daytoy ken dadduma pay a pamay-an, napaneknekan a maysa ni Elias a matalek a propeta, ket personal nga adda propetiko nga akemna.

Umayto Pay Laeng “ni Elias a Mammadto”?

 9. Ania ti naipadto iti Malakias 4:5, 6?

⁹ Idi agangay, impakauna ti Dios babaen ken Malakias: “Adtoy, nga ibaonkonto kadakayo ni Elias a mammadto iti sakbay ti iyaay ti dakkel ken nakakigkigtot nga aldaw ni Jehova. Ket isu isublinanto ti puso dagiti amma kadagiti annak, ken ti puso dagiti annak kadagiti ammada; di la ket ta siak umayak ket kabilek ti daga iti panangilunod.” (Malakias 4:5, 6) Nagbiag ni Elias agarup 500 a tawen sakbay ti pannakaisawang dagita a sao. Tangay padto daytoy, pinadpadaanan dagiti Judio idi umuna a siglo K.P. ti iyaay ni Elias tapno tungpalenna dayta.​—Mateo 17:10.

10. Asino ti naipadto nga Elias, ket kasanotay nga ammo?

¹⁰ Asino ngarud daytoy umay nga Elias? Naipalgak ti kinasiasinona idi kinuna ni Jesu-Kristo: “Nanipud iti kaaldawan ni Juan a Mammautisar agingga ita ti pagarian ti langlangit isu ti kalat a pagreggetan a ragpaten dagiti tattao, ket dagidiay agregregget nga agtultuloy ti makagunggun-od iti dayta. Ta amin, dagiti Mammadto ken ti Linteg, nagipadtoda agingga ken Juan; ket no kayatyo nga awaten dayta, Isu a mismo ‘ni Elias a naikeddeng nga umay.’” Wen, ni Juan a Mammautisar ti naipadto a katupag ni Elias. (Mateo 11:12-14; Marcos 9:11-13) Kinuna idi ti maysa nga anghel ken Zacarias nga ama ni Juan nga addanto ken Juan ti “espiritu ken pannakabalin ni Elias” ket “isaganana maipaay ken Jehova ti maysa nga ili a sisasagana.” (Lucas 1:17) Ti panangbautisar ni Juan ket publiko a simbolo ti panagbabawi ti maysa a tao kadagiti basolna iti Linteg, a nangiturong kadagiti Judio ken Kristo. (Lucas 3:3-6; Galacia 3:24) Gapuna, ti trabaho ni Juan ‘insaganana maipaay ken Jehova ti maysa nga ili a sisasagana.’

11. Idi Pentecostes, ania ti kinuna ni Pedro maipapan iti “aldaw ni Jehova,” ket kaano a napasamak dayta?

¹¹ Ti trabaho ni Juan a Mammautisar kas “Elias” impakitana nga asideg idin ti “aldaw ni Jehova.” Impasimudaag met ni apostol Pedro nga asideg idin ti aldaw a panangbales ti Dios kadagiti kabusorna ken panangisalakanna iti ilina. Inlawlawagna a dagiti datdatlag a napasamak idi Pentecostes 33 K.P. ket kaitungpalan ti padto ni Joel maipapan iti pannakaiparukpok ti espiritu ti Dios. Impakita ni Pedro a mapasamak daytoy sakbay ti “dakkel ken nangayed nga aldaw ni Jehova.” (Aramid 2:16-21; Joel 2:28-32) Tinungpal ni Jehova ti Saona idi 70 K.P. babaen ti panangtignayna iti buyot ti Roma a mangiwayat iti nadibinuan a panangukom iti nasion a nangilaksid iti Anakna.​—Daniel 9:24-27; Juan 19:15.

12. (a) Ania ti kinuna da Pablo ken Pedro maipapan iti sumungsungad nga “aldaw ni Jehova”? (b) Apay a sigurado nga addanto pay mapasamak kas inladawan ti trabaho ni Elias?

¹² Nupay kasta, addanto pay umay kalpasan ti 70 K.P. Innaig ni apostol Pablo ti iyaay ti “aldaw ni Jehova” iti kaadda ni Jesu-Kristo. Maysa pay, dinakamat ni apostol Pedro dayta nga aldaw mainaig iti masanguananto pay laeng a “baro a langlangit ken maysa a baro a daga.” (2 Tesalonica 2:1, 2; 2 Pedro 3:10-13) Laglagipenyo nga umasping iti trabaho ni Elias ti inaramid ni Juan a Mammautisar sakbay a dimteng ti “aldaw ni Jehova” idi 70 K.P. Impamatmat amin dagitoy nga addanto pay mapasamak kas inladawan ti trabaho nga inaramid ni Elias. Ania ngay dayta?

Adda Kadakuada ti Espiritu ni Elias

13, 14. (a) Ania ti pagpadaan ti inaramid ni Elias ken ti aktibidad dagiti napulotan a Kristiano iti agdama a panawen? (b) Ania ti inaramid dagiti apostata ti Kakristianuan?

¹³ Umasping ti trabaho ni Elias saan laeng kadagiti inaramid ni Juan a Mammautisar no di pay ket iti trabaho dagiti napulotan a Kristiano iti daytoy napeggad a panawen nga agturong iti sumungsungad nga “aldaw ni Jehova.” (2 Timoteo 3:1-5) Buyogen ti espiritu ken bileg ni Elias, sisusungdo nga itantandudoda ti pudno a panagdaydayaw. Ket anian a nagpateg daytoy! Kalpasan ti ipapatay dagiti apostol ni Kristo, adda panagapostasia iti pudno a Kinakristiano, kas iti panagraira ti panagdaydayaw ken Baal idiay Israel idi kaaldawan ni Elias. (2 Pedro 2:1) Rinugian dagiti agkunkuna a Kristiano a gamporan ti Kinakristiano kadagiti ulbod a narelihiosuan a doktrina ken kaugalian. Kas pagarigan, inawatda ti napaganuan ken di nainkasuratan a sursuro a ti tao adda di matay a kararuana. (Eclesiastes 9:5, 10; Ezequiel 18:4) Insardeng dagiti apostata ti Kakristianuan nga usaren ti nagan ti maymaysa a pudno a Dios, ni Jehova. Imbes ketdi, agdaydayawda iti Trinidad. Tinuladda met ti aramid dagiti managdaydayaw ni Baal babaen ti panagrukbabda kadagiti ladawan ni Jesus ken ni Maria nga inana. (Roma 1:23; 1 Juan 5:21) Ngem saan la a dayta.

¹⁴ Manipud idi maika-19 a siglo, rinugian ti papanguluen dagiti iglesia ti Kakristianuan a pagduaduaan ti adu a paset ti Biblia. Kas pagarigan, inwaksida ti salaysay ti Genesis maipapan iti panamarsua ket intan-okda ti teoria ti ebolusion, nga aw-awaganda a “nasientipikuan.” Agdadata a maikontra daytoy iti sursuro ni Jesu-Kristo ken dagiti apostolna. (Mateo 19:4, 5; 1 Corinto 15:47) Nupay kasta, kas ken Jesus ken dagiti immuna a pasurotna, dagiti pinulotan-espiritu a Kristiano ita itantandudoda ti salaysay ti Biblia maipapan iti panamarsua.​—Genesis 1:27.

15, 16. Maigidiat iti Kakristianuan, siasino ti agsagsagrap iti regular a suplay ti naespirituan a taraon, ket babaen ti ania a pamay-an?

¹⁵ Bayat a simrek ti lubong iti “panawen ti panungpalan,” nagsagaba ti Kakristianuan iti naespirituan a bisin. (Daniel 12:4, NW; Amos 8:11, 12) Ngem nagsagrap ti bassit a grupo dagiti napulotan a Kristiano iti regular a suplay ti inted-Dios a naespirituan a taraon “iti umiso a tiempo,” kas iti panangtaraon ni Jehova ken Elias kabayatan ti bisin idi kaaldawanna. (Mateo 24:45; 1 Ar-ari 17:6, 13-16) Pagaammo idi kas Internasional nga Estudiante ti Biblia, inawat idi agangay dagitoy matalek nga adipen ti Dios ti Nainkasuratan a nagan a Saksi ni Jehova.​—Isaias 43:10.

¹⁶ Nagbiag ni Elias a maitunos iti naganna, a kaipapananna “Ni Jehova ti Diosko.” Kas opisial a pagiwarnak dagiti adipen ni Jehova ditoy daga, awan panagbalbaliw nga us-usaren ti Pagwanawanan ti nagan ti Dios. Kinapudnona, inyebkas ti maikadua a ruarna (Agosto 1879) ti panagtalek a ni Jehova ti adda iti likudan daytoy a magasin. Ibutbutaktak daytoy a pagiwarnak ken dadduma pay a publikasion ti Watch Tower Society dagiti di nainkasuratan a sursuro ti Kakristianuan ken ti dadduma pay a paset ti Babilonia a Dakkel, ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion, bayat nga itantandudona ti kinapudno ti Sao ti Dios, ti Biblia.​—2 Timoteo 3:16, 17; Apocalipsis 18:1-5.

Matalek iti Sidong ti Pakasuotan

17, 18. Ania ti reaksion ni Jezabel idi naammuanna a napapatay dagiti propeta ni Baal, ngem kasano a natulongan ni Elias?

¹⁷ Umarngi ti reaksion dagiti klero iti reaksion ni Jezabel idi naammuanna a pinapapatay ni Elias dagiti propeta ni Baal. Pinaibagana iti matalek a propeta ni Jehova a papapatayna daytoy. Saan nga ang-angaw daytoy a pangta, ta adun a propeta ti Dios ti pinapatay ni Jezabel. Iti butengna, naglibas ni Elias a nagpa-abagatan a laud idiay Beer-seba. Imbatina ti adipenna sadiay, sa immadayo pay a nagpalet-ang, nga indawatna a matay koman. Ngem di binaybay-an ni Jehova ti propetana. Nagparang ti maysa nga anghel ken Elias tapno pagsaganaenna para iti nawatiwat a panagdaliasat nga agturong idiay Bantay Horeb. Gapuna, naipaayan iti taraon a pamigsana nga agdaliasat iti 40 nga aldaw, a nasurok a 300 a kilometro. Idiay Horeb, nagsao kenkuana ti Dios kalpasan ti nakaskasdaaw a pannakaiparangarang ti pannakabalinna iti napigsa nga angin, ginggined, ken apuy. Awan ni Jehova kadagitoy a pasamak. Parangarang dagitoy ti nasantuan nga espirituna, wenno aktibo a puersa. Kalpasanna nagsao ni Jehova iti propetana. Napabileg la ketdi ni Elias iti daytoy a kapadasan. (1 Ar-ari 19:1-12) Kasanon no, kas ken Elias, medio mabutengtayo no pangtaandatayo dagiti kabusor ti pudno a panagdaydayaw? Ti napasaranna tulongannatayo koma a mangamiris a ni Jehova dina baybay-an ti ilina.​—1 Samuel 12:22.

¹⁸ Imbatad ti Dios nga adda pay trabaho ni Elias nga aramidenna kas propeta. Maysa pay, nupay impagarup idi ni Elias nga is-isu laengen ti natda nga agdaydayaw iti pudno a Dios idiay Israel, impakita ni Jehova kenkuana nga adda 7,000 a saan a nagrukbab ken Baal. Kalpasanna pinagsubli ti Dios ni Elias iti nakaibaonanna. (1 Ar-ari 19:13-18) Kas ken Elias, mabalin nga anupendatayo dagiti kabusor ti pudno a panagdayaw. Mabalin nga aglak-amtayo iti nakaro a pannakaidadanes, kas impakpakauna ni Jesus. (Juan 15:17-20) No dadduma, mabalin a maamaktayo. Nupay kasta, mabalin a kaslatay ken Elias, a pinakired ti Dios ket kalpasanna simamatalek a nagtultuloy a nagserbi ken Jehova.

19. Ania ti napasaran dagiti napulotan a Kristiano idi Gubat Sangalubongan I?

¹⁹ Gapu iti nakaro a pannakaidadanesda idi Gubat Sangalubongan I, nagbuteng ti dadduma kadagiti napulotan a Kristiano ket insardengda ti nangasaba. Nagbiddutda iti pagarupda a nagpatinggan ti trabahoda ditoy daga. Ngem saan ida a linaksid ti Dios. Imbes ketdi, siaasi a sinaranayna ida, kas iti panangtaraonna ken Elias. Kas ken Elias, inawat dagiti matalek a napulotan ti nadiosan a pannubngar ket nangabaruananda. Naluktan dagiti matada iti naindaklan a pribilehio a mangikasaba iti mensahe ti Pagarian.

20. Iti kaaldawantayo, ania a pribilehio ti naited kadagidiay matalek a kas ken Elias?

²⁰ Iti padtona maipapan iti kaaddana, dinakamat ni Jesus ti sangalubongan a trabaho a mairingpas sakbay ti panungpalan daytoy dakes a sistema ti bambanag. (Mateo 24:14) Daytoy a trabaho ket itungtungpal ita dagiti napulotan a Kristiano ken ti riniwriw a kakaduada a mangnamnama nga agbiag iti paraiso a daga. Ti panangaramid iti trabaho a panangikasaba iti Pagarian agingga a malpas ket maysa a pribilehio a naited laeng kadagidiay matalek a kas ken Elias.

Agmatalekkayo a kas ken Elias

21, 22. (a) Ania a trabaho ti idadaulo ita dagiti napulotan a Kristiano? (b) Babaen ti ania a tulong a maitungtungpal ti trabaho a panangasaba, ket apay a kasapulan dayta?

²¹ Kas ken Elias, sireregta nga itungtungpal ti bassit a natda kadagiti pudno a napulotan a Kristiano ti rebbengenda a mangaywan iti naindagaan nga intereses ti agturturayen nga Ari, ni Jesu-Kristo. (Mateo 24:47) Ket iti nasurok nga 60 a tawenen, us-usaren ti Dios dagitoy napulotan a mangidaulo iti trabaho a panangaramid kadagiti adalan a nangtedanna iti nakaskasdaaw a namnama a biag nga agnanayon iti paraiso a daga. (Mateo 28:19, 20) Anian a yaman dagitoy riniwriw a tattao ta sireregta ken simamatalek a tungtungpalen ti sumagmamano laengen a natda kadagiti napulotan dagiti rebbengenda!

²² Daytoy trabaho a panangikasaba iti Pagarian ket ar-aramiden dagiti imperpekto a tattao ken babaen laeng ti bileg nga itden ni Jehova kadagidiay sipapasnek nga agpannuray kenkuana. “Ni Elias maysa idi a tao nga addaan rikna a kas kadatayo,” kinuna ni adalan a Santiago idi dinakamatna daydi panagkararag ti propeta tapno ipakitana ti bileg ti kararag ti nalinteg a tao. (Santiago 5:16-18) Saan a kanayon a nagpadto wenno nagaramid kadagiti milagro ni Elias. Addaan met iti natauan a rikrikna ken pagkapkapuyan a kas kadatayo, ngem simamatalek a nagserbi iti Dios. Tangay tulongan ken pabilgennatay met ti Dios, makapagmatalektayo a kas ken Elias.

23. Apay nga addaantay iti naimbag a rason nga agmatalek ken mangnamnama?

²³ Addaantay iti naimbag a rason nga agmatalek ken mangnamnama. Laglagipenyo nga umasping iti trabaho ni Elias ti inaramid ni Juan a Mammautisar sakbay a dimteng ti “aldaw ni Jehova” idi 70 K.P. Buyogen ti espiritu ken bileg ni Elias, adda umasping nga inted-Dios a trabaho nga ar-aramiden dagiti napulotan a Kristiano iti intero a daga. Silalawag a paneknekan daytoy nga asidegen ti dakkel nga “aldaw ni Jehova.”

Kasanoyo a Sungbatan?

◻ Kasano a napaneknekan ti Kinadios ni Jehova idiay Bantay Carmelo?

◻ Asino ti ‘Elias nga umay,’ ket ania ti inaramidna?

◻ Kasano nga ipakpakita dagiti napulotan a Kristiano iti agdama a panawen nga adda kadakuada ti espiritu ni Elias?

◻ Apay a makapagmatalektayo a kas ken Elias?

[Kahon iti panid 15]

Iti Ania A Langit Nga Immuli ni Elias

“NAARAMID, idi a magmagna pay laeng [da Elias ken Eliseo], ken agsarsaritada, nga adtoy, nagparang ti maysa a lugan nga apuy agraman kabkabayo nga apuy, a namagsina kadakuada a dua, ket ni Elias immuli sadi langit iti maysa nga alawig.”​—2 Ar-ari 2:11.

Ania ti kayat a sawen ti sao a “langit” ditoy? No dadduma agaplikar ti termino iti naespirituan a lugar a pagnanaedan ti Dios ken dagiti anghel nga annakna. (Mateo 6:9; 18:10) Ti “langit” mabalin a kaipapananna met ti pisikal nga uniberso. (Deuteronomio 4:19) Ket iti Biblia, naaramat daytoy a termino a tumukoy iti tangatang, a pagtayaban dagiti tumatayab ken yan ti angin.​—Salmo 78:26; Mateo 6:26.

Iti ania kadagitoy a langit nga immuli ni propeta Elias? Nabatad a naipan iti tangatang sa nayakar iti sabali a paset ti globo. Adda pay la ni Elias ditoy daga sumagmamano a tawen kalpasanna, ta nagsurat ken Ari Joram ti Juda. (2 Cronicas 21:1, 12-15) Saan nga immuli ni Elias iti naespirituan a taeng ni Jehova a Dios kas pinasingkedan idi kamaudiananna ni Jesus-Kristo, a nagkuna: “Awan ti tao nga immuli sadi langit no di ti bimmaba manipud langit, ti Anak ti tao,” kayatna a sawen, ni Jesus a mismo. (Juan 3:13) Ti dalan iti nailangitan a biag ket damo a naluktan kadagiti imperpekto a tattao kalpasan ti ipapatay, panagungar, ken panagpalangit ni Jesu-Kristo.​—Juan 14:2, 3; Hebreo 9:24; 10:19, 20.