Magnaka iti Daldalan ni Jehova

“Naragsak ti tunggal maysa nga agbuteng ken Jehova, a magmagna iti daldalanna.”​—SAL. 128:1.

1, 2. Apay a masiguradotayo a posible ti agbalin a pudpudno a naragsak?

KAYATTAYO amin ti agbalin a naragsak. Ngem awan duadua nga umanamongka a ti panagtarigagay ken pananggun-od iti kinaragsak ket naiduma iti mismo a pannakarikna iti dayta.

² Nupay kasta, posible ti agbalin a pudpudno a naragsak. “Naragsak ti tunggal maysa nga agbuteng ken Jehova, a magmagna iti daldalanna,” kuna ti Salmo 128:1. Agbalintayo a naragsak no agdayawtayo iti Dios ken magnatayo iti daldalanna babaen ti panangaramidtayo iti pagayatanna. Ania ti epekto dayta iti kababalin ken kadagiti galad nga iparparangarangtayo?

Paneknekam a Mapagpiaranka

 3. Ania ti kapatgan a pamay-an tapno maipakitatayo iti Dios a mapagpiarantayo?

³ Dagidiay agbuteng ken Jehova ket mapagpiaran a kas kenkuana. Tinungpal ni Jehova ti amin nga inkarina iti nagkauna nga Israel. (1 Ar. 8:56) Ti kapatgan a kari a mabalin nga aramidentayo isu ti dedikasiontayo iti Dios, ket matulongannatayo ti masansan a panagkararag tapno kanayon a matungpaltayo dayta. Mabalintay nga ikararag a kas iti salmista a ni David: “Sika, O Dios, immimdengka kadagiti karik. . . . Mangipaayakto iti samiweng iti naganmo iti agnanayon, tapno matungpalko dagiti karik iti inaldaw-aldaw.” (Sal. 61:5, 8; Ecl. 5:4-6) Tapno agbalintayo a gayyem ti Dios, masapul nga agbalintayo a mapagpiaran.​—Sal. 15:1, 4.

 4. No maipapan iti karina ken Jehova, kasano a nagtignay ni Jefte ken ti balasangna maitunos iti dayta?

⁴ Idi kaaldawan dagiti Uk-ukom iti Israel, insapata ni Jefte a no isu ket pagballigien ni Jehova kadagiti Ammonita, ipaayna kas “daton a mapuoran” ti kaunaan a mangsabat kenkuana inton agawid manipud iti pannakigubatna. Ngem ti simmabat ket ti balasangna​— ti kakaisuna nga anakna. Buyogen iti pammati ken Jehova, tinungpal ni Jefte ti karina ket kasta met ti inaramid ti balasangna. Nupay maibilang a napateg unay idiay Israel ti panagasawa ken ti panaganak, ti balasang ni Jefte ket situtulok a nagtalinaed a balasang isu a natagiragsakna ti pribilehio a mangipaay iti sagrado a panagserbi iti santuario ni Jehova.​—Uk. 11:28-40.

 5. Kasano a pinaneknekan ni Anna nga isu ket mapagpiaran?

⁵ Mapagpiaran met ti managbuteng iti Dios a ni Anna. Isu ken ti Levita a lakayna a ni Elcana ket agnanaed iti kabambantayan a rehion ti Efraim, kaduada ni Penina a maysa pay nga asawa ni lakayna. Nagpasngay ni Penina iti sumagmamano nga annak isu a linaisna ni Anna nangruna idi a ti intero a pamiliada ket napan idiay tabernakulo. Adda naminsan kadagita a gundaway nga inkari ni Anna a no maaddaan iti anak a lalaki, itedna dayta ken Jehova. Di nagbayag isu ket nagsikog ken nagpasngay iti anak a lalaki a pinanagananna iti Samuel. Idi napusoten, ni Samuel ket impan ni Anna idiay Shiloh, kas inkarina iti Dios. Ni Samuel ket impabulodna ken Jehova iti “amin nga al-aldaw ti panagbiagna.” (1 Sam. 1:11) Tinungpalna ngarud ti karina uray no dina idi nga ammo no maaddaanto pay iti dadduma nga annak.​—1 Sam. 2:20, 21.

 6. Kasano nga impakita ni Tiquico ti kinamapagpiaranna?

⁶ Ti maysa a Kristiano idi umuna a siglo a managan Tiquico ket mapagpiaran ken “matalek a ministro.” (Col. 4:7) Ni Tiquico ket nagdaliasat a kadua ni apostol Pablo manipud Grecia agingga iti Macedonia, sada napan iti Asia Menor, ken nalabit uray pay idiay Jerusalem. (Ara. 20:2-4) Mabalin nga isu “ti kabsat” a timmulong ken Tito a mangtarawidwid iti sagut para kadagiti agkasapulan a balo a kapammatianda idiay Judea. (2 Cor. 8:18, 19; 12:18) Idi damo a naibalud ni Pablo idiay Roma, ni Tiquico a mapagpiaran a pannakabagina ti nangitulod iti sursuratna kadagiti kapammatianna idiay Efeso ken Colosas. (Efe. 6:21, 22; Col. 4:8, 9) Bayat ti maikadua a pannakaibalud ni Pablo idiay Roma, imbaonna ni Tiquico idiay Efeso. (2 Tim. 4:12) No mapagpiarantayo, umawattayo met kadagiti annongen iti panagserbitayo ken Jehova.

7, 8. Apay a maikunatayo a da Jonatan ken David ket pudno nga aggayyem?

⁷ Namnamaen ti Dios nga agbalintayo a mapagpiaran a gagayyemna. (Prov. 17:17) Ni Jonatan nga anak ni Ari Saul ket nagbalin a gayyem ni David. Idi nadamag ni Jonatan a ni David ti nangpapatay ken Goliat, “ti mismo a kararua ni Jonatan naisinggalut iti kararua ni David, ket nangrugi nga ayaten ni Jonatan a kas iti bukodna a kararua.” (1 Sam. 18:1, 3) Pinakdaaran pay ketdi ni Jonatan ni David idi isu ket kayat a patayen ni Saul. Kalpasan a nagtalaw ni David, nakipagkita ni Jonatan kenkuana ken nagtulagda. Idi imbaga ni Jonatan ken Saul ti maipapan ken David, isu ket dandani pinatay ni amana, ngem nagkitada manen ken pinasingkedanda ti relasionda kas aggayyem. (1 Sam. 20:24-41) Iti maudi a panagkitada, pinapigsa ni Jonatan ti ima ni David “maipapan iti Dios.”​—1 Sam. 23:16-18.

⁸ Natay ni Jonatan iti pannakigubatda kadagiti Filisteo. (1 Sam. 31:6) Silaladingit nga inkanta ni David: “Agladladingitak gapu kenka, kabsatko a Jonatan, makaay-ayoka unay idi kaniak. Ad-adda a nakaskasdaaw ti ayatmo kaniak ngem ti ayat manipud kadagiti babbai.” (2 Sam. 1:26) Dayta nga ayat ken panagdinnungngo ti aggayyem ket awan ti seksual a kaipapananna. Da David ken Jonatan ket pudno nga aggayyem.

Kanayon nga Agbalinka a “Napakumbaba iti Panagpampanunot”

 9. Kasano a naipakita iti Uk-ukom kapitulo 9 ti kinapateg ti kinapakumbaba?

⁹ Tapno agbalintayo a gagayyem ti Dios, masapul a ‘napakumbaba ti panagpampanunottayo.’ (1 Ped. 3:8; Sal. 138:6) Ti kinapateg ti kinapakumbaba ket naipakita iti Uk-ukom kapitulo 9. Kinuna ni Jotam nga anak ni Gideon: “Idi un-unana a tiempo napan dagiti kayo tapno mangpulotda iti maysa nga ari kadakuada.” Nadakamat ti kayo nga olibo, ti kayo a higos, ken puon ti ubas. Irepresentarda dagiti maikari a tattao ngem saanda a pinanggep nga iturayan dagiti padada nga Israelita. Ngem ti siitsiitan a maus-usar laeng a pagsungrod irepresentarna ti kinaari ti natangsit a ni Abimelec, maysa a mammapatay a kayatna ti mangdominar iti sabsabali. Nupay ‘inakemna ti kinaprinsipe iti Israel iti tallo a tawen,’ sinagabana idi agangay ti di naintiempuan nga ipapatay. (Uk. 9:8-15, 22, 50-54) Anian nga adayo a nasaysayaat ti agbalin a “napakumbaba iti panagpampanunot”!

10. Ania ti nasursurom manipud iti saan a ‘panangited ni Herodes iti dayag iti Dios’?

¹⁰ Idi umuna a siglo K.P., timmaud ti problema iti nagbaetan ti napannakkel a ni Ari Herodes Agripa ti Judea ken dagiti umili ti Tiro ken Sidon. Kayat dagita nga umili ti makikappia kenkuana. Idi nagbitla ni Herodes iti publiko, inyikkisda: “Timek ti maysa a dios, ket saan a timek ti tao!” Saan a linaksid ni Herodes dayta a pammadayaw. “Agsipud ta saanna nga inted ti dayag iti Dios,” isu ket kinabil ti anghel ni Jehova a nakaigapuan ti nasaem nga ipapatayna. (Aramid 12:20-23) Kasano ngay no nalaingtayo nga agpalawag wenno mangyadal kadagiti kinapudno iti Biblia? Ipaaytayo koma ti dayaw iti Dios gapu kadagiti banag a kabaelantay nga aramiden.​—1 Cor. 4:6, 7; Sant. 4:6.

Agbalinka a Natured ken Nabileg

11, 12. Kasano nga ipakita ti kapadasan ni Enoc nga ipapaayan ni Jehova dagiti adipenna iti tured ken bileg?

¹¹ No sipapakumbaba a magnatayo iti daldalan ni Jehova, ipaayannatayo iti tured ken bileg. (Deut. 31:6-8, 23) Ni Enoc a maikapito a tao manipud iti kapuonan ni Adan, ket situtured a nakipagna iti Dios babaen ti nalinteg a panagbiagna iti tengnga dagiti nadangkes a kailianna. (Gen. 5:21-24) Ni Enoc ket pinabileg ni Jehova a mangiwaragawag iti nabileg a mensahe kadakuada gapu iti dakes a sasao ken aramidda. (Basaem ti Judas 14, 15.) Naturedka kadi a mangiwaragawag iti panangukom ti Dios?

¹² Impakat ni Jehova ti panangukomna kadagiti nadangkes idi sangalubongan a Layus idi kaaldawan ni Noe. Nupay kasta, makaparegta kadatayo ti padto ni Enoc agsipud ta dagiti nadangkes ket asidegen a dadaelen dagiti nasantuan a linaklaksa nga anghel ti Dios. (Apoc. 16:14-16; 19:11-16) Kas sungbat kadagiti kararagtayo, ipaayannatayo ni Jehova iti tured a mangiwaragawag iti mensahena, maipapan man dayta kadagiti panangukomna wenno kadagiti bendision nga ipaayna iti sidong ti turay ti Pagarianna.

13. Apay a masiguradotayo a kabaelan ti Dios nga ipaay ti tured ken bileg a kasapulantayo tapno madaerantayo dagiti makapaleddaang a parikut?

¹³ Kasapulantayo ti tured ken bileg manipud iti Dios tapno madaerantayo dagiti nakaro a parikut. Idi nangasawa ni Esau ti dua a Heteo, “gubuayan ida ti kinapait ti espiritu [ti nagannakna a] da Isaac ken Rebecca.” Inyunnoy pay ketdi ni Rebecca: “Karurodko daytoy biagko gapu iti annak a babbai ni Het. No ni Jacob [nga anakta ket] mangalanto iti asawa manipud iti annak a babbai ni Het a kas kadagitoy manipud iti annak a babbai ti daga, ania ti mamaay ti biag kaniak?” (Gen. 26:34, 35; 27:46) Nagtignay ni Isaac isu nga imbaonna ni Jacob nga agsapul iti asawana iti ummong dagiti agdaydayaw ken Jehova. Nupay saanen a nabaliwan da Isaac ken Rebecca ti inaramid ni Esau, inikkan ida ti Dios iti sirib, tured, ken bileg nga agtalinaed a matalek Kenkuana. Kasta met laeng ti ipaay ni Jehova kadatayo no agpatulongtayo kenkuana babaen iti kararag.​—Sal. 118:5.

14. Kasano nga impakita ti maysa a balasitang nga Israelita nga isu ket natured?

¹⁴ Sinigsiglo kalpasanna, adda balasitang nga Israelita a kinautibo ti maysa a buyot dagiti tulisan ken nagbalin nga adipen iti pagtaengan ti panguluen ti buyot ti Siria a ni Naaman, maysa a lalaki nga agkukutel. Gapu ta nadamdamag ti balasitang ti maipapan kadagiti milagro nga inaramid ti Dios babaen ken mammadto Eliseo, situtured nga imbagana iti asawa ni Naaman: ‘No mapan ni apok idiay Israel, paimbagen ti mammadto ni Jehova ti kukutelna.’ Napan ni Naaman idiay Israel, ket simimilagro nga immimbag. (2 Ar. 5:1-3) Anian a nagsayaat nga ulidan ti impakita dayta a balasitang kadagiti agtutubo nga agkidkiddaw ken Jehova iti kinatured tapno makasabaanda dagiti mannursuroda, kaeskuelaanda, ken dadduma pay!

15. Ania ti situtured nga inaramid ni Abdias nga agay-aywan iti sangakabbalayan ni Acab?

¹⁵ Ti tured nga ipaay ti Dios matulongannatayo a mangdaer iti pannakaidadanes. Usigem ti kasadaran ni mammadto Elias a ni Abdias, nga agay-aywan iti sangakabbalayan ni Ari Acab. Idi imbilin ni Reyna Jezebel ti pannakapapatay dagiti mammadto ti Dios, inlemmeng ni Abdias ti 100 kadakuada “saglilimapulo iti maysa a rukib.” (1 Ar. 18:13; 19:18) Situtured met kadi a tulongam dagiti maidaddadanes a Kristiano, kas iti panangtulong ni Abdias kadagiti mammadto ni Jehova?

16, 17. Kasano a sinaranget da Aristarco ken Gayo ti pannakaidadanes?

¹⁶ No maidadanestayo, makapagtalektayo a dinatay baybay-an ni Jehova. (Roma 8:35-39) Iti makinruar a teatro idiay Efeso, da Aristarco ken Gayo a katrabahuan ni Pablo sinarangetda ti maysa a grupo a buklen ti nalabit rinibu a managderraaw. Sinugsogan ida ti mammanday a ni Demetrio. Ngamin, isu ken dagiti padana a mammanday ket agar-aramid kadagiti pirak a sinantemplo ti diosa a ni Artemis. Agpegpeggad ti napigsa a negosioda gapu ta ti trabaho ni Pablo a panangasaba ti rason nga insardengen ti adu nga umili ti agdayaw kadagiti idolo. Inulod dagiti managderraaw da Aristarco ken Gayo iti uneg ti teatro sada iyik-ikkis: “Naindaklan ni Artemis dagiti taga Efeso!” Namnamaenda idin a matay da Aristarco ken Gayo ngem ti managilista iti siudad pinagulimekna ti bunggoy.​—Ara. 19:23-41.

¹⁷ No sika ti adda iti kasta a situasion, mas piliem laengen ngata ti agbiag a sinanam-ay? Awan ti pangripiripan a kimmapuy ti pakinakem da Aristarco ken Gayo. Gapu ta taga-Tesalonica ni Aristarco, ammona a ti panangiwaragawag iti naimbag a damag ket mabalin nga agresulta iti pannakaidadanes. Kasakbayan dayta, adda napasamak a riribuk idi nangasaba ni Pablo sadiay. (Ara. 17:5; 20:4) Agsipud ta nagna da Aristarco ken Gayo iti daldalan ni Jehova, naaddaanda iti bileg ken tured a nagtaud iti Dios tapno maibturanda ti pannakaidadanes.

Itultuloymo a Kitaen ti Pagimbagan Dagiti Sabsabali

18. Kasano a da Prisca ken Aquila ‘intultuloyda a kitaen’ ti pagimbagan dagiti sabsabali?

¹⁸ Maidaddadanestayo man wenno saan, rumbeng a maseknantayo kadagiti kapammatiantayo. Da Prisca ken Aquila ‘intultuloyda a kitaen’ ti pagimbagan dagiti sabsabali. (Basaem ti Filipos 2:4.) Posible a dayta a mapagulidanan nga agassawa ti nangpadagus ken Pablo idiay Efeso, a sadiay ket sinugsogan ti mammanday a ni Demetrio dagiti managderraaw kas nadakamat itay. Dayta a kasasaad ti mabalin a nangtignay kada Aquila ken Prisca a ‘nangirisgo kadagiti bukodda a tengnged’ para ken Pablo. (Roma 16:3, 4; 2 Cor. 1:8) Iti umasping a kasasaad, no maseknantayo kadagiti maidaddadanes a kapammatiantayo, agbalintayo a “naannad a kas kadagiti serpiente.” (Mat. 10:16-18) Siaannad nga itultuloytayo ti trabahotayo ken ditay pulos liputan ida babaen ti panangipakaammotayo iti naganda wenno dadduma pay nga impormasion maipapan kadakuada kadagiti manangidadanes.

19. Ania a naimbag a bambanag ti inaramid ni Dorcas para kadagiti sabsabali?

¹⁹ Adda nadumaduma a wagas ti panangipakita iti interes iti pagimbagan dagiti sabsabali. Agkasapulan ti dadduma a kapammatiantayo ket nalabit datayo ti makatulong kadakuada. (Efe. 4:28; Sant. 2:14-17) Iti kongregasion ti Joppe idi umuna a siglo, adda naparabur a babai nga agnagan iti Dorcas. (Basaem ti Aramid 9:36-42.) Isu ket “aduan iti naimbag nga ar-aramid ken sagsagut ti asi” a sibabatad a pakairamanan ti panagaramid kadagiti kawes nga agpaay kadagiti nakurapay a balo. Adu a balo ti nagladingit iti ipapatayna idi 36 K.P. Babaen iti inted-Dios a pannakabalin, ni apostol Pedro pinagungarna ni Dorcas, isu a posible a binusbosna ti nabatbati a panagbiagna ditoy daga a siraragsak a nangikasaba iti naimbag a damag ken nangaramid iti naimbag agpaay iti sabsabali. Anian a ragsaktayo ta addaantayo met ita kadagiti kasta a di agimbubukodan a Kristiano a kakabsat a babbai!

20, 21. (a) Kasano a ti pammaregta ket nainaig iti pannakaseknan iti pagimbagan ti sabsabali? (b) Ania ti mabalinmo nga aramiden tapno agbalinka a makaparegta?

²⁰ Kitaentayo ti pagimbagan ti sabsabali babaen ti panangparegtatayo kadakuada. (Roma 1:11, 12) Ni Silas a katrabahuan ni Pablo ket maysa a gubuayan ti pammaregta. Kalpasan a narisut ti isyu maipapan iti panagkugit idi agarup 49 K.P., ti bagi a manarawidwid idiay Jerusalem ket nangibaon kadagiti pannakabagida a mangitulod iti surat kadagiti kapammatianda iti dadduma pay a lugar. Da Silas, Judas, Bernabe, ken Pablo ti nangipan iti dayta idiay Antioquia. Sadiay a da Silas ken Judas “pinaregtada dagiti kakabsat babaen iti adu a palawag ket pinabilegda ida.”​—Ara. 15:32.

²¹ Idi agangay, da Pablo ken Silas ket naibalud idiay Filipos, ngem gapu iti maysa a ginggined, nakasabaanda ti agay-aywan iti pagbaludan ken anian a rag-oda idi makitada nga isu ken ti sangakabbalayanna ket nagbalin a manamati! Sakbay a pimmanaw da Silas ken Pablo iti dayta a siudad, pinaregtada dagiti kakabsat. (Ara. 16:12, 40) Kas kada Pablo ken Silas, ikagumaam ti mangparegta babaen kadagiti komentom, palawagmo, ken naregta a panangasabam. Ket no addaanka iti “sao a pammaregta,” ikagumaam koma nga ‘ibaga’ dayta.​—Ara. 13:15.

Itultuloymo ti Magna iti Daldalan ni Jehova

22, 23. Kasanotay a magunggonaan kadagiti salaysay ti Biblia?

²² Anian a yamantayo kadagiti agpaypayso a pakasaritaan iti biag a nailanad iti Sao ni Jehova, “ti Dios ti amin a pammaregta”! (2 Cor. 1:3, Byington) Tapno magunggonaantayo kadagita a kapadasan, nasken nga iyaplikartayo iti biagtayo dagiti pannursuro ti Biblia ken agpaiwanwantayo iti nasantuan nga espiritu ti Dios.​—Gal. 5:22-25.

²³ Ti panangut-utob kadagiti salaysay ti Biblia tulongannatayo a mangiparangarang kadagiti nadiosan a galad. Dayta ti mangpalagda iti relasiontayo ken Jehova, a mangipaay kadatayo iti “sirib ken pannakaammo ken panagrag-o.” (Ecl. 2:26) Iti kasta, maparagsaktayo ti naayat a pusona. (Prov. 27:11) Sapay koma ta determinadotayo a mangaramid iti dayta babaen ti agtultuloy a pannagnatayo iti daldalan ni Jehova.

Ania ti Sungbatmo?

• Kasanom a mapaneknekan a mapagpiaranka?

• Apay a rumbeng a ‘napakumbabatayo iti panunot’?

• Kasano a makatulong dagiti salaysay ti Biblia tapno agbalintayo a natured?

• Kadagiti ania a wagas a maipakitatayo a maseknantayo iti pagimbagan ti sabsabali?

[Ladawan iti panid 8]

Ti mapagpiaran a ni Jefte ken ti balasangna tinungpalda ti karina, nupay narigat dayta

[Ladawan iti panid 10]

Ubbing, ania ti nasursuroyo iti balasitang nga Israelita?

[Ladawan iti panid 11]

Kasano nga impaay ni Dorcas ti kasapulan dagiti kapammatianna?