ELISEO

[Ti Dios ket Salakan].

Ti anak ni Safat ken maysa a mammadto ni Jehova idi maikasangapulo ken maikasiam a siglo K.K.P.; isu ti nangsuno ken mammadto Elias. Ni Jehova binilinna ni Elias a pulotanna ni Eliseo manipud Abel-mehola. Idi nasarakanna ni Eliseo bayat nga agar-arado, impalladaw kenkuana ni Elias ti opisial a kawesna, a mangipasimudaag iti panangdutok. (1Ar 19:16) Agar-arado idi ni Eliseo a sarsarunuenna ti 12 a paris a toro, “ket isu adda iti maikasangapulo ket dua.” Makapainteres ta idi maika-19 a siglo, impadamag ni William Thomson iti The Land and the Book (1887, p. 144) a kaugalian idi dagiti Arabo ti agaammoyo nga ar-aramatenda dagiti babassit nga aradoda, ken nabiit a mamulaan ti maysa nga agmulmula ti inaradoda iti maysa nga aldaw. Makapagsardeng ni Eliseo a saanna a masinga ti trabaho ti dadduma ta adda iti likudan ti grupo. Ti panangisakripisio ni Eliseo ti sangaparis kadagiti toro ken panangisungrodna iti ramramit ipakitana ti kinaalibtak, kinaawan panagpangpangadua, ken panangipateg ni Eliseo iti awis ni Jehova. Kalpasan ti panangisaganana iti taraon, dagus a pimmanaw ni Eliseo tapno surotenna ni Elias.​—1Ar 19:19-21.

Nalabit iti las-ud ti innem a tawen, nagserbi ni Eliseo kas katulongan ni Elias. Nagserbi ni Elias kas panguluen a mammadto, ket nakikuykuyog kenkuana ni Eliseo, a pagaammo a kas daydiay “nangibukbok iti danum iti im-ima ni Elias” no bugguan idi ni Elias ti im-imana.​—2Ar 2:3-5; 3:11.

Nanipud iti tiempo a nakikadua ni Eliseo ken Elias, inaramidna ti trabaho a panagipadto iti Israel idi tiempo ti panagturay da Ari Acab, Ari Ocozias, Ari Jehoram, Ari Jehu, ken agingga iti panagturay ni Jehoas. Dagiti agturturay iti Juda iti daydi a tiempo ket isu da Jehosafat, Jehoram, Ocozias, Athalia, Jehoas, ken, nalabit, ni Amazias. Agarup 60 a tawen nga agmaymaysa ni Eliseo iti ministeriona kalpasan ti ipapanaw ni Elias.​—MAPA, Tomo 1, p. 949.

Ti rekord ti trabaho a panagipadto ni Elias iti Maikadua nga Ar-ari ket kasla saan a kronolohikal ti panagsasaganadna. Kas pagarigan, iti 2Ar kapitulo 5, nagkukutel ni Gehazi, a rason koma a mangisina kenkuana iti normal a kagimongan. Ngem iti 2Ar kapitulo 8, nainggayyeman a makisasao ken Jehoram ti Israel. Kasta met, nailanaden iti 2Ar kapitulo 13 ti ipapatay ni Ari Jehoas ti Israel, ngem sinaruno daytoy ti maysa a rekord ti maudi a pannakitungtongna ken Eliseo. (2Ar 13:12-21) Iti dadduma a paset ti salaysay, dagiti aramid ken milagro ni Eliseo ket agparang a nagrupo-grupo sigun iti klase wenno panagkakaaspingda, kas pagarigan: (1) dagidiay agpaay iti pagimbagan dagiti mammadto ken pribado a tattao (2Ar 4:1–6:7), sa (2) dagidiay adda pakainaiganna iti nasion ken iti ari.​—2Ar 6:8–7:20.

Sinunuanna ni Elias. Ti trabaho ni Eliseo kas suno ni Elias ket nangrugi idi agarup 917 K.K.P. wenno di nagbayag kalpasan dayta, idi tiempo ti pannakaipangato ni Elias nga agturong iti langlangit babaen iti maysa nga allawig. (2Ar 1:17; 2:1, 11, 12) Sakbay a pimmanaw ni Elias, kiniddaw ni Eliseo ti ‘dua a kapaset ti espiritu ni Elias,’ kayatna a sawen, ti dua a paset a karbengan ti inauna nga anak a lalaki. Adda kenkuana daytoy nga akem gapu ta opisial a nadutokan kas suno ni Elias idi impalladaw kenkuana ni Elias ti opisial a kawesna. (2Ar 2:9) Gapu ta pagaammo ni Elias a saan nga isuna ti mangited iti kalikagumna, imbagana ken Eliseo a no makitana ni Elias a maipanaw kenkuana, mapatganto dayta. Pinasingkedan ni Jehova daytoy idi impalubosna a ni Eliseo makitana ni Elias nga agpangato nga agturong iti langlangit babaen iti allawig. Bayat a pumampanaw ni Elias, ti nakersang a kagayna, ti opisial a kawesna, ket nagtinnag manipud kenkuana. Pinidut dayta ni Eliseo, a nangipabigbig nga isu ti suno ni Elias. Iti takdang ti Karayan Jordan, impakita ni Jehova nga adda ken Eliseo idi namilagruan a binisngayna ti dandanum ti Jordan idi a ni Eliseo inyablatna ti kawes iti dandanum.​—2Ar 2:9-15.

Idi nakaballasiw iti Jordan, nagsubli ni Elias iti grupo ti annak dagiti mammadto idiay Jerico. Ad-adda a napasingkedan a ni Eliseo ti pannakaulo ti bunggoy dagiti mammadto ti Dios idi pinagbalinna a makapasalun-at ti abasto a danum ti siudad ti Jerico, a dati a saan a nasayaat ken pakaigapuan dagiti pannakaalis. Napan iti pagtataudan ti danum ket pinuruakanna dayta iti asin manipud iti bassit a baro a malukong, ket “ti danum agtultuloy a napaimbag agingga itoy nga aldaw.”​—2Ar 2:19-22.

Manipud Jerico, simmang-at ni Eliseo nga agturong iti Bethel, agarup 900 m (3,000 pie) ti kangatona manipud patar ti baybay, a nangsarungkaranda idi a dua ken Elias iti maysa a grupo ti annak dagiti mammadto. (2Ar 2:3) Bayat nga adda iti dalan, rimmuar ti maysa a bunggoy dagiti delingkuente nga ubbing ket impakitada ti nakaro a kaawan panagraemda kenkuana ken iti akemna kas mammadto. Inuy-uyawda a kunkunada, “Sumang-atka, sika a kalbo! Sumang-atka, sika a kalbo!” Ti kayatda a sawen ket mabalin nga agtultuloy a sumang-at nga agturong iti Bethel wenno agpangato manipud iti daga a kas iti naipagarup nga inaramid ti sinukatanna. (2Ar 2:11) Tapno masursuro dagitoy nga ubbing ken ti nagannakda ti agraem iti mammadto ni Jehova, tinaliawna ida ket indawatna ti pakadaksanda iti nagan ni Jehova. Dagus a rimmuar ti dua a kabaian nga oso manipud iti kakaykaywan ket rinangrangkayda ti 42 kadakuada.​—2Ar 2:23, 24.

Saanen a makapanaw ni Ari Jehoram ti Israel, Ari Jehosafat ti Juda, ken ti ari ti Edom iti awan danumna a let-ang bayat ti maysa a panagdaliasat tapno pasardengenda ti panagalsa ni Ari Mesa ti Moab (a nangipatakder iti naawagan Bato a Moabita). Nangpaayab ni Ari Jehosafat iti maysa a mammadto ti Dios. Gapu iti panagraemna ken Jehosafat nga inanamongan ni Jehova imbes a maipagapu ken Jehoram, nangpaayab ni Eliseo iti tumutokar iti adda kuerdasna a pagtokar tapno iti impluensia ti musika umawat iti paltiing manipud ken Jehova. (Idiligyo ti 1Sm 10:5, 6.) Dagiti umili ket pinagkali ni Eliseo kadagiti banawang. Kabigatanna napnoda iti danum. Idi a ti init iti agsapa nagsilnag iti danum kadagiti banawang, kasla dara dayta iti panagkita dagiti Moabita. Yantangay impagarupda a nagkakaribuso a nagpipinnatay ti Israel ken dagiti kaaliansada, nagdardaras a dimmarup dagiti Moabita tapno alaenda dagiti samsam. Ngem naklaatda ta timmakder ti Israel ket pinarmekda ida. (2Ar 3:4-27) Napasamak daytoy iti nagbaetan ti 917 ken 913 K.K.P.

Agparang met ita iti rekord ni Eliseo ti agsasaruno a milagro mainaig iti inaldaw a panagbiag. Ti biuda ti maysa kadagiti sigud nga annak dagiti mammadto ket marigrigatan unay iti panagbiagna. Simimilagro a pinaadu ni Eliseo ti bassiten nga abastona a lana ken inispalna ti annak ti balo a babai tapno saanda a maipan iti nakautanganna kas ad-adipen. (2Ar 4:1-7) Daytoy a milagro ket pumadpada iti maikadua a milagro ni Elias, a pinaaduna ti arina ken lana ti balo iti Sarepta.​—1Ar 17:8-16.

Idiay Sunem, iti Ginget ti Jezrael, nangipakita ti maysa a natan-ok a babai iti naisangsangayan a kinamanagpadagus ken Eliseo agsipud ta binigbigna kas “nasantuan a lalaki ti Dios,” nga impaayanna pay iti siled ta masansan a lumabas iti pagtaenganna. Gapu iti dayta a kinamanangngaasina, inkari ni Eliseo a maaddaan iti anak a lalaki, nupay lakay idin ti asawana. Kas iti inkarina, naipasngay ti maysa nga anak a lalaki agarup makatawen kalpasanna, ngem natay bayat nga ubing pay. Aramiden ita ni Eliseo ti damo a panangpagungarna, a pinabiagna ti ubing a kas iti panangibangon ni Elias iti anak ti balo idiay Sarepta. (2Ar 4:8-37; 1Ar 17:17-24) Gapu iti kinamanangngaasina iti mammadto ti Dios, ti babai ket nagunggonaan unay.​—Idiligyo ti Mt 10:41.

Nagsubli ni Eliseo idiay Gilgal, amianan ti Bethel iti kabambantayan, iti annak dagiti mammadto nga adda sadiay. Nakaro idi ti bisin. Bayat a maisagsagana ti gisado, adda nakailaw-an a nangikabil iti maysa a makasabidong a tabungaw. Dagus nga impukkawda idi maramananda ti gisado: “Adda patay iti banga, O lalaki ti pudno a Dios.” Gapu ta saan a nasayaat nga agibellengda iti taraon bayat ti nakaro a bisin, nagpaala ni Eliseo iti arina, inkabilna dayta iti banga ket saanen a delikado a kanen ti gisado iti kasta “awan idin ti makadangran iti banga.”​—2Ar 4:38-41.

Bayat dagiti narigat a tiempo ti nakaro a bisin, inapresiar ti matalek a natda dagiti managdaydayaw nga Israelita a saan a nagparintumeng ken Baal ti panagregget dagiti mammadto ni Jehova ket inabastuanda ida iti material a taraon. Idi nangyeg ti maysa a lalaki iti 20 a tinapay a sebada ken sumagmamano a bukbukel, imbilin ni Eliseo a maipakan iti amin daytoy a sangkabassit nga abasto. Ngem adda pakanen a 100 a lallaki iti “annak dagiti mammadto.” Nupay agpangpangadua daydiay agiserserbi, nabsogda amin a nangan, kalpasan dayta adda pay natedda.​—2Ar 4:42-44; idiligyo ti Mr 6:35-44.

Pinaimbagna ni Naaman. Bayat ti panagturayna, ni Ari Ben-hadad II ti Siria imbaonna ti mararaem unay a panguluen ti buyotna a ni Naaman, nga agkukutel idi, a mapan iti ari ti Israel tapno mapaimbag ti kukutelna. Nupay agkukutel, daytoy a maingel a lalaki naisalakanna ti Siria. Nalawag nga uray agkukutel ni Naaman nagserbi latta iti kasta a nangato a saad iti Siria, idinto ta no idiay Israel naikkat koman iti kasta a saad. (Le 13:46) Ti panangibaon ni Ari Ben-hadad ken Naaman ket resulta ti pammaneknek ti balasitang nga Israelita a maysa a kautibo ken agserserbi iti balay ni Naaman. Daytoy a balasitang ket agtaltalek ken Jehova ken imbagana iti apona-a-babai ti maipapan iti mammadto ni Jehova a ni Eliseo ti Israel. Kombinsido ti ari ti Israel nga isu ket karkariten ni Ben-hadad, ta, kas iti kunana: “Maysaak aya a Dios, a mangpapatay ken mangtaginayon a sibibiag?” Idi nangngeg ni Eliseo a mariribuk ti ari, imbagana iti ari, “Bay-am nga umay kaniak, pangngaasim, tapno maammuanna nga adda maysa a mammadto iti Israel.”​—2Ar 5:1-8.

Saan a rimmuar ni Eliseo a mangkita ken Naaman, no di ket impaibagana iti katulonganna dagiti pammilin nga agdigus ni Naaman iti mamimpito idiay Karayan Jordan. Iti damo, nagpungtot ni Naaman iti daytoy a bilin, ngem nagpakumbaba met laeng ket inaramidna daytoy simple a pamay-an ket nadalusan. Nagsubli ni Naaman ken Eliseo ket nagkari a manipud iti daydi a kanito simamatalek nga agserbin ken Jehova a Dios ti Israel. Nangyawid iti daga manipud iti Israel, “ti maawit ti sangaparis a mulo,” nga iti dayta nga agisakripisionto ken Jehova, awan duadua a bayat a sisasango iti templo ti Jerusalem. Kas maysa nga opisial ti ari ti Siria, intultuloyna ti trabahona, a pakairamanan ti panangkaduana iti ari a sumrek iti balay ti ulbod a dios a ni Rimmon. Yantangay isu ti pagsamsammakedan ti ari, kapilitan nga agruknoy a kadua ti ari, ngem kunana a saanton nga agdaydayaw ken Rimmon. Aramidennanto laeng dayta kas panagserbina iti ari, saan ket a kas narelihiosuan nga annongen. Nangitukon ken Eliseo iti sagut ngem saan nga inawat ni Eliseo. Maitunos daytoy iti prinsipio a ti milagro ket saanna a gapuanan no di ket ti pannakabalin ni Jehova, ket saannanto a panguartaan ti akem nga inted kenkuana ni Jehova.​—2Ar 5:9-19; idiligyo ti Mt 10:8.

Ti katulongan ni Eliseo a ni Gehazi, a naagum iti gunggona, kinamakamna ni Naaman ket dimmawat kadagiti sagut a nagkedkedan ni Eliseo. Siuulbod a pinadasna nga ilimed ken Eliseo dayta a banag. Kas maitutop a dusa, imbaga kenkuana ni Eliseo, “ti kukutel ni Naaman kumpetto kenka ken iti kaputotam agingga iti tiempo a di nakedngan.”​—2Ar 5:20-27.

Ti annak dagiti mammadto a kakadua ni Eliseo ket kasapulan nga umakardan kadagiti nalawlawa a pagyanan. Addada idi iti Karayan Jordan nga agpukpukan kadagiti awanan maipaay iti baro a balayda. Binulod a wasay ti us-usaren ti maysa kadagiti mammadto, idi a nauksot ti ulo ti wasay ket natnag iti danum. Nabatad a gapu ta kayat ni Eliseo nga awanto ti pakaumsian dagiti mammadto, nangipalladaw iti maysa a pedaso a kayo iti danum a nakatnagan ti ulo ti wasay, ket timpaw ti ulo ti wasay. Iti kasta pinaneknekan ni Jehova a tultulonganna dagiti mammadtona.​—2Ar 6:1-7.

Naispal ti Israel Manipud Siria. Bayat ti panagturay ni Ari Jehoram ti Israel, nangiplano ti Siria iti kellaat nga iraraut iti Israel. Namin-adu a tinungday ni Eliseo dagiti taktika ni Ben-hadad II, ta impalgakna ken Ari Jehoram ti tunggal tignay dagiti Sirio. Idi damo, impagarup ni Ben-hadad nga adda traidor iti mismo a kampona. Ngem idi maammuanna ti pudpudno a mangipapaay iti parikutna, nangibaon iti puersa militar idiay Dotan, a pinalawlawanna dayta iti kabkabalio ken karkaruahe a pakigubat tapno alaenda ni Eliseo. (LADAWAN, Tomo 1, p. 950) Nagbuteng ti katulongan ni Eliseo, ngem nagkararag ni Eliseo iti Dios tapno luktanna dagiti mata ti katulongan, “ket, adtoy! ti nakabambantay a rehion napno iti kabkabalio ken pakigubat a karkaruahe nga apuy iti intero nga aglikmut ni Eliseo.” Ita, bayat nga umal-alikubkob dagiti buyot ti Siria, inkararag ni Eliseo a mapasamak ti kasungani ti immuna a milagro, “Pangngaasim, bulsekem daytoy a nasion.” Kinuna ni Eliseo kadagiti Sirio, “Surotendak,” ngem saanna a kinibin ida, a mangipasimudaag a ti isipda ti nabulsek saan ket a ti matada. Saanda a nailasin nga isu ti Eliseo nga umayda alaen, saanda met nga ammo no pangipananna kadakuada.​—2Ar 6:8-19.

Ania a kita ti panagbulsek ti impagteng ni Jehova kadagiti Sirio a nangpadas a mangkemmeg ken Eliseo?

No maipapan iti daytoy a kita ti panagbulsek, kunaen ni William James iti librona a Principles of Psychology (1981, Tomo 1, p. 59): “Ti makapainteres unay nga ibunga ti kaadda ti depekto iti cortex isu ti pannakabulsek ti isip. Saan a daytoy ti di pannakailasin kadagiti ladawan a makita ti mata, no di ket ti di pannakabael a mangtarus kadagita. Iti sikolohia, mabalin a tarusan dayta kas pannakapukaw ti pannakabael a mamagnanaig kadagiti makita ti mata ken no ania ti kaipapanan dagita; ket mapasamak daytoy no mabangenan dagiti dalan iti nagbaetan dagiti sentro ti panagkita ken dagiti sentro maipaay iti dadduma a kapanunotan.”

Idi naipanna dagiti Sirio idiay Samaria, inkararag ni Eliseo a luktan ni Jehova dagiti matada, ket nakita dagiti Sirio nga addada iti mismo a tengnga ti Samaria iti saklang ni Ari Jehoram a mismo. Imparangarang ni Eliseo ti pammati iti pannakabalin ni Jehova ken impakitana nga awan a pulos ti panggepna nga agibales babaen ti pananglappedna iti ari ti Israel a mangpapatay kadagiti Sirio, ta kunana a kaslada kautibo ti gubat. Binilinna ti ari a pakanenna ida, ket nagdadayada sada napagawid. Ti nagbanaganna ket: “Dagiti tulisan a buyot dagiti Sirio saandan nga immay manen uray naminsan iti daga ti Israel.”​—2Ar 6:20-23.

Nupay kasta, idi agangay, rimmaut ni Ben-hadad II, saan laeng a sagpaminsan a panangrubbuot, no di ket kaduana ti buyotna ken linakubna ti Samaria. Kasta unay ti rigat nga imbunga ti pananglakub ta naipadamag pay iti ari nga adda maysa a babai a kinnanna ti bukodna nga anak. Kas putot ni Acab, ti “anak ti manangpapatay,” insapata ni Ari Jehoram a papatayenna ni Eliseo. Ngem saan a naipatungpal daytoy nadarasudos a sapata. Idi simmangpet iti balay ti mammadto a kaduana ti ayudantena, imbaga ni Jehoram a saannan a namnamaen a tulongan pay ni Jehova. Impasigurado ni Eliseo iti ari a nawadwadto dagiti abasto a taraon iti sumaganad nga aldaw. Ti ayudante ti ari linaisna daytoy a padto, isu a kinuna kenkuana ni Eliseo: “Adtoy makitam babaen iti bukodmo a matmata, ngem manipud iti dayta saankanto a mangan.” Babaen iti daranudor nga impangngeg ni Jehova iti pakarso dagiti Sirio, impagarupda a dakkel a buyot dagiti nagkakappon a nasion ti umas-asideg maibusor kadakuada, ket nagtalawda, a pinanawanda ti pakarso a di naan-ano agraman dagiti amin nga abasto a taraon. Idi maammuan ti ari a nagtalaw dagiti Sirio, insaadna ti ayudantena a mangaywan iti panagbantay ti ruangan ti Samaria, ket sadiay a naipayatpayat agingga a natay idi a dimmarup dagiti mabisbisin a bunggoy dagiti Israelita a mangsamsam iti pakarso. Nakitana ti taraon ngem saan a nakapangan iti dayta.​—2Ar 6:24–7:20.

Hazael, Jehu, Nadutokan Kas Ar-ari. Maiturong met itan ti atensiontayo iti Damasco idiay Siria, a nakaidalitan ni Ari Ben-hadad II a dandanin matay. Ti babaonen ti ari a ni Hazael simmabet ken Eliseo ket sinaludsodna no makaungar pay ti apona. Nagtignay ti espiritu ni Jehova ket tinulonganna ni Eliseo a makita ti napait a kasasaad, a namagliday ken Eliseo: Idi agangay, ni Hazael a mangsallin ken Ben-hadad ket mangipagtengto iti nakas-ang a panangdangran iti Israel, nupay nainkalintegan a dusa dayta manipud ken Jehova gapu iti basbasolda. Imbagana ken Hazael a sawenna ken Ben-hadad: “‘Makaungarkanto a di bumurong,’ ket impakita kaniak ni Jehova a matayto a di bumurong.” Impadamag ni Hazael ti umuna a paset babaen iti sasao ngem ti maikadua a paset babaen kadagiti tignay, nga inyukradna iti rupa ti ari ti nabasa nga abbong ti idda agingga a naangsan sana innala ti trono ti Siria.​—2Ar 8:7-15.

Adda pay di nalpas a trabaho ni Elias nga itungpal ni Eliseo, awan sabali, isu ti panangpulotna ken Jehu kas manangdusa nga usaren ti Dios maibusor iti nadangkes a balay ni Acab. (2Ar 9:1-10) Intungpalna dayta kalpasan ti nasurok a 18 a tawen nanipud idi imbilin ni Jehova dayta ken Elias. Nakita ni Eliseo ti kaitungpalan dagiti padto iti 1 Ar-ari 19:15-17 ken 21:21-24.

Idi tiempo a mapulotan ni Jehu, ni Jehoram ti agturturay iti Israel ket ni Ocozias a kaanakanna ti agturturay iti Juda. Bayat ti panagturay ti Sirio a ni Hazael kasta unay ti panangparigatna iti Israel, a sinugatanna ni Jehoram iti panagbabakal idiay Ramot-galaad. (2Ar 9:15) Saan a nagtaktak ni Jehu a nangitungpal iti rebbengenna a mangpunas iti dakes a balay ni Acab, nga awan imbatina a sibibiag. (2Ar 10:11) Inyun-unana ni Ari Jehoram ti Israel nga agpapaimbag idiay Jezrael. Kas kaitungpalan ti padto ni Elias, nasabatna ni Jehoram iti ruar ti siudad ket pinapatayna ken imbellengna iti daga ni Nabot a Jezraelita. (2Ar 9:16, 21-26) Idi makastrek iti Jezrael, pinapatay ni Jehu ti nadangkes a ni Jezebel, nga ina ni Jehoram ti Israel ken apong ni Ocozias ti Juda. Paitabon koma ni Jehu, ngem sinigurado ni Jehova nga ibusen dagiti aso ti nalasag a paspasetna kas impakpakauna ni mammadtona nga Elias, iti kasta awanan iti tanem a pakalaglagipan kenkuana. (2Ar 9:30-37) Naputolan iti ulo dagiti 70 nga annak ni Acab. Napapatay ni Ocozias nga apoko ni Acab (2Ar 10:1-9; 9:27, 28), ket nagudas ti 42 a kakabsat a lallaki ni Ocozias babaen ti kampilan ni Jehu.​—2Ar 10:12-14; 1Ar 21:17-24.

Naduprak ti Panagdaydayaw ken Baal. Iti panangitultuloy ni Jehu iti panagpatarayna nga agturong iti Samaria a kabesera a siudad, nasabetna ni Jehonadab, a naan-anay a mangsupsuporta iti panangpaksiatna iti panagdaydayaw ken Baal, ket nagsakayda a dua nga agturong idiay Samaria tapno maimatanganda ti maudi a tignay nga isu ti naan-anay a mangpunas iti Baalismo manipud Israel. Sitataktika nga imbilin ni Jehu nga aguummong amin dagiti managdaydayaw ken Baal iti balay ni Baal ket ikawesda dagiti pakabigbigan a kawesda. Napno ti balay agingga iti agsumbangir a pungtona, ket awan ti naikadua kadakuada a managdaydayaw ken Jehova. Nangted iti bilin ni Jehu ket ginudas dagiti tattaona ti tunggal managdaydayaw ken Baal, a rinebbada dagiti sagrado nga adigida ken rinippuogda ti balay ni Baal, a pinagbalinda a pagiblengan dayta a lugar.​—2Ar 10:15-27.

Gapuna, inringpas ni Eliseo ti trabaho nga inrugi ni Elias. Natalipupos ti panagdaydayaw ken Baal manipud Israel. Saan a napasaran ni Eliseo ti pannakaipangato iti langlangit babaen ti maysa nga allawig tapno maipan iti sabali a lugar sakbay ti ipapatayna, a kas iti napasamak ken Elias. Bayat ti panagturay ni Ari Jehoas ti Israel, natay ni Elias iti natural nga ipapatay. Idi nganngani matayen, nariribuk manen ti Israel gapu iti Siria. Immasideg ni Ari Jehoas ken Eliseo ket nabatad a nagkiddaw iti namilitariaan a tulong maibusor kadagiti Sirio idi imbagana ken Eliseo ti sasao nga: “Amak, amak, ti pakigubat a karuahe ti Israel ken dagiti kumakabaliona!” Kiniddaw ni Eliseo a kabilen ni Jehoas ti daga babaen kadagiti panana. Ngem agsipud ta kurang ti regtana ta namitlo laeng nga inaramidna daytoy, imbaga kenkuana ni Eliseo a gapu itoy maipaayanto laeng iti tallo a panagballigi maibusor iti Siria. Natungpal daytoy.​—2Ar 13:14-19, 25.

Trabaho a Naitungpalna. Babaen iti espiritu ti Dios nga adda ken Eliseo, adda 15 a milagro a naaramidannan. Ngem uray idi natayen, inaramat pay laeng ni Jehova iti maika-16 a milagro. Natay a matalek ni Eliseo, ken addaan anamong ti Dios. Kunaen ti rekord a kalpasan ti pannakaitabon ni Eliseo, adda sabali pay a tao a maitabtabon, ngem gapu iti buyot dagiti tulisan a Moabita, impalladaw dagiti agitabtabon ti bangkay ti lalaki iti lugar a nakaitabonan ni Eliseo sada nagtalaw. Apaman a nasagidna dagiti tulang ni Eliseo, nagbiag ti natay a lalaki ket timmakder kadagiti sakana.​—2Ar 13:20, 21.

Iti Lucas 4:27, ni Jesus inawaganna ni Eliseo iti mammadto, ket awan duadua nga isuda ken Elias ti matuktukoy iti Hebreo 11:35, ta nangpagungarda a dua. Rinugian ni Elias ti trabahona a panagipadto idi tiempo a ti Israel ket naigamer iti panagdaydayaw ken Baal, ket nagkasapulan daytoy ti regta maipaay iti pudno a panagdaydayaw. Dakkel a trabaho ti naitungpalna tapno maiturongna manen ken Jehova ti puspuso ti adu a tattao. Intuloy ni Eliseo ti imbati ni Elias, ket nupay nataltalna ti mismo a ministeriona, siniguradona a naan-anay a maitungpal ti trabaho nga inrugi ni Elias, ket nakitana ti pannakairingpas dayta. Isu ti makinggapuanan iti 16 a milagro no idilig iti 8 laeng a naaramidan ni Elias. Kas ken Elias, nangipakita iti kasta unay a regta maipaay iti nagan ni Jehova ken iti pudno a panagdaydayaw. Naanus, naayat, ken manangngaasi ngem kaskasdi a natibker ti pangngeddengna no ti nairamanen ket nagan ni Jehova; saan a bimdeng a nangyebkas iti panangukom ti Dios maibusor kadagiti nadangkes. Nagbalin a kualipikado a maibilang iti ‘nagdakkelan nga ulep dagiti saksi’ a nadakamat iti Hebreo 12:1.

Yantangay ti trabaho nga inaramid ni Elias ket mangiladladawan kadagiti banag a napasamak idi tiempo ti naindagaan a ministerio ni Jesus, ken kasta met iti naud-udi a tiempo, nainkalintegan nga ipapan a kasta met laeng no maipapan iti trabaho ni Eliseo, yantangay aktual nga inringpasna ti trabaho nga inrugi ni Elias, nga intungpalna ti di nalpas a rebbengen ni Elias.