ASUERO

Nagan wenno titulo a naaramat iti Hebreo a Kasuratan iti tallo a nadumaduma nga agtuturay.

1. Ti ama ni Dario a Medo a nadakamat iti Daniel 9:1. Iti agdama, saan a naan-anay a masierto no asino a tao ti naawagan nga Asuero iti sekular a pakasaritaan.

2. Ti Asuero iti Esdras 4:6 ket mabalin nga isu ni Cambyses, ti suno ni Ciro a manangparmek iti Babilonia ken manangwayawaya kadagiti Judio. Idi nangrugi a nagturay, adda pammabasol a maibusor kadagiti Judio nga insurat dagiti kabusorda. Nagturay ni Cambyses manipud 529 agingga iti 522 K.K.P.

3. Ti Asuero iti libro ti Ester maipagarup nga isu ni Xerxes I, ti anak ti Persiano nga ari a ni Dario a Dakkel (Dario Histaspis). Naipakita (Xerxes I) nga iturturayan ni Asuero ti 127 a masaksakupan a distrito, manipud India agingga idiay Etiopia. Ti siudad ti Susan ti nagbalin a kabeserana bayat ti kaaduan a paset ti panagturayna.​—Est 1:1, 2.

Iti libro ti Ester, nalawag a ti panangbilang iti tawtawen ti panagturay daytoy nga ari ket mangrugi idi nagkaduada a nagturay iti amana a ni Dario a Dakkel. Kayat a sawen daytoy a nagbalin nga ari ni Xerxes idi tawen 496 K.K.P. ket ti umuna a tawen a panagturayna isu idi 495 K.K.P. (Kitaenyo ti PERSIA, DAGITI PERSIANO.) Iti maikatlo a tawen ti panagturayna, bayat ti maysa nga aglablabon a bangkete imbilinna ken naslag a Reyna Vasti nga agparang ket ipakitana ti kinapintasna kadagiti umili ken kadagiti prinsipe. Ti panagkedked ni Vasti ti namagpungtot unay kenkuana, ket pinapanawna kas asawana. (Est 1:3, 10-12, 19-21) Iti maikapito a tawen ti panagturayna, ni Ester a maysa a Judia ti napilina, manipud kadagiti adu a birhen a naiyeg kas posible a mangsukat ken Vasti. (Est 2:1-4, 16, 17) Iti maika-12 a tawen ti panagturayna pinalubosanna ti primero ministrona a ni Haman a mangaramat iti pangtanda a singsing ti ari tapno mapatalgedanna ti maysa a bilin nga agbanag iti sapasap a panangikisap kadagiti Judio. Tinungday ni Ester ken ti kasinsinna a ni Mardokeo daytoy a gandat, nabitay ni Haman, ket nayetnag ti maysa a baro a bilin, a nangted kadagiti Judio iti kalintegan a manglaban kadagiti mangraut kadakuada.​—Est 3:1-11; 7:9, 10; 8:3-14; 9:5-10.

Kalpasan dayta, “ti pinuersa a panagtrabaho impasdek ni Ari Asuero iti daga ken kadagiti isla ti baybay.” (Est 10:1) Nakatulong unay daytoy kadagiti panggep ni Xerxes, a nangiringpas iti adu kadagiti trabaho a panagbangon nga inrugi ni amana a Dario idiay Persepolis.

Nalabit a ni Xerxes I met ti “maikapat [nga ari]” a nadakamat iti Daniel 11:2, a ti tallo nga immun-una nga ar-ari isu da Ciro a Dakkel, Cambyses II, ken Dario Histaspis. Nupay pito a sabsabali pay nga ar-ari ti simmaruno ken Xerxes iti trono ti Imperio ti Persia, ni Xerxes ti kaudian a Persiano nga emperador a nakigubat iti Grecia, a ti itatanor dayta kas kabilgan a turay ti lubong ket nadeskribir iti sumaruno a bersikulo.​—Da 11:3.