MANNA

Ti kangrunaan a taraon dagiti Israelita bayat ti 40 a tawen a panagdaliasatda iti let-ang. (Ex 16:35) Ti manna ket damo nga impaay ni Jehova idiay Let-ang ti Sin bayat ti maudi a kagudua ti maikadua a bulan kalpasan ti iruruar ti Israel manipud Egipto idi 1513 K.K.P. (Ex 16:1-4) Nagpaay dayta kas taraonda agingga iti iseserrekda iti Canaan idi 1473 K.K.P., a sadiay a nanganda iti apit ti Naikari a Daga.​—Jos 5:10-12.

Agparang idi ti manna iti daga no agpukawen ti palunapin ti linnaaw iti bigat, iti kasta iti “rabaw ti let-ang adda napino a sinanniebe a banag, napino a kas iti nagbalay a linnaaw iti rabaw ti daga.” Idi damo a nakita dayta dagiti Israelita, kinunada, “Ania daytoy?” wenno, iti literal, “man huʼ?” (Ex 16:13-15; Nu 11:9) Mabalin a dayta ti namunganayan ti nagan, ket manipud idin inawagan dagiti Israelita daytoy a taraon iti “manna.”​—Ex 16:31.

Deskripsion. Ti manna ket “puraw . . . a kasla bukel ti kulantro” ken ‘kalanglanga’ ti tutot ti bedelio, maysa a banag a kasla allid ken aganninaw nga umarngi iti porma ti perlas. Ti ramanna ket kapadpada ti “raman dagiti dippit a tinapay nga addaan diro” wenno “nalanaan a nasam-it a tinapay.” Kalpasan a magiling dayta iti paggilingan a pusiposen ti ima wenno mabayo iti alsong, mailambong wenno maporma kas tinapay sa mailuto.​—Ex 16:23, 31; Nu 11:7, 8.

Iti agdama, awan nainkasigudan a banag a tumutop iti deskripsion ti manna iti Biblia, ket ngarud awan ti nabileg a pangibatayan nga umasping dayta iti maysa a pagaammo a produkto. Pudno unay a kasta agsipud ta simimilagro a pinataud dayta ni Jehova maipaay kadagiti Israelita. Ti kaadda ti manna ket saan a nagpannuray iti maysa a tiempo ti tawen wenno iti espesipiko a lugar iti let-ang. Nupay kadagiti dadduma nga aldaw iggesen ti manna ken bumangsit no maidulin iti agpatnag, saan a madadael ti kanayonan nga omer ti manna a naurnong iti maikanem nga aldaw, a mausar kas taraon iti Sabbath. Awan manna a maala iti Sabbath, iti kasta naan-anay a maalagad dagiti Israelita ti Sabbath.​—Ex 16:19-30.

Ti ulo ti pamilia ti nagurnong wenno nangidaulo iti panagurnong iti manna maipaay iti intero a sangakabbalayanna. Gapu ta marunaw ti manna no napudoten ti init, awan duadua a partakanna nga urnongen ti napattapatta a kaadu ti manna a kasapulan ti sangakabbalayanna sana sukatenna dayta. Uray no kasano kabassit wenno kaadu ti naurnongna sigun iti kadakkel ti sangakabbalayanna, kanayon latta a maysa nga omer (2.2 L; 2 namaga a qt) tunggal katao ti kaadu ti naummongna. (Ex 16:16-18) Imparipirip daytoy ni apostol Pablo idi imparegtana kadagiti Kristiano idiay Corinto nga usarenda dagiti sobrada a material tapno masupusopan ti material a pagkurkurangan ti kakabsatda.​—2Co 8:13-15.

Panggep. Binay-an ni Jehova nga agbisin dagiti Israelita idiay let-ang ket kalpasanna nangipaay iti manna tapno maisurona ida “a saan a babaen iti tinapay laeng nga agbiag ti tao no di ket babaen iti tunggal ebkas ti ngiwat ni Jehova nga agbiag ti tao.” Inaramid daytoy ni Jehova ‘tapno pagpakumbabaenna ida ken subokenna ida iti kasta agaramid kadakuada iti naimbag iti kamaudianan ti al-aldawda.’ (De 8:3, 16) Idi nauman dagiti Israelita iti manna ken rinugianda nga awagan dayta iti “uumsien a tinapay,” dinusa ida ni Jehova ti panagrebeldeda babaen ti panangibaonna kadagiti nagita a serpiente iti tengngada, a nakaigapuan ti ipapatay ti adu.​—Nu 21:5, 6.

Ti salmista tinukoyna ti manna kas “bukbukel ti langit” (Sal 78:24), “tinapay manipud langit” (Sal 105:40), ken “ti mismo a tinapay dagidiay mannakabalin” (Sal 78:25). Nadeskribir dagiti anghel kas addaan ‘nabileg a pannakabalin’ (Sal 103:20) ket ngarud mabalin nga awagan ida kas “dagidiay mannakabalin.” Nupay kasta, saan a kaipapanan daytoy nga aktual a mangmangan dagiti anghel iti manna no di ket mabalin a kaipapananna a nagaramat ti Dios iti anghel tapno maipaay ti manna kadagiti Israelita. (Idiligyo ti Ga 3:19.) Wenno, yantangay ti langit isu ti lugar a pagnanaedan “dagidiay mannakabalin,” ti sasao a “tinapay dagidiay mannakabalin” mabalin nga ipatuldona laeng a naggubuay dayta manipud langit.

Tapno adda manna a makita ti masanguanan a kapkaputotan, naibilin ken Aaron a mangidulin iti sanguanan ni Jehova iti maysa a karamba a naglaon iti maysa nga omer (2.2 L; 2 namaga a qt) a manna. Kalpasan a nairingpas ti nabalitokan a lakasa ti tulag, maysa a “nabalitokan a karamba” a naglaon iti manna ti naikabil iti uneg daytoy a sagrado a baul. (Ex 16:32-34; Heb 9:4) Ngem agarup lima a siglo kalpasanna, napukaw ti nabalitokan a karamba idi a ti Lakasa manipud iti tolda nga impatakder ni David ket nayakar iti templo nga imbangon ni Solomon. (2Sm 6:17; 1Ar 8:9; 2Cr 5:10) Naserbianna idin ti panggep a nakairantaanna.

Simboliko nga Usar. Nupay ti manna ket nadibinuan a probision (Ne 9:20), saanna a napagtalinaed nga agnanayon ti biag dagiti Israelita. Tinukoy daytoy ni Kristo Jesus, ket kalpasanna innayonna: “Siak ti sibibiag a tinapay a bimmaba manipud langit; no ti asinoman mangan iti daytoy a tinapay isu agbiagto iti agnanayon; ket, iti kinapudnona, ti tinapay nga itedko isu ti lasagko maigapu iti biag ti lubong.” (Jn 6:30-33, 48-51, 58) Dagiti matalek a pasurot ni Kristo manganda iti daytoy a nailangitan a manna, wenno “tinapay ti biag.” Aramidenda ti kasta iti piguratibo a pamay-an babaen ti panangiparangarangda iti pammati iti subbot nga ipaay ti lasag ken dara ni Jesus a naidatag kas sakripisio. No aramidenda ti kasta, maluktan kadakuada ti namnama nga agbiag nga agnanayon, idiay langit kas kadua ni Kristo wenno iti naindagaan a Paraiso.

Inaramat met ni Kristo ti karamba ti manna iti simboliko a pamay-an, idi impasiguradona kadagiti napulotan iti espiritu a pasurotna a dagidiay agballigi umawatda iti “nailemmeng a manna,” di madadael nga abasto ti taraon wenno daydiay ibunga ti kasta a taraon​—iti kasoda, imortalidad ken di panagrupsa idiay langit.​—Apo 2:17; 1Co 15:53.