Pagaammonatay Unay ni Jehova!
PUDNO a pagaammonatay unay ni Jehova, nangnangruna no datayo dagiti nasungdo nga ad-adipenna. Dagiti nasinged a gagayyem, kakabagian, uray pay dagiti dadakkeltayo, didatay unay pagaammo kas ti pannakaammona kadatayo. Ta ngamin, ad-adda nga am-ammonatay ti Dios ngem iti pannakaammotay iti bagitayo met laeng!
Ti perpekto a pannakaammo ni Jehova kadagiti ad-adipenna ket nailadawan a naimbag idiay Salmo 139. Aniat’ kinuna ni David iti dayta a salmo? Ket kasanot’ rebbeng a panangapektar daytoy a pannakaammo ti Dios kadatayo iti sasao ken tigtignaytayo?
Anian a Nagadu ti Ammo ni Jehova!
Yantangay ti Dios ti Namarsuatayo, rebbeng nga isut’ namnamaentayo a maaddaan ti naan-anay a pannakaammo kadatayo. (Aramid 17:24-28) Gapuna, maikuna ni David: “O Jehova, sika inusignak, ket nabigbignak.” (Salmo 139:1) Ti pannakaammo ti Dios ken David ket arigna daydiay nagun-odan babaen iti naan-anay a panangsukimat. Maragsakan ta ni Jehova ti nangsukimat a naan-anay kenkuana, timmulok a naan-anay ti salmista iti panangituray ken panangiwanwan ti Dios. Umasping iti dayta, dagiti Saksi ni Jehova ti sikakararag a ‘mangikumit ken Jehova ti dalanda, nga agtalek kenkuana,’ a makasiguro nga isunto ti kanayon a mangaramid no aniat’ umiso. (Salmo 37:5) Adda rikna ti naespirituan a kinatalged iti puspusotayo agsipud ta birbirukentayo ti pannakaiwanwan babaen ti nadiosan a sirib, ken situtuloktayo nga agpasakop iti nadiosan a pannakaiwanwan. (Proverbio 3:19-26) Kas ken David, mabalintay ti maliwliwa manipud pannakaammo a ti Dios ti mangpalpaliiw kadatayo, a matartarusanna dagiti problematayo, ken kanayon a sisasagana a tumulong kadatayo.
“Ammom ti itutugawko ken itatakderko,” binigbig ti salmista. (Salmo 139:2a) Ti Dios ammona amin maipapan ti ar-aramid ni David, kas ti itutugawna iti ngudo ti agmalem a trabaho ken ti itatakderna wenno ibabangonna kalpasan ti pannaturog ti rabii. No datayo ket Saksi ni Jehova, makasiguradotayo nga am-ammonatay met a naimbag ti Dios.
Inamin ni David: “Maawatam ti panunotko nga adayo pay laeng.” (Salmo 139:2b) Nupay ti Dios agtataeng kadagiti langlangit a nakaad-adayo manipud iti daga, ammonat’ pampanunoten ni David. (1 Ar-ari 8:43) Ti kasta a pannakaawat di rebbeng a mangkellaat kadatayo, ta ni Jehova “kitaenna ti puso.” (1 Samuel 16:7; Proverbio 21:2) Ti kinapudno nga us-usigen ti Dios ti pampanunottayo rebbeng a tignayennatayo nga agpanunot kadagiti bambanag a nadalus, makaay-ayo, nadayaw. Ken anian a maiyanatup a masansan nga iyebkastay ti pampanunottayo iti naimpusuan a kararag tapno maaddaantayo ti nadiosan a pannakaiwanwan ken ti “talna ti Dios”!—Filipos 4:6-9.
Innayon pay ti salmista: “Mabigbigmo ti danak ken ti panagiddak rinukodmo, ket pagaammom unay dagiti amin a dalanko.” (Salmo 139:3) Ti panangrukod ti panagdaliasat ni David iti linuganlugar ken ti panagiddana bayat nga agin-inana nalawag a kayatna a sawen a ni Jehova sinuksukimatna ti isuamin nga inaramid ti salmista. Ti Kangatuan rukrukodenna amin nga ar-aramid ni David tapno determinaren ti eksakto a kasasaad ti kababalinna. Ti Dios addaan naan-anay a pannakaammo kadagiti daldalan ni David, dagiti dana a sinurotna iti biag. No ti nailangitan nga Amatayo ti pareho a mangsukimat met kadatayo, sapay koma ta masarakannatayo nga agserserbi a simamatalek kenkuana ken nagtalinaed iti “dalan ti kinalinteg” a mangiturong iti biag nga awan inggana.—Proverbio 12:28.
Yantangay awan maikunana a mailinged iti Dios, kuna ni David: “Ta awan pay ti sao ditoy dilak, ngem, adtoy! O Jehova, ammomon amin.” (Salmo 139:4) No madukotantayo a ditay ammo no aniat’ sawentay iti kararag, ti espiritu ni Jehova “ibabaetnatayo a buyogen dagiti un-unnoy a di maiyebkas.” (Roma 8:26) Kadagiti panagpapatangtayo, malasin ti Dios dagiti bambanag nga adda iti murdong ti dila ngem saanda a maiyebkas, ta ammona dagiti pudno a rikriknatayo. Ket no addaantay ti ayat a nagtaud manipud “pammati nga awan panaginsisingpetna,” ditay pulos padpadasen nga allilawen dagiti dadduma babaen kadagiti “nalamuyot a sasao.”—1 Timoteo 1:5; Roma 16:17, 18.
Innayon ni David: “Sika linawlawnak, likudan man ken sanguanan; ket imparabawmo ta imam kaniak.” (Salmo 139:5) Kaipapananna, a ni Jehova kinulongna ni David kas iti maysa a siudad a nalakub iti gubat. Kaawatan ammo ti salmista nga addada pagpatinggaan ti maaramidanna iti panawen a panagbiagna. Ammona met nga imposible ti panaglisina manipud sisisiput a mata ken ima ti Dios, wenno iti panangkontrolna. Siempre, di pinadas ni David nga inaramid ti kasta a panaglisi, ket kastatayo met koma. Ngem kanayontay koma nga agtignay nga addaan pannakaammo a ti ima ni Jehova ket adda kadatayo kas dagiti Saksina.
Ti pannakaammo ti Dios ken David ti nangpunno kenkuana ti panagsiddaaw. Gapuna, kinunana: “Ti kasta a pannakaammo nakaskasdaaw unay kaniak. Nangato unay ta diak magaw-at.” (Salmo 139:6) Ti pannakaammo ti Dios kadatayo kas indibidual ket naan-anay ta ditay matukod dayta, agpapan pay kapadasan wenno pannakasanay. Yantangay lab-awan dayta ti natauan a pannakaawat, makasigurotayo nga ammo ni Jehova no aniat’ kasayaatan nga agpaay kadatayo. Gapuna, no adda banag nga ikararagtayo ket ti sungbatna ket saan, pasakoptay koma iti nadiosan a pagayatanna. Kas insurat ni apostol Juan: “No adda aniaman a dawatentayo a mayannurot iti pagayatanna, isu denggennatayo.”—1 Juan 5:14.
Di Makatalaw Manipud Espiritu ti Dios
Saan laeng a sungbatan ni Jehova ti karkararag dagiti nasungdo nga ad-adipenna no di ket ti espirituna agan-andar met kadakuada ken tulonganna ida a mangaramid ti pagayatanna. Kinapudnona, insaludsod ni David: “Sadino ngata ti papanak a maipanaw ita espiritum, wenno sadino ti pagtalawak a maiyadayo dita sanguanam?” (Salmo 139:7) Ammo ti salmista a saanna a matalawan ti espiritu ni Jehova, wenno ti aktibo a puersana, a dumanon uray pay ti kasusulinekan a paspaset ti uniberso. Ket awan ti makapagtalaw manipud sanguanan ti Dios, kayatna a sawen, matalawan ti panagpaliiwna. Pudno, “ni Jonas timmakder tapno agtalaw iti saklang ni Jehova a mapan idiay Tarsis,” ngem di nalisian ti mammadto ti dakkel nga ikan a tinudingan ti Dios a mangalun-on kenkuana wenno ti sungsungbatanna iti nadiosan a trabahona. (Jonas 1:3, 17; 2:10–3:4) Gapuna agpannuraytayo iti espiritu ni Jehova a makatulong kadatayo a mangitungpal kadagiti inted ti Dios nga ar-aramid.—Zacarias 4:6.
Yantangay ammo ni David nga imposible ti panagtalawna iti Dios, kinunana: “No umuliak sadi langit, addaka sadiay; no aramidek ti pagiddaak ken Sheol, adtoy! addaka sadiay.” (Salmo 139:8) Idi kaaldawan ti salmista, ti ‘iyuuli sadi langit’ kaipapananna ti isasang-at kadagiti nangato a bambantay, a dagiti tuktokda masansan a linglingdan dagiti ul-ulep. Kaskasdi, no addatay iti kangangatuan a tuktok ti bantay, saantayo a di magaw-at ti espiritu ti Dios. Mainayon pay, ditay malisian ti panagkitana no addat’ pagiddaantayo idiay Sheol, a piguratibo a tuktukoyenna dagiti kababaan a paspaset ti daga.—Idiligyo ti Deuteronomio 30:11-14; Amos 9:2, 3.
“No alaek dagiti payak ni bannawag, ket agnaedak kadagiti kapupungtuan ti baybay.” kuna ni David, “uray idiay, ta imam iturongnakto ket ta kanawan nga imam tenglennakto.” (Salmo 139:9, 10) Aniat’ kaipapanan ti “dagiti payak ti bannawag”? Dagitoy a sasao ket kas daniw a panangiladawan no kasano a ti lawag ti bannawag, a kasla addaan kadagiti payak, sidadaras nga agsaknap manipud daya nga agpalaud. Ngem ania ngatan no ni David maalana dagiti payak ti bannawag ket madanonna ti kaadayuan a baybay wenno dagiti purpuro iti laud? Kaskasdi nga isut’ adda pay met laeng iti ima ti Dios, wenno iti panangkontrol ken panangiturongna. Babaen iti espiritu ti Dios, ni Jehova addanto sadiay a mangiwanwan a siaayat iti salmista.—Salmo 51:11.
Ti Sipnget Saan a Parikut iti Dios
Uray ti kaadayo wenno sipnget saanda a maiyadayo ti tao iti pananggaw-at ti Dios. Gapuna innayon ni David: “No kunak: ‘Awan duadua ni sipnget alikubkubennakto!’ ket ti lawag a nangalikubkub kaniak agbalinto a rabii. Uray ni sipnget saan a makasalinged kenka, ti rabii agraniag ketdi a kas aldaw; da sipnget ken lawag agpadpadada kenka.” (Salmo 139:11, 12) Mabalin a ti tao mabalkut ti naan-anay a kinasipnget, a kasla kinemmeg dayta. Ngem ken ni Jehova kaskasdi nga isut’ makitkita a kasla sitatakder iti naraniag a lawag ti aldaw. Awan makailemmeng iti Dios ti aniaman a basbasol a naaramidan iti sipnget.—Isaias 29:15, 16.
Ti pannakailinged saanna a serraan ti panangpaliiw ti Namarsuatayo. Gapu itoy kuna ni David: “Ta sika ti nangbukel kadagiti lalaemko; sika ti nangbungon kaniak idiay aanakan ni inak. Agyamanakto kenka ta nakaam-amak ken nakaskasdaaw ti pannakaaramidko. Nakaskasdaaw dagiti ar-aramidmo, ket daydayta ammuen unay toy kararuak. Ti tultulangko saan a nailinged kenka idi nabukelak a sililimed, ket naaramidak a naisangayan kadagiti kaunggan toy daga. Dagiti matam nakitada daydi bagik a di pay nabukel, ket ita librom naisuratda amin, dagiti pay al-aldaw idi isuda [dagiti paset ti bagi] naikeddeng idin kaniak, idinto a kasla awan pay uray maysa kadakuada [ti masinunuo a paset ti bagi] idi.”—Salmo 139:13-16.
Ni Jehova a Dios, a makaammo ti kaunggan a rikriknatayo, ti nangaramid kadagiti lalaem ni David. Gapu ta addat’ kaunggan ti bagi, dagiti batbato isudat’ kalelemmengan ken di nalaka a madanon nga organo, ngem makitkita ti Dios ida. Mabalinna pay ti kumita iti tian, wenno aanakan ti ina. Ay, mabalin pay a makita ni Jehova ti mabukbukel a sikog! Babaen laeng ti panangpampanunoten ti nakaskasdaaw a pamay-an a pannakabukelna idiay aanakan natignayen ni David a nangidayaw iti Namarsuana. Kaawatan a tuktukoyen ti salmista ti aanakan ti ina kas “dagiti kaunggan toy daga.” Idiay, nailinged iti panagkita ti tao ngem makitkita ti Dios, dagiti tultulang, pennet, piskel, nerbio, ken ur-urat ti ubing ket naaramidda.
Sakbay a dagiti paset ti bagi ni David nalawagdan iti aanakan ni inana, ti langana ket ammon ti Dios. Apay? Gapu ta ti pannakabukel ti sikog sinurotna ti espesipiko a padron, a kasla agtultulnog kadagiti instruksion a nailanad iti maysa a libro. Anian ti panangipakita daytoy iti sirib ken abilidad ni Jehova a makakita uray kadagiti nailinged a bambanag! Daytat’ rebbeng a mangpaapresiar kadatayo a pinarsua ti Dios ti natauan a rasa ken isut’ responsable kadagiti nakaskasdaaw a panagpaaduda a nagresulta iti kaaddatay kas dagiti indibidual.
Anian a Nagsudi dagiti Pampanunot ti Dios!
Ti panangpampanunot ti panagdakkel ti ubing idiay aanakan pinagmennamennana ni David iti kinasirib ti Dios, Gapuna, indir-i ti salmista: “Anian a nagpategda met kaniak dagiti panunotmo! O Dios, amangan a nagdakkel ti pakadagupanda!” (Salmo 139:17) Impatpateg ni David ti pampanunot ni Jehova a Dios, ket nakaad-aduda ta isut’ nagsiddaaw iti “nagdakkel a pakadagupanda.” No dagiti pampanunot ti Dios ket nasudida kadatayo, agbalintayo met a nagaget nga estudiante ti Kasuratan. (1 Timoteo 4:15, 16) Ti naisurat a kapampanunotanna ket “naimbag a pakasursuruan, pakatinggaran, pakababalawan ken pakaadalan iti kinalinteg, tapno ti tao ti Dios naan-anay koma ket masursuruan a naimbag iti isuamin nga aramid a nasayaat.”—2 Timoteo 3:16, 17.
Maipapan iti pampanunot ni Jehova, kuna ni David: “No bilangek koma ida, ad-adu ti bilangda ngem ti darat. No agriingak, addaak pay la kenka.” (Salmo 139:18) Gapu ta ti pampanunot ti Dios ad-aduda ngem iti darat, no rugian ni David a bilangen ida manipud iti bigat, dinanto malpas dayta no oras ti pannaturogen. No agriing iti agsapa, kaskasdi nga adda pay laeng ken Jehova. Kayatna a sawen, kaskasdi a bilbilangenna pay ti pampanunot ti Dios. Kinapudnona, yantangay kasapulantay ti direksion ni Jehova, ti sikakararag a panagmennamenna iti pampanunotna ken pangpanggepna mabalin a punnuenna ti is-isiptayo a maudi iti rabii ken umun-una iti agsapa.—Salmo 25:8-10.
Pammales iti Managdakdakes
Yantangay ti Dios mangmangted ti nainsiriban a panangiturong, kasanot’ rikna ni David maipapan kadagidiay mangilaksid ti nadiosan a panangiwanwan? Inkararagna: “Pudno a papatayemto dagiti nadangkes, O Dios! Pumanawkayo ngarud kaniak, dakayo tattao a mawaw iti dara, ta agsaoda a sidadangkes iti maibusor kenka; ket dagiti kabkabusormo aramatenda a barengbareng ti naganmo.” (Salmo 139:19, 20) Saan a pinadpadas ni David a papatayen ti nadangkes no di ket nagkararag a malak-amanda koma ti pammales iti ima ni Jehova. Addaantay koma ti isu met laeng a kababalin. Kas pangarigan, mabalintay nga ikararag ti kinatured nga agsao ti saot’ Dios no idadanesdatay dagiti kabusor. (Aramid 4:18-31) Ngem ditay biruken ti panangpapatay kadagiti kabusortayo, ta ammotayo a kinuna ni Jehova: “Ti ibabales maipabiang kaniak; itdekto ti gunggona.”—Hebreo 10:30; Deuteronomio 32:35.
No koma ti Dios ti mangpapatay kadagiti nadangkes, dagita a managbasol ti dara a tattao pumanawdanto ken David. Addaanda ti rekord ti basol a panagibuyat ti dara ken nagsaoda met kadagiti bambanag maipapan ken Jehova sigun iti kapampanunotanda, a di maitunos iti pampanunotna. Mainayon pay, maikarida ken patay gaput’ panangumsida iti nagan ti Dios babaen iti panangalada a barengbareng iti dayta, a nalabit inaramatda dayta bayat ti panangar-aramidda kadagiti dakes a gakatda. (Exodo 20:7) Sapay koma ta ditay met agbasol ti kasta!
Gapu ta dagiti nadangkes nagbasolda iti dara ken panangumsi iti nagan ti Dios, kuna ni David: “Saanko aya a guraen, O Jehova, dagiti gumura kenka? Ken saanko aya a paglidayan dagiti tumakder a sibubusor kenka? Guraek ida iti naan-anay a gura. Agbalinda a kabkabusorko.” (Salmo 139:21, 22) Narikna ni David ti pananggura kadagitoy a tattao agsipud ta ginurada unay ni Jehova ken makarimonda unay Kenkuana. Isuda dagiti kabkabusor ti salmista agsipud ta kinagurana ti kinadakesda, ti kinaulpitda, ken ti iyaalsada kontra iti Kangatuan.
Palubosan ti Dios a Mangsukimat Kadakayo
Di kayat ni David ti agbalin kas dagiti tattao a managdakdakes, ngem ammona a di met rebbeng nga addaan dakkel a gura kadakuada. Gapuna impakpakaasina: “Usigennak, O Dios, ket ammuem toy pusok. Padasennak, ket ammuem dagiti pampanunotko, ket kitaem no adda dinadangkes a dalan kaniak, ket iturongnak iti dalan nga agnanayon.” (Salmo 139:23, 24) Kas ti salmista, tarigagayantay met koma a ti Dios sukimatenna ti puspusotayo ken kitaen no addaantay kadagiti di umiso a motibo. (1 Cronicas 28:9) Dawatentay koma ken Jehova a sukimatennatayo, nga ammuen dagiti pampanunottayo, ken kitaen no adda aniaman a nasakit a dalan kadatayo. No nalawlawtayo ti panagdanag gapu kadagiti bidduttayo wenno adda banag a makapasakit kadatayo wenno di umiso kadagiti motibotayo, agkararagtayo a sipapakumbaba ken agpasakop a naan-anay iti panangiwanwan ti espiritu ti Dios ken iti balakad ti Saona. (Salmo 40:11-13) Babaen iti kasta a pamay-an, ti kasayaatan a Gayyemtayo, a ni Jehova, maiturongnatayo iti dalan ti panawen a di nakedngan, a tulongannatayo a mangsurot ti nalinteg a kurso nga agturong iti biag nga awan inggana.
Ti Salmo 139 ipaayna ngarud ti pudpudno a pammaregta. Ipamatmat dayta a, yantangay awan makapagtalaw iti panangpaliiw ti nailangitan nga Amatayo, matulongannatayo iti kada panawen a panagkasapulantayo. (Hebreo 4:16) Mainayon pay, agsipud ta am-ammonatay a naimbag ni Jehova ngem ti pannakaammotay ti bagbagitayo, natalgedtay iti kinamanagayatna. (Deuteronomio 33:27) No agdawattayo a sipapakumbaba kenkuana tapno sukimatennatayo ken iyegna dagiti personal a pagkapuyan iti imatangtayo, mabalintay a korehiren dagiti bambanag babaen iti tulongna. Pudno unay, ti pannakaammo ti Dios kadatayo kas indibidual rebbeng nga apektaranna ti biagtayo iti naimbag a pamay-an. Daytat’ rebbeng a mangtignay kadatayo nga agbalin a matalek a manangitandudo iti pudno a panagdayaw ken magna a sipapakumbaba iti imatang ni Jehova, a makaammo a naimbag kadatayo.