Kinasungdo​—Iti Ania a Gatad?

“Kadagiti nasungdo agparangkanto a nasungdo.”​—SALMO 18:25.

 1, 2. (a) Ania ti kinasungdo, ken kasano a dagiti parupana apektaranna ti biagtayo? (b) Apay a nasayaat a tumalliaw ken Jehova kas iti naisangsangayan nga Ulidantayo?

KINAMATALEK, annongen, ayat, obligasion, debosion. Aniat’ pagpapadaan dagitoy a sasao? Isudat’ nadumaduma a parupa ti kinasungdo. Ti kinasungdo ket maysa a nadiosan a kualidad a rumsua manipud naimpusuan a debosion. Para kadagiti adu a tattao itatta, nupay kasta, ti kinasungdo ket bassit kaipapananna. Ti kinamatalek iti asawa, ti obligasion kadagiti natataengan a miembro ti pamilia, ti kinamapagtalkan ti empleado iti amona​—amin ket kadarato ken masansan a maikomkompromiso. Ken aniat’ mapasamak no rumsua ti panagsuppiat ti kinasungdo? Iti nabiit pay, idiay Inglatera, idi imbaga ti maysa nga accountant ti kinapudno maipapan ti sasaaden ti kuarta ti kompania kadagiti inspektor ti buis, napukawnat’ trabahona.

² Naglaka ti agsao maipapan iti kinasungdo, ngem ti pudno a kinasungdo masapul a suportaran ti aramid a saanna a ramanen ti agbutbuteng a pannakikompromiso. Kas imperpekto a tattao, masansan a mapapaaytay amin iti daytoy. Gapuna nasayaat nga usigentay amin ti ulidan daydiay ti kinasungdona ket di pulos sibaballigi a mapagduaduaan, ni Jehova a Dios mismo.

Kinasungdo a Naiyulidan

 3. Kasano a pinaneknekan ni Jehova ti kinasungdona iti karina kas naiyebkas idiay Genesis 3:15?

³ Idi nagbasol ni Adan, silalawag nga inyebkas ni Jehova ti panggepna a subboten ti natauan a pamilia a di pay naiyanak. Ti nakaibatayan daytoy a tignay ket isut’ ayatna iti natauan a parsua. (Juan 3:16) Idi agangay, ni Jesu-Kristo, ti bin-i a naipadto idiay Genesis 3:15, napaneknekan kas isut’ daton a subbot, ket narigat a panunoten a ni Jehova tallikudanna ti naiyebkasen a panggepna. Iti panangakseptar iti daton ni Jesus, ti pammatitayo dinto agturong iti pannakapaay.​—Roma 9:33.

 4. Kasano a pinaneknekan ni Jehova ti kinasungdona ken Jesus, ket aniat’ resultana?

⁴ Ti kinasungdo ni Jehova ken Jesus ti nangpabileg unay iti Anakna bayat iti kaaddana ditoy daga. Ammo ni Jesus a masapul a sanguenna ni patay, ket isut’ determinado nga agtalinaed a nasungdo iti Diosna ingganat’ panungpalan. Naipanayag kenkuana ti naan-anay a pannakaammo iti kasasaadna sakbay ti panagtaona idi isut’ mabautisaran ken napulotan iti nasantuan nga espiritu. Iti rabii a pannakaliputna, nagkararag tapno maipasubli iti nailangitan nga Amana, iti ‘dayag nga adda kenkuana iti denna ni Jehova idi awan pay ti lubong.’ (Juan 17:5) Kasano nga agbalin a posible daytoy? Babaen laeng ti saan a panangipalubos ni Jehova iti nasungdo nga Anakna a makita ti panagrupsa idiay tanem. Ni Jehova ti nangpagungar kenkuana manipud ken patay a nagturong iti imortalidad, iti kasta sisusungdo a tinungpalna ti naimpadtuan a kari a nailanad idiay Salmo 16:10: “Ta saanmonto a baybay-an toy kararuak idiay Sheol.”​—Aramid 2:24-31; 13:35; Apocalipsis 1:18.

 5. Ania pay a dadduma a nasungdo nga ar-aramid ti mainaig iti karkari ni Jehova ken ni Jesus?

⁵ Kalpasan ti panagungarna, ammo met ni Jesus a mabalinnat’ agpannuray iti sao ni Jehova nga ‘ikabilna dagiti kabkabusorna kas pagbatayan dagiti saksakana.’ (Salmo 110:1) Dimteng dayta a panawen idi 1914, idi panungpalan “ti naikeddeng a panawen dagiti nasnasion,” babaen ti pannakaipasdek ti Pagarian kadagiti langlangit. Ti naikari a pannakaipangato ni Jesus kadagiti kabkabusorna nangrugi iti pannakapaksiat ni Satanas ken dagiti demoniona manipud langit. Daytat’ dumteng iti kangitingitanna inton maigarangugongdanton iti abut iti sangaribo a tawen ken “dagiti ar-ari ti daga ken dagiti buyotda” nadadaeldan.​—Lucas 21:24; Apocalipsis 12:7-12; 19:19; 20:1-3.

 6. Ania a naipasiguro a namnama ti idanon ti Dios kadatayo, ket kasanotay a maipakita ti panangapresiartay iti dayta?

⁶ Inggunamgunam ti salmista: “Manginanamaka ken Jehova ket salimetmetam ti dalanna, ket itan-oknakanto nga agtawid iti daga.” (Salmo 37:34) Mabalintay ti agtalek nga itultuloy a salimetmetan ni Jehova ti saona, ken agtultuloy agingga iti panungpalan daytoy nadangkes a lubong, ispalennanto dagiti lallaki, babbai, ken ub-ubbing a ‘mangsalimetmet iti dalanna.’ Dagita a sao iti orihinal a Hebreo ipasimudaagna ti kapanunotan agpadpada iti kinaanep ken kinamatalek iti panagserbi ken Jehova. Ita, ngarud, ket saan a tiempo ti pannakabannog wenno panangisuko kadagiti pribilehio ti serbisio a naited kadatayo. Daytoyen ti tiempo nga igaedtay dagiti bagbagitayo iti nasungdo a serbisio iti Diostayo ken iti Pagarianna. (Isaias 35:3, 4) Addada nasasayaat nga ulidan a mangparegta kadatayo. Usigentayo ti sumagmamano kadakuada.

Dagiti Patriarka Ipamatmatdat’ Kinasungdo

 7, 8. (a) Ania a naituding a trabaho ti impaay ni Jehova ken ni Noe ken ti pamiliana? (b) Kasano a ti sangakabbalayan ni Noe pinaneknekanda a maikarida iti pannalaknib ti Dios bayat ti sangalubongan a layus?

⁷ Idi pinanggep ni Jehova a dadaelen ti nadangkes a natauan a kagimongan babaen iti panaglayus ti danum, isut’ nangaramid ti tulag ken patriarka nga ulo ti pamilia a ni Noe nga agpaay a pakaispalan ti pamiliana ken ti panagtultuloy ti biag ditoy daga. (Genesis 6:18) Nagyaman ni Noe iti namnama ti nadiosan a pannalaknib, ngem masapul a paneknekanna ken ti pamiliana a maikarida iti dayta. Kasano? Babaen ti panangaramidda iti imbilin ni Jehova. Umuna a naipasangoda iti nagdakkelan a trabaho a panangibangon ti daong. Idi daytat’ nalpasen, daytat’ punnuen ni Noe kadagiti pannakabagi iti tay-ak dagiti an-animal ken buyogen ti umdas a taraon a mangsustento kadakuada iti mabayag. Ngem saan laeng a dayta. Kabayatan ti naunday a panawen ti panagsagana, ar-aramiden ni Noe amin a kabaelanna iti awan pay kaaspingna a panangasaba, a namakdaar iti iyuumay iti nasantuan a pannakaukom.​—Genesis, kapitulo 6 ken 7; 2 Pedro 2:5.

⁸ Ibaga ti Biblia kadatayo nga “inaramid ni Noe kas maiyanatup iti amin nga imbilin ti Dios kenkuana. Kasta ti inaramidna.” (Genesis 6:22; 7:5.) Pinaneknekan ni Noe ken ti pamiliana a nasungdoda iti panangtungpaldat’ naituding kadakuada. Ti managsakripisio nga espirituda kinaipapananna a makagunggona ti pannakabusbos ti tiempoda, ngem ti trabaho ket nadagsen ken ti panangasaba narigat. Babaen ti saanda a panaganak sakbay ti Layus, natulongan dagiti annak ni Noe ken dagiti assawada a mangipamaysa iti naituding a trabahoda ken pagtutunosen ti ar-aramidda. Dayta makadidigra a Layus nangyeg ti nainkalintegan a panungpalan iti maysa a nadangkes a lubong. Ni laeng Noe, ti asawana, ken dagiti tallo nga annakda a lallaki ken tallo a mamanugangda ti nakalasat. Maragsakantayo a nagsungdoda iti Dios ken iti panangiwanwanna, ta tunggal maysa kadatayo ti direkta a naggapu manipud ken Noe babaen kada Sem, Cam, wenno ni Jafet.​—Genesis 5:32; 1 Pedro 3:20.

 9. (a) Kasano a ti panangsubok ni Jehova ken Abraham ket maysa a suot ti kinasungdona? (b) Kasanot’ panangipamatmat ni Isaac ti kinasungdona iti daytoy?

⁹ Idi nagsagana ni Abraham a mangidaton ken Isaac kas sakripisio, isut’ agtigtignay iti matalek a panagtulnogna iti bilin ni Jehova. Anian a suot idi dayta iti kinasungdona! Kaskasdi, inggawid ni Jehova ti ima ni Abraham, a kunkunana: “Ita mabigbigko a mabutengka iti Dios, yantangay dika impaidam kaniak ti anakmo, ti bugbugtong nga anakmo.” Ngem, nasayaat no pampanunotentayo no aniat’ immuna a napasamak. Bayat ti tallo-aldaw a panagdaliasatna a mapan Bantay Moria, sigurado nga addaan nawadwad a tiempo ni Abraham a nangtingiting kadagiti bambanag ken baliwan koma ti panunotna. Komusta met ni Isaac, nga isut’ nangbaklay ti sungrod a pagdaton ken nangipalubos a maparautan ti saksaka ken im-imana? Saan a nadadael ti nakemna iti kinasungdona ken amana, nga Abraham, wenno kinuestionaran ti papelna, uray no agparang a daytoy a kurso ti kinasungdo ket pakapukawan ti biagna.​—Genesis 22:1-18; Hebreo 11:7.

Kinasungdo ti Kristiano

10, 11. Dagiti immuna a Kristiano nangtedda kadagiti ania nga ulidan ti kinasungdo?

¹⁰ Kanayon a nagtignay ni Jehova iti pudpudno a kinasungdo: “Tuladenyo ngarud ti Dios,” inggunamgunam ni apostol Pablo. (Efeso 5:1, 2) No kasanot’ panagtignay dagiti patriarka, kasta met koma ti panagtignay dagiti Kristiano. Dagiti immuna a Kristiano impakitada ti nasayaat nga ulidan iti nasungdo a panagdayaw, kas ipakita dagiti sumaganad a kapadasan.

¹¹ Ni Romano nga emperador Constancio I, ama ni Emperador Constantino, ti nalabit addaan nauneg a panagraem kadagiti paspasurot ni Jesu-Kristo. Tapno masuot ti kinasungdo dagiti Kristiano a nainaig iti palasiona, kinunana kadakuada a mabalindat’ agtalinaed iti serbisiona no laeng umanamongda nga agidaton kadagiti ladladawan. Ti panagmadida mabalin a mangiturong iti pannakapapanawda ken ibabales iti imana, naibaga kadakuada. Babaen iti daytoy nalaka laeng a taktika, kinayat ni Constancio a mailasin dagidiay di pulos mangikompromiso ti kinasungdoda. Dagidiay pinaneknekandat’ kinasungdoda iti Dios ken kadagiti prinsipiona nataginayonda iti serbisio ti emperador, a dadduma nagbalinda pay a mapagtalkan a mammalakadna. Dagidiay di nasungdo iti bilin ti Dios nakababain a napagtalawda.

12. Kasanot’ rebbeng a panangiparangarang dagiti Kristiano a manangaywan iti kinasungdo, ken apay a daytoy ket nasken iti pagimbagan ti kongregasion?

¹² Numan pay ti kinasungdo ti masapul a mangiladawan iti kabibiag dagiti amin a Kristiano, espesipiko a nadakamat dayta idiay Tito 1:8 iti listaan dagiti kualidad a nasken para iti lalaki nga agbalin a manangaywan a Kristiano. Kuna ni William Barclay a ti hoʹsi·os, ti sao a Griego a naipatarus ditoy kas “nasungdo,” deskribirenna “ti lalaki nga agtultulnog kadagiti agnanayon a linlinteg nga idi ken kaskasdi addadan sakbay dagiti aniaman nga aramid-tao a linlinteg.” Nasken a dagiti panglakayen alaenda ti kasta a nasungdo a takder ti kinatulnog kadagiti linlinteg ti Dios. Daytoy umiso nga ulidan ti makatulong iti kongregasion a dumakkel ken pumigsa tapno masarangetna amin dagiti suot ken panangparigat a mabalin mamagpeggad iti dayta kas maysa a bagi wenno dagiti indibidual a miembrona. (1 Pedro 5:3) Addaan dakkel a responsabilidad iti arban dagiti nadutokan a panglakayen a di pulos mangikompromiso ti kinasungdoda ken Jehova, ta ti kongregasion ket nabagbagaan a “tuladen ti pammatida.”​—Hebreo 13:7.

Kinasungdo​—Iti Ania a Gatad?

13. Aniat’ kaipapanan iti replan nga “Amin a tattao addaandat’ gatad,” ket ania dagiti pangarigan a kasla mangpaneknek iti daytoy?

¹³ “Amin a tattao addaandat’ gatad” isut’ replan a naipabiang ken Sir Robert Walpole, ti Britaniko a primer ministro idi maika-18 a siglo. Nagsayaat a ginupgop dayta ti kinapudno nga iti intero a historia masansan a maisuksukat dagiti kinasungdo kadagiti inaagum a gunggona. Panunotenyo ti manangipatarus ti Biblia a ni William Tyndale, a sibibiddut a nangakseptar ken ni Henry Phillips kas nasungdo a gayyem. Idi 1535 ni Phillips sitatraidor a liniputanna ni Tyndale kadagiti kabkabusorna, nga isut’ nangiturong iti dagus a pannakaibalud ken iti nasapa nga ipapatay ni Tyndale. Kuna ti maysa a historiador a ni Phillips, a nalabit ahente ti ari nga Ingles wenno dagiti Katoliko nga Ingles, “nabayadan ti husto gaput’ aramidna kas ken Judas.” Siempre, ti historiador paspasairanna ni Judas Iscariote, a nangakseptar ti 30 a kapisi ti pirak kas gatad ti panangliputna ken Jesu-Kristo. Ditay koma ipatpato manipud kadagitoy a pangarigan, nupay kasta, a ti “gatad” ti kinasungdo ti maysa a tao ket kanayon a kuarta. Saan a kasta.

14. Kasano a nasuot ti kinasungdo ni Jose ken Jehova, ket aniat’ nagbanaganna?

¹⁴ Idi a ti asawa ni Potifar pilpilitenna ni Jose a “kaiddaen[na],” nasuot ti kinasungdona ken Jehova. Ania ngay ti aramiden ni Jose? Buyogen iti isip a nalawagen kadagiti nairaman a prinsipio, rimmuar ni Jose manipud iti balay, a determinado a dinanto pulos “aramiden daytoy naindaklan a kinadakes ket makabasol iti Dios.” Ti namnama ti ganas a seksual saanna a maparmek ti kinasungdo ni Jose iti Diosna, a ni Jehova.​—Genesis 39:7-9.

15. Kasanot’ panangipamatmat ni Absalom ti kinaawan kinasungdo, ket aniat’ resultana?

¹⁵ Kaskasdi, addada pay sabsabali a peggad; mabalin a pakapuyen ti ambision iti kinasungdo. Daytat’ namagtignay iti iyaalsa ni Absalom kontra ken amana, a ni Ari David. Babaen ti kinasikap ken intriga, sinapul ni Absalom nga iyasideg ti bagina kadagiti umili. Idi agangay, nangbukel ti buyot a sumango kadagiti nasungdo a manangsuportar ni amana. Ti ipapatayna kadagiti ima ni Joab pinagpatinggana ti kinatraidor ni Absalom iti amana, a ni David, ngem anian a gatad a pagbayad gaput’ panangirantana a panangdadael iti nateokratikuan nga urnos!​—2 Samuel 15:1-12; 18:6-17.

Ti Kinasungdo nga Awan Gatadna

16. Aniat’ ipanayag ti 2 Corinto 11:3 maipapan kadagiti motibo ni Satanas?

¹⁶ Nupay kuna ni Satanas a tunggal maysa adda gatadna, ket pudno daytoy ken Absalom, daytat’ saan a pudno ken Jose, ket daytat’ saan pulos a pudno kadagiti nasungdo a managdaydayaw ken Jehova. Nupay kasta, ni Satanas aramidennat’ aniaman a tukon tapno dadaelentay ti kinasungdotayo iti Namarsuatayo. Inyebkas ni apostol Pablo ti panagamakna a “di la ket ta, kas iti panangulbod daydi uleg ken Eva iti kinasikapna,” di la ket ta marugitan met ti panagpampanunottayo, a mangiturong iti panangikompromisotayo iti kinasungdotayo ken Jehova ken ti panagdayawtayo kenkuana.​—2 Corinto 11:3.

17. Aniat’ insukat dagiti dadduma a maipaay kadagiti nasudi a pribilehio ti serbisio?

¹⁷ Maiyanatup a saludsodantay ti bagitayo: ‘Adda aya gatad nga awatek a kasukat ti pribilehiok a sisusungdo nga agdaydayaw iti Namarsua kaniak?’ Maysa a nakalkaldaang a kinapudno a, saan a kas ken Jose, dadduma a dati dedikado nga ad-adipen ni Jehova dimmawatda iti nakabasbassit unay a kasukatna. Dadduma pay kadagiti panglakayen ti nangisukat kadagiti nasudi a pribilehioda ti sagrado a serbisio a maipaay iti apagbiit a ganas iti imoral a linalasag a ragragsak. Papanglakayen man wenno saan, adu kadagidiay mangar-aramid iti daytoy saanda a napasublin ti napukawen a panagmaymaysa ti pamilia, ti ayat ken respeto ti kongregasion, ken ti anamong ni Jehova​—Daydiay kakaisuna a makaited ti pammigsa a mangsalimetmet ti kinasungdo ken mangsaranget ti aniaman a sulisog manipud ken Satanas.​—Isaias 12:2; Filipos 4:13.

18. Apay a nasken nga ipangag ti pakdaar idiay 1 Timoteo 6:9, 10?

¹⁸ Dadduma, gaput’ ambisioso a determinasionda nga umasenso kadagiti nailubongan a raragpatenda, ket “nasalputda kadagiti adu a ladladingit,” agpapan pay kadagiti naglalawag a pakdaar ti Biblia. (1 Timoteo 6:9, 10) Ni Demas, maysa a Kristiano a nadakamat ni Pablo, ket naikapis gapu iti daytoy, iti apagbiit man wenno permanenten. (2 Timoteo 4:10) Ti kinasungdo ken Jehova nikaanoman saan a maikompromiso nga awan makadadael a bungana. “Ti Dios saan a marabrabak. Ta ti aniaman nga imulanto ti maysa a tao, apitennanto met.”​—Galacia 6:7.

19, 20. (a) Ania ti sumagmamano kadagiti peggad a nainaig iti aglablabes a panagbuybuya ti telebision? (b) Ania nga ulidan ti impaay ti maysa a pamilia a Saksi?

¹⁹ No maminsan ti pakitinnawaran a gatad agparang iti nakasiksikap a pamay-an. Kas pangarigan, kuna ti maysa a report manipud Estados Unidos nga adu a pamilia ti mangbusbusbos ti kagudua kadagiti siririing nga orasda idiay balay nga agbuybuya iti telebision, a dagiti agtutubo ti nangnangruna nga adikto. No ti Kristiano ket taraonanna ti isipna nangnangruna iti telebision, agraman kadagiti sekso ken kinaranggasna, iti saan a mabayag pakapuyennan dagiti Nakristianuan a prinsipiona. Daytat’ naglaka nga agturong iti panagbalinnanto a di nasungdo, a maisina ken Jehova. Dayta dakes a pannakikuykuyog dadaelenna dagiti nasayaat a kababalin. (1 Corinto 15:33) Ditay koma liplipatan a dagiti Kasuratan bagbagaandatayo nga iwayaan ti panagadal ken panagmennamenna iti Sao ni Jehova. Ti kadi sobra a panawen a busbosenyo a nakarelaks iti sanguanan ti telebision ket kalalaingannan a kasukat iti tiempo a nausar koma a pananggun-od iti pannakaammo nga agturong iti biag nga agnanayon kas nasungdo a managdaydayaw ni Jehova? Adu kadagidiay um-umay iti pannakaammo ti kinapudno itatta ti masapul a mangaramid ti dakkel a panagbalbaliw iti panagpampanunotda itoy a banag.​—1 Timoteo 4:15, 16; 2 Timoteo 2:15.

²⁰ Ni Takashi ket maysa a negosiante a Hapones nga agnanaed idiay Inglatera. Dati a mangbusbusbos ti tallo wenno uppat nga oras iti kaaduan a rabii nga agbuybuya ti telebision a kadua ti pamiliana. Kalpasan nga isu ken ni baketna ket nabautisaranda tallo a tawen ti napalabasen, naikeddengna a masapul a maipangpangruna ti personal ken pangpamilia a panagadal ti Biblia. Babaen ti panangkissayna ti panagbuybuyana ti telebision iti promedio a 15 wenno 30 minutos iti kada aldaw, isut’ nangted ti nasayaat a panangidaulo iti pamilia. Nupay ni Takashi agadal nga agus-usar iti dua a Biblia, maysa iti Ingles ken daydiay maysa iti Hapones, napartak ti naespirituan nga irarang-ayna, ket itan isut’ agserserbin kas ministerial nga adipen iti Ingles-pagsasaona a kongregasion. Ni baketna ket maysan nga auxiliary payunir. “Tapno masaluadan ti espiritualidad dagiti dua nga annakmi a lallaki,” kunana, “tunggal aldaw siaannad met a bambantayanmi ken ni baketko ti palubosanmi a buyaenda iti telebision.” Ti kasta a kabukodan a panangdisiplina ket makagunggona.

21. Aniat’ ammotayo maipapan kadagiti taktika ni Satanas, ken kasanotayo a masaluadan ti bagbagitayo?

²¹ Makasiguradotayo iti daytoy: Ammo ni Satanas dagiti pagkapuyantayo, nalabit ad-adda pay ngem ti ammotay a mismo. Isut’ saan nga agsardeng iti aniaman bayat ti panangikalikagumna a makikompromisotayo wenno pakapuyen ti debosiontayo ken Jehova. (Idiligyo ti Mateo 4:8, 9.) Kasano, ngarud, ita a masaluadantay ti bagitayo? Babaen ti kankanayon a panangsalimetmettay iti dedikasiontayo iti sanguanantayo ken babaen ti siraragsak a panangpatanor kadagiti paglaingan bayat a serserbiantay dagiti naespirituan a kasapulan dagiti dadduma. Kas nasungdo nga ad-adipen ni Jehova, masapul nga agtalinaedtay nga okupado iti serbisiona ken paiwanwan a kanayon iti nasantuan a Saona. Daytoy ti makatulong kadatayo iti natibker a pangngeddengtayo nga awan aniaman a gatad a maitukon ni Satanas a makaisiasi kadatayo manipud kinasungdotay iti Dios.​—Salmo 119:14-16.

Kasanot’ Panangsungbatyo?

◻ Kasanot’ panangipamatmat da Jehova ken Jesus ti kinasungdo?

◻ Aniada ti sumagmamano a dadduma pay a pangarigan ti Biblia iti kinasungdo?

◻ Aniat’ mabalin nga itukon ni Satanas kadatayo wenno rantana nga aramiden?

◻ Kasanotay a mapapigsa ti bagbagitayo tapno makapagtalinaed a nasungdo iti panagdaydayawtayo ken Jehova?