PALAB-OG, SILO

Maysa a pamay-an wenno alikamen a pangtiliw iti animal. Masansan nga addaan dayta iti pangsilo wenno banag nga agpallating a, no magaraw, kemmegenna, baludenna, wenno papatayenna ti animal. Kadawyanna a nailemmeng dayta, naisaad kas di madmadlaw, wenno nailimlimo iti pamay-an a mangallilaw iti biktima; masansan a naaramat ti appan. Adda sumagmamano a Hebreo a sao a nadumaduma ti pannakaipatarusda kas “palab-og,” “silo,” ken “iket.” (Sal 141:9, 10) Nupay saan a mangipaay ti Biblia iti detalyado a panangiladawan kadagiti kita ti palab-og ken silo kadagiti animal a naaramat kadagidi kadaanan a tiempo, dagiti teksto a kas iti Job 18:8-10; Salmo 10:9; 140:5; ken Jeremias 18:22 mangtedda iti pangkaaduan a kapanunotan no kasano a naaramat ti sumagmamano kadagitoy. Maipaay iti impormasion maipapan iti pannakaaramid ken usarda, kitaenyo ti MANAGTILIW ITI TUMATAYAB; PANAGANUP KEN PANAGKALAP.

Piguratibo Wenno Mangiladawan nga Usar. Yantangay dagiti silo ken palab-og makautiboda, madangranda, wenno mapapatayda ti an-animal a matiliwda, mabalin nga iladawanda dagiti pakaigapuan ti pannakapukaw ti wayawaya; kasta met, mabalin nga iladawanda ti didigra, pannakadadael, wenno ipapatay. Gapuna, kalpasan nga impakaammo ni Moises ti iyaay ti maysa a nakaro a saplit iti Egipto, a dayta ket, ti saplit dagiti dudon, inimtuod dagiti adipen ni Faraon: “Kasanonto kabayag ti panagbalin daytoy a lalaki a kas silo kadatayo?” (Ex 10:7) Dagiti immun-una a saplit dimtengda amin iti panangipakaammo ni Moises, ket ngarud, isu nagbalin a kas maysa a silo, kayatna a sawen, pakaigapuan ti didigra wenno pannakadadael kadagiti Egipcio. Tapno saanda a matnag iti palab-og ti idolatria, maulit-ulit a pinakdaaran ni Jehova dagiti Israelita maipapan iti panangipalubosda nga agtalinaed dagiti Canaanita iti Naikari a Daga. (Ex 23:32, 33; 34:12; De 7:16, 25; Jos 23:13) Kadagiti Israelita, ti idolatria ket maysa a palab-og kadakuada, wenno di madmadlaw a pakaigapuan ti didigra, ta gapu iti dayta napukawda ti pabor ken pannalaknib ni Jehova ken nagbanag iti panangirurumen ken panangpawil kadakuada dagiti kabusorda. Makaallilaw met dayta, naappanan iti pammarang a makaiyeg kampay idi kadagiti gunggona ken pakaragsakan. (Uk 2:2, 3, 11-16; 8:27) Umasping iti dayta, ni Ari Saul inaramatna ti anakna a babai a ni Mical iti maysa a gandat, a kinunana: “Itedko ken [David] tapno isu agserbi a silo kenkuana.” (1Sm 18:21) Sililimed a ninamnama ni Saul a mapukaw ni David ti biagna iti napeggad a maingel a tignay a kinasapulan tapno makagun-od iti sangagasut a makinsango a kudil dagiti Filisteo nga ited iti ari imbes a ti “sab-ong a kuarta.”​—1Sm 18:25.

Ti sabali pay nga aspeto dagiti palab-og a naiparipirip kadagiti piguratibo a termino isu ti kinapartak ti panagkemmegda, a tiliwenda ti maysa a di makadkadlaw. Ti pannakatnag ti Babilonia kadagiti Medo ken kadagiti Persiano, kas pagarigan, kellaat unay ken di napakpakadaan a dimteng nga iti kasta arigna a nangpaltuad kenkuana ni Jehova iti maysa a silo wenno palab-og.​—Jer 50:24; idiligyo ti Lu 21:34, 35.

Ti maysa nga indibidual masapul a siaannad nga usigenna ti ikarkarina wenno patpatalgedanna nga aramiden ken agaluad maipapan iti dayta tapno saan a maipalab-og iti kasasaad a narigat wenno gistay imposible ti makalapsut. (Pr 6:1-3; 20:25) Ti pannakikadkadua iti maysa a tao a managpungpungtot mangibunga iti panagbalin ti maysa a kas met laeng iti daydiay a tao. Daytoy ket silo, ta mangiturong iti pannakaisagud kadagiti riri, makadadael a parparikut, ken basol. (Pr 22:24, 25; idiligyo ti 1Co 15:33.) Iti sabali a bangir, ti panagbuteng iti Dios ken ti panagregget a mangsalimetmet iti dalanna tumulong iti daydiay masirib a mangliklik iti pannakasulbog nga agaramid iti dakes (kas iti pannakainaig kadagiti balangkantis) a nalabit agbalin a palab-og a mangiturong iti ipapatay.​—Pr 13:14; 14:27; idiligyo ti Pr 5:3-8; Pr 7:21-23.

Idi umuna a siglo K.P., ti sumagmamano a Kristiano, a naallukoy kadagiti panangguyugoy ti kinabaknang, natnagda iti silo a nangyeg iti naespirituan a pannakadadael. (1Ti 6:9, 10) Ti dadduma naikuna a natnagda “iti silo ti Diablo.” Nabatad a kayat a sawen daytoy a nayaw-awanda ken simiasida manipud iti kinapudno ket iti kasta nagbalinda a biktima ti Kabusor. Naidagadag ken Timoteo a bilinenna dagiti kasta a tattao buyogen ti kinaalumamay tapno makapagpampanunotda ken agbabawida, iti kasta makalapsutda iti silo ti Diablo.​—2Ti 2:23-26; idiligyo ti 1Ti 1:3, 4; Tit 3:9.

Nupay kadagiti mananggandat gagangay ti panangpadas a mangsilo iti inosente a tao, kabaelan a baliktaden ni Jehova ti bambanag ket ‘kadagidiay nadangkes mapagtudona dagiti silo, apuy ken asupre.’ (Sal 11:6) Kabaelanna nga ipalab-og ida, nga ikkatenna ti amin a pamay-an ti panaglisi, ket kalpasanna ipakatna kadakuada ti panangukom.​—Idiligyo ti 1Te 5:1-3.