BASTON, PAGBAUT, SARUKOD

Ti Hebreo a sao a sheʹvet masansan a naipatarus a “baston” ken “sarukod”; ti mat·tehʹ, “sarukod” ken “pagbaut.” Ti sheʹvet adda kaipapananna a rawis, ungkay, wenno assiw (kas saranay) ken naipatarus met a “baston” (kas iti baston wenno sarukod ti pastor). (Le 27:32) Mabalin a gapu ta adda sarukod, wenno setro, dagiti panguluen ti tribu, ti sheʹvet ken mat·tehʹ agpadada a tumukoy iti maysa a “tribu” ket kasta ti pannakaipatarusda. (Ex 31:2; De 18:1; 29:18) Ti urong ti pika wenno umasping nga igam ket natukoy babaen iti Hebreo a sao a sheʹvet wenno ʽets (iti literal, kayo).​—2Sm 18:14; 21:19.

Ti sabali pay a termino, maq·qelʹ, ket naipatarus a “rawis” ken “sarukod” (Ge 30:37; 1Sm 17:43), ket ti mish·ʽeʹneth naipatarus a “sarukod” wenno “saranay.”​—Uk 6:21; 2Ar 18:21.

Ti Griego a sao maipaay iti “baston” ket rhaʹbdos, no dadduma naipatarus a “sarukod.” (Apo 19:15; Mt 10:10) Ti sabali pay a sao, xyʹlon, ket naipatarus a “sarukod” iti sumagmamano a patarus. Literal a kaipapananna ti “kayo” wenno maysa a banag a naaramid iti kayo. Daytoy a sao ket naipatarus a “pang-or” iti Mateo 26:47, 55 ken kadagiti pumadpada a teksto.

Usar. Dagiti baston wenno sarukod ket naaramat a kas saranay (Ex 12:11; Zac 8:4; Heb 11:21); pangikanawa wenno pangsalaknib (2Sm 23:21; Mt 10:10); pangdusa iti annak, ad-adipen, wenno dadduma pay (Ex 21:20 [“baston,” NW]; Pr 10:13; 23:13, 14; Ara 16:22); iti panagirik (Isa 28:27 [ti mat·tehʹ ken sheʹvet agpadada nga agparang iti daytoy a bersikulo, agsinnaruno a naipatarus a “pagbaut” ken “sarukod,” NW]; idiligyo ti Uk 6:11; Ru 2:17); ken pagburas kadagiti olibo (De 24:20; Isa 24:13). Kasta met, baston ti inusar dagiti pastor iti panangiturongda iti arban, tapno idalan ken tulonganda ida. No maipapan iti panagpili iti an-animal a maited iti santuario kas apagkapullo, kinuna ti Linteg, “No maipapan iti tunggal apagkapullo ti pangen ken arban, isuamin a lumasat iti sirok ti baston [aniaman nga adda iti aywan ti pastor], ti maikasangapulo nga ulo rebbeng nga agbalin a nasantuan a banag ken Jehova. Rebbeng a saanna a sukimaten no naimbag wenno dakes, saanna met nga isukat.” (Le 27:32, 33) Naikuna a ti pastor nagtakder iti ruangan ti pakayaponan dagiti karnero bayat a rumrummuar idi dagiti karnero, a ti murdong ti sarukodna naputipotan iti sangapedaso a lupot a nayuper iti tina; insagidna daytoy iti tunggal maikasangapulo a karnero ket dagidiay namarkaan inlasinna kas ti apagkapullo.​—Idiligyo ti Jer 33:13.

Kas Simbolo ti Autoridad. Ti sarukod naibilang a napateg a kabukbukodan a sanikua ti maysa a tao, ket adda dagiti sarukod nga awan duadua a nalaka a mailasin kas kukua dagiti indibidual. Ni Juda intedna ken Tamar ti sarukodna ken ti pangtanda a singsingna kas tani agingga a makaipatulod kenkuana iti maysa nga urbon dagiti kalding kas bayad iti pannakidennana kenkuana. (Ge 38:18, 25) Dagiti panguluen adda iggemda a sarukod kas simbolo ti autoridad. Gapuna, ti sarukod masansan nga aramaten ti Biblia a mangisimbolo iti autoridad nga ik-ikutan ti maysa wenno iti autoridad nga insaad kenkuana ti sabali. Ti sarukod ni Moises nagbalin a simbolo ti autoridad ken annongenna manipud iti Dios idi nagparang iti sanguanan dagiti lallakay ti Israel, kasta met idi nagparang iti saklang ni Faraon ken dagiti managsalamangka a papadi ti Egipto. (Ex 4:17, 29-31; 7:9-12) Iti naud-udi a nadakamat a pasamak naikuna a kukua ni Aaron ti sarukod, ngem nabatad a sarukod dayta ni Moises nga inaramat ni Aaron a pannakangiwat ni Moises, kas ipasimudaag ti panangidilig iti Exodo 7:15, 17.

Kalpasan daytoy, ti sarukod ni Moises namin-adu a naaramat kas simbolo nga isu dinutokan ken supsuportaran ni Jehova kas addaan autoridad bilang panguluen ti nasion. (Ex 8:5; 9:23; 10:13; Nu 20:11) Idi nakarit ti autoridad da Moises ken Aaron, manipud iti amin a sarukod maipaay kadagiti panguluen ti 12 a tribu, ti pinagsaringit ti Dios ken pinagpataudna kadagiti naluom nga almendro isu ti sarukod ni Aaron, a nangirepresentar iti balay ni Levi. Ngarud, naan-anay a pinaneknekan daytoy a ni Aaron, kasta met ti balayna, ti intuding ti Dios a mangikut iti akem ken autoridad ti kinapadi. Kalpasan dayta, naidulin daytoy a sarukod iti sumagmamano a tiempo iti lakasa ti tulag.​—Nu 17:1-11; Ex 29:9; Heb 9:4.

Insurat ti salmista: “Ti sao ni Jehova iti Apok ket: ‘Agtugawka iti makannawanko agingga nga ikabilko dagiti kabusormo a pagbatayan dagiti sakam.’ Ti sarukod ti pigsam ibaonto ni Jehova manipud Sion, a kunkunana: ‘Mapanka mangparukma iti tengnga dagiti kabusormo.’” (Sal 110:1, 2) Daytoy a teksto inyaplikar ni apostol Pablo ken Jesu-Kristo, daydiay a, no ar-arigen, mangik-ikut iti ‘sarukod ti pigsa ni Jehova,’ a mapan kas pannakabagi ni Jehova buyogen ti naan-anay nga autoridad a mangipakat iti panangukom kadagiti kabusorna. (Heb 10:12, 13) Ni Jesu-Kristo, ti “saringit manipud iti pungdol ni Jesse,” “kabilennanto ti daga babaen ti pagbaut ti ngiwatna; ket babaen ti espiritu dagiti bibigna papatayennanto daydiay nadangkes.” (Isa 11:1, 4) Agsao buyogen ti autoridad ken watwatenna ti pannakabalin nga inted kenkuana ni Jehova tapno dusaenna dagiti nadangkes. Naikuna nga iturayannanto dagiti nasion, saan a kas maysa a pastor a sitatalna a mangiturturong iti arban babaen iti sarukodna, no di ket babaen iti maysa a sarukod a landok.​—Apo 2:27; 12:5; 19:15.

Natukoy iti Isaias 9:4; 14:5 ti mangirurumen a baston, wenno sarukod ti turay wenno autoridad, nga inaramat dagiti kabusor ti Israel maibusor kenkuana. Ti Dios inusarna dagiti nasion iti aglikmut ti Israel, kas iti Asiria, a mangipakat iti pannusa iti Israel gapu iti basbasolna, ket iti daytoy a tignay, dagidiay a nasion arigda ti sarukod ti pannusa iti sidong ti autoridad wenno pammalubos ti Dios. Nupay kasta nagtignay dagitoy a nasion, saan a gapu iti ayat ken Jehova wenno gura iti basbasol ti Israel, no di ket gapu iti panangbusorda agpadpada iti Dios ken iti Israel, ket limbesda iti annongenda ken nagay-ayatanda ti mangibunton kadagiti kanayonan a panangparigat iti Israel. Malaksid iti dayta, dagitoy a pannakabalin, nangnangruna ti Asiria ken Babilonia, sitatangsit nga impangatoda ti bagbagida maibusor a mismo ken Jehova a Dios. Babaen ken mammadtona nga Isaias, kinuna ti Dios maipapan iti Asiria: “Aha, ti Asirio, ti pagbaut a maipaay iti ungetko,” ngem dineskribirna met ti kinatangsit ti Asiria, a kunkunana: “Ti kadi wasay agpasindayagto iti daydiay mangitagtaga iti dayta, wenno ti ragadi itan-okna ti bagina iti daydiay mangyud-udaod iti dayta, a kasla ti sarukod inyudaodna dagidiay mangipangpangato iti dayta, a kasla ti pagbaut impangatona daydiay saan a kayo?” Kalpasanna impadtona ti pannusa a dumteng iti nasion ti Asiria gapu ta pinanunot ti Asiria a dakdakkel ngem Daydiay mangar-aramat kenkuana ken gapu ta impangatona ti bagina maibusor iti Dios.​—Isa 10:5, 15.

Idi nangaramid ni Jehova iti tulag ken David maipaay iti pagarian, kinunana maipapan iti linia ti ar-ari iti dinastia ni David: “Siak agbalinakto nga amana, ket isu agbalinto nga anakko. No agaramid iti dakes, tubngarekto met babaen ti sarukod ti tattao ken babaen kadagiti pannaplit ti annak ni Adan.” (2Sm 7:14) Ditoy, ti sarukod ti disiplina nga aramaten ni Jehova kas maysa nga Ama isu ti autoridad dagiti gobierno ti lubong, kas ti Babilonia. Naaramat daytoy a nasion a pangbalintuag iti pagarian ti Dios nga adda iti im-ima ti ar-ari iti linia ni David, agingga nga “umay daydiay addaan iti legal a kalintegan.” (Eze 21:27) Idi 70 K.P., dagiti buyot ti Roma iti sidong ni Heneral Tito isuda ti “sarukod” a mangipakat iti pannusa iti di matalek a Jerusalem.​—Da 9:26, 27.

Di umiso a panangaramat iti sarukod. Dagiti gobierno ken uk-ukom ti naindagaan a nasnasion masansan nga inaramatda ti sarukod ti autoridadda iti nakillo a pamay-an, a nakidangadangda pay iti Dios ken iti ilina. Idi naipan ni Jesu-Kristo iti saklang ti nangato a pangukoman dagiti Judio ken iti saklang ti Romano a gobernador a ni Pilato, isu naparigat, narabrabak, natupraan, nababaut, ken kamaudiananna napapatay. Dagiti panguluen a Judio immuna nga inaramatda ti autoridadda maibusor ken Jesus ket kalpasanna ad-adda pay a pinadagsenda ti “sarukod” babaen ti panangyawatda kenkuana iti gobierno ti Roma tapno mapapatay. Impadto ni mammadto Mikias ti kasta a panangparigat babaen kadagitoy a sasao: “Babaen iti sarukod kabilendanto iti pingping ti ukom ti Israel.” (Mik 5:1) Kalpasan ti ipapatay ken panagungar ni Jesus, dagiti Judio nga agtuturay inaramatda ti autoridadda tapno idadanesda dagiti pasurot ni Jesus, ket ti Roma ken ti dadduma pay a gobierno ditoy daga inaramatda met ti sarukod ti autoridadda iti di umiso a pamay-an, iti adu a gundaway. Gapu itoy, panungsungbaten ida ti Dios.​—Jn 19:8-11; 2Te 1:6-9.

Autoridad dagiti nagannak. Ti “pagbaut” naaramat met a mangisimbolo iti autoridad dagiti nagannak kadagiti annakda. Ti libro ti Proverbio mamin-adu a tukoyenna daytoy nga autoridad, a ti termino isimbolona ti amin a porma ti disiplina a nausar, agraman ti literal a pagbaut a naaramat iti panangdusa. Iti kinapudnona, ti nagannak manungsungbat iti sanguanan ti Dios iti panangwatwatna iti daytoy a pagbaut, a tarawidwidanna ti ubing. No ti nagannak saanna a maaramidan daytoy, pannakadadael ken ipapatay ti iyegnanto iti anakna; kasta met, iyegna iti bagina ti pannakaibabain ken di pananganamong ti Dios. (Pr 10:1; 15:20; 17:25; 19:13) “Ti kinamaag naisinggalut iti puso ti maysa nga ubing; ti pagbaut ti disiplina isunto ti mangikkat a mangyadayo iti dayta manipud kenkuana.” “Saanmo nga igawid ti disiplina manipud iti ubing laeng. No kas pagarigan bautem iti pagbaut, saanto a matay. Rebbeng a bautem iti pagbaut, tapno maispalmo ti mismo a kararuana manipud met laeng iti Sheol.” (Pr 22:15; 23:13, 14) Iti kinapudnona, “daydiay mangigawid iti pagbautna gurguraenna ti anakna, ngem daydiay mangay-ayat kenkuana isu daydiay kumitkita kenkuana a buyogen ti disiplina.”​—Pr 13:24; 19:18; 29:15; 1Sm 2:27-36.

Ni Jehova a Dios, kas ti ‘Ama ti naespirituan a biag’ dagiti Kristiano, saanna nga iliklik ti “pagbaut” kadagiti annakna. Kinuna ti napaltiingan a Kristiano a mannurat iti surat kadagiti Hebreo: “Makilanglangen kadakayo ti Dios kas iti annak. Ta ania nga anak ti saan a disiplinaen ti maysa nga ama? . . . Ngem aramidenna ti kasta maipaay iti pakagunggonaantayo tapno makiramantayo iti kinasantona.” (Heb 12:7, 9 10) Iti panangipakat iti disiplina iti kongregasion Kristiano, inkabil ni Jehova ti autoridad iti im-ima dagiti matalek a lallaki, nangnangruna kadagiti apostol. Daytoy nga autoridad nagpaay a ‘mangpabileg kadagiti kakabsat ket saan a tapno mangrebba kadakuada.’ (2Co 10:1-11) Ramanen dayta ti kalintegan a mangdisiplina kadagiti managaramid iti dakes. Idi a ti kongregasion idiay Corinto simiasi iti kinalinteg ken nangrugi nga agpannuray iti tattao imbes a ken Kristo, nagsurat ni Pablo tapno ilintegna ida ket kinunana: “Ania ti kayatyo? Umayakto kadi kadakayo nga addaan pagbaut, wenno buyogen ti ayat ken kinaalumamay iti espiritu?”​—1Co 4:21.

Ti sarukod ti panangidaulo, panangipastor. Ti pastor inaramatna ti sarukod wenno bastonna iti panangidalan, panangikanawa, ken panangtulong iti arbanna. Mangipapaay ni Jehova ken ti Anakna a ni Jesu-Kristo iti umasping a panangipastor iti arban nga ili ti Dios. Masansan a tinukoy ni Jehova ti Israel, nga adda iti tulag a pannakirelasion kenkuana, kas arbanna. Insurat ni David: “Ni Jehova ti Pastorko. . . . Iturongnak kadagiti desdes ti kinalinteg maipagapu iti naganna. Uray no magnaak iti ginget ti napuskol a kinasipnget, saanak nga agbuteng iti dakes, ta sikukuyogka kaniak; ti baston ken sarukodmo isuda ti bambanag a mangliwliwa kaniak.” (Sal 23:1-4) Inkararag ni Mikias: “Ipastoram ti ilim babaen iti sarukodmo, ti arban ti tawidmo.”​—Mik 7:14; idiligyo ti Jn 10:11, 14; Heb 13:20; 1Pe 2:25; 5:4.