Makita ti Kinasirib ni Jehova Kadagiti Parsuana

‘Dagiti di makita a kualidadna ket matarusan babaen iti bambanag a naaramid.’​—ROMA 1:20.

 1. Ania ti nagbanagan ti adu a tattao a nagpaimpluensia iti sirib ti lubong?

TI LUBONG ibilangna a masirib dagiti tattao nga aduan iti pannakaammo. Ngem pudno kadi a masiribda? Saan, yantangay dida maisuro no kasano a masarakan ti pudno a panggep ti biag. Kinapudnona, dagidiay agpaimpluensia kadakuada ‘mayallo-allonda a kas panangyallon dagiti dalluyon ket mayallaallada babaen ti tunggal angin ti sursuro.’​—Efe. 4:14.

2, 3.. (a) Apay a ni Jehova ti “maymaysa a masirib”? (b) Ania ti nagdumaan ti sirib nga aggubuay iti Dios ken ti sirib ti lubong?

² Anian a naiduma dagidiay gumunggun-od iti pudno a sirib, a ti Gubuayanna ket ni Jehova a Dios! Ibaga kadatayo ti Biblia a ni Jehova ti “maymaysa a masirib.” (Roma 16:27) Ammona ti amin maipapan iti uniberso, no ania dagiti pakabuklanna ken no kasano a timmaud dayta. Ni Jehova ti makinggapuanan kadagiti linteg ti nakaparsuaan​—a pagpannurayan dagiti tattao iti panagsirarakda. Gapuna, saan nga agamanga ti Dios kadagiti imbension ti tao ken kadagiti makunkuna a natan-ok a pilosopiada. “Ti sirib daytoy a lubong ket kinamaag iti Dios.”​—1 Cor. 3:19.

³ Ibaga ti Biblia a ni Jehova ket “mangted iti sirib” kadagiti adipenna. (Prov. 2:6) Saan a kas kadagiti pilosopia dagiti tattao, nalawag ti sirib nga aggubuay iti Dios. Tulongannatayo a mangaramid kadagiti natimbeng a desision a naibatay iti umiso a pannakaammo ken pannakaawat. (Basaen ti Santiago 3:17.) Nagamanga ni apostol Pablo iti kinasirib ni Jehova. Insuratna: “O nagunegen ti kinabaknang ken sirib ken pannakaammo ti Dios! Anian a di pannakasukimat kadagiti panangukomna ken di pannakatalunton kadagiti dalanna!” (Roma 11:33) Gapu ta ni Jehova ti kasisiriban, makapagtalektayo a dagiti lintegna ti mangiwanwan kadatayo iti kasayaatan a wagas ti panagbiag. Kinapudnona, ad-adda nga ammo ni Jehova ngem iti asinoman no ania ti kasapulantayo tapno agbalintayo a naragsak.​—Prov. 3:5, 6.

Ni Jesus​—Ti “Nasigo a Managobra”

 4. Ania ti maysa a pamay-an a makitatayo ti kinasirib ni Jehova?

⁴ Ti kinasirib ni Jehova, agraman dagiti awan kaaspingna a galadna, ket makita kadagiti bambanag a pinarsuana. (Basaen ti Roma 1:20.) Manipud iti kadakkelan agingga iti kabassitan, dagiti aramid ni Jehova ipalgakda dagiti nagduduma nga aspeto ti personalidadna. Sadinoman ti kitaentayo​—iti langit man wenno iti daga​—makitatayo ti aglaplapusanan a pammaneknek a managayat ti Namarsua ken Isu ti kasisiriban. Adu ti maadaltayo maipapan kenkuana babaen ti panangusigtayo kadagiti bambanag a pinarsuana.​—Sal. 19:1; Isa. 40:26.

5, 6. (a) Malaksid ken Jehova, asino ti karaman iti panamarsua? (b) Ania ti usigentayo, ken apay?

⁵ Saan nga agmaymaysa ni Jehova idi “pinarsuana ti langlangit ken ti daga.” (Gen. 1:1) Ipakita ti Biblia a sakbay pay a naparsua dagiti makita a bambanag, nabayagen nga adda pinarsuana nga espiritu a persona. Babaen iti daytoy a persona, inaramid ti Dios ti “amin a sabsabali pay a bambanag.” Dayta nga espiritu a parsua isu ti bugbugtong nga Anak ti Dios​—“ti inauna iti isuamin a parsua”​—a nagbiag idi ditoy daga kas ti tao a ni Jesus. (Col. 1:15-17) Kas ken Jehova, addaan ni Jesus iti sirib. Kinapudnona, iti Proverbio kapitulo 8 isu ket nailadawan kas maysa a sirib. Dayta a kapitulo tinukoyna met ni Jesus kas “nasigo a managobra” ti Dios.​—Prov. 8:12, 22-31.

⁶ Gapuna, dagiti makita a parsua ipalgakda ti sirib ni Jehova ken ti Nasigo a Managobrana a ni Jesus. Napateg dagiti maadaltayo kadagiti gapuanan ti Dios. Usigentayo dagiti uppat a parsua a nadeskribir iti Proverbio 30:24-28 kas ‘nainkasigudan a masirib.’a

Pakaadalan iti Kinagaget

7, 8. Ania a bambanag maipapan iti kuton ti makapainteres kenka?

⁷ No sukimatentayo ti pannakadisenio ken aktibidadda, adda maadaltayo uray kadagiti maibilang a “kababassitan iti daga.” Kas pagarigan, usigentayo ti nainkasigudan a kinasirib ti kuton.​—Basaen ti Proverbio 30:24, 25.

⁸ Patien ti dadduma a managsirarak a di kumurang a 200,000 a daras nga ad-adu ti bilang dagiti kuton ngem dagiti tattao. Okupado dagiti kuton nga agtartrabaho iti rabaw ken uneg ti daga. Nabingaybingayda iti nagduduma a kolonia. Iti kaaduan a kolonia, adda tallo a grupo ti kuton: dagiti reyna, kalakian, ken trabahador. Adda annongen ti tunggal grupo tapno maipaay dagiti kasapulan ti kolonia. Adda klase ti kuton a maibilang kas nasigo a hardinero​—ti South American leaf-cutting ant. Kabaelan daytoy nga abunuan, iyakar, ken arbasan dagiti mula iti hardinna tapno ad-adda nga agbalin dagita a nabunga. Natakuatan dagiti managsirarak a daytoy a nasigo a “hardinero” ammona nga ibagay ti panagtrabahona depende iti kaadu ti taraon a kasapulan ti kolonia.b

9, 10. Kasano a matuladtayo ti kinagaget ti kuton?

⁹ Adda maadaltayo kadagiti kuton. Isuroda a masapul a nagagettayo no kayattayo nga adu ti magapuanantayo. Ibaga kadatayo ti Biblia: “Mapanka iti kuton, sika a nasadut; kitaem ti daldalanna ket agbalinka a masirib. Nupay awanan iti komandante, opisial wenno agturay, isaganana ti taraonna iti mismo a kalgaw; nagurnong kadagiti abastona a taraon iti mismo a panagani.” (Prov. 6:6-8) Nagaget ni Jehova ken ti Nasigo a Managobrana a ni Jesus. “Ni Amak agtultuloy nga agar-aramid agingga ita,” kinuna ni Jesus, “ket agtultuloyak nga agar-aramid.”​—Juan 5:17.

¹⁰ Kas panangtulad iti Dios ken ni Kristo, masapul a nagagettayo met. Aniaman ti annongentayo iti organisasion ti Dios, nasken nga ‘aduantayo iti aramid iti trabaho ti Apo.’ (1 Cor. 15:58) Gapuna, nasayaat nga ipangagtayo ti balakad ni Pablo kadagiti Kristiano idiay Roma: “Dikay agpalpallailang iti aramidyo. Nasgedkayo koma iti espiritu. Agpaadipenkayo ken Jehova.” (Roma 12:11) Saan a masayang dagiti panagreggettayo a mangaramid iti pagayatan ni Jehova ta ipanamnama kadatayo ti Biblia: “Saan a nakillo ti Dios tapno lipatenna ti aramidyo ken ti ayat nga impakitayo maipaay iti naganna.”​—Heb. 6:10.

Salaknib Manipud iti Naespirituan a Pannakadangran

11. Deskribirenyo ti dadduma a galad ti koneho iti kabatuan.

¹¹ Ti koneho iti kabatuan ti sabali pay a bassit a parsua a pakaadalantayo iti agkakapateg a leksion. (Basaen ti Proverbio 30:26.) Agnanaed daytoy a bassit nga animal kadagiti nabato a lugar. Agserbi a salaknib kenkuana ti napigsa a panagkitana. Dagiti abut ken rengngat kadagiti nabato a pagnanaedanna ket natalged a paglemmenganna no adda mangdangran kenkuana. Ti koneho iti kabatuan ket nadisenio nga agbiag a kadua ti pangen, a mangsalaknib ken mangpaimeng kenkuana bayat ti lam-ek.c

12, 13. Ania dagiti maadaltayo iti koneho iti kabatuan?

¹² Ania ti maadaltayo iti koneho iti kabatuan? Umuna, imutektekanyo ta dina isarang ti bagina iti peggad. Imbes ketdi, usarenna ti napigsa a panagkitana tapno mailasinna dagiti mangdangran kenkuana uray addada iti adayo, ken kanayon nga adda iti asideg dagiti abut ken rengngat a mabalinna a pagkamangan. Umasping iti dayta, masapul met a nasiput wenno napigsa ti panagkitatayo iti naespirituan tapno mailasintayo dagiti peggad iti lubong ni Satanas. Indagadag ni apostol Pedro kadagiti Kristiano: “Agtalinaedkayo a sipupuot, managbantaykayo [wenno naridamkayo] koma. Ti kabusoryo, ti Diablo, agsursursor a kasla leon a ngumerngernger, nga agsapsapul iti alun-onenna.” (1 Ped. 5:8) Idi adda ditoy daga, nagtalinaed ni Jesus a naridam kadagiti amin a panagregget ni Satanas a mangdadael iti kinatarnawna. (Mat. 4:1-11) Nangipasdek ni Jesus iti nasayaat nga ulidan para kadagiti pasurotna!

¹³ Ti maysa a pamay-an a makapagtalinaedtayo a naridam ket ti panangaprobetsar iti naespirituan a pannalaknib ni Jehova. Rumbeng a ditay liwayan ti panagadal iti Sao ti Dios ken ti pannakigimong. (Luc. 4:4; Heb. 10:24, 25) Maysa pay, no kasano a ti koneho iti kabatuan ket nasaysayaat ti kasasaadna no kaduana ti pangen, masapul met nga agtalinaedtayo a nasinged kadagiti padatayo a Kristiano tapno matagiragsaktayo ti “panagsisinnukat iti pammaregta.” (Roma 1:12) No aprobetsarentayo ti pannalaknib ni Jehova, ipakpakitatayo nga umanamongtayo iti kinuna ti salmista a ni David: “Ni Jehova ti napasdok a batok ken salindegko ken Manangilisi kaniak. Ti Diosko isu ti batok. Agkamangakto kenkuana.”​—Sal. 18:2.

Panagibtur iti Laksid ti Ibubusor

14. Nupay saan a makapaamanga ti maymaysa a dudon, ania ti maikuna iti sangapangen a dudon?

¹⁴ Adda met maadaltayo kadagiti dudon. Mabalin a saan a makapaamanga ti maysa a dudon, nga agarup lima a sentimetro laeng ti kabassitna. Ngem makapaamanga no sangapangenda. (Basaen ti Proverbio 30:27.) Gapu ta narawetda, alisto laeng nga ikisap ti sangapangen a dudon ti intero a kataltalonan. Ti banesbes ti sangapangen nga insekto, a pakairamanan dagiti dudon, ket iyasping ti Biblia iti daranudor dagiti karuahe ken rissik dagiti maur-uram a garami. (Joel 2:3, 5) Agpuor dagiti tattao tapno maabug ti pangen dagiti umarak a dudon, ngem masansan a saan nga epektibo dayta. Apay? Maiddep ti apuy gapu iti bagi dagiti natay a dudon isu a makapagtultuloy nga umarak dagiti nabati iti pangen. Uray awan ti pangulo dagiti dudon, agtultuloyda nga organisado a kas iti maysa a puersa militar isu a mapagballigianda ti dandani amin a lapped.d​—Joel 2:25.

15, 16. Kasano a dagiti mangiwarwaragawag iti Pagarian iti kaaldawantayo nayarigda iti sangapangen a dudon?

¹⁵ Ni propeta Joel inyarigna dagiti adipen ni Jehova kadagiti dudon. Insuratna: “Agtarayda a kas kadagiti mannakabalin a lallaki. Kumalay-atda iti pader a kas kadagiti lallaki ti gubat. Ket mapanda tunggal maysa iti bukodna a daldalan, ket saanda a baliwan dagiti danada. Ket saanda nga agdidinnupir. Kas iti nabaneg a lalaki iti turongenna, agtultuloyda a mapan; ket no adda mapasag iti mismo a nagtetengngaan dagiti pika, ti dadduma saanda a sumina iti turongen.”​—Joel 2:7, 8.

¹⁶ Nagsayaat ti panangdeskribir daytoy a padto kadagiti mangiwarwaragawag iti Pagarian ti Dios iti kaaldawantayo! Awan ti arig pader nga ibubusor a makapasardeng iti panangasabada. Imbes ketdi, tultuladenda ni Jesus, a nagtultuloy a nangaramid iti pagayatan ti Dios uray inumsi ti adu. (Isa. 53:3) Pudno, dadduma a Kristiano ti ‘napasag iti nagtetengngaan dagiti pika’ babaen ti pannakapapatayda kas martir gapu iti pammatida. Kaskasdi, nagtultuloy ti trabaho a panangasaba ken ti iyaadu dagiti agibumbunannag iti Pagarian. Kinapudnona, ti pannakaidadanes ket masansan a nagresulta iti pannakaidanon ti naimbag a damag kadagiti tattao a saan pay a nakasabaan. (Ara. 8:1, 4) Iti ministerio, napingetka kadi a kas kadagiti dudon​—uray iti laksid ti panangyaleng-aleng ken ibubusor?​—Heb. 10:39.

“Kumpetkayo iti Naimbag”

17. Apay a makakapet ti saka ti tekka kadagiti naparanas a bobida?

¹⁷ Ti bassit a tekka kasla dina ikankano ti grabidad. (Basaen ti Proverbio 30:28.) Kinapudnona, agamanga dagiti sientista iti abilidad daytoy a bassit a parsua a napartak nga agkarayam kadagiti diding ken uray kadagiti naparanas a bobida a di pulos matnag. Kasano a maaramidan dayta ti tekka? Awan ti alikamenna a pagsusop wenno aniaman a kita ti pigket. Imbes ketdi, ti tunggal ramay ti tekka ket addaan kadagiti rinibu a muldot. Ti tunggal muldot ket addaan iti ginasut a nagpino a buok a sukog plato dagiti murdongda. Dagiti puersa a patauden dagiti molekula nga adda kadagitoy a nagpino a buok ket umdasen a mangtengngel iti kadagsen ti tekka​—uray pay no agkarayam a pabalinsuek kadagiti sarming! Gapu ta masdaaw dagiti managsirarak iti abilidad ti tekka, kunada a dagiti sintetiko a material a naaramid a mangtulad iti kinakapet ti saka ti tekka ket mabalin nga usaren kas nakapet a pigket.e

18. Kasano a masiguradotayo a kanayon a ‘nakakapettayo iti naimbag’?

¹⁸ Ania ti maadaltayo iti tekka? Idagadag kadatayo ti Biblia: “Karurodyo ti dakes, kumpetkayo iti naimbag.” (Roma 12:9) Mabalin a lumukay ti panangpetpettayo kadagiti nadiosan a prinsipio gapu kadagiti dakes nga impluensia a nasaknap iti lubong ni Satanas. Kas pagarigan, kumapuy ti determinasiontayo a mangaramid iti umiso no makikaduatayo kadagiti saan a mangan-annurot kadagiti linteg ti Dios​—idiay man eskuelaan, pagtrabahuan, wenno iti dadduma a kita ti di umiso a paglinglingayan. Diyo koma ipalubos a mapasamak dayta kadakayo! Namakdaar ti Sao ti Dios: “Dika agmasirib kadagiti bukodmo a mata.” (Prov. 3:7) Imbes ketdi, surotentayo ti nainsiriban a balakad ni Moises iti ili ti Dios idi nagkauna a tiempo: “Rebbeng nga agbutengka ken Jehova a Diosmo. Rebbeng nga agserbika kenkuana, ket rebbeng a kumpetka kenkuana.” (Deut. 10:20) No kumpettayo ken Jehova, matuladtayo ni Jesus, a nakaiturongan dagitoy a sasao: “Inayatmo ti kinalinteg, ket ginuram ti kinakillo.”​—Heb. 1:9.

Dagiti Maadal iti Nakaparsuaan

19. (a) Aniada a galad ni Jehova ti makitam a mismo kadagiti parsuana? (b) Kasano a makagunggona kadatayo ti nadiosan a sirib?

¹⁹ Kas nakitatayon, dagiti galad ni Jehova ket nalawag nga agminar kadagiti inaramidna, ken adda dagiti napateg a maadaltayo kadagiti parsuana. Ad-adda nga agamangatayo iti siribna bayat nga ad-adalentayo ti dadduma pay a gapuananna. No ipangagtayo ti nadiosan a sirib, rumayray ti rag-otayo ita ken masalaknibantayo manipud kadagiti bambanag a mapasamakto. (Ecl. 7:12) Wen, mapasarantayo a mismo ti kaitungpalan ti Proverbio 3:13, 18: “Naragsak ti tao a nakasarak iti sirib, ken ti tao a makagun-od iti panangilasin. Maysa dayta a kayo ti biag kadagidiay mangpetpetpet iti dayta, ket dagidiay agtultuloy a mangsalimetmet a siiirut iti dayta maawaganda iti naragsak.”

[Footnotes]

Malagipyo Kadi?

Ania ti praktikal a maadaltayo iti . . .

• kuton?

• koneho iti kabatuan?

• dudon?

• tekka?

[Ladawan iti panid 16]

Nagagetka kadi a kas iti kuton?

[Dagiti Ladawan iti panid 17]

Ti koneho iti kabatuan ket sisisinged a makikadua iti pangen maipaay iti proteksion. Kastaka met kadi?

[Dagiti Ladawan iti panid 18]

Kas kadagiti dudon, dagiti Kristiano a ministro iparparangarangda ti kinapinget

[Ladawan iti panid 18]

Kas iti tekka a kumpet iti maysa a banag, dagiti Kristiano arigna a kumpetda met iti naimbag

[Credit Line]

Stockbyte/Getty Images