‘Babaen ti Sirib Umadunto Dagiti Aldawtayo’

SIASINO ti makailibak a nasken ti sirib no iti panangtaming kadagiti parikut iti biag? Ti pudno a sirib isu ti abilidad a mangusar a siuumiso iti pannakaammo ken pannakaawat. Daytoy ti mismo a kasungani ti kinamaag, kinakuneng, ken kinamauyong. Isu nga idagadag ti Kasuratan a gun-odentay ti sirib. (Proverbio 4:7) Kinapudnona, naisurat ti libro ti Biblia a Proverbio kangrunaanna tapno mangipaay iti sirib ken sursuro. Kastoy dagiti panglukat a saona: “Dagiti proverbio ni Solomon nga anak ni David, ti ari ti Israel, tapno ti maysa maammuanna ti sirib ken disiplina.”​—Proverbio 1:1, 2.

Utobentay laengen ti mapagtalkan a sursuro ti umuna a sumagmamano a kapitulo ti Proverbio. Kas iti maysa a naayat nga ama a mangidagdagadag iti anakna, idawdawat ni Solomon kadagiti managbasana nga awatenda koma ti disiplina ken ipangagda ti sirib. (Kapitulo 1 ken 2) Ipakitana kadatayo no kasano ti makisinninged ken Jehova ken no kasanotay a saluadan ti pusotayo. (Kapitulo 3 ken 4) Nabalakadantayo nga agtalinaed a nadalus iti moral. (Kapitulo 5 ken 6) Wen, nakapatpateg kadatayo ti pannakaibutaktak ti pamay-an ti imoral a tao a mangsikap. (Kapitulo 7) Ket anian a makaguyugoy iti tunggal maysa ti iyaw-awis ti sirib a nailadawan a persona! (Kapitulo 8) Sakbay nga intuloyna dagiti ababa a proverbio kadagiti maudi a kapitulo, imparang ni Ari Solomon ti makagutugot a sumario no ania ti adda a sinalaysayna.​—Kapitulo 9.

‘Umaykayo, Mangankayo iti Tinapayko ket Inumenyo ti Arakko’

Ti ngudo (kapitulo 9) ti umuna a paset (kapitulo 1-9) ti Proverbio ket saan a makauma a sumario a parupa laeng ti immuna a nadakamat a balakad. Imbes ketdi, naiparang dayta kas makapagagar ken makagutugot nga ilustrasion, a mangtignay iti agbasbasa a gumun-od iti sirib.

Kastoy ti panglukat a sasao ti maikasiam a kapitulo ti libro ti Biblia a Proverbio: “Ti pudno a sirib binangonna ti balayna; tinikapna ti pito nga adigina.” (Proverbio 9:1) Sigun iti maysa nga eskolar, ti sasao a “pito nga adigi,” ket “mangipasimudaag iti maysa a mansion a naibangon iti maysa a paraangan, nga addaan dayta a pasdek iti tallo nga adigi iti agsumbangir a sikiganna ken maysa nga adigi iti tengnga ti makinlikud a sikiganna.” Pudno man dayta wenno saan, nakaibangon ti pudno a sirib iti nalagda a balay a pangsangailian iti adu.

Naisaganan ti amin para iti padaya. Addan sadiay ti karne, kasta met ti arak. Ti sirib inasikasona ti pannakaisagana ti taraon ken ti pannakayurnos ti lamisaan. “Inyurnosna ti panagpartina iti karne; pinaggamporna ti arakna; ad-adda pay ngem dayta, insaganana a siuurnos ti lamisaanna.” (Proverbio 9:2) Ti manglawag iti isip a naespirituan a taraon ket nabatad a magun-odan iti daytoy piguratibo a lamisaan.​—Isaias 55:1, 2.

Siasino ti naawis iti padaya nga insagana ti pudno a sirib? “Imbaonna dagiti katulonganna a babbai, tapno ipukkawna koma iti tapaw dagiti kangatuan ti ili: ‘Siasinoman ti awanan kapadasan, agturong koma ditoy.’ Siasinoman ti awanan iti puso​—kinunana kenkuana: ‘Umaykayo, agtaraonkayo iti tinapayko ket makiinninumankayo iti arak a pinaggamporko. Baybay-anyo dagidiay awanan kapadasan ket agtultuloykayo nga agbiag, ket magnakayo a sililinteg iti dalan ti pannakaawat.’”​—Proverbio 9:3-6.

Ti sirib imbaonna dagiti balasangna tapno ipablaakda ti maysa nga awis. Nagturongda kadagiti publiko a lugar tapno makaawisda iti ayan ti kaaduan a tattao. Maawis ti amin​—dagidiay “awanan iti puso,” wenno dagidiay awanan pannakaawat, kasta met dagidiay awanan kapadasan. (Proverbio 9:4) Ket naikari kadakuada ti biag. Ti sirib a linaon ti Sao ti Dios, agraman ti linaon ti libro a Proverbio, ket sigurado a magun-odan ti nganngani tunggal maysa. Ita, kas mensahero iti pudno a sirib, okupado dagiti Saksi ni Jehova a mangaw-awis kadagiti tao sadinoman ti pakasarakanda kadagitoy, tapno agadal iti Biblia. Kinapudnona, ti pananggun-od iti pannakaammo ket makaiturong iti agnanayon a biag.​—Juan 17:3.

Masapul a sipapakumbaba nga awaten dagiti Kristiano ti panangdisiplina ti sirib. Nangnangruna a pudno daytoy kadagiti agtutubo ken kadagidiay agdadamo nga adal iti maipapan ken Jehova. Mabalin nga ‘awananda iti puso’ gapu iti bassit a kapadasanda iti panangsurot iti daldalan ti Dios. Saanna a kaipapanan dayta a dakes amin a motiboda, ngem masapul ti panawen ken panangikagumaan tapno makondision ti pusoda a mangay-ayo ken Jehova a Dios. Kaipapananna a masapul nga itunosda dagiti panunot, tarigagay, rikna, ken dagiti kalatda kadagiti banag a makaay-ayo iti Dios. Anian a nagpateg a ‘patanorenda ti panagtarigagay iti awan lalaokna a gatas a kukua ti sao.’​—1 Pedro 2:2.

Kinapudnona, saan aya a rumbeng a rumang-aytayo manipud iti “pagdamdamuan a doktrina”? Sigurado a masapul a patanorentay ti interes iti “nauneg a bambanag ti Dios” ken mangan iti nakired a taraon nga agpaay kadagiti nataengan. (Hebreo 5:12–6:1; 1 Corinto 2:10) “Ti matalek ken masirib nga adipen,” a direkta nga imatmatonan ni Jesu-Kristo, sipipinget nga ipapaayda ti naintiempuan a naespirituan a taraon agpaay iti isuamin. (Mateo 24:45-47) Mangantayo koma iti lamisaan ti sirib babaen ti sipipinget a panagadal iti Sao ti Dios ken kadagiti naibatay-Biblia a publikasion nga ipapaay ti klase adipen.

“Saanmo a Tubngaren ti Managuy-uyaw”

Ti sursuro ti sirib iramanna ti panangilinteg ken pannubngar. Saan nga amin ket umawat iti dayta nga aspeto ti sirib. Gapuna, mamallaag ti pangserra a sasao ti umuna a paset ti libro a Proverbio: “Ti mangilinteg iti managuy-uyaw makagun-od iti pannakaibabain, ket ti mangipaay iti pannubngar iti nadangkes​—maysa a pilaw kenkuana. Saanmo a tubngaren ti managuy-uyaw, tapno saannaka a guraen.”​—Proverbio 9:7, 8a.

Marurod ken kagura ti managuyaw ti asinoman a mangilinteg iti danana. Ti nadangkes a tao saanna nga ikankano ti pannubngar. Anian a kinamaag no ti nagsayaat a kinapudno ti Sao ti Dios ket isuro iti maysa a gumurgura iti kinapudno wenno nalawag a mangum-umsi iti dayta! Idi mangaskasaba ni apostol Pablo idiay Antioquia, nasabetna ti maysa a grupo dagiti Judio nga awanan panagayat iti kinapudno. Pinadasda ti makisupiat kenkuana babaen ti sitatabbaaw a panangkontrada kenkuana, ngem sipapatak a kinuna ni Pablo kadakuada: “Yantangay papaidenyo nga iyadayo kadakayo ken saanyo nga ipato a maikari ti bagbagiyo iti agnanayon a biag, adtoy! agturongkami kadagiti nasion.”​—Aramid 13:45, 46.

Iti panangikagumaantayo a mangidanon iti naimbag a damag ti Pagarian kadagiti nasingpet panagpuspusoda a tao, liklikantay koma ti makidebate wenno makisupiat kadagiti managuyaw. Binilin ni Jesus dagiti adalanna: “No sumrekkayo iti balay, kablaawanyo ti sangakabbalayan; ket no ti balay maikari, ti talna a tarigagayanyo iti dayta dumteng koma iti dayta; ngem no di maikari, ti talna manipud kadakayo agsubli koma kadakayo. Sadinoman nga adda di umawat kadakayo wenno umimdeng kadagiti saoyo, iti iruruaryo iti dayta a balay wenno iti dayta a siudad pagpagenyo ti tapok kadagiti sakayo.”​—Mateo 10:12-14.

Ti masirib ken ti managuyaw a tao agsupadi ti panangawatda iti pannubngar. Kinuna ni Solomon: “Mangipaayka iti pannubngar iti masirib a tao ket ayatennakanto. Mangtedka iti masirib a tao ket isu agbalinto a nasirsirib pay.” (Proverbio 9:8b, 9a) Ti masirib a tao ammona nga “awan disiplina a kasla makaparag-o iti agdama, no di ket makapaladingit; ngem kalpasanna kadagidiay a nasanayen iti dayta mangpataud iti natalna a bunga, awan sabali, ti kinalinteg.” (Hebreo 12:11) Nupay mabalin a nasakit ti naited a balakad, apay koma nga umingartayo wenno agikalintegan no ti panangawattayo iti dayta ad-adda a pagsiribennatayo?

Intuloy ti masirib nga ari: “Mangiburayka iti pannakaammo iti maysa a nalinteg ket isu rumang-ayto iti adal.” (Proverbio 9:9b) Awan ti makuna a nalaing unay ken nataengan unay tapno agadal pay. Anian a makaparagsak a makita nga uray dagidiay lallakay ken babbaket awatenda ti kinapudno ket agdedikarda ken Jehova! Ikagumaantay met koma a taginayonen ti tarigagay nga agadal ken ti aktibo a panunot.

“Mainayonto Kenka ti Tawtawen ti Biag”

Iti panangipaganetgetna iti kangrunaan a punto ti suheto a maus-usig, inraman ni Solomon ti napateg a banag tapno magun-odan ti sirib. Insuratna: “Ti panagbuteng ken Jehova isu ti rugi ti sirib, ket ti pannakaammo iti Daydiay Kasasantuan isu ti pannakaawat.” (Proverbio 9:10) Awan ti nadiosan a sirib no awan ti naan-anay, nadayaw a panagbuteng iti pudno a Dios. Mabalin nga adu ti pannakaammo ti maysa a tao, ngem no awan kenkuana ti panagbuteng ken Jehova, dinanto mausar dayta a pannakaammo iti wagas a pakaidayawan ti Namarsua. Mabalin nga agkamali pay ketdi dagiti konklusionna nupay naibasar dagitoy kadagiti umiso nga impormasion, a mamagbalin kenkuana a kasla maag. Kanayonanna, ti pannakaammo ken Jehova, ti Kasasantuan, ket napateg iti pananggun-od iti pannakaawat, ti nakaskasdaaw nga aspeto ti sirib.

Ania dagiti bunga ti sirib? (Proverbio 8:12-21, 35) Kinuna ti ari ti Israel: “Babaen kaniak umadunto dagiti aldawmo, ket mainayonto kenka ti tawtawen ti biag.” (Proverbio 9:11) Ti kawatiwat ti al-aldaw ken tawtawen ti biag ket resulta ti kanayon a panagbalin a masirib. Wen, “ti met laeng sirib taginayonenna a sibibiag dagiti agik-ikut iti dayta.”​—Eclesiastes 7:12.

Personal a pagrebbengantayo ti mangikagumaan a gumun-od iti sirib. Iti panangipaganetget iti dayta a kinapudno, kinuna ni Solomon: “No nagbalinka a masirib, nagbalinka a masirib maigapu kenka met laeng; ket no naguyawka, anusamto dayta, a siksika laeng.” (Proverbio 9:12) Pagimbagan ti masirib ti kinasiribna, ket ti managuyaw ti mapabasol iti mismo a panagsagabana. Nalawag, apitentayo no ania ti immulatayo. Ngarud, ‘ipangagtayo koma ti sirib.’​—Proverbio 2:2.

“Ti Babai a Maag Naariwawa”

Iti panangidiligna, insaruno a kinuna ni Solomon: “Ti babai a maag naariwawa. Isu a mismo kinaampapaok ket awan naammuanna nga uray aniaman. Ket nagtugaw a mismo iti pagserkan ti balayna, iti maysa a tugaw, kadagiti nangato a disso ti ili, tapno ipukkawna kadagidiay lumablabas iti dalan, kadagidiay magmagna a sililinteg kadagiti danada: ‘Siasinoman ti awanan kapadasan, agturong koma ditoy.’”​—Proverbio 9:13-16a.

Ti kinamaag ket nailadawan kas maysa a naariwawa, nalulok, ken dangnga a babai. Nangibangon met iti balay. Ket inannongna ti panangayab iti uray siasinoman nga awanan iti kapadasan. Isu nga adda pagpilian dagiti lumabas. Awatenda kadi ti awis ti sirib wenno ti awis ti kinamaag?

“Ti Met Laeng Tinakaw a Dandanum Nasam-itda”

Agpadpada a kastoy ti kuna ti sirib ken ti kinakuneng: ‘Agturongkayo ditoy.’ Nupay kasta, nagduma ti iyaw-awisda. Iyaw-awis ti sirib kadagiti tattao ti maysa a padaya a pakaidasaran dagiti arak, karne, ken tinapay. Ti iyaw-awis ti kinakuneng ipalagipna kadatayo dagiti pamay-an ti nalulok a babai. Kinuna ni Solomon: “Ket siasinoman ti awanan iti puso​—kinunana met kenkuana: ‘Ti met laeng tinakaw a dandanum nasam-itda, ket ti tinapay a kinnan a sililimed​—makaay-ayo dayta.’”​—Proverbio 9:16b, 17.

Imbes a nagampor nga arak, “ti babai a Maag” mangidiaya iti tinakaw a dandanum. (Proverbio 9:13, New International Version) Iti Kasuratan, ti ragsak ti seksual a pannakidenna iti patpatgen nga asawa a babai ket nayasping iti panaginum iti makapabang-ar a danum. (Proverbio 5:15-17) Ngarud, ti tinakaw a dandanum itakderanna ti nailimed a seksual nga imoralidad. Napagminar a nasam-it ti kasta a dandanum​—naim-imas ngem iti arak​—agsipud ta dagitoy ket tinakaw ken ipasimudaagna a mabalin a mailimed. Ti tinapay a kanen iti nalimed ket napagminar a naim-imas ngem iti tinapay ken karne ti sirib gapu ta nagun-odan dayta babaen ti panagkusit. Ti panangmatmat a makaawis ti maiparit ken nailimed a banag ket mangipasimudaag iti kinamaag.

Ti iyaw-awis ti sirib iramanna ti kari ti biag, idinto ta ti nakuneng a babai awan ti dakamatenna a bungbunga ti panangsurot iti daldalanna. Ngem imballaag ni Solomon: “Ngem saanna a naammuan a dagidiay inutil ken patay addada sadiay, a dagidiay inawaganna addada kadagiti nababa a lugar ti Sheol.” (Proverbio 9:18) Insurat ti maysa nga eskolar: “Ti balay ti Maag a babai ket saan a pagtaengan no di ket mosoleo. No sumrekkayo iti dayta, saankayo a makapanaw a sibibiag.” Saan a kinasirib ti panangsurot iti imoral nga estilo ti panagbiag; makapapatay dayta.

Kinuna ni Jesu-Kristo: “Sumrekkayo iti akikid a ruangan; agsipud ta akaba ken nalawa ti dalan nga agturong iti pannakadadael, ket adu dagidiay sumrek iti dayta; idinto ta akikid ti ruangan ken nailet ti dalan nga agturong iti biag, ket bassit dagidiay makasarak iti dayta.” (Mateo 7:13, 14) Mangantayo koma a kanayon iti lamisaan ti kinasirib ket makipagnatayo kadagidiay adda iti dalan nga agturong iti biag.

[Ladawan iti panid 31]

Ti masirib a tao awatenna ti pannakailinteg

[Ladawan iti panid 31]

Personal a pagrebbengan ti pananggun-od iti sirib