Panagpangato a Sipapayak a Kasla Kadagiti Agila

KASANOT’ panagrikna ti maysa a tao kalpasan nga agibtur iti lima a tawen kadagiti kampo konsentrasion iti Nazi? Maupay? Agimula iti sakit ti nakem? Agibales?

Agparang man a naisalsalumina, insurat ti maysa a kasta a tao: “Ad-adda a naparayray ti panagbiagko ngem iti ninamnamak.” Apay a kasta ti panagriknana? Inlawlawagna: “Nakariknaak iti talged kadagiti payak ti Kangatuan, ket napasarak ti kaitungpalan ti sasao ni mammadto Isaias, idi kinunana: ‘Dagiti agpannuray ken ni Jehova pabaroendanto ti pigsada. Agpangatodanto a sipapayak a kas la kadagiti agila. Magnadanto, ket dida agkapuy.’”​—Isaias 40:31.

Daytoy Kristiano a lalaki, a nagsagaba ti bagina iti nakaam-ames a pannakatrato a mailadawan, addaan iti espiritu a nakapagpangato no ar-arigen, maysa nga espiritu a di maparmek ti kinadangkok ti Nazi. Kas ken David nakarikna iti talged iti sidong ‘dagiti payak’ ti Dios. (Salmo 57:1) Inaramat daytoy a Kristiano ti panamagdilig nga inusar ni mammadto Isaias, nga inyaspingna ti naespirituan a bilegna iti pigsa ti maysa nga agila nga agpangpangato iti tangatang.

Nariknayo kadin a nagsuekkayo gapu kadagiti parikut? Di pagduaduaan a tarigagayanyo met ti makarikna iti talged iti sidong dagiti payak ti Kangatuan, tapno “agpangato a sipapayak a kasla kadagiti agila.” Tapno matarusan no kasano a posible daytoy, makatulong nga ammuen ti maipapan iti agila, a masansan nga aramaten ti Kasuratan iti piguratibo a pamay-an.

Iti Sidong ti Bandera ti Agila

Kadagiti amin a tumatayab a naimatangan dagiti nagkauna a tattao, nalabit a ti agila ti pinagsidsiddaawanda unay gapu iti bileg ken nakaskasdaaw a panagtayabna. Adu a nagkauna a buyot, a pakairamanan ti Babilonia, Persia, ken Roma, ti nagmartsa iti sidong ti bandera ti agila. Maysa kadagitoy ti buyot ni Ciro a Dakkel. Impadto ti Biblia a daytoy nga ari ti Persia umasping iti narawet a tumatayab nga aggapu iti daya a mangalun-on iti Imperio ti Babilonia. (Isaias 45:1; 46:11) Dua gasut a tawen kalpasan a naisurat daytoy a padto, dagiti soldado ni Ciro, nga addaan sinan-agila kadagiti banderada iti panaggugubat, rimmautda iti siudad ti Babilonia a kas iti maysa nga agila a mangsippayot iti biktimana.

Itay laeng napalabas, dagiti mannakigubat a kas kada Carlomagno ken Napoleon ken dagiti pagilian a kas ti Estados Unidos ken Alemania pinilida met ti agila kas simboloda. Naibilin kadagiti Israelita a saanda nga agdayaw kadagiti ladawan dagiti agila wenno aniaman a sabali a parsua. (Exodo 20:4, 5) Nupay kasta, inaramat dagiti mannurat iti Biblia dagiti galad ti agila tapno iladawanda ti mensaheda. Iti kasta ti agila, ti tumatayab a masansan unay a nadakamat iti Kasuratan, ket nausar a mangisimbolo kadagiti banag a kas ti sirib, nadibinuan a pannalaknib, ken kinasiglat.

Ti Mata ti Agila

Pagaammo ti napigsa a panagkita ti agila. Nupay manmano nga agdagsen iti lima kilo ti golden eagle, kinapudnona dakdakkel ti matana ngem iti mata ti tao, ken napigpigsa ti panagkitana. Ni Jehova a mismo, idi iladladawanna ken ni Job ti kabaelan ti agila nga agsapul iti taraonna, kinunana: “Dagiti matana siputanda daydiay manipud adayo.” (Job 39:27, 29) Ipadamag ni Alice Parmelee, iti librona nga All the Birds of the Bible, a “nakakita ti maysa nga agila iti natay nga ikan nga agtaptapaw iti maysa a dan-aw a lima kilometro ti kaadayona ket nagirig a nagsuek iti apag-isu a disso. Saan laeng a makita ti agila ti bassit a banag iti distansia nga ad-adayo nga amang ngem iti makita ti tao, no di ket agtultuloy pay a nakasentro ti panagkitana iti ikan iti las-ud ti lima kilometro a panagsuekna.”

Gapu iti napigsa a panagkitana, maitutop ti agila a simbolo ti kinasirib, maysa kadagiti kangrunaan a galad ni Jehova. (Idiligyo ti Ezequiel 1:10; Apocalipsis 4:7.) Kasano a kasta? Ti kinasirib ramanenna ti nasaksakbay a pannakakita iti pagbanagan ti aniaman a tignaytayo. (Proverbio 22:3) Gapu iti abilidadna a makakita iti adayo a distansia, makita ti agila ti peggad uray adayo pay ket makapagannad, kas ti masirib a tao iti ilustrasion ni Jesus, a nakapanunot a nasaksakbay iti posible a dumteng a bagyo ket impatakderna ti balayna iti rabaw ti dakkel a bato. (Mateo 7:24, 25) Makapainteres, iti pagsasao nga Español, ti panangiladawan iti tao kas maysa nga agila kaipapananna nga isut’ addaan nauneg a pannakaammo wenno pannakaawat.

No maaddaankayo iti gundaway nga umasideg iti maysa nga agila, imutektekanyo ti wagas a panangusarna kadagiti matana. Saan a basta tumaldiap kadakayo; imbes ketdi, kasla mingmingminganna ti tunggal detalye ti langayo. Kasta met, siaannad nga amirisen ti masirib a tao ti maysa a banag sakbay a mangeddeng imbes nga agtalek iti naikasigudan a pagannayasan wenno rikriknana. (Proverbio 28:26) Bayat a ti napigsa a panagkita ti agila maitutop a mangisimbolo iti galad ti Dios a kinasirib, ti nakaskasdaaw a panagtayabna ar-aramaten met dagiti mannurat iti Biblia iti piguratibo a pamay-an.

“Ti Dalan ti Agila iti Tangatang”

“Ti dalan ti agila iti tangatang” ket makapainteres agpadpada iti kinapartakna ken iti wagas a kasla nakalaklaka ti panagtayabna, nga awan sursurotenna a dalan ket awan aniaman nga ibatina a lamma. (Proverbio 30:19) Natukoy ti kinasiglat ti agila iti Un-unnoy 4:19, a sadiay nailadawan dagiti soldado a taga-Babilonia: “Dagiti mangkamat kadakami nasigsiglatda ngem dagiti agila iti tangatang. Inanupandakami iti rabaw dagiti banbantay.” No ti maysa nga agila nga agrikrikus iti tangatang masaripatpatanna ti biktimana, iyampayagna dagiti payakna sa agsuek, iti kapartak nga aginggat’ 130 kilometro iti maysa nga oras, sigun iti dadduma a report. Di pakasdaawan, ar-aramaten ti Kasuratan ti agila kas kaibatogan ti kinapartak, nangnangruna no mainaig iti puersa militar.​—2 Samuel 1:23; Jeremias 4:13; 49:22.

Iti sabali a bangir, dakamaten ni Isaias ti nakalaklaka a panagtayab ti agila. “Dagiti agpannuray ken ni Jehova pabaroendanto ti pigsada. Agpangatodanto a sipapayak a kas la kadagiti agila. Agtaraydanto ket dida mabannog; magnadanto ket dida agkapuy.” (Isaias 40:31) Aniat’ palimed ti nalag-an a panagtayab ti agila? Bassit laeng a puersa ti kasapulan tapno makapangato tangay agaramat ti agila kadagiti thermal, wenno dagiti benneg ti agpangpangato a napudot nga angin. Saan a makita dagiti thermal, ngem nasigo ti agila iti panangbirok kadagitoy. No makitanan ti thermal, iyukrad ti agila dagiti payak ken ipusna ket agrikus iti benneg ti napudot nga angin, a mangipangato iti agila. No umdasen ti kangatona, agpauyas iti sumaruno a thermal, a kasdiay manen ti aramidenna. Iti kastoy a pamay-an makapagindeg iti tangatang ti agila iti las-ud ti adu nga oras a saan unay a mabannog.

Idiay Israel, nangruna iti Rift Valley a dumanon manipud iti Ezion-geber iti kosta ti Nalabaga a Baybay agingga iti Dan iti amianan, gagangay ti pannakakita kadagiti agila. Nangnangruna nga aduda iti panawen ti primavera ken otonio no umakarda. Adda dagiti tawen a gistay 100,000 nga agila ti nabilang. No pumudot ti angin gapu iti init iti agsapa, ginasut a narawet a tumatayab ti makita nga agtaytayab iti rabaw dagiti rangkis nga adda iti pagbeddengan ti Rift Valley.

Ti nakalaklaka a panagtayab ti agila ket nakasaysayaat nga ilustrasion no kasanonatay a papigsaen ni Jehova iti naespirituan ken emosional tapno maibanagtay ti trabahotayo. No kasano a saan a makapagtayab iti kasta a kangato ti maysa nga agila babaen laeng ti bukodna a pigsa, ditay makapagballigi no agpannuraytay iti bukodtayo a kabaelan. “Ta kadagiti amin a bambanag addaanak iti bileg gapu iti daydiay mangted kaniak iti pannakabalin,” inlawlawag ni apostol Pablo. (Filipos 4:13) Kas iti maysa nga agila nga agtultuloy nga agsapul kadagiti di makita a thermal, ‘itultuloy[tay] ti agdawat’ iti di makita nga aktibo a puersa ni Jehova babaen ti napasnek a panagkararagtayo.​—Lucas 11:9, 13.

Masansan a masarakan dagiti umak-akar nga agila dagiti thermal babaen ti panangpaliiw kadagiti sabsabali pay a mangnganup a tumatayab. Impadamag ni naturalista a D. R. Mackintosh nga iti maysa a gundaway 250 nga agila ken dagiti buitre ti nakita nga agrikrikus nga agpangato iti isu met laeng a thermal. Makasursuro met dagiti Kristiano ita nga agpannuray iti pigsa ni Jehova babaen ti panangtulad iti matalek nga ulidan dagiti dadduma pay nga adipen ti Dios.​—Idiligyo ti 1 Corinto 11:1.

Iti Sidong Dagiti Payak ti Agila

Maysa kadagiti kapeggadan a panawen iti biag ti maysa nga agila ket no agsursuro dayta nga agtayab. Adun nga agila ti natay iti panangikagumaan nga agtayab. Nagpeggad met ti baro a nasion ti Israel idi pimmanaw iti Egipto. Gapuna maitutop unay ti sasao ni Jehova kadagiti Israelita: “Dakayo nakitayo ti inaramidko kadagiti Egipcios ken no kasano ti panangalak kadakayo iti rabaw ti paypayak dagiti agila, ket inyegkayo kaniak met laeng.” (Exodo 19:4) Adda dagiti damag nga iti apagbiit kargaen dagiti agila ti urbonna iti bukotna tapno saan a matnag ti urbon kadagiti damo a panaggandatna nga agtayab. Kastoy ti inkomento ni G. R. Driver iti Palestine Exploration Quarterly maipapan iti kakasta damag: “Ti panangiladawan [ti Biblia] no kasta ket saan laeng nga imahinasion no di ket naibatay iti pudno a pasamak.”

Mapagulidanan met a nagannak dagiti agila iti dadduma pay a pamay-an. Saanda laeng nga ipaayan dagiti urbon iti regular a taraon no di ket siaannad met a pirsapirsayen ti ina a tumatayab ti karne nga isangpet ti lalaki nga agila iti umok tapno matilmon dayta ti urbon. Tangay masansan a maaramid dagiti umokda kadagiti rangkis wenno iti nangangato a kayo, maisarang dagiti urbon iti pudot ken lamiis. (Job 39:27, 28) Ti makasinit nga init, a gagangay kadagiti daga iti Biblia, mabalin a pakatayan ti urbon no saan a gapu iti panangaywan dagiti nagannakna. Iyukrad ti ina nga agila dagiti payakna, no dadduma iti adu nga oras iti maysa a gundaway, tapno masalukoban dagiti nakapsut nga urbon.

Gapuna maitutop unay a naaramat iti Kasuratan dagiti payak ti agila kas simbolo ti nadibinuan a proteksion. Iladawan ti Deuteronomio 32:9-12 no kasano a sinalakniban ni Jehova dagiti Israelita bayat a nagdaliasatda iti langalang: “Ta ti bagi ni Jehova isu ti ilina; ni Jacob isu ti bagina a tawid. Isu sinarakna iti maysa a katikagan a daga, ken iti walang a nakaal-alingget a let-ang. Isu niliktubna, isu nangaywan kenkuana, isu nagaluad kenkuana kas ti bukel ti matana. Kas maysa nga agila a mangwagwag iti umokna, nga agpayakpak iti rabaw ti urbonna, isu inukradna dagiti payakna, innalana ida, inawitna ida iti rabaw dagiti paypayakna, ni Jehova laeng ti nangitulod kenkuana.” Ipaayannatay ni Jehova iti isu met laeng a naayat a proteksion no agtalektayo kenkuana.

Ti Dalan a Pangliklikan

No dadduma no naipasangotayo kadagiti parikut, mabalin a kayattayo a liklikan ti amin a pakarigatantayo. Kasta a mismo idi ti narikna ni David. (Idiligyo ti Salmo 55:6, 7.) Ngem nupay inkari ni Jehova a tulongannatayo no maipasangotayo kadagiti suot ken panagsagaba iti daytoy a sistema, saan a mangitukon iti naan-anay a pangliklikan. Adda kadatayo ti pammatalged ti Biblia: “Awan ti sulisog a dimteng kadakayo malaksid ti kadawyan kadagiti tattao. Ngem ti Dios matalek, ket dinanto palubosan a masulisogkayo iti labes ti kabaelanyo nga itured, no di ket maigiddan iti pannakasulisog aramidennanto met ti dalan a pagruaran tapno mabalinanyo nga ibturan dayta.”​—1 Corinto 10:13.

“Ti dalan a pagruaran” wenno “dalan a pangliklikan” (King James Version) ramanenna ti panagsursuro nga agtalek ken Jehova. Daytoy ti natakuatan ni Max Liebster, a ti komentona naadaw iti rugi daytoy nga artikulo. Iti tawtawen a binusbosna kadagiti kampo konsentrasion, nabigbigna ken nasursurona ti agpannuray ken Jehova. Kas natakuatan ni Max, papigsaennatayo ni Jehova babaen ti Saona, ti espirituna, ken ti organisasionna. Uray kadagiti pagbaludan, sinapul dagiti Saksi dagiti kapammatianda ket intukonda kadakuada ti naespirituan a tulong, nga imburayda dagiti Nainkasuratan a kapanunotan ken aniaman a literatura iti Biblia a magun-odan. Ken kas maulit-ulit a patpatalgedan dagiti matalek a nakalasat, talaga a pinabileg ida ni Jehova. “Nagtultuloy a dimmawatak iti tulong ni Jehova,” ilawlawag ni Max, “ket inandingaynak ti espirituna.”

Aniaman a suot a maipasango kadatayo, manamnamatay met ti nasantuan nga espiritu ti Dios, no itultuloytay a dawaten dayta. (Mateo 7:7-11) Gaput’ panangpapigsa daytoy “pannakabalin a nalablabes ngem iti gagangay,” agpangatotayo imbes a malapunos kadagiti parikuttayo. Agtultuloytayo a magna iti dalan ni Jehova, ket ditayto mabannog. Agpangatotayo a sipapayak a kas kadagiti agila.​—2 Corinto 4:7; Isaias 40:31.

[Blurb iti panid 10]

Saan a basta tumaldiap kadakayo

[Picture Credit Line iti panid 9]

Foto: Cortesía de GREFA

[Picture Credit Line iti panid 10]

Foto: Cortesía de Zoo de Madrid