Kapitulo Nuebe
Isuronatayo ni Jehova iti Pagimbagantayo
1. Ania ti reaksion dagiti masirib a tattao iti sasao ni Jehova?
NO AGSAO ni Jehova, dagidiay masirib dumngegda a buyogen ti napalalo a panagraem ken ipangagda ti sasaona. Amin nga ibaga ni Jehova ket pakagunggonaantayo, ket interesado unay iti pagimbagantayo. Kas pagarigan, anian a makaparagsak nga utoben ti pannakisarita ni Jehova iti naitulag nga ilina idi un-unana: “O no koma laeng pudno nga ipangagmo dagiti bilinko!” (Isaias 48:18) Ti napaneknekan a kinapateg dagiti pannursuro ti Dios rumbeng a tignayennatayo a dumngeg kenkuana ken sumurot iti panangiwanwanna. Ti rekord ti natungpal a padto ikkatenna ti aniaman a panagduadua maipapan iti determinasion ni Jehova a mangtungpal kadagiti karina.
2. Agpaay kadagiti siasino a nairekord ti sasao ti Isaias 48, ken siasinoda pay ti magunggonaan kadagita?
2 Agparang a dagiti sasao ti maika-48 a kapitulo ti libro ni Isaias ket naisurat para kadagiti Judio a maidestiero idiay Babilonia. Mainayon pay, dagitoy a sasao ket naglaon iti mensahe a di mabalin nga iwaksi dagiti Kristiano itatta. Iti Isaias kapitulo 47, impadto ti Biblia ti pannakarba ti Babilonia. Ita, deskribiren ni Jehova ti panggepna kadagiti Judio a kautibo iti dayta a siudad. Maladingitan ni Jehova iti panaginsisingpet ti ili a pinilina ken ti dida panamati kadagiti karina. Kaskasdi, kayatna nga isuro ida iti pagimbaganda. Masirmatana ti panawen ti pannakagugor a mangituggod iti pannakaisubli dagiti matalek a natda iti pagilianda.
3. Ania ti di umiso iti panagdayaw ti Juda?
3 Anian a nagkaro ti isisiasi ti ili ni Jehova iti nasin-aw a panagdayaw! Mamagpanunot dagiti panglukat a sasao ni Isaias: “Denggem daytoy, O balay ni Jacob, dakayo a mangpampanagan iti bagbagiyo iti nagan ti Israel ken naggapu iti mismo a dandanum ti Juda, dakayo nga agsapsapata babaen iti nagan ni Jehova ken mangdakdakamat uray ti maipapan iti Dios ti Israel, saan nga iti kinapudno ken saan nga iti kinalinteg. Ta pinanagananda ti bagbagida kas naggapu iti nasantuan a siudad, ket iti Dios ti Israel nagsadagda, Jehova ti buybuyot ti naganna.” (Isaias 48:1, 2) Ania ketdin a panaginsisingpet! Ti ‘panagsapata babaen iti nagan ni Jehova’ ket nabatad a basta pammarang laeng a panangusar iti nagan ti Dios. (Sofonias 1:5) Sakbay ti pannakaidestieroda idiay Babilonia, dagiti Judio nagdaydayawda ken Jehova “iti nasantuan a siudad,” idiay Jerusalem. Ngem saan a napasnek ti panagdayawda. Adayo ti pusoda iti Dios, ket ti panagdayawda “saan nga iti kinapudno ken saan nga iti kinalinteg.” Awananda iti pammati a kas iti pammati dagiti patriarka.—Malakias 3:7.
4. Ania a kita ti panagdayaw ti makaay-ayo ken Jehova?
4 Palagipannatayo dagiti sasao ni Jehova a saan koma a pammarang laeng ti panagdayaw. Masapul a naimpusuan. Ti pammarang a panagserbi—a nalabit maigapu laeng iti panangay-ayo wenno panangpasiddaaw kadagiti sabsabali—saan a maibilang nga “ar-aramid ti nadiosan a debosion.” (2 Pedro 3:11) Ti panangawag ti maysa a tao iti bagina a Kristiano ket di mamagbalin iti panagdayawna a makaay-ayo iti Dios. (2 Timoteo 3:5) Napateg ti panangbigbig nga adda ni Jehova, ngem pangrugian laeng dayta. Tarigagayan ni Jehova ti panagdayaw a naimpusuan ken maigapu iti nauneg nga ayat ken apresasion.—Colosas 3:23.
Panangipadto Kadagiti Baro a Banag
5. Ania ti dadduma kadagiti “umuna a bambanag” nga impadto ni Jehova?
5 Nalabit masapul a mapalagipan dagiti Judio idiay Babilonia. Gapuna, ipalagip manen ni Jehova kadakuada nga isu ti Dios ti pudno a padto: “Dagiti immuna a bambanag imbagak manipud a mismo iti dayta a tiempo, ket rimmuarda manipud iti bukodko a ngiwat, ket impangpangngegko ida. Dagus a nagtignayak, ket natungpal ti bambanag.” (Isaias 48:3) “Dagiti immuna a bambanag” tuktukoyenda dagiti naaramidanen ti Dios, a kas ti panangluk-atna kadagiti Israelita manipud Egipto ken ti panangtedna iti Naikari a Daga kas tawidda. (Genesis 13:14, 15; 15:13, 14) Naggapu iti ngiwat ti Dios dagita a padto; namunganayda iti Dios. Ipangngeg ti Dios ti bilbilinna kadagiti tattao, ket dagiti mangngegda ti rumbeng a mangtignay kadakuada nga agtulnog. (Deuteronomio 28:15) Madagdagus nga agtignay ti Dios tapno matungpal ti impadtona. Sigurado a matungpal ti panggepna gapu ta Mannakabalin-amin ni Jehova.—Josue 21:45; 23:14.
6. Kasano ti kakaro ti ‘kinasungit ken kinarebelioso’ dagiti Judio?
6 Nagbalin a “nasungit ken rebelioso” ti ili ni Jehova. (Salmo 78:8) Prangka nga ibagana kadakuada: “Natangkenka ket ti lengngesmo landok a binggas ket ti mugingmo gambang.” (Isaias 48:4) Kas kadagiti metal, narigat nga aturen dagiti Judio—dida kayat ti agpaidalan. Dayta ti maysa a makagapu no apay nga ipalgak ni Jehova dagiti bambanag sakbay a mapasamakda. No dina aramiden ti kasta, kunaento ti ilina maipapan kadagiti inaramid ni Jehova: “Inaramid ida ti bukodko nga idolo, ket imbilin ida ti bukodko a kinitikitan a ladawan ken ti bukodko a sinukog a ladawan.” (Isaias 48:5) Addanto ngata epektona kadagiti di matalek a Judio ti ibaga ni Jehova itan? Ti Dios kunaenna kadakuada: “Nangngegmo. Kitaem amin dayta. No maipapan kadakayo, saanyonto aya nga ibaga dayta? Nangipangngegak kenka iti baro a bambanag manipud iti agdama a tiempo, ti mismo a bambanag a naidulin a silalasin, a saanmo a naammuan. Iti agdama a tiempo masapul a maparsuada, ket saan a manipud iti dayta a tiempo, uray ti bambanag a sakbay ita nga aldaw saanmo a nangngegan, tapno saanmo a maikuna, ‘Adtoy! Naammuakon ida.’”—Isaias 48:6, 7.
7. Ania ti masapul nga admitiren dagiti naidestiero a Judio, ket ania ti manamnamada?
7 Mabayag pay sakbay a mapasamak, inrekord ni Isaias ti padto maipapan iti pannakarba ti Babilonia. Ita ta naidestierodan idiay Babilonia, naimpadtuan a maibilin kadagiti Judio nga utobenda ti kaitungpalan ti padto. Mailibakda aya a ni Jehova ti Dios ti natungpal a padto? Ket yantangay nakita ken nangngeg dagiti umili ti Juda a ni Jehova ti Dios ti kinapudno, saan kadi a masapul nga ipakaammoda met daytoy a kinapudno kadagiti sabsabali? Ti naipalgak a sao ni Jehova ipadtona dagiti baro a banag a saan pay a napasamak, a kas ti panangparmek ni Ciro iti Babilonia ken ti pannakawayawaya dagiti Judio. (Isaias 48:14-16) Kasla pagammuan ta tumaud lattan dagita a makapakellaat a pasamak. Awan ti makasirmata kadagita babaen laeng ti panangusig kadagiti agdama a kasasaad ti lubong. Dumteng dagita a kasla awan nabatad a pakaigapuanna. Siasino ti makinggapuanan kadagitoy a pasamak? Yantangay ipadto ni Jehova dagita agarup 200 a tawen sakbayna, nabatad ti sungbat.
8. Ania a baro a bambanag ti namnamaen itatta dagiti Kristiano, ket apay a makapagtalekda a naan-anay iti naimpadtuan a sao ni Jehova?
8 Mainayon pay, tungpalen ni Jehova ti saona a mayannurot iti bukodna a pagorasan. Dagiti natungpal a padto isu ti mangipaneknek iti Kinadiosna saan laeng a kadagiti Judio idi un-unana no di pay ket kadagiti Kristiano itatta. Ti rekord ti adu a padto a natungpalen iti napalabas—“dagiti immuna a bambanag”—ket pammasiguro a matungpalto dagiti baro a banag nga inkari ni Jehova—ti umad-adani a “dakkel a rigat,” ti pannakailasat ti “dakkel a bunggoy” iti dayta a rigat, ti “baro a daga,” ken adu a sabsabali pay. (Apocalipsis 7:9, 14, 15; 21:4, 5; 2 Pedro 3:13) Dayta a pammasiguro tignayenna dagiti nasingpet ti panagpuspusoda a tattao itatta nga agsao a sireregta maipapan kenkuana. Addaanda iti rikna a kas iti salmista, a nangikuna: “Imbagak ti naimbag a damag ti kinalinteg iti dakkel a kongregasion. Adtoy! Dagiti bibigko saanko a medmedan.”—Salmo 40:9.
Agteppel ni Jehova
9. Kasano a nagbalin ti nasion ti Israel a “managsalungasing manipud iti tian”?
9 Gapu ta di mamati dagiti Judio kadagiti padto ni Jehova, dida impangag dagiti pakdaarna. Dayta ti gapuna a kunana kadakuada: “Mainayon pay, saanmo a nangngegan, saanmo met a naammuan, saan met a naluktan ti lapayagmo manipuden iti dayta a tiempo. Ta pagaammok unay a di bumurong a nakilanglangenka a sigugulib, ket naawaganka iti ‘managsalungasing manipud iti tian.’” (Isaias 48:8) Saan a dinengngeg ti Juda dagiti makaparagsak a mensahe ni Jehova. (Isaias 29:10) Ipakita ti wagas a panagtignay ti naitulag nga ili ti Dios a ti nasion ket “managsalungasing manipud iti tian.” Manipud pannakaipasngayna ken iti intero a historiana, naruay ti rekord ti iyaalsa ti nasion ti Israel. Nakayugalianen dagiti umili ti panagsalungasing ken kinagulib, saan laeng a basta sagpaminsan a panagbasol.—Salmo 95:10; Malakias 2:11.
10. Apay a medmedan ni Jehova ti bagina?
10 Awan kadin ti pangnamnamaan? Adda. Nupay nasukir ken nagulib ti Juda, kanayon a napudno ken matalek ni Jehova. Tapno maidayaw ti naindaklan a naganna, medmedanna ti pungtotna. Kunana: “Maipagapu iti naganko igawidkonto ti ungetko, ket maipaay iti pannakaidaydayawko medmedakto kenka ti bagik tapno awan koma ti pananggessat kenka.” (Isaias 48:9) Anian a panagduma! Ti ili ni Jehova, agpadpada ti Israel ken Juda, saanda a nagmatalek kenkuana. Ngem santipikaren ni Jehova ti naganna, ket agtignay iti wagas a mangidayaw ken mangitan-ok iti dayta. Gapu iti daytoy, dinanto dadaelen ti ili a pinilina.—Joel 2:13, 14.
11. Apay a di ipalubos ti Dios a madadael a naan-anay ti ilina?
11 Dagiti nasingpet ti panagpuspusoda nga indibidual kadagiti naidestiero a Judio nariingda iti panangbabalaw ti Dios ket determinadodan a mangipangag kadagiti pannursurona. Kadagita a tattao, makaliwliwa unay ti sumaganad a sasao: “Adtoy! Ginugoranka, ngem saan nga iti porma ti pirak. Pinilika iti pagtunawan nga urno ti rigat. Maipagapu kaniak a mismo, maipagapu kaniak a mismo agtignayakto, ta kasano nga ipalubos ti maysa a matabbaawan ti bagina? Ket ti bukodko a dayag saankonto nga ited iti asinoman a sabali.” (Isaias 48:10, 11) Dagiti narigat a pakasuotan—a kas iti “urno ti rigat”—nga impalubos ni Jehova nga umapay iti ilina isu ti nangsubok ken nanggugor kadakuada, ket impalgakna ti linaon ti pusoda. Adda umasping a banag a napasamak sinigsiglon ti napalabas idi a kinuna ni Moises kadagiti inapoda: ‘Pinapagnanaka ni Jehova a Diosmo kadagitoy uppat a pulo a tawen iti let-ang, tapno pagpakumbabaennaka, tapno subokennaka iti kasta maammuan no ania idi ti adda ita pusom.’ (Deuteronomio 8:2) Nupay nasukirda, saan a dinadael ni Jehova ti nasion iti daydi a tiempo, ket dina dadaelen a naan-anay dayta a nasion itatta. Iti kasta maitandudo ti nagan ken dayawna. No matalipupos ti ilina iti im-ima dagiti taga Babilonia, saan a napudno ti Dios iti tulagna ket matabbaawan ti naganna. Agparang nga awan bileg ti Dios ti Israel a mangispal iti ilina.—Ezequiel 20:9.
12. Kasano a nagugoran dagiti pudno a Kristiano idi umuna a gubat sangalubongan?
12 Uray met iti moderno a tiempo, kasapulan ti ili ni Jehova ti pannakagugor. Idi apagtapog ti maika-20 a siglo, adu iti bassit a grupo dagiti Estudiante ti Biblia ti nagserbi iti Dios gapu iti napasnek a tarigagay a mangparagsak kenkuana, ngem addada sumagmamano a di umiso ti motiboda, a kas ti panagtarigagay iti kinalatak. Sakbay a maidauluan dayta a bassit a grupo ti sangalubongan a panangikasaba iti naimbag a damag a naipadto iti tiempo ti panungpalan, masapul a madalusanda. (Mateo 24:14) Impadto ni propeta Malakias a mapasamak ti kasta a pannakagugor mainaig iti iyaay ni Jehova iti templona. (Malakias 3:1-4) Natungpal idi 1918 dagita a sasaona. Napasaran dagiti pudno a Kristiano ti tiempo ti nakaro a pannakasuot idi kangitingitan ti umuna a gubat sangalubongan ket dayta a pannakasuot ti nangituggod iti pannakaibalud ti agdama idi a presidente ti Watch Tower Society a ni Joseph F. Rutherford ken ti sumagmamano kadagiti kangrunaan nga opisial ti Sosiedad. Nagunggonaan dagidiay a napasnek a Kristiano manipud iti pannakagugor. Kalpasan ti Gubat Sangalubongan I, ad-addan a determinadoda nga agserbi iti naindaklan a Diosda iti aniaman a wagas nga ipatuldona.
13. Ania ti reaksion ti ili ni Jehova iti pannakaidadanes kadagidi tawtawen ti umuna a gubat sangalubongan?
13 Sipud kadagidi a tiempo, maulit-ulit a naipasango dagiti Saksi ni Jehova kadagiti nadamsak a kita ti pannakaidadanes. Saan a daytoy ti pakaigapuan ti panagduaduada iti sao ti Namarsua kadakuada. Imbes ketdi, pinampanunotda ti sasao ni apostol Pedro kadagiti naidadanes a Kristiano idi kaaldawanna: “Napagleddaangkayo babaen iti nadumaduma a pakasuotan, tapno ti nasubok a kualidad ti pammatiyo . . . masarakan koma a pakaigapuan ti pannakaidayaw ken dayag ken dayaw inton pannakaipanayag ni Jesu-Kristo.” (1 Pedro 1:6, 7) Ti nakaro a pannakaidadanes dina dadaelen ti kinatarnaw dagiti pudno a Kristiano. Imbes ketdi, ipalgakna ti kinasin-aw ti motiboda. Nayonanna ti pammatida iti nasubok a kualidad ken ipakitana ti kauneg ti debosion ken ayatda.—Proverbio 17:3.
‘Siak ti Umuna, Siak ti Maudi’
14. (a) Iti ania a wagas a ni Jehova “ti umuna” ken “ti maudi”? (b) Ania dagiti nakaskasdaaw a naaramidan ni Jehova babaen iti ‘imana’?
14 Ita siaayat a kiddawen ni Jehova iti naitulag nga ilina: “Imdengannak, O Jacob, ken sika Israel nga inayabak. Siak met laeng Daydiay. Siak ti umuna. Mainayon pay, siak ti maudi. Mainayon pay, ti bukodko nga ima insaadna ti pamuon ti daga, ket ti bukodko a makannawan nga ima inyunnatna ti langlangit. Ay-ayabak ida, tapno agtalinaedda a sitatakder a sangsangkamaysa.” (Isaias 48:12, 13) Saan a kas iti sangatauan, agnanayon ti Dios ken saan nga agbaliw. (Malakias 3:6) Iti Apocalipsis, kuna ni Jehova: “Siak ti Alfa ken ti Omega, ti umuna ken ti maudi, ti pangrugian ken ti panungpalan.” (Apocalipsis 22:13) Awan mannakabalin-amin a Dios nga immun-una ngem ni Jehova ken awanen ti sumaruno kenkuana. Isu ti Katan-okan ken Daydiay Agnanayon, ti Namarsua. Ti ‘imana’—ti nausar a bilegna—isu ti nangipasdek iti daga ken nangisaknap iti namituen a langlangit. (Job 38:4; Salmo 102:25) No awaganna dagiti parsuana, sisasaganada nga agserbi kenkuana.—Salmo 147:4.
15. Iti ania a wagas ken panggep nga “inayat” ni Jehova ni Ciro?
15 Naipaay ti napateg nga awis agpadpada kadagiti Judio ken di Judio: “Maummongkayo a sangsangkamaysa, dakayo amin, ket denggenyo. Siasino kadakuada ti nangibaga kadagitoy a banag? Isu inayat ni Jehova a mismo. Aramidennanto no ania ti pakaragsakanna iti Babilonia, ket ti bukodna a takiag addanto kadagiti Caldeo. Siak—siak sinaok. Mainayon pay, isu inawagak. Isu inyegko, ket addanto panamagballigi iti dalanna.” (Isaias 48:14, 15) Ni Jehova ti kakaisuna a kabibilgan ket kabaelanna nga ipadto a siuumiso dagiti pasamak. Kadagiti awan kaes-eskanna a didiosen, awan “kadakuada” ti makaibaga kadagitoy a banag. Ni Jehova, saan a dagiti didiosen, ti ‘nangayat kenkuana,’ ken Ciro—kayatna a sawen, pinili ni Jehova a maipaay iti espesipiko a panggep. (Isaias 41:2; 44:28; 45:1, 13; 46:11) Nakitana a nasaksakbay ti panagparang ni Ciro kadagiti paspasamak iti lubong ket tinudinganna nga isunto ti mangparmek iti Babilonia.
16, 17. (a) Apay a maikuna a saan a nalimed ti panangipaay ti Dios kadagiti padtona? (b) Kasano nga impablaak ni Jehova dagiti panggepna itatta?
16 Ituloy ni Jehova a kasla iyaw-awisna: “Umasidegkayo kaniak. Denggenyo daytoy. Manipud iti pangrugian saanak a pulos nagsao iti lugar a paglemmengan. Manipud iti tiempo ti pannakapasamakna addaakon sadiay.” (Isaias 48:16a) Saan a nalimed ti pannakaipaay dagiti padto ni Jehova wenno naipakaammo laeng kadagiti sumagmamano. Prangka ti panagsao dagidi mammadto ni Jehova a nangibagi iti Dios. (Isaias 61:1) Sipapanayag nga inwaragawagda ti pagayatan ti Dios. Kas pagarigan, pagaammo ti Dios wenno nakitanan a nasaksakbay dagiti pasamak a nainaig ken Ciro. Agarup 200 a tawen a nasaksakbay, sipapanayag nga impadto ti Dios dagita babaen ken Isaias.
17 Kasta met laeng itatta, saan nga ilimlimed ni Jehova dagiti panggepna. Minilion a tattao iti ginasut a dagdaga ken isla ti baybay ti mapmapan iti binalaybalay, kadagiti lansangan, ken iti sadinoman a madanonda tapno iwaragawagda ti pakdaar maipapan iti umad-adanin a panungpalan daytoy a sistema ti bambanag ken ti naimbag a damag maipapan kadagiti bendision nga ipaay ti Pagarian ti Dios. Pudno, ni Jehova ket Dios a mangipalpalgak kadagiti panggepna.
“Ipangagmo Dagiti Bilinko!”
18. Ania ti tarigagayan ni Jehova para iti ilina?
18 Babaen ti panangpabileg ti espiritu ni Jehova, ipakaammo ti propeta: “Imbaonnak ti Soberano nga Apo Jehova, ti mismo nga espirituna. Daytoy ti kinuna ni Jehova, ti Manangsakam, Daydiay Santo ti Israel: ‘Siak, ni Jehova, ti Diosmo, Daydiay mangisursuro kenka tapno magunggonaam ti bagim, Daydiay mangpappapagna kenka iti dalan a rebbeng a pagnaam.’” (Isaias 48:16b, 17) Daytoy naayat nga ebkas ti pannakaseknan ni Jehova isu koma ti mangipasiguro iti nasion ti Israel nga ispalen ida ti Dios manipud Babilonia. Isu ti Manangsaka kadakuada. (Isaias 54:5) Tarigagayan unay ni Jehova a maisubli dagiti Israelita ti relasionda kenkuana ket ipangagda dagiti bilinna. Ti pudno a panagdayaw ket naibatay iti panagtulnog kadagiti instruksion ti Dios. Saan a makapagna dagiti Israelita iti umiso a dalan no di maisuro kadakuada ‘ti dalan a rebbeng a pagnaanda.’
19. Ania ti naimpusuan nga ipakpakaasi ni Jehova?
19 Nakasaysayaat ti pannakayebkas ti tarigagay ni Jehova a saan koma a madidigra ti ilina ken tagiragsakenda ti biag: “O no koma laeng pudno nga ipangagmo dagiti bilinko! Iti kasta ti talnam agbalin a kas iti maysa a karayan, ket ti kinalintegmo kas kadagiti dalluyon iti baybay.” (Isaias 48:18) Anian a naimpusuan a panagpakpakaasi ti mannakabalin-amin a Namarsua! (Deuteronomio 5:29; Salmo 81:13) Imbes a makautiboda, matagiragsak dagiti Israelita ti talna a kaslanto iti kawadwad ti danum nga agay-ayus iti karayan. (Salmo 119:165) Ti nalinteg nga ar-aramidda kaslanto iti kaadu ti di mabilang a daldalluyon ti baybay. (Amos 5:24) Yantangay pudno nga interesado unay ni Jehova kadakuada, agpakpakaasi kadagiti Israelita, a siaayat nga ipakitana kadakuada ti dalan a rumbeng a pagnaanda. Anian, no la koma ta mangipangagda!
20. (a) Ania ti tarigagayan ti Dios iti Israel nupay nasukirda? (b) Ania ti maadaltayo maipapan ken Jehova iti pannakilangenna iti ilina? (Kitaenyo ti kahon iti panid 133.)
20 Ania dagiti bendision a dumteng no agbabawi ti Israel? Kuna ni Jehova: “Ti putotmo agbalin a kasla iti darat, ket dagiti kaputotan manipud iti makin-uneg a paspasetmo kas kadagiti binukel dayta. Ti nagan ti maysa saan a magessat wenno mapukaw manipud iti sanguanak.” (Isaias 48:19) Palagipan ni Jehova dagiti umili maipapan iti karina nga umadunto ti bin-i ni Abraham, a “kas kadagiti bituen ti langlangit ken kas kadagiti binukel ti darat nga adda iti aplaya.” (Genesis 22:17; 32:12) Nupay kasta, nasukir dagitoy a kapuonan ni Abraham, ket awan kalinteganda a mangawat iti kaitungpalan ti kari. Talaga a nakadakdakesda, isu a mayanatup a mapukaw ti naganda kas maysa a nasion sigun iti mismo a Linteg ni Jehova. (Deuteronomio 28:45) Kaskasdi, saan a kayat ni Jehova a matalipupos ti ilina, ken dina baybay-an ida a mamimpinsan.
21. Ania dagiti bendision a masagraptayo itatta no surotentay ti instruksion ni Jehova?
21 Agaplikar kadagiti agdaydayaw ken Jehova itatta dagiti prinsipio a linaon daytoy nabileg a mensahe. Ni Jehova ti Ubbog ti biag, ket isu ti ad-adda a makaammo no kasano ti rumbeng a panangusartay iti biagtayo. (Salmo 36:9) Impaayannatayo kadagiti pagalagadan, saan a tapno ipaidamna ti pagragsakantayo, no di ket tapno magunggonaantayo. Mangipangag dagiti pudno a Kristiano babaen ti panagpaisuroda ken Jehova. (Mikias 4:2) Dagiti bilinna ti mangsaluad iti espiritualidadtayo ken iti relasiontayo kenkuana, ken saluadandatayo maibusor iti rinuker nga impluensia ni Satanas. No matarusantayo dagiti prinsipio iti likudan dagiti linteg ti Dios, makitatayo nga isursuronatay ni Jehova iti pagimbagantayo. Maawatantayo a “dagiti bilinna saanda a makapadagsen.” Ket saantayto a madadael.—1 Juan 2:17; 5:3.
“Rummuarkayo Manipud Babilonia!”
22. Ania ti naidagadag nga aramiden dagiti matalek a Judio, ket ania dagiti pammasiguro a naipaay kadakuada?
22 Inton marba ti Babilonia, addadanto ngata Judio a mangiparangarang iti nalinteg a panagpuspuso? Aprobetsarendanto ngata ti panangisalakan ti Dios, agawidda iti pagilianda, ken isublida ti nasin-aw a panagdayaw? Wen. Ipakita ti sumaganad a sasao ni Jehova ti panagtalekna a mapasamakto daytoy. “Rummuarkayo manipud Babilonia! Agtalawkayo kadagiti Caldeo. Isaritayo babaen a mismo iti timek ti narag-o nga ikkis, ipangngegyo daytoy. Pagwarasenyo dayta agingga iti ungto ti daga. Kunaenyo: ‘Ni Jehova sinakana ni adipenna a Jacob. Ket saanda a nawaw idi pinapagnana ida uray kadagiti walangwalang a disso. Ti danum manipud iti bato pinagayusna maipaay kadakuada, ket pinisina ti maysa a bato tapno agbaresbes ti danum.’” (Isaias 48:20, 21) Naimpadtuan a naidagadag iti ili ni Jehova a panawanda a dagus ti Babilonia. (Jeremias 50:8) Ti pannakasubbotda masapul a maipakaammo agingga kadagiti ungto ti daga. (Jeremias 31:10) Kalpasan ti Ipapanawda idiay Egipto, impaay ni Jehova dagiti kasapulan ti ilina bayat a limmasatda kadagiti desierto. Umasping iti dayta, saluadanna ti ilina bayat ti panagawidda manipud Babilonia.—Deuteronomio 8:15, 16.
23. Siasino dagiti di mangsagrap iti talna nga ited ti Dios?
23 Adda pay sabali a napateg a prinsipio a masapul a laglagipen dagiti Judio mainaig kadagiti panangisalakan ni Jehova. Dagiti agtarigagay iti kinalinteg mabalin nga agsagabada gapu kadagiti basolda, ngem saandanto a madadael. Ngem saan a kasta kadagiti nadangkes. “‘Awan ti talna,’ kinuna ni Jehova, ‘maipaay kadagidiay nadangkes.’” (Isaias 48:22) Dagiti di agbabawi a managbasol didanto magun-odan ti talna nga insagana ti Dios kadagidiay agayat kenkuana. Ti pannakaisalakan ket saan a nairanta kadagiti napeklan a managdakdakes wenno di manamati. Para laeng dayta kadagidiay addaan pammati. (Tito 1:15, 16; Apocalipsis 22:14, 15) Saan a magun-od dagiti nadangkes ti talna manipud iti Dios.
24. Ania ti nakaigapuan ti panagrag-o ti ili ti Dios iti moderno a tiempo?
24 Idi 537 K.K.P., napalalo ti rag-o dagiti matalek nga Israelita gapu iti gundawayda a pumanaw iti Babilonia. Idi 1919, nagrag-o ti ili ti Dios gapu iti pannakawayawayada manipud iti panangkautibo ti Babilonia. (Apocalipsis 11:11, 12) Naaddaanda iti dakkel a namnama, ket ginundawayanda a palawaen ti trabahoda. Pudno, kasapulan idi ti tured dayta a bassit a grupo dagiti Kristiano tapno magundawayanda dagiti baro a posibilidad a panangasaba iti nadamsak a lubong. Ngem babaen iti tulong ni Jehova, impamaysada nga ikasaba ti naimbag a damag. Paneknekan ti historia a binendisionan ida ni Jehova.
25. Apay a napateg ti panangipangag kadagiti nalinteg a bilin ti Dios?
25 Daytoy a paset ti padto ni Isaias ipaganetgetna nga isursuronatayo ni Jehova iti pagimbagantayo. Nakapatpateg nga ipangagtayo dagiti nalinteg a bilin ti Dios. (Apocalipsis 15:2-4) No palagipantay ti bagbagitayo maipapan iti sirib ken ayat ti Dios, tulongannatay dayta a mangsurot iti kuna ni Jehova nga umiso. Amin a bilinna ket pagimbagantayo.—Isaias 48:17, 18.
[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 133]
Agteppel ti Mannakabalin-amin a Dios
“Igawidkonto ti ungetko . . . medmedakto . . . ti bagik,” kinuna ni Jehova kadagiti apostata nga Israelita. (Isaias 48:9) Dagita a sasao tulongannatayo a mangtarus a nangipaay ti Dios iti perpekto nga ulidan iti di pulos panangabuso iti pannakabalin. Pudno nga awan ti nabilbileg ngem ti Dios. Dayta ti gapuna nga aw-awagantayo a Daydiay kabibilgan, Daydiay addaan iti perpekto a pannakabalin. Umiso unay a mayaplikar kenkuana ti titulo a “Mannakabalin-amin.” (Genesis 17:1) Saan laeng nga addaan iti di maibus a pigsa no di pay ket isu ti kangatuan nga autoridad gapu iti saadna kas Soberano nga Apo ti uniberso a pinarsuana. Dayta ti gapuna nga awan makaitured a mangatipa wenno mangibaga kenkuana, “Ania ti inar-aramidmo?”—Daniel 4:35.
Nupay kasta, ti Dios ket nabannayat nga agpungtot uray pay kasapulan nga usarenna ti pannakabalinna kadagiti kabusorna. (Nahum 1:3) ‘Maigawid [ni Jehova] ti ungetna’ ken umiso unay a madeskribir kas “nabannayat nga agunget” agsipud ta ayat ti kangrunaan a galadna, saan nga unget. Ti ungetna ket kanayon a nalinteg, kanayon nga umiso, kanayon a managparbeng.—Exodo 34:6; 1 Juan 4:8.
Apay a kastoy ti panagtignay ni Jehova? Agsipud ta naan-anay a timbengenna ti mannakabalin-amin a bilegna babaen iti tallo a sabsabali pay a kangrunaan a galadna—ti sirib, kinahustisia, ken ayat. Ti panangusarna iti pannakabalinna ket kanayon a maitunos kadagitoy a sabsabali pay a galad.
[Ladawan iti panid 122]
Ti mensahe ni Isaias maipapan iti pannakaisubli ipaayanna dagiti naidestiero a matalek a Judio iti anaraar ti namnama
[Dagiti Ladawan iti panid 124]
Adda pagannayasan dagiti Judio a mangibaga a dagiti didiosen ti makinggapuanan kadagiti aramid ni Jehova
1. Ishtar 2. Arkos a ladawan iti napasileng a ladrilio manipud iti Dalan ti Prosesion idiay Babilonia 3. Dragon a simbolo ni Marduk
[Ladawan iti panid 127]
Ti “urno ti rigat” maipalgakna no pudno a nasin-aw wenno saan ti motibotayo iti panagserbi ken Jehova
[Dagiti Ladawan iti panid 128]
Naipasango dagiti pudno a Kristiano kadagiti kadamsakan a kita ti pannakaidadanes