Ti Naindaklan a Pannakaiyanak Ditoy Daga Pasakali ti Sangalubongan a Kinatalged
“Ta naiyanak ti maysa nga ubing kadatayo, maysa nga anak a lalaki ti naited kadatayo; ket ti naprinsipean a panangituray maiparabawto iti abagana. Ket ti naganna magaladanto iti Nakaskasdaaw a Mamagbaga, Mannakabalin a Dios, Agnanayon nga Ama, Prinsipe ti Kappia.”—ISAIAS 9:6.
1. Iti sidong ti siasino a sigurado ti sangalubongan a kinatalged, ket kasanotay nga ammo daytoy?
SANGALUBONGAN a kinatalged! Iti sidong “ti Prinsipe daytoy a lubong,” ni Satanas a Diablo, daytat’ imposible a tagtagainep. (Juan 12:31, The New English Bible) Ngem ti sangalubongan a kinatalged iti sidong ti “Prinsipe ti Kappia,” ni Jesu-Kristo, ket maysa a naan-anay a kinapudno. Impasiguro ni Jehova kadatayo daytoy iti padto maipapan iti pannakaiyanak ken karera ti “Prinsipe ti Kappia.” Idiay Isaias 9:6, 7, mabasatayo: “Ta naiyanak ti maysa nga ubing kadatayo, maysa nga anak a lalaki ti naited kadatayo; ket ti naprinsipean a panangituray maiparabawto iti abagana. Ket ti naganna magaladanto ti Nakaskasdaaw a Mamagbaga, Mannakabalin a Dios, Agnanayon nga Ama, Prinsipe ti Kappia. Ti idadakkel ti naprinsipean a panangiturayna ken ti kappia awanto ti inggana, iti trono ni David ken iti pagarianna tapno bangonenna ken salimetmetanna babaen iti kinahustisia ken ti kinalinteg, manipud ita ken iti panawen a di nakedngan. Ti regta ni Jehova dagiti buybuyot ti mangaramidto iti daytoy.”
2. (a) Ania idi dagiti kasasaad a nakaitedan ti padto ti Isaias 9:6, 7? (b) Kasanotay nga ammo a ni Jehova dinto mapaay a mangsalimetmet iti tulag nga inaramidna ken David a maipaay iti agnanayon a pagarian iti kapuonanna?
2 Anian a nakaskasdaaw a padto! Makaay-ayo a sukimaten daytoy a padto maipapan iti naindaklan a pannakaiyanak ti ubing ditoy daga. Ngem sakbay a maapresiartay a naan-anay dayta, kasapulan ti panangipamaysatayo kadagiti kasasaad a nakaitedan dayta a padto. Isut’ maysa a tiempo iti internasional a panagkukumplot kadagiti al-aldaw ti pagarian ti Juda iti sidong ni Ari Acaz. Nupay isut’ di matalek ken ni Jehova, dayta nga ari ti napalubosan nga agtugaw iti trono ni Jehova. Daytoy a kinaanus ti naipakita kenkuana gapu iti tulag nga inaramid ni Jehova ken David a maipaay iti agnanayon a pagarian iti kapuonanna. Nupay di naipalubos ken David ti pribilehio a panangibangon ti maysa a templo nga agpaay ken ni Jehova, ti Dios ti nangted kenkuana iti kasukat a bendision. Daytoy ti naibalabala kadagiti sasao ni mammadto a Natan: “Kasta met a ni Jehova ibagana kenka a ni Jehova iyaramidannakanto ti maysa a balay. Ket mapatalgedanto ti balaymo ken ti pagariam iti agnanayon iti sanguanam; ti tronom mapasingkedanto iti panawen a di nakedngan.” (2 Samuel 7:11, 16) Dayta nasantuan a kari ti napaneknekan a makapnek unay ken Ari David nga isut’ kimmita iti masanguanan a maipaay iti nadayag a kaitungpalanna.
3. (a) Iti siasino ti nakaitungpalan dayta a tulag ken David, ken kasano a dayta a tulag ti naisangsangayan unay? (b) Aniat’ pinagbalin ti Diablo a kalatna maipapan iti tulag ti Pagarian?
3 Dayta a tulag ken David nasarakannat’ kaitungpalanna iti naindaklan nga Anak ni David, ni Jesu-Kristo, ti “Prinsipe ti Kappia.” Awan sabali a naarian a balay iti rabaw ti daga ti nangtagiragsak iti kasta a tulag a maipaay iti pagarian, nga awan inggana iti kinaruay ti naprinsipean a turayna, nga awan inggana ti kappia. Ngem dayta a tulag ti Pagarian ti nangted iti karit kadagiti amin a pagpagarian iti lubong a ni Satanas isut’ prinsipe, wenno agturayna. Gapuna ti Diablo ken dagiti demoniona pinagbalinda a kalat a padpadasen a dadaelen ti balay ni David ket iti kasta maparmekda ti namnama ti pannakaada iti permanente nga agtawidna. Nakakita ni Satanas kadagiti sisasagana nga instrumento ken Ari Rezin iti Siria, ken Ari Pekah iti sangapulo-tribo a pagarian ti Israel, ken iti ari ti Asiria.
Ti Kumplot a Maibusor ti Tulag ti Pagarian
4. Kasanot’ panangituloy ti Diablo iti panagreggetna a pasardengen ti panagtignay ti tulag ti Pagarian ni Jehova a naaramid ken David?
4 Ania idi ti gannuat ti Diablo? Ti rantana isut’ panangpilit ken Ari Acaz iti Juda, gaput’ buteng, iti di umiso a pannakikadua iti ari ti Asiria. Kasano a maaramidan ti Diablo daytoy? Bueno, tinignayna ni Ari Pekah ti Israel ken ni Ari Rezin ti Siria a sumrek iti tulag a maibusor iti balay ni David. Nagkumplotda nga ikkaten ni Acaz manipud trono ti Juda tapno maipatugawda ti mismo a taoda, ti anak ni Tabeel, kas sinsinan ari (puppet king). Asino daytoy anak ni Tabeel? Nasken nga isut’ saan a kapuonan ti balay ni David. Gapuna, isut’ saan a maysa a tao a pakaiyallatiwan ti tulag ti Dios a maipaay iti Pagarian agingga a masarakanna ti permanente nga Agtawidna iti “Prinsipe ti Kappia.” Isu idi ti agbalin a taoda, saan a tao ti Dios, iti trono ti Juda. Gapuna imbutaktak ti Biblia ti panagregget ni Satanas a mangpasardeng ti panagandar ti tulag ti Pagarian ni Jehova a naaramid ken David.
5, 6. Kasanot’ panagrikna ni Ari Acaz iti kumplot maibusor iti balay ni David, ket ania a makaparegta a mensahe ti inted ni Jehova kenkuana?
5 Kasanot’ panagrikna ni Ari Acaz iti daytoy a peggad? Isu ken ti ilina nagkintayegda iti buteng. Gapuna nangted ni Jehova kenkuana iti makaparegta nga impormasion tapno ibaw-ingna manipud panangbukel iti maysa a makasalaknib a pannakikadua a kadua ti rumangrang-ay idi a pannakabalin ti lubong, ti Asiria. Imbaon ni Jehova ni Isaias a mammadtona tapno sabtenna ni Acas ken tapno ipaay daytoy a mensahe a masarakan idiay Isaias 7:4-9:
6 “Dika agbuteng . . . agsipud ta ti Siria kadua ti Efraim [ti kangrunaan a miembro ti pagarian ti Israel] ken ti anak ni Remalias [Pekah] nagpanggepda ti dakes a maibusor kenka, a kunaenda: ‘Sumang-attayo a maibusor iti Juda ket isu ti riribukentayo ket gutbawantayo sadiay a maipaay kadatayo; ken mangisaadtayo iti ari iti nagtengngaanna, uray ti anak ni Tabeel.’ Kastoy ti kuna ni Soberano nga Apo Jehova: ‘Isu saanto nga agtaeng ket dinto met maaramid. . . . No saankayo a mamati, pudno a dikayto mataginayon.’”
Ti Pagilasinan ti Pannakapaay ti Panagkukumplot
7. (a) Aniat’ nangiturong iti nakaskasdaaw a kaitungpalan ti Isaias 7:14? (b) Iti ania a ti pannakaipasngay ni Immanuel ket maysa a mapagtalkan a pagilasinan, ken aniat’ pagserbian dagiti annak ni Isaias?
7 Gapuna, impadto ni Jehova ti pannakaparmek dagiti managkumplot. Iti dayta a kanito immay ti tiempo a maipaay iti nasantuan a padto a nangkintayeg ti lubong ti kinapategna, ta intudo dayta ti naarian nga Agtawid iti tulag ti Pagarian ni David. Ngem aniat’ nangiturong iti dayta a nakaskasdaaw a padto? Bueno, agsasao ni Jehova ken Ari Acaz. Imbagana ken Acaz a dumawat iti aniaman a namilagroan a pagilasinan a mapanunotna, ket kalpasanna aramiden ni Jehova dayta kas maysa a naan-anay a garantia a burakburaken ti Dios ti kumplot a maibusor iti balay ni David. Ngem nagkitakit ni Acaz a dumawat iti kasta a pagilasinan. Aniat’ napasamak iti sumaganad? Ibaga kadatayo ti Isaias 7:14: “Gapuna ni Jehova met laeng ikkanakayonto ti maysa a pagilasinan: Adtoy! Maysa a birhen agsikogto, ken mangipasngayto ti maysa nga anak a lalaki, ket naigaladto ti naganna nga Immanuel.” Dayta a nagan kaipapananna “Ti Dios Adda Kadatayo.” Yantangay ni Immanuel ken dagiti dua a dadduma pay nga annak ni Isaias ket agserbida a kas pagilasinan, kuna ti mammadto idiay Isaias 8:18: “Adtoy! Siak ken dagiti ubbing nga ited kaniak ni Jehova maipaayda a pagilasinan ken datdatlag idiay Israel a naggapu ken ni Jehova dagiti buybuyot.” Gapuna ti pannakayanak ni Immanuel ket maysa a mapagtalkan a pagilasinan nga amin dagiti agkukumplot ken dagiti panagkukumplotda a maibusor ti tulag ti Pagarian ti Dios ken ti Agtawidna ket maawandanto!
8. (a) Aniat’ kinuna ti padto idiay Isaias 7:15, 16 maipapan iti ubing nga Immanuel, ket ania ti nagtungpalanna? (b) Apay a ti pakailasinan ni Immanuel idi kaaldawan ni Isaias ket nagtalinaed a di sigurado?
8 Ti rekord ti Biblia dina ibaga no asinot’ nangipasngay iti anak nga agnagan Immanuel. Daytat’ mabalin a maysa a balasang a Judio a nagbalin a maikadua met nga asawa ni mammadto Isaias. Aniaman ti napasamak, intuloy a kinuna ti padto a sakbay nga agmataengan ti ubing a makailasinen ti naimbag ken dakes, dagiti dua nga ar-ari a nagkumplot a maibusor iti balay ni David ket dumtengdanto iti makadidigra a panungpalanda. (Isaias 7:15, 16) Daytoy ti pimmudno. Ti kinapudnona a ti pakailasinan ni Immanuel idi kaaldawan ni Isaias ti nagtalinaed a di sigurado kadatayo ket mabalin a tapno di mariribuk ti atension dagiti maud-udi a kaputotan manipud ken Dakdakkel nga Immanuel inton isut’ agparang kas maysa a namilagruan a pagilasinan manipud langit.
9. (a) Aniat’ ipanamnama ti kaitungpalan ti pagilasinan ken ti pannakaparmek ti panagkukumplot a maibusor ti tulag ti Pagarian? (b) Ania ti kadadakkelan a kumplot iti lubong iti isuamin a panawen?
9 Siempre, idi kaaldawan ni Acaz, adda laeng ti bassit a kaitungpalan ti pagilasinan ken ti pannakaparmek dagiti nailubongan a panagkukumplot a maibusor iti tulag ti Pagarian ti Dios. Kaskasdi impanamnama dayta a kaitungpalan a ti pagilasinan ken ti pannakaparmek dagiti sangalubongan a panagkukumplot ket matungpalto met iti dakdakkel a kaipapananna iti napeggad a panawentayo. Itatta naipasangotayo iti kadadakkelan a kumplot iti lubong iti isuamin a tiempo. Iti ania a kaipapanan? Ta dagiti nasnasion ti naan-anay a laklaksidenda ti urnos ni Jehova a panangiyeg iti agnanayon a talna, ken busbusorenda pay dagiti pannakabagi ti “Prinsipe ti Kappia.” Ti kumplot ket pudpudno a maibusor iti Agtawid iti tulag ti Pagarian, ti “Prinsipe ti Kappia.” Ngarud, ita, aniat’ maipapan iti naan-anay a kaitungpalan ti padto? No maawatantayo ti pagilasinan, iti kasta maapresiartayo a ti pagtungpalan ti kumplot daytoy a lubong ket maysa a naikeddengen ti pagbanaganna.
Ti Pannakaipasngay ti “Prinsipe ti Kappia”
10. (a) Iti naan-anay a kaitungpalan ti Isaias 7:14, asino ti namataud iti anak kas pagilasinan ken Agtawid iti tulag ti Pagarian? (b) Kasano nga innaig ni historiador a Mateo ti pagilasinan ni Immanuel iti balay ni David?
10 Iti naan-anay a kaitungpalan ti padto, ti balasang a namataud ti anak kas pagilasinan ken Agtawid iti tulag ti Pagarian ket isu ni Maria, maysa a birhen a Judio a nagtaud iti kapuonan ni Ari David. Imbaga ni anghel Gabriel kenkuana nga isut’ mangipasngayto ti maysa nga anak a lalaki a mapanaganan Jesus, ket ni Jehova a Dios “itednanto ti trono ni David nga amana,” ket “ti pagarianna awanto ti inggana.” (Lucas 1:26-33) Ti napaltiingan a historiador a ni Mateo innaigna ti pagilasinan ni Immanuel iti balay ni David. Mabasatayo idiay Mateo 1:20-23: “Maysa nga anghel ni Jehova nagparang ken ni [Jose] iti maysa a tagtagainep, a nagkuna: ‘Jose, anak ni David, dika agduadua nga umawat ken Maria nga asawam, ta ti nabukel kenkuana aramid ti nasantuan nga espiritu. Ket aganakto ti maysa a lalaki, ket panaganamto ti Jesus, ta isu isalakannanto ti ilina kadagiti basbasolna.’ Ket amin daytoy naaramid tapno matungpal ti sinao ni Jehova nga inaramatna ti mammadto, a kunkunana: ‘Adtoy! Ti maysa a birhen agsikogto ket aganakto ti maysa a lalaki, ket panaganandanto ti Immanuel,’ a no maiyulog, kayatna a sawen, ‘Ti Dios Adda Kadatayo.’”
11. Kaano ken sadino ti nakapasamakan ti naipadto a pannakaiyanak ni Immanuel?
11 Kaano ken sadino ti nakatungpalan daytoy naipadto a pannakaiyanak ni Immanuel? Amin a matmata a Judio timmaliawda iti umiso a direksion babaen kadagiti sasao iti Mikias 5:2, a naadaw idiay Mateo 2:6: “Ket sika, O Bethlehem iti daga ti Juda, saan a sika ti kababassitan kadagiti prinsipes ti Juda; ta sika ti pagtaudanto ti maysa a pangulo, a mangpastor iti ilik nga Israel.” Idi tawen 2 K.K.P. idiay siudad ti Bethlehem a ti “Prinsipe ti Kappia” naiyanak, ket ti nakaay-ayat a padto ti Isaias 9:6, 7 nangrugin a matungpal.
12, 13. Iti siasinot’ nakaiyegan dakkel a dayaw iti pannakaiyanak ti “Prinsipe ti Kappia,” ket ania a nadayag ken nakaskasdaaw a ramramit ti maipakuyog iti daytoy a pannakaiyanak?
12 Asino kadatayo ti di mangibilang iti dayta kas dayaw ken rag-o ti agbalin a naganak ti maysa nga isuntot’ maaddaan iti galad a “Prinsipe ti Kappia”? Gapuna daytat’ nangyeg iti dakkel a dayag iti naarian nga Ama daytoy a Prinsipe. Kinapudnona, pulos, awan pulos sakbayna, ti natauan a pannakaiyanak a nabuyogan ti kasta a nadayag ken nakaskasdaaw a ramramitna.
13 Ti naraniag nga anghel ni Jehova nagparang kadagiti pastor nga agbambantay kadagiti arbanda iti rabii kadagiti tay-ak idiay ruar ti Bethlehem, ket “ti dayag ni Jehova linikmutna ida iti raniag.” Ngarud inwaragawag ti anghel ti pannakaiyanak a kaitungpalan ti nasantuan a padto, a kunkunana: “Ta ita nga aldaw naiyanak kadatayo idiay ili ni David, ti maysa a Manangisalakan, isu ti Kristo nga Apo.” A kasla ket tay di pay umdas ti kinadayag dayta, nagparang kadagiti langlangit ti umariwekwek nga angheles a mangidaydayaw iti Ama ti kappasngay nga ubing ket kas maysa a timek kunkunada: “Dayaw iti Dios idiay kangatuan, ken talna iti rabaw ti daga kadagiti tattao a naimbag ti nakemna.” Anian a maiyanatup ti panangiwaragawag dagiti anghel ti pannakaiyanak ti naikeddeng a “Prinsipe ti Kappia” tapno maaddanto ti nadiosan a talna nga agpaay kadagiti isuamin a tattao nga addaan naimbag a nakem!—Lucas 2:8-14.
14, 15. (a) Kadagiti ania a paspasamak a dagiti nailangitan nga annak ti Dios indaydayawda ni Jehova? (b) Apay nga awan sabali a pannakaipasngay ti ubing iti amin a natauan a historia ti maiyarig iti daytoy?
14 Nabayag pay sakbay ti pannakaipasngay daydiay agbalin a “Prinsipe ti Kappia,” indaydayawen dagiti anghel ti Dios iti espesial nga okasion. Dayta ket idi, iti panamarsua, imbangonna ti daga. (Job 38:4) Nakakitkitakayon aya ti retrato ti dagatayo nga innala dagiti astronaut manipud makinruar a law-ang? No kasta nakitayon ti nakita laeng dagiti anghel agingga pay laeng kadagiti nabiit a tiempo. Ket kasanot’ panagrikna dagiti anghel idi? Ti Job 38:7 ibagana kadatayo: “Idi dagiti bitbituen iti agsapa nagdaniwda a sangsangkamaysa, ken amin dagiti annak a lallaki ti Dios dimmir-ida gapu iti rag-o.”
15 Ti naindaklan unay a pannakaiyanak a nangpadayaw pay iti daga ket saan a maysa a basbassit a pasamak a pagkaykaysaan met dagiti annak a lallaki ti Dios a mangikanta ti daydayaw a buyogen dagiti makaay-ayo a timtimek. No kasano a ti maysa a naindagaan nga ama ket mapadayawan iti pannakaipasngay ti inauna nga anakda a lalaki, kasta met ti nailangitan nga Ama a responsable iti daytoy naindaklan a pannakaiyanak a napagteng pay laeng ditoy daga ti maikari a maidaydayaw iti kanta babaen kadagiti kamkameng iti nailangitan a pamiliana. Ania la ngatan ti panangtagiragsak ti nasantuan a Persona iti dayta nakapimpintas unay a konsierto iti damdamo unay a panagbalinna kas ama iti naan-anay a baro a kasasaad dagiti bambanag! Nikaanoman iti amin a pakasarsaritaan ti sapasap nga adda ti kasta a pannakaipasngay ti maysa nga anak a maidilig iti dayta naikeddeng nga agbalin a “Prinsipe ti Kappia.”
Sumilnag ti “Maysa a Dakkel a Lawag”
16. Kaano ken kasano nga addanto pay kanayonan a kaitungpalan ti Isaias kapitulo 9?
16 Idi rinugian ni Jesus ti ministeriona iti publiko, adda pay kanayonan a kaitungpalan ti Isaias kapitulo 9. Daytoy ket maipapan kadagiti dua nga umuna a bersikulona, a nangipadto a “maysa a dakkel a lawag” ti aglawagto kadagiti umili a “magmagna iti kasipngetan.” Ti kaitungpalan dagidiay a bersikulo ti nailawlawag para kadatayo babaen iti napaltiingan a historiador a ni Mt Mateo idiay kapitulo 4, bersikulo 13 agingganat’ 17: “Ket pinanawanna ti Nasaret, dimteng ni [Jesus] ken nagnaed idiay Capernaum nga adda iti igid ti baybay kadagiti nagbedengan ti Zabulon ken ti Neptali, tapno matungpal ti sinao ni mammadto nga Isaias, a kunkunana: ‘Ti daga ti Zabulon ken ti daga ti Neptali, iti denna ti baybay, iti labes ti Jordan, Galilea dagiti nasnasion! dagiti umili a nagtugaw kadagiti sipnget, makakitada ti dakkel a lawag, ket dagiti nagtugaw iti disso ken linong ni patay, ti silaw linawaganna ida.’ Nanipud idin rinugian ni Jesus ti nangaskasaba ken nagkuna: ‘Agbabawikayo, ta ti pagarian ti langit asidegen.’”
17. Apay a mapataud ni Jesus ti lawag a sumilnag kadagiti umili idiay Zabulon ken Neptali, ket aniat’ kaipapanan daytoy a lawag kadagidiay situtugaw iti kasipngetan?
17 Ti Zabulon ken Neptali ti nagsaad iti umamianan a kaadayuan a paset ti Israel ket ramanenna ti distrito ti Galilea. Ti Neptali ti naibeddeng iti intero a makinlaud nga igid ti Baybay ti Galilea. Gapuna babaen ti panangikaskasaba ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios kadagidiay a disso a ni Jesus, agraman dagiti adalanna, pinagsilnagda ti lawag kadagiti umili a nabayagen nga agtugtugaw iti kasipngetan. Kuna ni Jesus idiay Juan 8:12: “Siak ti silaw ti lubong. Ti sumurot kaniak saanto a magna iti sipnget, no di ket addanto kenkuana ti silaw ti biag.” Gapuna, babaen ken Jesus “dagiti nagtugaw iti disso ken linong ni patay” nabalinanda nga inikutan “ti silaw ti biag” agsipud ta intedna ti biagna “kas subbot nga agpaay kadagiti adu.” Isu daydiay inusar ni Jehova a mangited ti lawag a babaen kenkuana magun-odan dagiti tattao ti biag.—Mateo 4:23; 20:28.
18. (a) Apay a daytoy “dakkel a lawag” ket saan a napamaysa kadagiti umili iti Galilea? (b) Aniat’ mausig iti sumaganad nga artikulo?
18 Daytoy “dakkel a lawag” a mangikarkari ti pannakaispal manipud ken patay ken pannakairurumen ket saan a naipamaysa kadagiti tattao ti Galilea. Di met aya impadto ni Isaias a ti kinaruay ti gobierno ket awanto ti inggana? Ken di met aya impadto ni Isaias a ti akem ti “Prinsipe ti Kappia” ket maysanto nga aglaplapusanan? Wen, ta ti Isaias 9:6, 7 kunana: “Ket ti naganna magaladanto ti Nakaskasdaaw a Mamagbaga, Mannakabalin a Dios, Agnanayon nga Ama, Prinsipe ti Kappia. Ti idadakkel ti naprinsipean a panangiturayna ken ti kappia awanto ti inggana.” Iti sumaganad nga artikulo, usigentayto ti akem ni Jesu-Kristo kas “Nakaskasdaaw a Mamagbaga, Mannakabalin a Dios, Agnanayon nga Ama,” agraman ti “Prinsipe ti Kappia.”
Malagipyo Pay Aya—
◻ Ania a panagkukumplot ti timmanor idi kaaldawan ni Ari Acaz?
◻ Ania ti bassit a kaitungpalan ti pagilasina iti Isaias 7:14?
◻ Ania ti naan-anay a kaitungpalan dayta a pagilasinan?
◻ Apay a ti pannakaipasngay ti “Prinsipe ti Kappia” isut’ naindaklan a pannakaiyanak ti ubing ditoy daga?