“Saan Kadi a Maysa Dayta a Kasasaad a Panangammo Kaniak?”

1, 2. Apay a di nainsiriban ti proyekto nga ibangbangon ni Jehoiaquim?

AGIBANGBANGON ni Ari Jehoiaquim iti nadaeg a palasio. Dua ti kadsaaranna ken nalalawa dagiti kuartona. Komportable dayta a pagnaedan ti ari ken ti pamiliana ta addaan kadagiti dadakkel a tawa a masirayan ti init ken sumrekan ti presko nga angin. Dagiti didingna ket naaramid iti nabanglo a sedro a naggapu iti Lebanon. Napinturaan ti unegna iti bermilion, wenno nalabaga a pintura a naggapu iti sabali a pagilian, a tartarigagayan unay dagiti natan-ok ken nabileg a tattao iti dadduma a pagilian.—Jer. 22:13, 14.

² Dakkel ti magastos iti daytoy a proyekto. Iti agarup daydi a tiempo, mabalin a nakerrasan ti kinabaknang ti Juda gapu iti depensa ti nasion ken iti buis nga impataw ti Egipto. (2 Ar. 23:33-35) Ngem nakasarak ni Jehoiaquim iti pamuspusan tapno maileppas ti baro a palasiona. Dina tinangdanan dagiti trabahador! Trinatona ida a kasla adipen, a pinagtrabahona ida iti nadagsen nga agpaay iti bukodna nga interes.

 3. Ania ti nakaidumaan ni Jehoiaquim iti amana, ken apay?

³ Babaen ken Jeremias, kinondenar ti Dios ni Jehoiaquim gapu iti panagimbubukodanna.a Impalagipna iti ari a ti amana, a ni Ari Josias, ket nakaim-imbag ken naparabur unay kadagiti trabahador ken napanglaw. Inrupir pay ni Josias ti kalinteganda. Maipapan iti kinaimbag ni Josias kadagiti napanglaw, insaludsod ni Jehova ken ni Jehoiaquim: “Saan kadi a maysa dayta a kasasaad a panangammo kaniak?”—Basaen ti Jeremias 22:15, 16.

 4. Apay a napateg kenka ti panangam-ammo ken Jehova?

⁴ Bayat a dumakdakes ti kasasaad iti lubong ni Satanas, kasapulantayo ti tulong ken pannalaknib nga ipapaay ni Jehova kadagidiay makaam-ammo unay kenkuana. Nasken ngarud nga ad-adda nga umadanitayo iti Dios. Masapul met nga iyanninawtayo dagiti agkakaimbag a galadna tapno naballigi ti panangikasabatayo iti naimbag a damag. Ngem mabalin a maisaludsodmo, ‘Kas ken Ari Josias, kasano a ti maysa a Kristiano maam-ammona a naimbag ni Jehova?’

5, 6. (a) Kasano a ti naimbag nga ama maimpluensiaanna dagiti annakna? (b) Saan a kas ken Jehoiaquim, kasanotay a maipakita nga am-ammotayo ni Jehova?

⁵ Panunotem no kasano a maimpluensiaan ti naimbag nga ama ti kababalin dagiti annakna. Kas pagarigan, no makitada ti kinaparaburna kadagiti napanglaw, mabalin a masursuroda met ti agbalin a naparabur. No makitada a nadungngo ken nadayaw ti panangtratona iti inada, mabalin a kastanto met ti panangtratoda iti saanda a kasekso. Mabalin a tuladenda ti amada no ammoda nga awan idumdumana ken mapagpiaran no mainaig iti kuarta. Wen, no ammo dagiti annak dagiti kababalin ken galad ti amada, mabalin a kayatda a tuladen ti panangtrato ti amada kadagiti sabsabali bayat a dumakdakkelda.

⁶ Umasping iti dayta, no ti maysa a Kristiano ket kas ken Josias nga am-ammona ni Jehova, saan laeng a basta bigbigenna ni Jehova kas Soberano iti Uniberso. Iti panagbasbasana iti Biblia, maammuanna no kasano ti pannakilangen ti Dios kadagiti sabsabali, ket kayatna a tuladen ti nailangitan nga Amana. Umuneg ti panagayatna ken Jehova no inaldaw nga aramidenna dagiti makaay-ayo iti Dios ken liklikanna dagiti di makaay-ayo kenkuana. Iti kasumbangirna, ti tao a mangyaleng-aleng kadagiti linteg ken palagip ti Dios, nga ipuerana ni Jehova iti biagna, ket saanna nga am-ammo ti pudno a Dios. Awan ti nakaidumaanna ken Jehoiaquim, a nangipuor iti lukot a nakaisuratan ti sao ni Jehova babaen ken Jeremias.—Basaen ti Jeremias 36:21-24.

 7. Kas ken Ari Josias, apay a kayatmo a maam-ammo ni Jehova?

⁷ Naballigi ti panagserbitayo ken ni Jehova ken maaddaantayo iti namnama nga agbiag iti baro a lubong no pudpudno nga am-ammotayo ni Jehova. (Jer. 9:24) Sukimatentayo ti sumagmamano kadagiti galad ti Dios a naipalgak kadagiti sinurat ni Jeremias. Iti daytoy a panangusigtayo iti personalidad ti Dios, panunotem no kasanom a maam-ammo ken matulad ni Jehova a kas iti inaramid ni Ari Josias.

 8. Ania ti naayat a kinamanangngaasi?

⁸ Iti adu a pagsasao, narigat nga isapulan iti kaibatoganna ti termino a naayat a kinamanangngaasi, wenno nasungdo nga ayat, a maysa kadagiti galad ti Dios. Sigun iti maysa a diksionario ti Biblia, ti Hebreo a sao para iti dayta a termino ket kombinasion ti bileg, kinatibker, ken ayat. Kuna pay dayta a diksionario a ti aniaman a panangilawlawag iti dayta a Hebreo a sao nga agkurang iti maysa kadagita a tallo a galad saanna a mairuar ti naan-anay a kaipapananna. No kasta, saan a basta nasingpet ti tao a mangipakpakita iti naayat a kinamanangngaasi. Gapu ta maseknan unay, aramidenna ti amin a kabaelanna a tumulong kadagiti sabsabali, nangruna kadagiti naespirituan a kasapulanda. Maigapu daytoy kangrunaanna iti tarigagayna a mangay-ayo iti Mannakabalin-amin a Dios.

 9. Ania ti paneknekan ti pannakilangen ni Jehova iti Israel?

⁹ Ti kasayaatan a pamay-an tapno maawatantayo ti naan-anay a kaipapanan ti termino a “naayat a kinamanangngaasi” a nausar iti Biblia ket babaen ti panangadal iti wagas a pannakilangen ti Dios kadagiti agdaydayaw kenkuana idi ken ita. Sinalakniban ken tinaraonan ni Jehova dagiti Israelita bayat ti kaaddada iti let-ang iti 40 a tawen. Idiay Naikari a Daga, nangisaad ti Dios kadagiti ukom a mangisalakan kadakuada kadagiti kabusorda ken mangisubli kadakuada iti pudno a panagdaydayaw. Gapu ta adda ni Jehova kadakuada iti tiempo ti rigat ken nam-ay kabayatan dagidi a siglo, naikunana iti ilina: “Buyogen ti ayat nga agingga iti tiempo a di nakedngan inayatka. Dayta ti makagapu nga inyasidegka babaen ti naayat a kinamanangngaasi.”—Jer. 31:3.b

10. Kas ipakita ti kasasaad dagiti Judio idiay Babilonia, kasano nga ipakpakita ni Jehova ti naayat a kinamanangngaasi no maipapan iti panangipangagna kadagiti kararag?

¹⁰ Iti kaaldawantayo, agtultuloy nga ipakpakita ti Dios ti naayat a kinamanangngaasi kadagiti wagas nga agpaay iti pagimbagan dagiti agdaydayaw kenkuana. Alaentay a pagarigan ti kararag. Denggen ni Jehova ti amin a napasnek a kararag, ngem nangnangruna nga ipangagna ti kararag dagiti dedikado nga adipenna. Uray no mano a tawenen nga ikarkararagtayo ti maipapan kadagiti di maaw-awan a parikuttayo, saan a mauma ni Jehova kadatayo. Saan met a mauma a dumdumngeg kadagiti kararagtayo. Naminsan, ni Jehova binilinna ni Jeremias a mangipakaammo iti mensahena iti maysa a grupo dagiti Judio a nakautibo idiay Babilonia. Nasurok a 800 a kilometro ti kaadayoda manipud iti templo ken kadagiti pamilia ken gagayyemda idiay Juda. Ngem uray no addada iti adayo, impangag latta ni Jehova ti panagdawdawatda iti paraburna ken ti panangidaydayawda kenkuana. Bayat a silalagipka kadagiti naimpusuan a kararagmo, panunotem ti bang-ar a narikna dagiti Judio idi mangngegda ti sasao ti Dios, a masarakan iti Jeremias 29:10-12.—Basaen.

11, 12. (a) Ania ti impanamnama ni Jehova kadagiti umili iti Jerusalem? (b) Ania a tulong ti magun-odan ti asinoman a nadisiplina?

¹¹ Ti maysa pay a pammaneknek ti naayat a kinamanangngaasi ni Jehova ket ti positibo a panangmatmatna. Bayat nga umad-adani ti pannakadadael ti Jerusalem ken agtultuloy ti iyaalsa dagiti umilina, nga iti kinapudnona ket iyaalsa maibusor iti Dios, ania ti agur-uray kadakuada? Nalabit patay, iti man bisin wenno kampilan iti ima dagiti Babilonio. No makalasatda man, mabalin nga agsagabada iti napaut a pannakaidestiero iti sabali a daga ken matayda sadiay. Nupay kasta, adda ‘naimbag a sao’ ni Jehova nga agpaay kadagidiay agbabawi ken agbalbaliw. Inkarina nga ‘iturongna ti asikasona’ kadakuada. ‘Isublina ida iti daytoy a disso,’ iti dagada, nga adayo iti Babilonia. (Jer. 27:22) Gapu iti dayta, idir-ida: “Idayawyo ni Jehova ti buybuyot, ta ni Jehova naimbag; ta ti naayat a kinamanangngaasina ket agingga iti tiempo a di nakedngan!”—Jer. 33:10, 11.

¹² Gapu iti naayat a kinamanangngaasina, ni Jehova pabilgenna dagidiay agpaspasar iti kasasaad a narigat no iti panangmatmat ti tao. Iti kaaldawantayo, adda dagiti dati a kameng ti kongregasion Kristiano a kasapulan a madisiplina. Mabalin a sidsidiren unay ida ti konsiensiada ket bumdengda nga agsubli iti kongregasion. Mabalin nga agpangaduada no pakawanen ken awaten pay ida ni Jehova. Ti Mannakabalin-amin a Dios ket adda ‘naimbag a saona’ nga agpaay kadagiti amin nga adda iti kasta a kasasaad. Mabalin ida a tulongan a mangaramid iti aniaman a kasapulan a panagbalbaliw iti panagpampanunot ken kabibiagda. Mabalin nga agaplikar kadakuada ti nadakamat iti napalabas a parapo, a ni Jehova ‘isublina ida iti lugarda’ iti sidong ti naragsak nga ilina.—Jer. 31:18-20.

13. Apay a makaparegta kenka ti panangaywan ni Jehova ken ni Jeremias?

¹³ Kas Dios ti naayat a kinamanangngaasi, sisusungdo nga ay-aywanan met ni Jehova dagiti matalek nga adipenna. Kadagitoy maudi nga al-aldaw ti lubong ni Satanas, makapagtalektayo a salakniban ken ipaay ni Jehova ti kasapulan dagiti amin a mangyun-una iti Pagarianna. Laglagipem a kadagidi maudi nga al-aldaw ti Jerusalem, ni Jehova tinaraonan ken sinalaknibanna ni Jeremias. Pulos a dina pinaay ti propetana. (Jer. 15:15; basaen ti Un-unnoy 3:55-57.) No adda nakaro a pakarigatam, masiguradom a laglagipen ni Jehova dagiti aramidmo a pakakitaan ti kinasungdom. Gapu iti naayat a kinamanangngaasina, kayatnaka a tulongan tapno ‘saanka nga agpatingga.’—Un. 3:22.

14. Aniada a kinaawan hustisia ti nadamdamagmo iti di pay nabayag?

¹⁴ Adda dagiti tattao a naibalud iti adu a tawen gapu kadagiti krimen a saanda nga inaramid. Adda pay ketdi dagiti kaso a pinatawan ti korte ti maysa a tao iti dusa nga ipapatay ngem sa la napaneknekan nga awan basolna kalpasan ti pannakabitayna. Iti dadduma a pagilian, adda dagiti nagannak a gapu iti kinapanglawda ilakoda dagiti annakda kas tagabo tapno adda pagbiag ti pamiliada. Ania ti mariknam no makadamagka iti kasta a kinaawan hustisia? Ania met ngata ti marikna ni Jehova? Nalawag a kunaen ti Biblia a ti Dios pagpatinggaennanto ti amin a pakaigapuan ti panagsagaba. Isu laeng ti makaaramid iti dayta. No kasta, di rumbeng a maawanan iti namnama dagiti napanglaw ken inosente a tattao nga agsagsagaba ita. Kas Dios ti kinahustisia, agtigtignayen ni Jehova ket din agbayag pagpatinggaennanto ti panagrigatda.—Jer. 23:5, 6.

15, 16. (a) Ania a kinapudno maipapan ken Jehova ti intampok ni Jeremias? (b) Apay a mapagpannurayam dagiti linteg ken kari ti Dios?

¹⁵ Idi tiempo ni Jeremias, ammo dagiti dadduma ti maipapan iti kinahustisia ti Dios, a maysa kadagiti kangrunaan a galadna. Kas pagarigan, dinakamat ti propeta ti posibilidad a pagbabawyan dagiti Israelita dagiti basolda ken kas pammaneknek iti daytoy a panagbalbaliw ti panagpuspusoda, arigna la nga ibagbagada ti kastoy: “Kas sibibiag ni Jehova iti kinapudno, iti kinahustisia ken iti kinalinteg!” (Jer. 4:1, 2) Pudno dayta ta ti kinaawan hustisia ket awan ti lugarna iti panggep ni Jehova. Ngem adda dadduma pay a pammaneknek nga ipatpateg ni Jehova ti hustisia.

¹⁶ Adu dagiti tattao a di mangtungtungpal kadagiti karida, ngem ni Jehova a Dios ket napudno ken di bumurong a tungpalenna dagiti karina. Saan nga agkibaltang uray dagiti linteg ti nakaparsuaan nga impasdekna nga agpaay iti pagimbagantayo. (Jer. 31:35, 36) Mapagpannurayantayo met dagiti karina ken dagiti lintegna ta kanayon a naimbag dagita.—Basaen ti Un-unnoy 3:37, 38.

17. (a) Kasano ti panangukom ni Jehova kadagiti bambanag? (b) Apay a mapagtalkam ti wagas a panangtaming dagiti panglakayen kadagiti parikut iti kongregasion? (Kitaem ti kahon a “Mangukomda Agpaay ken Jehova,” iti panid 148.)

¹⁷ No mangukom ni Jehova, saan laeng a ti makinruar ti kitaenna. Sukimatenna ti amin a nainaig iti kasasaad. Tingitingenna pay dagiti motibo. Babaen kadagiti moderno nga alikamen ken pamay-an, kabaelan itan dagiti doktor a sukimaten ti agpitpitik a puso ti pasiente, iti kasta maammuanda ti kasasaad ti pusona. Kabaelanda met a sukimaten dagiti bekkel a mangdaldalus iti dara. Saan laeng a dagita ti kabaelan nga aramiden ni Jehova. Sukimatenna ti piguratibo a puso ken tingitingenna dagiti motibo ti maysa a tao ken dagiti piguratibo a bekkel, a mangirepresentar iti rikrikna nga adda iti kaunggan ti maysa a tao. No kasta, maammuanna no ania ti nangtignay iti maysa a tao nga agaramid iti maysa a banag ken no kasano ti panagriknana iti dayta. Saan met a mariro ti Mannakabalin-amin iti kaadu dagiti detalye nga ipalgak ti nainget a panangsukimatna. Nasirsirib ni Jehova ngem iti kasisiriban a tao nga ukom, ket usarenna amin dagita nga impormasion iti umiso ken balanse a pamay-an a mangammo iti masakbayantayo.—Basaen ti Jeremias 12:1a; 20:12.

18, 19. Ania ti mabalin nga epektona kadatayo ti pannakaammotayo iti kinahustisia ti Dios?

¹⁸ Adda ngarud panggapuam nga agtalek ken Jehova, uray no sidsidirennaka no dadduma ti konsiensiam gapu kadagiti napalabas a basolmo. Pulos a dimo liplipatan a ni Jehova ket saan a maysa a nainget nga ukom nga agsapsapul iti pangdusaanna no di ket naasi ken sidadaan a tumulong. No maburburiboranka gapu iti napalabas a basolmo wenno gapu iti diyo pagkinnaawatan iti maysa a tao, idawatmo ken Jehova a tulongannaka a mangtaming ‘kadagiti pannakisalisal,’ wenno emosional a pakarigatan, tapno mabang-aranka.c Iti tulongna, mabigbigmo nga apresiaren unay ti Dios ti agtultuloy a panagserbim kenkuana.—Basaen ti Un-unnoy 3:58, 59.

¹⁹ No kasta, ti Dios, nga awan pagkurangan ti hustisiana, namnamaenna a dagidiay agtarigagay iti paborna ipakitada a mismo ti hustisia. (Jer. 7:5-7; 22:3) Ti maysa a napateg a pamay-an a panangiparangarang iti nadiosan a hustisia ket ti panangikasaba iti naimbag a damag iti amin a kita ti tao. No ikagumaam ti agsarungkar ken mangyadal iti Biblia, an-annurotem ti nangato a pagalagadan ti Dios iti kinahustisia iti wagas a pudpudno a makagunggona. Wen, ta tarigagayan ti Dios nga amin a kita ti tao maammuanda ti maipapan kenkuana ken maisalakanda. (Un. 3:25, 26) Anian a pribilehio ti agbalin a katrabahuan ti Dios ken ti panangyanninaw iti kinahustisiana iti dayta a makaispal iti biag a trabaho!

20. (a) Ania nga aspeto ti pannakilangen ni Jehova iti ilina ti intampok ni Jeremias? (b) Ania ti pakainaigan ti ‘panagladingit’ iti panangpakawan ni Jehova? (Kitaem ti kahon a “Kasano nga ‘Agladingit’ ni Jehova?”)

²⁰ Adu ti mangipagarup a bin-ig a panangkondenar iti kinadakes ti linaon ti libro a Jeremias ken Un-unnoy. Ti kasta a panangmatmat ket maisupadi iti nadungngo a panangipanamnama ni Jehova iti ilina a pakawanenna ida no agbabawida, kas nailanad kadagitoy a libro. Indagadagna kadagiti Judio: “Agbaw-ingkayo, pangngaasiyo, tunggal maysa manipud iti dakes a dalanna, ket pasayaatenyo ti daldalanyo ken dagiti pannakilangenyo.” Iti sabali pay a gundaway, imbalakad ni Jeremias kadakuada: “Pasayaatenyo ti daldalanyo ken dagiti pannakilangenyo, ket agtulnogkayo iti timek ni Jehova a Diosyo, ket ni Jehova agladingitto iti didigra a sinaona a maibusor kadakayo.” (Jer. 18:11; 26:13) Iti kaaldawantayo, pakawanen met ni Jehova ti siasinoman a sipapasnek nga agbabawi ken mangisardeng kadagiti dakes nga aramidna.

21. Ania ti kayat ni Jehova a maibanag no pakawanenna ti maysa a tao?

²¹ Ngem saan laeng a basta ibagbaga ni Jehova nga isu ket mamakawan. Talaga nga aramidenna dayta. Babaen ken Jeremias, indagadag ni Jehova: “Agsublika, O managlikud nga Israel . . . Saankonto a pagdissuen ti rupak a siuunget kadakayo . . . Saanakto nga agtalinaed a maluksaw agingga iti tiempo a di nakedngan.” (Jer. 3:12) Saan nga agnanayon ti pungtot wenno gura ti Dios iti asinoman kadagiti adipenna a pinakawannan. Imbes ketdi, uray nakabasol ti maysa, kayat ni Jehova a maatur ti nadadael a relasion. Aniaman ti nagbasolan ti maysa a tao, no naimpusuan nga agbabawi ken agpakawan iti Dios, ‘isubli’ kenkuana ni Jehova ti pabor ken pamendisionna. (Jer. 15:19) Dayta a pammatalged ti rumbeng a manggutugot kadagidiay nangtallikud iti Dios nga agsubli kenkuana. Wen, gapu iti pammakawan ni Jehova maguyugoytayo nga umadani kenkuana.—Basaen ti Un-unnoy 5:21.

22, 23. Kas panangtulad ken Jehova, ania ti kalatmo no maipapan iti panangpakawan?

²² No adda nakasair kenka gapu iti di naannad a panagsasao ken tigtignayna, tuladem kadi ni Jehova? Mainaig kadagiti nagkauna a Judio, kinuna ti Dios a ‘gugoranna’ dagidiay pinakawanna. (Basaen ti Jeremias 33:8.) Kabaelanna ti manggugor, wenno mangdalus, iti anag a lipatenna ti basol dagidiay agbabawi ken ipaayanna ida iti gundaway nga agserbi manen kenkuana. Pudno nga uray no pinakawanen ti Dios ti maysa a tao, dina kayat a sawen a nagugoranen iti natawid a basol, wenno perpekton, a saanen nga agbasol. Ngem adda maadaltayo iti imbaga ti Dios maipapan iti pananggugor kadagiti tao. Mabalintayo nga ikagumaan a lipaten ti nagbiddutan wenno basol ti sabali a tao, nga arigna daldalusantayo ti panangmatmattayo kenkuana. Kasano a kasta?

²³ Ibagatayon a pinatawidandaka iti nagpateg nga alahas. No awanen ti silengna, ibellengmo kadin? Nalabit saan. Ikagumaam ketdi a dalusan tapno maikkat ti aniaman a rugit a kimpet iti dayta ket maisubli ti sileng ken pintasna. Iti umasping a pamay-an, mabalinmo nga ikagumaan nga iwaksi ti aniaman a sakit ti nakem wenno rurod iti maysa a kabsat a nangsair kenka. Dimo ipalubos nga agay-ayam iti panunotmo dagiti sao wenno tignay a nakasairam. No iwaksim dagita, daldalusam ti panangmatmatmo ken ti pakalaglagipam iti daydiay pinakawanmo. No saanen a nasakit ti nakemmo iti dayta a tao, matagiragsakmo manen ti nasinged a panaggayyemyo a kas iti dati.

24, 25. Ania ti magunggonam no am-ammuem a naimbag ni Jehova a kas iti inaramid ni Ari Josias?

²⁴ Dagiti nausigtayo ket sumagmamano laeng kadagiti galad ken wagas ti pannakilangen ni Jehova a maadaltayo bayat nga umun-uneg ti pannakaammotayo maipapan kenkuana. Maawatantayo a no am-ammotay a naimbag ni Jehova, matignaytayo nga agdayaw kenkuana iti wagas nga anamonganna. No am-ammuentay a naimbag ni Jehova a kas iti inaramid ni Ari Josias, malapunostayo iti rag-o, a maysa kadagiti aspeto ti personalidad ti Dios.

²⁵ Ti ad-adda a panangam-ammo ken Jehova pasayaatenna ti pannakilangentayo kadagiti sabsabali. No ikagumaantayo nga iparangarang ti naayat a kinamanangngaasi ken kinahustisia, ken manangpakawantayo a kas ken Jehova, suminged ken ad-adda a maipategtayo ti relasiontayo kadagiti kakabsattayo. Kanayonanna, agbalin a mas epektibo ti panangisurotayo kadagiti sarsarungkaran ken iyad-adalantayo iti Biblia. Awan ti pamilawan dagiti interesado no makitada nga agbibiagtayo iti Nakristianuan a wagas. Iti kasta, ad-adda a matulongantay ida nga agdayaw ken Jehova iti wagas nga anamonganna, a mangsurot iti “naimbag a dalan.”—Jer. 6:16.