Dagiti Sabsabali a Karnero ken ti Baro a Tulag

“Dagiti ganggannaet . . . , tumunggal maysa nga agngilin iti aldaw a panaginana ket dina ipabpabareng, ken sinalimetmetanna ti tulagko; uray isuda iyegkonto ida iti nasantuan a bantayko.”​—ISAIAS 56:6, 7.

 1. (a) Sigun iti sirmata ni Juan, ania ti maibambanag bayat a matengtengngel dagiti angin ti panangukom ni Jehova? (b) Ania a naisangsangayan a bunggoy ti nakita ni Juan?

ITI maikapat a sirmata iti libro nga Apocalipsis, nakita ni apostol Juan ti pannakatengngel dagiti mangdadael nga angin ti panangukom ni Jehova bayat a maselselioan dagiti amin a kameng ti “Israel ti Dios.” Dagitoy ti umuna a nabendisionan babaen ken Jesus, ti kangrunaan a paset ti bin-i ni Abraham. (Galacia 6:16; Genesis 22:18; Apocalipsis 7:1-4) Iti dayta met la a sirmata, nakita ni Juan ti “maysa a dakkel a bunggoy, nga awan ti tao a makabael a mangbilang, manipud kadagiti isuamin a nasion ken kadagiti tribo ken kadagiti il-ili ken kadagiti pagsasao . . . , [nga] agik-ikkis a buyogen ti natbag a timek, a kunkunada: ‘Ti pannakaisalakan utangtayo iti Diostayo, a situtugaw iti trono, ken iti Kordero.’” (Apocalipsis 7:9, 10) Iti panangikunada, “Ti pannakaisalakan utangtayo . . . iti Kordero,” ipakpakita ti dakkel a bunggoy a nabendisionanda met babaen ti Bin-i ni Abraham.

 2. Kaano a nagparang ti dakkel a bunggoy, ket kasano a mailasin?

² Naipabigbig ti kinasiasino daytoy dakkel a bunggoy idi 1935, ket agdagup itan iti nasurok a lima a milion. Namarkaan a maisalakan iti dakkel a rigat, mailasinto dagiti kamengna maipaay iti biag nga agnanayon inton paglalasinen ni Jesus “dagiti karnero” ken “dagiti kalding.” Dagiti Kristiano iti dakkel a bunggoy ket karaman kadagiti “sabsabali a karnero” iti pangngarig ni Jesus maipapan kadagiti pagaponan ti karnero. Namnamaenda ti agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga.​—Mateo 25:31-46; Juan 10:16; Apocalipsis 21:3, 4.

 3. Kasano a nagduma dagiti napulotan a Kristiano ken dagiti sabsabali a karnero no maipanggep iti baro a tulag?

³ Kadagiti 144,000, maiburay ti bendision ti Abrahamiko a tulag babaen ti baro a tulag. Kas karaman iti daytoy a tulag, addada “iti sidong ti di kaikarian a kinamanangaasi” ken “iti sidong ti linteg ken Kristo.” (Roma 6:15; 1 Corinto 9:21) Gapuna, dagiti laeng 144,000 a kameng ti Israel ti Dios ti maikari a makiraman kadagiti emblema bayat ti Pananglaglagip iti ipapatay ni Jesus, ket isuda laeng ti nakitulagan ni Jesus iti Pagarian. (Lucas 22:19, 20, 29) Saan a karaman iti baro a tulag dagiti kameng ti dakkel a bunggoy. Nupay kasta, makitimtimpuyogda iti Israel ti Dios ken makipagnanaedda kadakuada iti ‘daga[da].’ (Isaias 66:8) Ngarud, nainkalintegan a kunaen nga addada met iti sidong ti di kaikarian a kinamanangngaasi ni Jehova ken iti sidong ti linteg ken Kristo. Nupay saanda a karaman iti baro a tulag, magunggonaanda iti dayta.

“Dagiti Ganggannaet” ken “ti Israel ti Dios”

4, 5. (a) Sigun ken Isaias, ania a grupo ti agserbi ken Jehova? (b) Kasano a matungtungpal ti Isaias 56:6, 7 iti dakkel a bunggoy?

⁴ Insurat ni propeta Isaias: “Dagiti ganggannaet a makikallaysa ken ni Jehova, tapno agserbi kenkuana, ken agayatda iti nagan ni Jehova, tapno agbalinda nga ad-adipenna, tumunggal maysa nga agngilin iti aldaw a panaginana ket dina ipabpabareng, ken sinalimetmetanna ti tulagko; uray isuda iyegkonto ida iti nasantuan a bantayko, ken paragsakekto ida iti balayko a pagkararagan: dagiti mapuoran a datonda ken dagiti sakripisioda maawatdanto iti rabaw ti altarko.” (Isaias 56:6, 7) Idiay Israel, kaipapanan daytoy a dagiti “ganggannaet,” dagiti saan nga Israelita, agdaydayawda ken Jehova​—ipategda ti naganna, tungpalenda dagiti ipaannurot ti Linteg ti tulag, salimetmetanda ti Sabbath, ken agdatonda iti templo, ti “balay [ti Dios] a pagkararagan.”​—Mateo 21:13.

⁵ Iti kaaldawantayo, ti dakkel a bunggoy ti iladladawan “dagiti ganggannaet a makikallaysa ken ni Jehova.” Agserserbi dagitoy ken Jehova a kadua ti Israel ti Dios. (Zacarias 8:23) Mangidatdatagda kadagiti isu met laeng a makaay-ayo a daton kas iti ar-aramiden ti Israel ti Dios. (Hebreo 13:15, 16) Agdaydayawda iti naespirituan a templo ti Dios, ti ‘balayna a pagkararagan.’ (Idiligyo ti Apocalipsis 7:15.) Ngilngilinenda kadi ti linawas a Sabbath? Agpada a saan a nabilin dagiti napulotan ken dagiti sabsabali a karnero a ngilinenda dayta. (Colosas 2:16, 17) Nupay kasta, kinuna ni Pablo kadagiti napulotan a Hebreo a Kristiano: “Adda pay maysa a sabbath a panaginana a maipaay iti ili ti Dios. Ta ti tao a nakastrek iti panaginana ti Dios naginana met a mismo kadagiti bukodna nga ar-aramid, a kas iti inaramid ti Dios kadagiti bukodna.” (Hebreo 4:9, 10) Simrek dagidiay a Hebreo iti daytoy “sabbath a panaginana” idi nagpaiturayda iti “kinalinteg ti Dios” ken naginanada iti panangikagumaanda a mangpalinteg iti bagbagida babaen ti panangannurot iti Linteg. (Roma 10:3, 4) Tagtagiragsaken dagiti napulotan a Kristiano a Gentil ti isu met laeng a panaginana babaen ti panagpaiturayda iti kinalinteg ni Jehova. Kaduada ti dakkel a bunggoy iti dayta a panaginana.

 6. Kasano a naipasidong ita dagiti sabsabali a karnero iti baro a tulag?

⁶ Maysa pay, adda dagiti sabsabali a karnero iti babaen ti baro a tulag kas iti pannakaipasidong idi dagiti ganggannaet iti Linteg ti tulag. Kasano? Saan a babaen ti pannakairamanda iti dayta no di ket babaen ti panagpasakupda kadagiti linteg a nainaig iti dayta ken pannakagunggona kadagiti urnosna. (Idiligyo ti Jeremias 31:33, 34.) Kas kadagiti napulotan a kakaduada, naisurat ti linteg ni Jehova ‘iti puso’ dagiti sabsabali a karnero. Ipatpategda unay ken tungtungpalenda dagiti bilin ken prinsipio ni Jehova. (Salmo 37:31; 119:97) Kas kadagiti napulotan a Kristiano, am-ammoda ni Jehova. (Juan 17:3) Ti ngay maipapan iti panagkugit? Agarup 1,500 a tawen sakbay a naaramid ti baro a tulag, indagadag ni Moises kadagiti Israelita: “Kugitenyo ngarud nga ikkaten ti abbong ti pusoyo.” (Deuteronomio 10:16; Jeremias 4:4) Nupay naggibusen ti inkapilitan a panangkugit iti lasag idi nagpaso ti Linteg, agpada a masapul a ‘kugiten’ dagiti napulotan ken dagiti sabsabali a karnero ti pusoda. (Colosas 2:11) Kamaudiananna, pakawanen ni Jehova ti basol dagiti sabsabali a karnero maibatay iti naiparukpok a ‘dara [ni Jesus] iti tulag.’ (Mateo 26:28; 1 Juan 1:9; 2:2) Saan ida nga inampon ti Dios kas naespirituan nga annakna, kas iti inaramidna kadagiti 144,000. Ngem indeklarana a nalinteg dagiti sabsabali a karnero, no kasano a naideklara a nalinteg ni Abraham kas gayyem ti Dios.​—Mateo 25:46; Roma 4:2, 3; Santiago 2:23.

 7. Ania ti namnama dagiti sabsabali a karnero itatta, a naideklara a nalinteg kas ken Abraham?

⁷ Kadagiti 144,000, ti pannakaideklarada a nalinteg ipaayanna ida iti namnama a makipagturay ken Jesus iti nailangitan a Pagarian. (Roma 8:16, 17; Galacia 2:16) Kadagiti sabsabali a karnero, ti pannakaideklarada a nalinteg kas gagayyem ti Dios ipaayanna ida iti namnama nga agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga​—babaen man ti pannakaisalakanda inton Armagedon kas paset ti dakkel a bunggoy wenno babaen ti ‘panagungar dagiti nalinteg.’ (Aramid 24:15) Anian a pribilehio ti maaddaan iti kasta a namnama ken agbalin a gayyem ti Soberano ti uniberso, maysa a ‘sangaili iti toldana’! (Salmo 15:1, 2, NW) Wen, naisangsangayan a bendision ti sagsagrapen dagiti napulotan ken dagiti sabsabali a karnero babaen ken Jesus, ti Bin-i ni Abraham.

Dakdakkel nga Aldaw ti Pannakaabbong

 8. Ania ti inladawan dagiti daton iti Aldaw ti Pannakaabbong iti sidong ti Linteg?

⁸ Iti panangsalaysayna iti baro a tulag, pinalagipan ni Pablo dagiti nakaiturongan ti suratna maipapan iti tinawen nga Aldaw ti Pannakaabbong iti sidong ti Linteg ti tulag. Iti dayta nga aldaw, maidatag ti dua a daton​—maysa ti para kadagiti papadi iti tribu ni Levi ket ti maikadua, para kadagiti 12 a tribu a saan a papadi. Kas nabayagen a nailawlawag, iladladawan daytoy ti naindaklan a daton ni Jesus a pakagunggonaan nga agpadpada dagiti 144,000 nga addaan nailangitan a namnama ken dagiti minilion nga addaan naindagaan a namnama.a Impakita ni Pablo nga iti kaitungpalanna, maiburay dagiti gunggona ti daton ni Jesus iti dakdakkel nga Aldaw ti Pannakaabbong iti sidong ti baro a tulag. Kas Nangato a Padi iti daytoy dakdakkel nga aldaw, impaay ni Jesus ti perpekto a biagna kas daton a pangabbong tapno magun-od ti “agnanayon a pannakaispal” maipaay kadagiti tattao.​—Hebreo 9:11-24.

 9. Tangay addada iti babaen ti baro a tulag, ania ti mabalin nga awaten dagiti Hebreo a napulotan a Kristiano?

⁹ Adu kadagiti Hebreo a Kristiano idi umuna a siglo ti ‘naregta [pay la idi] iti [Mosaiko a] Linteg.’ (Aramid 21:20) Maikanatad ngarud a pinalagipan ida ni Pablo: “[Ni Jesus ti] manangibabaet iti maysa a baro a tulag, tapno, agsipud ta adda napasamak nga ipapatay a maipaay iti pannakaluk-atda babaen ti subbot manipud kadagiti salungasing iti sidong daydi immuna a tulag, dagidiay naayaban awatenda koma ti kari ti agnanayon a tawid.” (Hebreo 9:15) Ti baro a tulag winayawayaanna dagiti Hebreo a Kristiano iti daan a tulag, a nangibutaktak iti kinamanagbasolda. Gapu iti baro a tulag, mabalinda nga awaten “ti kari ti agnanayon a [nailangitan a] tawid.”

10. Ania ti pagyamyamanan iti Dios dagiti napulotan ken dagiti sabsabali a karnero?

¹⁰ Magunggonaan iti daton a pangsubbot ti “tunggal maysa” a “mangalagad iti pammati iti Anak.” (Juan 3:16, 36) Kinuna ni Pablo: “Ni Kristo naidaton a namimpinsanen tapno awitenna ti basbasol dagiti adu; ket ti maikadua a daras a panagparangna naisinanto dayta iti basol ken agpaay kadagidiay sipapasnek a mangsapsapul kenkuana maipaay iti pannakaisalakanda.” (Hebreo 9:28) Iti kaaldawantayo, karaman kadagidiay sipapasnek a mangsapsapul ken Jesus dagiti natda a napulotan a Kristiano iti Israel ti Dios ken dagiti minilion a mangbukel iti dakkel a bunggoy, nga addaan met iti agnanayon a tawid. Agpada nga agyamyaman iti Dios dagitoy a klase gapu iti baro a tulag ken kadagiti makaited-biag a bendision a nainaig iti dayta, a pakairamanan ti dakdakkel nga Aldaw ti Pannakaabbong ken ti panagserbi ti Nangato a Padi, ni Jesus, iti Kasasantuan a disso sadi langit.

Mangipapaay iti Sagrado a Panagserbi

11. Tangay nadalusanen ti konsiensiada babaen ti daton ni Jesus, ania ti siraragsak nga ar-aramiden dagiti napulotan ken dagiti sabsabali a karnero?

¹¹ Iti suratna kadagiti Hebreo, impaganetget ni Pablo ti dakdakkel a pateg ti daton ni Jesus iti urnos ti baro a tulag no maidilig kadagiti daton gapu iti basol iti sidong ti daan a tulag. (Hebreo 9:13-15) Adda pannakabalin ti nasaysayaat a daton ni Jesus a ‘mangdalus iti konsiensiatayo manipud kadagiti natay nga ar-aramid tapno makaipaaytayo iti sagrado a panagserbi iti sibibiag a Dios.’ Kadagiti Hebreo a Kristiano, nairaman kadagiti “natay nga ar-aramid” dagiti “salungasing iti sidong daydi immuna a tulag.” Kadagiti Kristiano itatta, dagitoy iramanda dagiti basolda iti napalabas a sipapasnek a pinagbabawyandan ken pinakawanen ti Dios. (1 Corinto 6:9-11) Tangay nadalusanen ti konsiensiada, mangipapaay dagiti napulotan a Kristiano iti “sagrado a panagserbi iti sibibiag a Dios.” Ket kasta met ti ar-aramiden ti dakkel a bunggoy. Gapu ta nadalusanen ti konsiensiada babaen “ti dara ti Kordero,” addada iti naindaklan a naespirituan a templo ti Dios, a “mangipapaayda ti sagrado a panagserbi kenkuana iti aldaw ken rabii.”​—Apocalipsis 7:14, 15.

12. Kasanotay a maipakita nga addaantayo iti “naan-anay a pammasiguro ti pammati”?

¹² Mainayon pay, kinuna ni Pablo: “Umadanitayo koma buyogen ti napudno a puspuso iti naan-anay a pammasiguro ti pammati, a nawarsian dagiti pusotayo manipud iti nadangkes a konsiensia ket ti bagbagitayo nadigos iti nadalus a danum.” (Hebreo 10:22) Kasanotay a maipakita nga addaantayo iti “naan-anay a pammasiguro ti pammati”? Indagadag ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano: “Petpetantayo koma a siiirut ti publiko a panangideklara iti [nailangitan a] namnamatayo nga awanan panagpangpangadua, ta matalek ti nagkari. Ket agpipinnanunottayo koma iti maysa ken maysa tapno mangparegta iti ayat ken nasayaat nga ar-aramid, a saantay a baybay-an ti panagtataripnongtayo a sangsangkamaysa, kas iti kaugalian dagiti sumagmamano, no di ket agpipinnaregtatayo iti maysa ken maysa, ket nangnangruna a kasta bayat a makitkitayo a ti aldaw umas-asidegen.” (Hebreo 10:23-25) No nabiag ti pammatitayo, ditay met “baybay-an ti panagtataripnongtayo a sangsangkamaysa.” Maragsakantayo a makipinnaregta kadagiti kakabsattayo iti ayat ken kadagiti naimbag nga aramid ken kumired maipaay iti napateg a trabaho a panangipaduyakyak iti namnamatayo, ditoy man daga wenno idiay langit.​—Juan 13:35.

Ti “Agnanayon a Tulag”

13, 14. Kadagiti ania a pamay-an nga agnanayon ti baro a tulag?

¹³ Ania ti mapasamak inton maragpat dagiti nabatbati kadagiti 144,000 ti nailangitan a namnamada? Aggibusto kadin ti baro a tulag? Iti dayta a tiempo, awanton ti natda ditoy daga a kameng ti Israel ti Dios. Addadanton a kadua ni Jesus “iti pagarian [ni] Amana” dagiti amin a karaman iti tulag. (Mateo 26:29) Ngem malagiptayo ti sasao ni Pablo iti suratna kadagiti Hebreo: ‘Ti Dios ti talna . . . inaonna manipud kadagiti natay ti naindaklan a pastor dagiti karnero babaen iti dara ti maysa nga agnanayon a tulag.’ (Hebreo 13:20; Isaias 55:3) Iti ania nga anag nga agnanayon ti baro a tulag?

¹⁴ Umuna, saan a kas iti Linteg ti tulag, saan a masuktan uray kaano. Maikadua, manayon dagiti maibanagna, kas iti kinaari ni Jesus. (Idiligyo ti Lucas 1:33 iti 1 Corinto 15:27, 28.) Ti nailangitan a Pagarian adda agnanayon a pasetna kadagiti panggep ni Jehova. (Apocalipsis 22:5) Ken maikatlo, agtultuloy a magunggonaan dagiti sabsabali a karnero iti urnos ti baro a tulag. Bayat ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo, agtultuloy dagiti matalek a tattao a ‘mangipaay iti sagrado a panagserbi [ken Jehova] iti aldaw ken rabii iti templona’ kas iti ar-aramidenda ita. Saanto a lagipen ni Jehova dagiti napalabas a basolda a napakawanen maibatay iti ‘dara [ni Jesus] iti tulag.’ Agtultuloy a tagiragsakenda ti nalinteg a takder kas gagayyem ni Jehova, ken naisuratto pay laeng ti lintegna iti pusoda.

15. Iti baro a lubong, deskribirenyo ti relasion ni Jehova kadagiti agdaydayaw kenkuana ditoy daga.

¹⁵ Maikunanto kadi ni Jehova maipapan kadagitoy a tattao nga adipenna: ‘Siak ti Diosda, ket isuda ti ilik’? Wen. “Makipagnaedto kadakuada, ket isudanto dagiti tattaona. Ket ti Dios a mismo addanto kadakuada.” (Apocalipsis 21:3) Agbalindanto a “pakarso dagiti sasanto,” naindagaan a pannakabagi ti “ay-ayaten a siudad,” ti nailangitan a nobia ni Jesu-Kristo. (Apocalipsis 14:1; 20:9; 21:2) Posiblento amin dagitoy gapu iti pammatida iti naiparukpok a ‘dara [ni Jesus] iti tulag’ ken gapu iti panagpasakupda kadagiti nailangitan nga ar-ari ken papadi, a mangbukel iti Israel ti Dios kabayatan ti kaaddada ditoy daga.​—Apocalipsis 5:10.

16. (a) Aniada a gundaway ti agur-uray kadagidiay mapagungar ditoy daga? (b) Aniada a bendision ti dumteng inton agngudo ti sangaribu a tawen?

¹⁶ Dagiti ngay natay a mapagungar ditoy daga? (Juan 5:28, 29) Maawisdanto met a ‘mangbendision iti bagbagida’ babaen ken Jesus, ti Bin-i ni Abraham. (Genesis 22:18) Rebbeng nga ipategda met ti nagan ni Jehova, agserbi kenkuana, mangidatag kadagiti makaay-ayo a daton, ken mangipaay iti sagrado a panagserbi iti balayna a pagkararagan. Dagidiay mangaramid iti dayta sumrekdanto iti panaginana ti Dios. (Isaias 56:6, 7) Inton agngudo ti sangaribu a tawen, naragpatton dagiti amin a matalek ti natauan a kinaperpekto babaen ti panagserbi ni Jesu-Kristo ken dagiti 144,000 a padana a papadi. Agbalindanto a nalinteg, saan a basta naideklara a nalinteg kas gagayyem ti Dios. ‘Agbiagdanto,’ a nawayawayaanen a naan-anay iti basol ken patay nga impatawid ni Adan. (Apocalipsis 20:5; 22:2) Anian a bendisionto dayta! Iti panangmatmattayo itatta, agparang a nalpaston ti trabaho ni Jesus ken dagiti 144,000 kas papadi. Naipatungpalton a naan-anay dagiti bendision iti dakdakkel nga Aldaw ti Pannakaabbong. Maysa pay, ‘iyawatto [ni Jesus] ti pagarian iti Dios ken Amana.’ (1 Corinto 15:24) Addanto maudi a pannubok iti sangatauan, ket kalpasanna mapukawton nga agnanayon ni Satanas ken dagiti demoniona.​—Apocalipsis 20:7, 10.

17. Gapu iti rag-o nga agur-uray kadatayo, ania ti determinado koma nga aramiden ti tunggal maysa kadatayo?

¹⁷ Anianto ti paset ti “agnanayon a tulag,” no adda man, iti makapagagar a panawen a mangrugi kalpasanna? Ditay maibaga. Umdasen ti impalgak ni Jehova iti agdama. Pagsiddaawennatay dayta. Panunotenyo laengen​—biag nga agnanayon kas paset ti “baro a langlangit ken maysa a baro a daga”! (2 Pedro 3:13) Sapay koma ta awan a pulos ti mangpakapuy iti tarigagaytayo a mangtawid iti dayta a kari. Mabalin a saan a nalaka ti agtalinaed a natibker. Kinuna ni Pablo: “Kasapulanyo ti panagibtur, tapno iti kasta, kalpasan a naaramidyon ti pagayatan ti Dios, awatenyo ti kaitungpalan ti kari.” (Hebreo 10:36) Ngem laglagipenyo nga awan kaimudinganna ti aniaman a parikut a rumbeng a parmeken, aniaman nga ibubusor a rumbeng a daeran no idilig iti rag-o nga agur-uray kadatayo. (2 Corinto 4:17) Gapuna, awan koma kadatayo ti “agsanud nga agturong iti pannakadadael.” Imbes ketdi, paneknekantay koma nga “addaan[tayo iti] pammati nga agturong iti pannakataginayon a sibibiag ti kararua.” (Hebreo 10:39) Sapay koma ta amintayo agtalektay a naan-anay ken Jehova, ti Dios dagiti tulag, a pakabendisionan iti agnanayon ti tunggal maysa kadatayo.

[Footnote]

Naawatanyo Kadi?

◻ Malaksid kadagiti napulotan a Kristiano, siasino pay ti mabembendisionan babaen ti Bin-i ni Abraham?

◻ Iti pannakabendisionda babaen ti baro a tulag, kasano a dagiti sabsabali a karnero ket kas kadagiti proselita iti sidong ti daan a tulag?

◻ Kasano a mabendisionan dagiti sabsabali a karnero babaen ti urnos ti dakdakkel nga Aldaw ti Pannakaabbong?

◻ Apay nga inawagan ni Pablo ti baro a tulag iti “agnanayon a tulag”?

[Kahon iti panid 21]

Sagrado a Panagserbi iti Templo

Kadua dagiti napulotan a Kristiano ti dakkel a bunggoy nga agdaydayaw iti naindagaan a paraangan ti naindaklan a naespirituan a templo ni Jehova. (Apocalipsis 7:14, 15; 11:2) Awan ti panggapuantayo a mangikuna nga addada iti nailasin a Paraangan dagiti Gentil. Idi adda ni Jesus ditoy daga, adda Paraangan dagiti Gentil iti templo. Nupay kasta, iti impaltiing-Dios a plano dagiti templo da Solomon ken Ezequiel, awan naipaay a Paraangan dagiti Gentil. Iti templo ni Solomon, adda makinruar a paraangan a sangsangkamaysa a pagdaydayawan dagiti Israelita ken proselita, lallaki ken babbai. Daytoy ti naimpadtuan a padron ti naindagaan a paraangan ti naespirituan a templo, a nakakitaan ni Juan iti dakkel a bunggoy a mangipapaay iti sagrado a panagserbi.

Nupay kasta, dagiti laeng papadi ken Levita ti makastrek iti makin-uneg a paraangan, a nakaisaadan ti naindaklan nga altar; dagiti laeng papadi ti makastrek iti Nasantuan; ken ti laeng nangato a padi ti makastrek iti Kasasantuan. Ti makin-uneg a paraangan ken ti Nasantuan nabatad nga iladladawanda ti naisangsangayan a naespirituan a kasasaad dagiti napulotan a Kristiano ditoy daga. Ket ti Kasasantuan iladladawanna ti langit a mismo, a pangawatan dagiti napulotan a Kristiano iti imortal a biag a kaduada ti nailangitan a Nangato a Padida.​—Hebreo 10:19, 20.

[Ladawan iti panid 23]

Gapu iti rag-o nga agur-uray kadatayo, ‘addaantay koma iti pammati nga agturong iti pannakataginayon a sibibiag ti kararua’