KINANAAN-ANAY, KINAPERPEKTO

Ti anag ti kinanaan-anay, wenno kinaperpekto, nayebkas babaen kadagiti Hebreo a termino a naadaw kadagiti berbo a kas iti ka·lalʹ (an-anayen [idiligyo ti Eze 27:4]), sha·lamʹ (mairingpas [idiligyo ti Isa 60:20]), ken ta·mamʹ (maturpos, dumteng iti kinanaan-anay [idiligyo ti Sal 102:27; Isa 18:5]). Iti Kristiano a Griego a Kasuratan, umasping ti pannakaaramat ti sasao a teʹlei·os (pangiladawan a sao), te·lei·oʹtes (nombre), ken te·lei·oʹo (berbo), nga ipaawatda dagiti kapanunotan a kas iti panangan-anay (Lu 8:14; 2Co 12:9; San 1:4), panagbalin a nataenganen wenno adulto (1Co 14:20; Heb 5:14), pannakaragpat iti mayanatup wenno naituding a pagtungpalan, panggep, wenno kalat (Jn 19:28; Fil 3:12).

Kinapateg ti Umiso a Panangmatmat. Maipaay iti umiso a pannakaawat iti Biblia, ti maysa masapul a saanna nga aramiden ti kadawyan a biddut a panangipagarup a ti isuamin a maawagan “naan-anay; perpekto” ket pudno a kasta iti naan-anay a kaipapanan, kayatna a sawen, iti awan patinggana a tukad, awan limitasionna. Ti kinaperpekto iti kastoy a naan-anay a kaipapanan agaplikar laeng iti Namarsua, ni Jehova a Dios. Gapu itoy, maikuna ni Jesus maipapan iti Amana: “Awan asinoman a naimbag, malaksid ti maysa, ti Dios.” (Mr 10:18) Ni Jehova awan kaasping ti kinatan-okna, maikari iti isuamin a dayaw, katan-okan no kadagiti kangangayedan a kualidad ken pannakabalinna, iti kasta “ti naganna laeng ti di magaw-at ti kangatona.” (Sal 148:1-13; Job 36:3, 4, 26; 37:16, 23, 24; Sal 145:2-10, 21) Indayaw ni Moises ti kinaperpekto ti Dios, a kinunana: “Ta ideklarakto ti nagan ni Jehova. Ipakumityo ti kinanaindaklan iti Diostayo! Ti Bato, naan-anay ti aramidna, ta amin a daldalanna kinahustisia. Maysa a Dios ti kinamatalek, a kenkuana awan ti di kinahustisia; isu nalinteg ken napalungdo.” (De 32:3, 4) Amin a daldalan, sasao, ken linteg ti Dios ket perpekto, napasudi, awanan pakapilawan wenno depekto. (Sal 18:30; 19:7; San 1:17, 25) Awan a pulos ti aniaman a nainkalintegan a pakaigapuan ti isusupiat, panangbabalaw, wenno panangsapul iti biddut maipapan Kenkuana wenno iti aramidna; imbes ketdi, Isu kanayon a maikari iti dayaw.​—Job 36:22-24.

Relatibo ti dadduma a kinanaan-anay. Ngarud, ti kinanaan-anay, wenno kinaperpekto, ti asinoman a sabali pay a tao wenno aniaman a banag ket relatibo, saan a naan-anay. (Idiligyo ti Sal 119:96.) Kayatna a sawen, ti maysa a banag ket “naan-anay; perpekto” sigun, wenno mainaig, iti panggep wenno pagbanagan a nangitudingan ti nangdisenio wenno nangpataud, wenno iti pangusaran iti dayta daydiay immawat wenno mangaramat. Ti mismo a kaipapanan ti kinanaan-anay, wenno kinaperpekto, kalikagumanna nga adda maysa a mangikeddeng no nagtenganen ti “pannakaan-anay,” no ania dagiti pagalagadan iti kinasayaat, no ania dagiti makalikaguman a masapul a tungpalen, ken no ania dagiti detalye a nasken. Pagangayanna, ti Dios a Namarsua isu ti kamaudianan a Mangikeddeng iti kinaperpekto, ti Manangipasdek iti Pagalagadan, maitunos iti bukodna a nalinteg a pangpanggep ken pakaseknan.​—Ro 12:2; kitaenyo ti JEHOVA (Dios dagiti moral a pagalagadan).

Kas panangyilustrar, ti planeta a Daga ket maysa kadagiti parsua ti Dios, ket iti ngudo ti innem nga “aldaw” a panagparsua a trabaho maipaay iti dayta, insawang ti Dios a “nasayaat unay” dagiti imbungana. (Ge 1:31) Naannurot dayta dagiti kangatuan a pagalagadanna iti kinasayaat, ngarud naan-anay, perpekto. Nupay kasta, kalpasan dayta, tinudinganna ti tao a ‘mangparukma iti dayta,’ nabatad a kayatna a sawen ti panangsukay iti daga ken panamagbalin iti intero a planeta, saan laeng a ti Eden, kas maysa a minuyongan ti Dios.​—Ge 1:28; 2:8.

Ti tolda, wenno tabernakulo, ket naibangon idiay let-ang iti panagbilin ti Dios ken maitunos iti detalye nga imbalabalana. Nagpaay dayta kas mangiladawan wenno bassit ti saklawna a naimpadtuan a modelo iti “dakdakkel ken ad-adda a perpekto a tolda,” ti Kasasantuan, nga isu ti nailangitan a pagnaedan ni Jehova ken simrekan ni Kristo Jesus kas Nangato a Padi. (Heb 9:11-14, 23, 24) Perpekto ti naindagaan a tolda ta naannurotna dagiti kalikaguman ti Dios, natungpalna ti naituding a pakausaranna. Ngem idi naibanagen ti panggep ti Dios mainaig iti dayta, nagpatingga ti pannakaaramatna ken naawanen. Adayo a nangatngato ti kita ti kinaperpekto daydiay inrepresentaranna.

Ti siudad ti Jerusalem agraman ti turodna a Sion naawagan “ti kinanaan-anay ti kinalibnos.” (Un 2:15; Sal 50:2) Saan a kayat a sawen daytoy a ti tunggal nakabasbassit nga aspeto ti pisikal a langa ti siudad ket napalalo a makaatrakar, no di ket nainaig iti panangaramat iti dayta ti Dios, a ti pintas ti siudad ket gapu iti kinangayed nga impaayna iti dayta, a namagbalin iti dayta kas kabesera dagiti pinulotanna nga ar-ari ken kas disso ti templona. (Eze 16:14) Ti Tiro, a nabaknang a siudad ti komersio, nailadawan kas maysa a barko a dagiti nagibangon iti dayta, dagidiay agtartrabaho maipaay kadagiti namaterialan a pagimbagan ti siudad, pinagbalinda a ‘naan-anay ti kinalibnosna’ babaen ti panangpunnoda iti dayta kadagiti naluho a produkto ti adu a daga.​—Eze 27:3-25.

Gapuna, iti tunggal kaso masapul nga usigen ti konteksto tapno masinunuo no ania ti matuktukoy nga anag wenno pakainaigan ti kinanaan-anay.

Kinanaan-anay ti Mosaiko a Linteg. Karaman kadagiti probision ti Linteg a naited iti Israel babaen ken Moises isu ti pannakaipasdek ti kinapadi ken ti pannakaidaton ti nadumaduma a sakripisio nga animal. Nupay naggapu iti Dios, ket ngarud naan-anay, ti Linteg, ti kinapadi dayta, wenno uray dagiti sakripisio saanda a napagbalin a naan-anay dagidiay adda iti sidong ti Linteg, kas ipakita ti napaltiingan nga apostol. (Heb 7:11, 19; 10:1) Imbes a mangyeg iti pannakawayawaya iti basol ken ipapatay, pinagbalinna ketdi nga ad-adda a nabatad ti basol. (Ro 3:20; 7:7-13) Nupay kasta, amin dagitoy a nadibinuan a probision natungpalda ti panggep a nangitudingan kadagita ti Dios; nagakem ti Linteg kas “manangisuro” tapno iturongna dagiti tattao ken Kristo, mangbukel iti naan-anay nga “anniniwan ti naimbag a bambanag nga umay.” (Ga 3:19-25; Heb 10:1) Gapuna, idi dinakamat ni Pablo ti “di pannakabael iti biang ti Linteg, bayat a nakapuy idi dayta babaen ti lasag” (Ro 8:3), nabatad a tuktukoyenna ti kaawan pannakabael ti nainlasagan a Judio a nangato a padi (a babaen iti Linteg nadutokan nga agannong kadagiti urnos ti panagisakripisio ken simrek iti Kasasantuan iti Aldaw ti Panangabbong nga addaan iti sakripisio a dara) a ‘mangisalakan a naan-anay’ kadagidiay nagserbianna, kas ilawlawag ti Hebreo 7:11, 18-28. Nupay ti panangidaton kadagiti sakripisio babaen iti Aaroniko a kinapadi tinaginayonna ti nalinteg a takder maipaay kadagiti umili iti sanguanan ti Dios, saanna a naan-anay a winayawayaan ida iti panagbalin a sipapanunot iti basol. Tinukoy daytoy ti apostol idi kinunana a dagiti sakripisio iti panangabbong saanda a kabaelan a “pagbalinen a naan-anay dagidiay umadani,” kayatna a sawen, no maipapan iti konsiensiada. (Heb 10:1-4; idiligyo ti Heb 9:9.) Ti nangato a padi saanna a kabaelan nga ipaay ti gatad ti subbot a kasapulan maipaay iti pudno a pannakasubbot manipud basol. Ti laeng manayon a panagserbi ni Kristo kas padi ken ti adda bilegna a sakripisio ti makaibanag iti daytoy a pannakasubbot.​—Heb 9:14; 10:12-22.

Ti Linteg “nasantuan,” “naimbag,” “nasayaat” (Ro 7:12, 16), ket ti asinoman a makaannurot a naan-anay iti daytoy perpekto a Linteg pampaneknekanna nga isu perpekto a tao ken maikari iti biag. (Le 18:5; Ro 10:5; Ga 3:12) Gapu itoy a mismo a rason, ti Linteg nangyeg iti pannakakondenar, imbes a biag, saan a gapu ta di naimbag ti Linteg no di ket gapu iti imperpekto ken managbasol a kasasaad dagidiay adda iti sidong dayta. (Ro 7:13-16; Ga 3:10-12, 19-22) Ti perpekto a Linteg pinagbalinna a nangnangruna a nabatad ti kinaimperpekto ken kinamanagbasolda. (Ro 3:19, 20; Ga 3:19, 22) Ti Linteg, iti daytoy a pamay-an, nagserbi met a mangipabigbig ken Jesus kas ti Mesias, ta isu laeng ti makabael idi a mangsalimetmet iti Linteg iti amin a pamay-an, a pinaneknekanna ti bagina kas perpekto a tao.​—Jn 8:46; 2Co 5:21; Heb 7:26.

Ti Kinanaan-anay ti Biblia. Ti Sagrado a Kasuratan ket perpekto a mensahe manipud iti Dios, napasudi, nasin-aw, ken napudno. (Sal 12:6; 119:140, 160; Pr 30:5; Jn 17:17) Ti rinibu a tawen a panagkopia nabatad a nangpataud iti sumagmamano a pakaidumaan manipud orihinal a sursurat. Nupay kasta, maannugot a bassit unay dagitoy a pakaidumaan, iti kasta, uray pay no dagiti agdama a kopiatayo ken patpatarus saanda a naan-anay nga awanan pakapilawan, ti nadibinuan a mensahe a nayallatiw ket naan-anay nga awanan pakapilawan.

Mabalin a dagiti tattao ibilangda a ti Biblia narigrigat a basaen ngem iti adu a libro, a kalikagumanna ti dakdakkel a panagregget ken panangipamaysa iti panunot; mabalin a makitada nga adu ti saanda a maawatan. Ti sumagmamano a kritiko mabalin nga ipettengda a tapno perpekto ti Biblia, rumbeng nga awanan kadagiti uray laeng narabaw a pagdudumaan wenno dagiti kasla panagsisimparat sigun kadagiti pagalagadanda. Nupay kasta, awan kadagitoy a banag ti mangpakapuy iti kinanaan-anay ti Sagrado a Kasuratan. Ti Biblia umadatay kadagiti pagalagadan ti kinasayaat nga impasdek ni Jehova a Dios, itungtungpalna ti panggep nga intuding maipaay iti dayta ti pudno nga Autorna, kasta met nga awanan iti kinaulbod, kas ti naibunannag a Sao ti Dios ti kinapudno​—dagitoy ti pudpudno a pangrukodan iti kinanaan-anayna. Imbatad ni apostol Pablo ti kinanaan-anay “ti nasantuan a sursurat” iti panangikunana: “Amin a Kasuratan impaltiing ti Dios ken makagunggona iti panangisuro, iti panangtubngar, iti panangpalinteg iti bambanag, iti panangdisiplina iti kinalinteg, tapno ti tao ti Dios naan-anay koma a makabael, naan-anay a nakabalan maipaay iti tunggal naimbag nga aramid.” (2Ti 3:15-17) Ti naaramidan ti Hebreo a Kasuratan maipaay iti nasion ti Israel idi tinungpalda dayta, ti naaramidan ti nakompleton a Kasuratan maipaay iti kongregasion Kristiano idi umuna a siglo, ken ti kabaelan nga aramiden ti Biblia maipaay iti tattao iti agdama, ket makakombinsir a pammaneknek kadagiti kualidadna kas maikanatad a pangibanag ti Dios iti panggepna.​—Idiligyo ti 1Co 1:18.

Ti pananggun-od iti pannakaawat kadagiti panggep ti Dios, ti panangaramid iti pagayatanna, ken ti pananggun-od iti pannakaisalakan nga agturong iti biag ket kangrunaanna nga agpannuray iti puso ti indibidual. Daytoy ti intero a kababagas ti Kasuratan, agraman ti sursuro ti Anak ti Dios. (1Sm 16:7; 1Cr 28:9; Pr 4:23; 21:2; Mt 15:8; Lu 8:5-15; Ro 10:10) Naisalsalumina ti Biblia iti pannakabaelna a ‘mangilasin kadagiti panunot ken kadagiti panagem ti puso,’ nga ipalgakna ti pudno a kinasiasino ti tao. (Heb 4:12, 13) Nalawag manipud Kasuratan a ti Dios saanna a pinagbalin a ti pannakaammo maipapan kenkuana ket magun-odan nga awan ti panagregget. (Idiligyo ti Pr 2:1-14; 8:32-36; Isa 55:6-11; Mt 7:7, 8.) Nabatad met a ti Dios impalgakna dagiti panggepna kadagiti napakumbaba ngem inlemmengna manipud kadagiti natangsit, agsipud ta ti ‘panangaramid iti kasta isu ti wagas nga inanamonganna.’ (Mt 11:25-27; 13:10-15; 1Co 2:6-16; San 4:6) Gapuna, nupay adda tattao a ti pusoda saan nga agtignay maitunos iti mensahe ti Biblia ken makasarakda iti bambanag iti Kasuratan nga, iti kapanunotanda, mangikalintegan iti pananglaksidda iti mensahena, pannubngarna, ken panangdisiplinana, saan a paneknekan daytoy nga adda aniaman a di kinanaan-anay ti Biblia. Imbes ketdi, iladawanna dagiti kaidatdatag a Nainkasuratan a punto ket ngarud iparangarangna ti kinanaan-anay ti Biblia sigun iti panangmatmat ti Autorna, a ti laeng panangmatmatna ti mapaturay. (Isa 29:13, 14; Jn 9:39; Ara 28:23-27; Ro 1:28) Nupay ti bambanag a nainaig iti Sao ken dalan ti Dios ket ibilbilang dagiti masirib iti lubong kas “minamaag” wenno “nakapuy,” iti panaglabas ti tiempo ken babaen iti pannubok napaneknekan a natantan-ok ti kinasirib ken kinabilegda no idilig kadagiti teoria, pilosopia, ken panagrasrason dagiti mamadpadakes a tattao.​—1Co 1:22-25; 1Pe 1:24, 25.

Maipaay iti panangtarus ken panangtagipateg iti perpekto a Sao ti Dios, kasapulan ti pammati. Mabalin a pagarupen ti indibidual a ti sumagmamano a detalye ken panangilawlawag rumbeng nga adda iti Biblia, tapno maipalgak no apay a kadagiti espesipiko a kaso, ti Dios nangipaay iti pananganamong wenno panangkondenar, wenno no apay nga inaramidna ti maysa a tignay; mabalin met a pagarupen ti indibidual a ti dadduma pay a detalye a masarakan iti Biblia ket aglablabes. Nupay kasta, bigbigenna koma a no ti Biblia tumunos kadagiti pagalagadan wenno pagannurotan ti tao, kas iti bukod a pagalagadan dayta nga indibidual, saan a paneknekan daytoy a nadibinuan ti kinaperpekto ti Biblia. Kas panangibutaktakna iti di kinaumiso ti kasta a kababalin, ipakaammo ni Jehova a ti pampanunot ken daldalanna natantan-ok ngem iti pampanunot ken daldalan ti tattao, ket ipasiguradona a ti saona “sigurado nga agballiginto” iti pannakaitungpal ti panggepna. (Isa 55:8-11; Sal 119:89) Dayta ti kayat a sawen ti kinanaan-anay, kas ipakita dagiti kayulogan nga adda iti damo a paset daytoy nga artikulo.

Kinanaan-anay ken Wayawaya a Mangngeddeng. Ti nadakamaten nga impormasion tumulong iti panangtarus no kasano a mabalin nga agsukir dagiti perpekto a parsua ti Dios. Ti panangmatmat iti daytoy kas di maitunos iti kinanaan-anay ket kayariganna ti di panangikabilangan iti kaipapanan dayta a termino, ken panangisandi iti kabukbukodan a kapanunotan a maikaniwas iti kinapudno. Dagiti nasaririt a parsua ti Dios naipaayanda iti wayawaya nga agpili, ti pribilehio ken responsabilidad a mangaramid iti personal a pangngeddeng maipapan iti dana a surotenda. (De 30:19, 20; Jos 24:15) Nabatad a kastoy idi ti kasasaad ti immuna a natauan a pagassawaan, iti kasta mabalin a masubok ti debosionda iti Dios. (Ge 2:15-17; 3:2, 3) Kas Nangaramid kadakuada, ammo ni Jehova no ania ti tarigagayanna kadakuada, ket manipud iti Kasuratan nalawag a tinarigagayanna, saan a ti automatiko ken gistay mekanikal a panagtulnog, no di ket panagdaydayaw ken panagserbi a naggubuay iti puspuso ken pampanunot a ginutugot ti pudpudno nga ayat. (Idiligyo ti De 30:15, 16; 1Cr 28:9; 29:17; Jn 4:23, 24.) No awanan ni Adan ken ti asawana iti pannakabael nga agpili mainaig itoy a banag, saanda koma a naannurot dagiti kalikaguman ti Dios; saanda koma a naan-anay, perpekto, sigun kadagiti pagalagadanna.

Laglagipen koma a ti kinanaan-anay a nainaig iti tattao ket relatibo, agaplikar laeng iti las-ud ti pagbeddengan ti tao. Nupay naparsua a perpekto, saan a mabalin ni Adan ti lumbes kadagiti pagpatinggaan nga intuding kenkuana ti Namarsuana; saanna a mabalin a kanen ti tapok, graba, wenno kayo a di agsagaba kadagiti dakes a pagbanagan; no padasenna nga angsen ti danum imbes a ti angin, isu agtunglab. Umasping iti dayta, no palubosanna ti panunot ken pusona nga agtaraon kadagiti dakes a kapanunotan, mangituggod daytoy iti panangpampanunot kadagiti dakes a tarigagay ket kamaudiananna mangyeg iti basol ken ipapatay.​—San 1:14, 15; idiligyo ti Ge 1:29; Mt 4:4.

Silalaka nga agbalin a nabatad a ti kabukbukodan a pagayatan ken pili ti parsua isuda ti agpannuray. No ipettengtayo a ti perpekto a tao saanna a kabalinan a suroten ti maysa a dakes a dana a sadiay adda moral nga isyu a nairaman, saan kadi a nainkalintegan met nga irupir a ti imperpekto a parsua saanna a kabalinan a suroten ti maysa a nalinteg a dana a sadiay nairaman ti kasta a moral nga isyu? Kaskasdi nga adda imperpekto a parparsua a pudno a mangsurot iti nalinteg a dana maipapan kadagiti moral nga isyu a nainaig iti panagtulnog iti Dios, a pilienda pay ti agsagaba iti pannakaidadanes imbes a sumiasida iti kasta a dana; idinto ta adda met dagidiay igagarada nga aramiden ti banag nga ammoda a dakes. Gapuna, saan nga amin a dakes a tignay ket natauan a kinaimperpekto ti pagpambar. Agpannuray dagitoy iti pagayatan ken pili ti indibidual. Iti umasping a pamay-an, saan a natauan a kinanaan-anay laeng ti makaipasigurado no umiso ti panagtignay ti immuna a tao, imbes ketdi, no kasano ti panangaramatna iti wayawayana a mangngeddeng ken agpili kas ginutugot ti ayat iti Diosna ken iti nalinteg.​—Pr 4:23.

Ti kaunaan a managbasol ken ti ari ti Tiro. Kas ipalgak ti sasao ni Jesus iti Juan 8:44 ken ti salaysay iti kapitulo 3 ti Genesis, immun-una a naadda ti basol ken kinaimperpekto sadiay ayan dagiti espiritu, sakbay pay a naadda ti natauan a basol ken kinaimperpekto. Nupay naiturong iti natauan nga “ari ti Tiro,” ti dung-aw a nailanad iti Ezequiel 28:12-19 nabatad a pumadpada iti dana a sinurot ti kaunaan a nagbasol nga espiritu nga anak ti Dios. Ti panagpannakkel ti “ari ti Tiro,” ti panamagbalinna iti bagina kas “dios,” ti pannakaawagna kas “kerubin,” ken ti pannakatukoy ti “Eden, ti minuyongan ti Dios,” pudno unay a tumunos iti impormasion iti Biblia maipapan ken Satanas a Diablo, a timmangsit buyogen ti panagpannakkel, nainaig iti serpiente idiay Eden, ken maaw-awagan “dios daytoy a sistema ti bambanag.”​—1Ti 3:6; Ge 3:1-5, 14, 15; Apo 12:9; 2Co 4:4.

Ti di nainaganan nga ari ti Tiro, nga agnanaed iti siudad nga agkunkuna a ‘naan-anay iti kinalibnos,’ ket “napnuan sirib ken naan-anay [pangiladawan a sao a nainaig iti Heb. a ka·lalʹ] iti pintas,” ken ‘awan pagkuranganna [Heb., ta·mimʹ]’ iti daldalanna manipud pannakaparsuana nga agpatpatuloy agingga a ti kinakillo nasarakan kenkuana. (Eze 27:3; 28:12, 15) Ti umuna wenno direkta a pakayaplikaran ti dung-aw iti Ezequiel mabalin nga iti linia dagiti agtuturay a taga Tiro imbes nga iti asinoman nga espesipiko nga ari. (Idiligyo ti padto a naiturong maibusor iti di nainaganan nga “ari ti Babilonia” iti Isa 14:4-20.) Iti kasta, ti matuktukoy mabalin a ti nagkauna a dana ti pannakigayyem ken pannakitinnulong ti turay ti Tiro bayat dagiti panagturay da Ari David ken Solomon, idi nangikontribusion pay ti Tiro maipaay iti pannakaibangon ti templo ni Jehova iti Bantay Moria. Idi damo, ngarud, awan pagkurangan a nasarakan iti kababalin dagiti opisial ti Tiro maipaay iti Israel nga ili ni Jehova. (1Ar 5:1-18; 9:10, 11, 14; 2Cr 2:3-16) Nupay kasta, dagiti naud-udi nga ar-ari simminada iti daytoy ‘awan pagkuranganna’ a dana, ket ti Tiro immawat iti pannakakondenar babaen kada Joel ken Amos, kasta met babaen ken Ezequiel, a mammadto ti Dios. (Joe 3:4-8; Am 1:9, 10) Malaksid iti nabatad a panagkaasping ti dana ti “ari ti Tiro” ken ti dana ti kangrunaan a Kabusor ti Dios, iyilustrar manen ti padto no kasano a ti “kinanaan-anay” ken “kinaawan pagkurangan” maaramat nga addaan limitado a kaipapanan.

Kasano a dagiti imperpekto nga adipen ti Dios maawaganda iti “awan pagkuranganna”?

Ni nalinteg a Noe pinaneknekanna ti bagina nga “awan pagkuranganna iti tengnga dagiti kapatadanna.” (Ge 6:9) Ni Job “awan pakababalawanna ken nalinteg.” (Job 1:8) Nayebkas met ti umasping a sasao maipapan iti dadduma pay nga adipen ti Dios. Yantangay kaputotan ida amin ti managbasol a ni Adan ket ngarud managbasolda, nalawag a ti kasta a tattao ‘awan pagkuranganda’ ken ‘awan pakababalawanda’ iti anag a naan-anay a matungpalda dagiti kalikaguman kadakuada ti Dios, dagiti makalikaguman a nangikabilangan iti kinaimperpektoda ken iti kasasaadda kas addaan depekto. (Idiligyo ti Mik 6:8.) Ti maysa nga agdamdamili saanna nga inanamaen a ti suksukogenna a basehas manipud kadawyan a pila ket pumadpada iti sukogenna a basehas manipud naisangsangayan ken napino a pila. Gapuna, dagiti kalikaguman ni Jehova ikabilanganda ti kinakapuy dagiti imperpekto a tattao. (Sal 103:10-14; Isa 64:8) Nupay makaaramidda kadagiti biddut ken kamali gapu iti nainlasagan a kinaimperpektoda, ti kasta a matalek a tattao nakaiparangarangda latta iti “naan-anay [Heb., sha·lemʹ] a puso” maipaay ken Jehova. (1Ar 11:4; 15:14; 2Ar 20:3; 2Cr 16:9) Gapuna, iti las-ud dagiti pagpatinggaan a kabaelanda a ragpaten, ti debosionda ket naan-anay ken nasayaat, a napennekna dagiti kalikaguman ti Dios no iti kasasaadda. Yantangay ti Dios nga Ukom naay-ayo iti panagdaydayawda, awan natauan wenno espiritu a parsua ti siuumiso a makasarak iti biddut mainaig iti panagserbida Kenkuana.​—Idiligyo ti Lu 1:6; Heb 11:4-16; Ro 14:4; kitaenyo ti JEHOVA (No apay a mabalinna ti makilangen iti imperpekto a tattao).

Ti Kristiano a Griego a Kasuratan bigbigenna ti nainkasigudan a kinaimperpekto ti sangatauan a nagtaud ken Adan. Ipakita ti Santiago 3:2 a ti maysa a tao ket “perpekto a tao, a kabaelanna . . . a ngedngedan ti intero a bagina,” no mangedngedanna ti dilana ken saan a maitibkol iti sao; ngem iti daytoy “maitibkoltayo amin iti adu a daras.” (Idiligyo ti San 3:8.) Nupay kasta, adda sumagmamano a relatibo a kinanaan-anay, wenno kinaperpekto, a naipasdek kas mabalin a maragpat dagiti managbasol a tattao. Imbaga ni Jesus kadagiti pasurotna: “Ngarud masapul nga agbalinkayo a perpekto, a kas iti nailangitan nga Amayo a perpekto.” (Mt 5:48) Ditoy tuktukoyenna ti maipapan iti ayat ken kinamanagparabur. Impakitana a ti ‘panangayat [laeng] kadagidiay mangay-ayat kadakayo’ maibilang a di naan-anay nga ayat, nga adda pakapilawanna; ngarud, dagiti pasurotna rumbeng a pagbalinenda a perpekto wenno naan-anay ti ayatda babaen ti panangayatda met kadagiti kabusorda, iti kasta sursurotenda ti ulidan ti Dios. (Mt 5:43-47) Umasping iti dayta, naipakita iti agtutubo a lalaki a nagsaludsod ken Jesus maipapan iti pamay-an a pananggun-od iti agnanayon a biag a ti panagdaydayawna, nupay karaman idin iti dayta ti panagtulnog iti bilbilin ti Linteg, agkurkurang pay laeng kadagiti nasken a makalikaguman. No ‘kayatna ti agbalin a naan-anay,’ masapul a naan-anay a parang-ayenna ti panagdaydayawna (idiligyo ti Lu 8:14; Isa 18:5) babaen ti panangtungpalna kadagitoy nga aspeto.​—Mt 19:21; idiligyo ti Ro 12:2.

Ipakita ni apostol Juan a ti ayat ti Dios mapagbalin a naan-anay kadagiti Kristiano nga agtalinaed a naikaykaysa Kenkuana. Dagitoy tungtungpalenda ti sao ti Anakna ken ayatenda ti maysa ken maysa. (1Jn 2:5; 4:11-18) Ti kasta a naan-anay nga ayat paksiatenna ti buteng, mangipaay iti “wayawaya nga agsao.” Ditoy ipakita ti konteksto nga agsasao ni Juan maipapan iti “wayawaya nga agsao iti Dios,” kas iti kararag. (1Jn 3:19-22; idiligyo ti Heb 4:16; 10:19-22.) Daydiay pakaipaayan ti naan-anay nga ebkas ti ayat ti Dios mabalinna ti umadani iti nailangitan nga Amana buyogen ti panagtalek, nga awan mariknana a pannakakondenar iti pusona a kasla ket tay managinsisingpet wenno di naanamongan. Ammona a tungtungpalenna ti bilbilin ti Dios ken ar-aramidenna ti pakaay-aywan ti Amana, ket ngarud siwayawaya a mangaramid kadagiti ebkas ken panagdawat ken Jehova. Saanna a marikna a kasla pawpawilan ti Dios no ania ti pribilehiona a sawen wenno kiddawen. (Idiligyo ti Nu 12:10-15; Job 40:1-5; Un 3:40-44; 1Pe 3:7.) Awan makapasidduker a panagbuteng a manglapped kenkuana; dumteng iti “aldaw ti panangukom” nga awan pampanunotenna nga aniaman a ‘dakes a pakasarsaritaanna,’ ken awan tartarigagayanna nga ilimed a sumagmamano a banag. (Idiligyo ti Heb 10:27, 31.) No kasano a ti maysa nga ubing saan nga agamak a dumawat iti aniaman a banag kadagiti naayat a nagannakna, kasta met a ti Kristiano, a kenkuana naan-anayen a timmanor ti ayat, makasigurado nga “uray ania ti dawatentayo maitunos iti pagayatanna, denggennatayo. Kanayonanna, no ammotayo a denggennatayo maipapan iti aniaman a dawdawatentayo, ammotayo a maaddaantayo iti bambanag a dinawattayo yantangay dinawattayo ida kenkuana.”​—1Jn 5:14, 15.

Gapuna, saan nga amin a kita ti buteng ti paksiaten daytoy a “naan-anay nga ayat.” Saanna nga ikkaten ti siraraem ken naamaan a panagbuteng iti Dios, ti buteng nga aggubuay iti nauneg a panagraem iti saad, pannakabalin, ken kinahustisiana. (Sal 111:9, 10; Heb 11:7) Saanna met nga ikkaten ti gagangay a panagbuteng a mangtignay iti maysa a tao a mangliklik iti peggad wenno mangsalaknib iti biagna, agingga a mabalin, kasta met ti panagbuteng gapu iti pannakakellaat.​—Idiligyo ti 1Sm 21:10-15; 2Co 11:32, 33; Job 37:1-5; Hab 3:16, 18.

Kasta met, ti naan-anay a panagkaykaysa magun-odan babaen iti “naan-anay a singgalut” ti ayat, ket dayta ti makagapu a dagiti Kristiano “maan-anayda . . . iti panagmaymaysa.” (Col 3:14; Jn 17:23) Nabatad a relatibo met ti kinanaan-anay daytoy a panagkaykaysa ken saanna a kayat a sawen a maikkat amin a panagduduma iti personalidad, kas kadagiti abilidad, ugali, ken konsiensia ti tunggal maysa. Ngem no maragpat, ti pannakaan-anayna mangiturong iti nagkaykaysa a tignay, pammati, ken sursuro.​—Ro 15:5, 6; 1Co 1:10; Efe 4:3; Fil 1:27.

Ti Kinanaan-anay, Wenno Kinaperpekto, ni Kristo Jesus. Nayanak ni Jesus kas perpekto a tao​—nasantuan ken awanan basol. (Lu 1:30-35; Heb 7:26) Siempre, ti pisikal a kinanaan-anayna saan nga awanan pagpatinggaan no di ket adda iti las-ud ti pagbeddengan ti tao; napasaranna dagiti limitasion nga adda iti tao; nabannog, nawaw, nabisinan; isu ket mortal. (Mr 4:36-39; Jn 4:6, 7; Mt 4:2; Mr 15:37, 44, 45) Ni Jehova a Dios panggepna nga usaren ti Anakna kas Nangato a Padina maipagapu iti sangatauan. Nupay perpekto a tao, ni Jesus kasapulan a ‘mapagbalin a perpekto’ (Gr., te·lei·oʹo) maipaay iti kasta a saad, a naan-anay a tungpalenna dagiti makalikaguman nga impasdek ni Amana, maiyeg iti naituding a pagtungpalan wenno kalat. Nakalikaguman ti panagbalinna a “kas iti ‘kakabsatna’ iti amin a bambanag,” nga ibturanna ti panagsagaba, sursuruenna ti panagtulnog iti sidong ti pannakasubok, kas met laeng iti “kakabsatna” wenno kadagiti sumursurot iti addangna. Iti kasta, mabalinanna ti “makipagrikna kadagiti kinakapuytayo, [kas] maysa a nasuboken iti amin a bambanag kas kadatayo, ngem awanan basol.” (Heb 2:10-18; 4:15, 16; 5:7-10) Kanayonanna pay, kalpasan ti ipapatayna kas perpekto a sakripisio ken ti panagungarna, kasapulan nga umawat iti imortal nga espiritu a biag idiay langit, iti kasta “maan-anay iti agnanayon” maipaay iti akemna kas padi. (Heb 7:15–8:4; 9:11-14, 24) Iti umasping a pamay-an, ‘mapagbalinto a naan-anay’ dagidiay amin nga agserbi a kadua ni Kristo kas katulongan a papadi, kayatna a sawen, maiyegda iti nailangitan a kalat nga inkagumaanda a ragpaten ken nakaayabanda.​—Fil 3:8-14; Heb 12:22, 23; Apo 20:6.

Ti “Manangan-anay iti pammatitayo.” Naawagan ni Jesus iti “Kangrunaan nga Ahente [Kangrunaan a Panguluen] ken Manangan-anay iti pammatitayo.” (Heb 12:2) Pudno, mabayag pay sakbay ti iyaay ni Jesu-Kristo, ti pammati ni Abraham “naan-anay” babaen iti ar-aramid ti pammati ken panagtulnogna, iti kasta nagun-odanna ti anamong ti Dios ket nagbalin a kas maysa a dasig iti tulag ti Dios a pinatalgedan ti sapata. (San 2:21-23; Ge 22:15-18) Ngem di naan-anay, wenno imperpekto, ti pammati dagidiay amin a tattao nga addaan pammati, isuda a nagbiag sakbay ti naindagaan a ministerio ni Jesus. Kayat a sawen daytoy a saanda a naawatan dagiti di pay natungpal idi a padto maipapan kenkuana kas Bin-i ken Mesias ti Dios. (1Pe 1:10-12) Dagitoy a padto natungpal babaen ti pannakayanakna, ministeriona, ipapatayna, ken pannakapagungarna iti nailangitan a biag, ket ti pammati maipapan ken Kristo naaddaan iti napatibker a pamuon, maysa a napno kadagiti kinapudno iti pakasaritaan. Gapuna, ti pammati iti daytoy nga anag ti pannakaan-anay ‘dimteng’ babaen ken Kristo Jesus (Ga 3:24, 25), a kalpasanna nagbalin a “pangulo” (AT), “manangyuna” (Mo), wenno Kangrunaan nga Ahente ti pammatitayo. Manipud nailangitan a saadna, isu ti nagtultuloy a Manangan-anay iti pammati dagiti pasurotna, babaen ti panangiparukpokna kadakuada iti nasantuan nga espiritu idi Pentecostes ken babaen ti panangiburayna kadagiti palgaak a progresibo a nangpunno ken nangparang-ay iti pammatida.​—Ara 2:32, 33; Heb 2:4; Apo 1:1, 2; 22:16; Ro 10:17.

‘Saanda a Mapagbalin a Naan-anay no Naisinada Kadatayo.’ Kalpasan ti panangisalaysayna iti rekord dagiti matalek a tattao sakbay ti panawen Kristiano manipud ken Abel nga agpatpatuloy, kinuna ti apostol nga awan kadagitoy ti ‘nakagun-od iti kaitungpalan ti kari, yantangay ti Dios nakitana a nasaksakbay ti maysa a banag a nasaysayaat maipaay kadatayo, tapno saanda koma a mapagbalin a naan-anay no naisinada kadatayo.’ (Heb 11:39, 40) Ti nadakamat ditoy a “kadatayo” silalawag a tumukoy kadagiti napulotan a Kristiano (Heb 1:2; 2:1-4), dagiti “makiramraman iti nailangitan a pannakaayab” (Heb 3:1) a maipaay kadakuada ni Kristo ‘inaguraranna ti maysa a baro ken nabiag a dalan’ nga agturong iti nasantuan a disso ti saklang ti Dios idiay langit. (Heb 10:19, 20) Dayta a nailangitan a pannakaayab ramanenna ti panagserbi kas nailangitan a papadi ti Dios ken ni Kristo bayat ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo. Naipaay met kadakuada ti “pannakabalin a mangukom.” (Apo 20:4-6) Nainkalintegan, ngarud, ti nailangitan a biag ken dagiti pribilehio nga awaten dagidiay naayaban isu daydiay “maysa a banag a nasaysayaat” a nasaksakbay a nakita ti Dios maipaay kadagiti kasta a napulotan a Kristiano. (Heb 11:40) Nupay kasta, ti pannakaipanayagda bayat ti panagtignayda a kadua ni Kristo manipud langit a mangdadael iti nadangkes a sistema ket tapno luktanda ti dalan maipaay iti panangyeg iti wayawaya kadagiti kameng ti sangaparsuaan a mangragragpat iti “nadayag a wayawaya ti annak ti Dios,” pannakawayawaya iti pannakaadipen iti panagrupsa. (Ro 8:19-22) Ipakita ti Hebreo 11:35 a dagiti matalek a tattao sakbay ti panawen Kristiano tinaginayonda ti kinatarnawda iti sidong ti panagsagaba “tapno maragpatda ti nasaysayaat a panagungar,” nabatad a daydiay nasaysayaat ngem iti panagungar dagiti ‘natay’ a natukoy iti rugi ti bersikulo, tattao a napagungar ngem natayda manen. (Idiligyo ti 1Ar 17:17-23; 2Ar 4:17-20, 32-37.) Ngarud, kadagitoy matalek a tattao sakbay ti panawen Kristiano, ti ‘pannakapagbalinda a naan-anay’ nainaig la ketdi iti pannakapagungarda, wenno pannakaipasublida iti biag, ken kalpasanna ti ‘pannakawayawayada iti pannakaadipen iti panagrupsa’ babaen iti panagserbi ti kinapadi ni Kristo Jesus ken dagiti katulonganna a papadi bayat ti Milenio a Turay.

Isusubli ti Sangatauan iti Kinanaan-anay Ditoy Daga. Sigun iti kararag a, “Maaramid koma ti pagayatam, kas sadi langit, kasta met iti daga,” daytoy a planeta naikeddeng nga agpasar iti naan-anay a puersa ken epekto ti pannakaipakat dagiti panggep ti Dios. (Mt 6:10) Madadaelto ti nadangkes a sistema nga iturturayan ni Satanas. Amin a pagkurangan ken pakapilawan maikkatto kadagiti makalasat nga agtultuloy a mangiparangarang iti pammati buyogen ti panagtulnog, iti kasta ti mabati maannurotna dagiti pagalagadan ti Dios maipapan iti kinasayaat, kinanaan-anay, ken kinasimbeng. Nabatad nga ipakita ti Apocalipsis 5:9, 10 a ramanento daytoy ti pannakaan-anay dagiti kasasaad ditoy daga ken dagiti kasasaad ti natauan a parparsua. Sadiay naibaga a dagiti tattao a ‘nagatang maipaay iti Dios’ (idiligyo ti Apo 14:1, 3) agbalinda a “pagarian ken papadi iti Diostayo, ket agturayda a kas ar-ari iti daga.” Iti sidong ti Linteg ti tulag, ti papadi saanda laeng a naaddaan iti annongen a mangibagi iti tattao iti sanguanan ti Dios iti pannakaidaton dagiti sakripisio no di ket naparebbenganda pay a mangsaluad iti pisikal a salun-at ti nasion, nga agannongda iti panangdalus kadagidiay natulawan, ken ikeddengda no immimbagen dagidiay addaan iti kukutel. (Le 13-15) Nangnangruna pay ngem iti daytoy, ti papadi pagrebbenganda ti tumulong iti mental ken naespirituan a pannakapasayaat ken pannakapasalun-at dagiti umili. (De 17:8-13; Mal 2:7) Yantangay ti Linteg addaan iti “anniniwan ti naimbag a bambanag nga umay,” mainanama a ti nailangitan a kinapadi iti sidong ni Kristo Jesus nga agtignay bayat ti Sangaribu a Tawen a Panagturayna (Apo 20:4-6) aramidennanto ti umasping a trabaho.​—Heb 10:1.

Ti nasubbot a sangatauan tagiragsakendanto ti pannakaikkat dagiti lua, panagleddaang, panagsangit, ut-ot, ken ipapatay, kas patalgedan ti naimpadtuan a ladawan iti Apocalipsis 21:1-5. Babaen ken Adan, ti basol, ken ti imbungana a panagsagaba ken ipapatay, simrek iti natauan a puli (Ro 5:12), ket sigurado a karaman dagitoy iti “immuna a bambanag” a naikeddeng nga aglabas. Ti ipapatay isu ti isupapak ti basol, ket kas “maudi a kabusor, ni patay mapukawto” babaen ti turay ti Pagarian ni Kristo. (Ro 6:23; 1Co 15:25, 26, 56) Maipaay iti natulnog a sangatauan, kaipapanan daytoy ti isusubli iti perpekto a kasasaad a tinagiragsak ti tao idi punganay ti pakasaritaan ti tao idiay Eden. Gapuna, tagiragsakento dagiti tattao saan laeng a ti kinanaan-anay no maipapan iti pammati ken ayat no di ket ti kinanaan-anay no maipapan iti kinaawan basol; naan-anay ken awanan pagkurangan nga umatadaydanto kadagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios maipaay iti tattao. Ti padto iti Apocalipsis 21:1-5 tumukoy met iti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo, yantangay ti “Baro a Jerusalem,” a ti ‘panagbabana nga aggapu idiay langit’ ket nainaig iti pannakaikkat dagiti pakarigatan ti sangatauan, naipakita kas ti “nobia,” wenno ti naipadayag a kongregasion, ni Kristo, ngarud dagidiay mangbukel iti naarian a kinapadi iti Milenio a Turay ni Kristo.​—Apo 21:9, 10; Efe 5:25-32; 1Pe 2:9; Apo 20:4-6.

Relatibonto ti kinanaan-anay, wenno kinaperpekto, ti sangatauan, nakedngan iti las-ud ti pagbeddengan ti tao. Kaskasdi a dagidiay makagun-od iti dayta sigurado a kabalinandanto a tagiragsaken ti biag ditoy daga iti naan-anay unay a tukad a posible. “Ti panagrag-o agingga iti pannakapnek [agingga iti kinanaan-anay] adda iti sanguanan [ti] rupa [ni Jehova],” ket ti ‘kaadda ti tolda ti Dios iti sangatauan’ ipakitana a ti natulnog a sangatauan ti matuktukoy, dagidiay pangiturongan ni Jehova iti rupana buyogen ti pananganamong. (Sal 16:11; Apo 21:3; idiligyo ti Sal 15:1-3; 27:4, 5; 61:4; Isa 66:23.) Nupay kasta, ti kinanaan-anay, wenno kinaperpekto, saanna a kayat a sawen nga awanton ti kinanadumaduma kas masansan a pagarupen ti tattao. Ti an-animal, a bunga ti ‘naan-anay nga aramid’ ni Jehova (Ge 1:20-24; De 32:4), kasta unay ti kinanadumadumada. Ti kinanaan-anay ti planeta a Daga mayataday met iti kinanadumaduma, panagbaliwbaliw, wenno panaggigidiat; maibagay iti simple ken komplikado, iti nabatad ken arapaap, iti naalsem ken nasam-it, iti nakersang ken nalamuyot, iti karuruotan ken kakaykaywan, iti bambantay ken gingginget. Saklawenna ti makapasaranta a kinasalibukag ti nasapa a primavera, ti kinabara ti kalgaw buyogen ti asul a maris ti tangatang, ti kinapusaksak dagiti maris ti otonio, ti nasin-aw a kinapintas ti katintinnag a niebe. (Ge 8:22) Ngarud dagiti perpekto a tattao saandanto nga agkakalanga nga addaan agpapada a personalidad, saguday, ken abilidad. Kas ipakita dagiti kayulogan a nadakamaten, saan a daytoy ti piho a kaipapanan ti kinanaan-anay.