BIRHEN

Ti Hebreo a sao a bethu·lahʹ ipasimudaagna ti maysa a babai a saan pay a pulos naikaykaysa iti maysa a lalaki iti panagasawa ken saan pay a pulos naaddaan iti seksual a pannakidenna. (Ge 24:16; De 32:25; Uk 21:12; 1Ar 1:2; Est 2:2, 3, 17; Un 1:18; 2:21) Ti Griego a termino a par·theʹnos, nupay kasta, mabalin nga agaplikar agpadpada iti awanan asawa a lallaki ken babbai.​—Mt 25:1-12; Lu 1:27; Ara 21:9; 1Co 7:25, 36-38.

Sigun iti Linteg, ti maysa a lalaki a nangallilaw iti di pay naitulag a birhen kasapulan a mangited iti ama ti babai iti 50 a siklo a pirak ($110), asawaenna (no impalubos ti amana), ken saan idi a mapalubosan a mangidiborsio kenkuana “iti amin nga al-aldawna.” (Ex 22:16, 17; De 22:28, 29) Ngem ti naitulag a birhen, yantangay namatmatan a kukuan ti maysa nga asawa a lalaki, maubor idi agingga a matay no saan a nagriaw idi seksual a mararaut. Ti saanna a panagriaw nangipasimudaag iti iyaannugotna ket ngarud nangibilang kenkuana kas maysa a mannakikamalala. (De 22:23, 24; idiligyo ti Mt 1:18, 19.) Ti kinapudno a ti naitulag a birhen naibilang a ‘kukua’ ti maysa nga asawa a lalaki ilawlawagna met no apay a ti Joel 1:8 mabalinna a tukoyen ti maysa a “birhen” kas agdungdung-aw gapu “iti makinkukua iti kinaagtutubona.”

Yantangay dakdakkel a wayawaya iti panagserbi iti Apo ti tagtagiragsaken dagidiay mamagtalinaed iti kinabirhenda, inrekomenda ni apostol Pablo ti kinaawan asawa kas nasaysayaat a banag maipaay kadagiti Kristiano nga addaan panagteppel. (1Co 7:25-35) Nupay kasta, maipapan kadagidiay awanan iti panagteppel, kinunana: “No ti asinoman pagarupenna a di umiso ti panagtigtignayna maipaay iti kinabirhenna, no dayta ket iti labes ti kinalasbang ti kinaagtutubo, ket kastoy ti rebbeng a pannakaaramidna, aramidenna koma no ania ti kayatna; isu di agbasol. Mangasawada koma.”​—1Co 7:36.

Ti Griego a sao a naipatarus a “kinabirhen” iti 1 Corinto 7:36-38 literal a kaipapananna ti “birhen.” Gapu itoy, naidatag ti kapanunotan a ni Pablo agsasao idi maipapan iti annongen ti maysa nga ama wenno agay-aywan maipaay iti anak a babai a mabalinnan ti makiasawa. Gapuna mabasa iti The Jerusalem Bible: “No adda asinoman a mangipagarup a saan a nainkalintegan iti anakna a babai a bay-anna nga agbalin a baket unayen a makiasawa, ken rebbeng nga adda aramidenna maipapan iti dayta, isu siwayawaya a mangaramid iti kayatna: saan a makabasol no adda panagasawa.” Ti sabali pay a panangmatmat ket daytoy a teksto nainaig iti panangikeddeng ti maysa a lalaki nga asawaenna ti babai a nakaitulaganna. Kunaen ti American Translation: “No pagarupen ti maysa a lalaki nga isu saan nga umiso ti panagtigtignayna iti babai a nakaitulaganna, no nakapalpalalo dagiti panaggartemna, ken dayta ti rumbeng a maaramid, bay-an nga aramidenna ti pakaay-aywanna; saan a basol dayta; bay-an nga agasawada.”

Nupay kasta, isingasing ti konteksto a ti matuktukoy ket saan a ti birhen a babai no di ket ti bukod a kinabirhen ti maysa a tao. Kinuna ti maysa a komentarista: “Pagarupek a ti apostol intultuloyna ditoy ti sigud a palawagna, ket balbalakadanna ti awanan asawa a tattao, a makapangngeddeng a mismo, no ania ti aramidenda; a ti birhen ti lalaki ti matuktukoy iti kinabirhenna.” (Matthew Henry’s Commentary on the Whole Bible, 1976, Tomo III, p. 1036) Yantangay ti Griego a sao a par·theʹnos mabalinna a ramanen ti agwaywayas a lallaki, ti patarus a “kinabirhen,” kas masarakan kadagiti patarus da J. B. Rotherham ken J. N. Darby kasta met iti Baro a Lubong a Patarus, mayanatup ken agparang a maitutop unay iti konteksto.

Naespirituan a Kinabirhen. No kasano a ti nangato a padi iti Israel mabalinna ti mangala laeng iti birhen kas asawana (Le 21:10, 13, 14; idiligyo ti Eze 44:22), kasta met a ti naindaklan a Nangato a Padi, ni Jesu-Kristo, masapul nga addaan laeng iti maysa a “birhen” kas naespirituan a ‘nobiana’ idiay langit. (Apo 21:9; Heb 7:26; idiligyo ti Efe 5:25-30.) Ngarud, maseknan unay idi ni apostol Pablo maipapan iti kinasudi ti kongregasion idiay Corinto, a tinarigagayanna nga iparang dayta “kas nadalus a birhen iti Kristo.” (2Co 11:2-6) Ti nobia ni Kristo buklen ti 144,000 a napulotan-espiritu a tattao nga indibidual a mangtagtaginayon iti ‘kinabirhenda’ babaen ti panagtalinaedda a naisina iti lubong ken babaen ti panamagtalinaedda iti bagbagida a nasin-aw iti moral ken doktrina.​—Apo 14:1, 4; idiligyo ti 1Co 5:9-13; 6:15-20; San 4:4; 2Jn 8-11.

Mesianiko a Padto. Nupay ti Hebreo a sao a bethu·lahʹ kaipapananna ti “birhen,” agparang ti sabali pay a termino (ʽal·mahʹ) iti Isaias 7:14: “Adtoy! Ti met laeng balasang [ha·ʽal·mahʹ] pudno nga agsikogto, ket mangipasngay iti anak a lalaki, ket pudno unay a panaganannanto iti Emmanuel.” Ti sao nga ʽal·mahʹ kaipapananna ti “balasang” ken mabalin nga agaplikar iti maysa a di birhen wenno maysa a birhen. Nayaplikar dayta iti “balasang” a ni Rebecca sakbay ti panagasawa, idi a naawagan met a “maysa a birhen” (bethu·lahʹ). (Ge 24:16, 43) Iti sidong ti nadibinuan a paltiing, inaramat ni Mateo ti Griego a sao a par·theʹnos (birhen) idi impakitana a ti Isaias 7:14 naaddaan iti maudi a kaitungpalan nainaig iti panangipasngay ti birhen ken Jesus, ti Mesias. Agpada a silalawag a sawen da Mateo ken Lucas a ti ina ni Jesus a ni Maria ket maysa idi a birhen a nagsikog babaen ti panagtignay ti nasantuan nga espiritu ti Dios.​—Mt 1:18-25; Lu 1:26-35.

Dagiti Siudad, Luglugar, ken Tattao. Masansan a ti termino a “birhen” maar-aramat mainaig kadagiti siudad, luglugar, wenno tattao. Naaramid ti panangtukoy iti “birhen” wenno “birhen nga anak a babai” ti “ilik” (Jer 14:17), kasta met ti Israel (Jer 31:4, 21; Am 5:2), Juda (Un 1:15), Sion (2Ar 19:21; Un 2:13), Egipto (Jer 46:11), Babilonia (Isa 47:1), ken Sidon (Isa 23:12). Ti anag daytoy piguratibo nga usar agparang a ti nagduduma a tattao wenno luglugar a natukoy saan pay a naala ken sinamsaman dagiti ganggannaet a manangparmek wenno iti maysa a tiempo tinagiragsakda ti di naparmek a kasasaad kas iti maysa a birhen.