Dagiti Leksion Manipud kadagiti Kasuratan: Oseas 1:1–14:9

Ni Jehova a Diostayo ket Manangngaasi

NI Jehova ket “sidadaan a mamakawan, naparabur ken manangngaasi, natanang nga agpungtot ken nawadwad iti kinamanangngaasi.” (Nehemias 9:17) Isut’ agtalinaed kadagiti nalinteg a pagannurotanna ngem awisenna dagiti managdakdakes nga agbabawi ket tagiragsakenda ti nasayaat a relasion kenkuana. Anian a nagsayaat ti pannakaiyilustrar daytoy babaen iti imbaga ti Dios kadagiti nasukir nga Israelitas babaen ken ni propeta Oseas!

Ti libro ti Biblia a naipanagan ken Oseas ket nakumpleto ti propeta idiay distrito ti Samaria kalpasan ti 59 a tawen a naunday a panagserbina (manipud agarup 804 K.K.P. agingga iti kalpasan ti 745 K.K.P.). Nagipadto ni Oseas iti sangapulo a tribo a pagarian ti Israel idi kaaldawan ni Ari Jeroboam II ken kadagiti agtuturay ti Juda a da Ozias, Acaz, ken Ezekias. (Oseas 1:1) Agsipud ta di inkankano ti Israel ti awag a maipaay iti panagbabawi, natnag ti nasion kadagiti Asirio, ken ti kabiserana, ti Samaria, ket nadadael idi 740 K.K.P. Nupay naiturong ti padto ni Oseas kadagiti tattao kadagiti napalabas a siglo, daytat’ addaan ti leksion para kadatayo maipapan iti kinamanangaasi ti Diostayo, a ni Jehova.

Ti Nasukir a Dalan ti Israel

Ipaay ni Jehova ti kinamanangngaasi maibatay iti naimpusuan a panagbabawi ti nakabasol. (Salmo 51:17; Proverbio 28:13) Ti situtulok a panangipakita ti Dios ti kinamanangngaasi iti Israel ket naiyilustrar babaen iti tigtignay ni Oseas iti asawana a ni Gomer. Kas iti naibilin, isut’ nangala iti “maysa nga asawa ti pannakikamalala.” Kalpasan ti panangipasngayna iti maysa nga ubing ken Oseas, nalawag a naaddaan iti dua nga annak iti pannakiabig. Kaskasdi, ti propeta siaasi a pinasublina ti asawana. Maiyasping iti dayta, naiyarig ti Israel iti maysa a di matalek nga asawa ken Jehova, a sibibiddut nga ipagpagapuna dagiti bendision iti ulbod a dios a Baal. Ngem situtulok ni Jehova a mangipakita kadakuada iti kinamanangngaasi no pagbabawianda ti naespirituan a pannakikamalalada.​—1:1–3:5.

Dagiti managbasol nga agtarigagay iti nadiosan a kinamanangaasi masapul nga agbaw-ingda manipud iti managbasol a dalanda ket annurotenda ti pannakaammo iti Dios. (Salmo 119:59, 66, 67) Ni Jehova addaan iti susik a maibusor kadagiti umili ti Israel agsipud ta ti kinapudno, kinamanangaasi, ken pannakaammo iti Dios ket agkurang iti dagada. Agsipud ta dida inawat ti pannakaammo, ilaksidto ida ni Jehova. Addanto ti pannakikuentaan iti idolatroso nga Israel ken Juda. Ngem naipadto a sapulendanto ti Dios inton addada iti “pannakaparigat.”​—4:1–5:15.

Panangapit iti Alipugpog!

Dagiti aramid a maitutop iti panagbabawi ket nasken tapno dagiti managbasol ket masagrapda iti asi ti Dios. (Aramid 26:20) “Agsublitayo koma ken Jehova,” inyararaw ni Oseas. Ngem ti kinamanangaasi ti Israel (naawagan iti Efraim ta daytoy ti kangrunaan a tribona) ken Juda ket “kas iti linnaaw a pumanaw a masapa.” Sinalungasing dagiti umili ti tulag ti Dios ken dida nangpataud kadagiti bungbunga a maitutop iti panagbabawi. “Kas maysa a nanengneng a kalapati,” immawagda iti tulong manipud Egipto ken Asiria. Ngem dagitoy a politikal nga addang didanto mangipaay iti ad-adda a kinaimbag ngem iti “maysa a manangallilaw a bai” a di makaipana a nalaing iti puntiriana.​—6:1–7:16.

Tapno apiten ti naimbag, dagidiay agsapsapul iti kinamanangaasi ni Jehova masapul nga agimulada iti naimbag. (Galacia 6:7, 8) Agsipud ta inlaksid dagiti Israelitas ti naimbag, inapitda ti dakes. ‘Gapu ta nagmulada iti angin, agapitdanto iti alipugpog.’ Ti Dios “sarungkarannanto ti basbasolda,” ket saandanto nga apiten ti asina no di ket ti di makaay-ayo a panangukomna. Agbalindanto nga “agtawtawataw kadagiti nasnasion,” ti panangparmek ti Asiria ti mabalin a nangipagteng iti daytoy a kasasaad.​—8:1–9:17; Deuteronomio 28:64, 65; 2 Ar-ari 15:29; 17:1-6, 22, 23; 18:9-12; 1 Cronicas 5:26.

Agtultuloytayto laeng a magunggonaan manipud iti kinamanangaasi ni Jehova no itultuloytayo nga ipateg dagiti nasagraduan a bambanag. (Hebreo 12:14-16) Dagiti Israelitas agkurangda iti kasta a panangapresiar. Imbes nga agimula iti bukel iti kinalinteg ket maitutop nga agapitda iti kinamanangaasi, nagaradoda iti kinadakes ket nagapitda iti kinakillo. Ti Dios inaonna ti Israel iti Egipto kas maysa nga anak a lalaki, ngem ti ayatna ket nasupapakan iti panangallilaw. “Sika agsublika iti Diosmo, ikutam ti kinaimbag ken kinahustisia,” imbalakad ni Jehova. Ngem nagaramid ti Efraim iti nakaro a kinadakes ket maikari iti pannakatubngar imbes a panangngaasi.​—10:1–12:14.

Agsublikayo ken Jehova

Uray dagidiay agbasol iti nadagsen makapagsublida ken Jehova ket mapakitaanda iti asi. (Salmo 145:8, 9) Insitar manen ni Oseas ti nadungngo a panangaywan ni Jehova kadagiti Israelitas. Nupay nagbaw-ing ti nasion a maibusor ken Jehova, inkarina ti pannakaisubli, a kunkunana: ‘Subbotekto ida iti pannakabalin ti Sheol; subbotekto ida ken patay.’ Ti Samaria (Israel) masapul nga agbayadto gapu iti kinasukirna. Ngem dagiti Israelitas ket naguyugoyda nga agsubli iti Dios babaen kadagiti makaay-ayo a sasao, ‘ti urbon a bakbaka a daton ti bibbibig.’ Nagleppas ti padto babaen iti makaliwliwa a kapanunotan a ti masirib ken nalinteg a magna kadagiti nalinteg a daldalan ni Jehova tagiragsakennanto ti kinamanangaasina ken ayatna.​—13:1–14:9.

Dagiti leksion a laglagipen: Ipaay ni Jehova ti asi a maibatay iti naimpusuan a panagbabawi ti nakabasol. Ngem dagiti managbasol nga agtarigagay iti kinamanangaasina masapul nga annurotenda ti pannakaammo iti Dios ken pataudenda ti ar-aramid a maitutop iti panagbabawi. Kasapulan nga agimulada iti naimbag ken masapul nga itultuloyda nga apresiaren dagiti nasagraduan a bambanag. Ken magun-odan ti liwliwa manipud iti pannakaammo nga uray dagidiay agbasol iti nadagsen mabalinda ti agsubli iti Kangatuan nga addaan iti inanama, ta ni Jehova ket manangngaasi.

[Kahon iti panid 14]

DAGITI TEKSTO TI BIBLIA A NASUKIMAT

o 2:21-23​—Ti Jezreel kayatna a sawen “Ti Dios Agimula iti Bukel.” Urnongento ni Jehova ti maysa a matalek a natda ket imulananto ida a kas bukel iti Juda, a sadiay addanto dagiti bukbukel, baro nga arak, ken lana. Iti pagimbagan dagidiay agkasapulan a natda, dagitoy a naimbag a bambanag kiddawendanto iti daga a paruarenna dagiti mineral iti puon dagiti bukbukel, kadagiti kaubasan ken kadagiti kaykayo nga olibo. Ti daga umawagto iti langit maipaay iti tudo, ket kiddawendanto iti Dios a mangpataud iti ul-ulep a mangipaay iti kasapulan a panagtudo.

o 5:1​—Dagiti apostata a papadi ken ar-ari iti Israel nagbalinda a silo ken iket para kadagiti tattao babaen iti pananggargarida kadakuada a mangaramid iti ulbod a panagdaydayaw. Mabalbalin, ti Bantay Tabor (lauden ti Jordan) ken Mizpah (maysa a siudad iti dayaen dayta a karayan) ket sentroda iti ulbod a panagdaydayaw. Iti intero nga Israel, mangal-alagad dagiti tattao iti idolatria gapu iti dakes nga ulidan dagiti papanguloda, a makasagrapto iti di makaay-ayo a panangukom ti Dios.

o 7:4-8​—Dagiti mannakiabig nga Israelitas ket naiyarigda iti paglutuan ti agtintinapay, wenno urno, a nalawag gapu kadagiti dakes a tarigagay a bumarbara iti unegda. Gaput’ pannakipulapolna kadagiti nasnasion babaen iti panangtagikua kadagiti daldalanda ken panangtarigagay iti pannakialiansa kadakuada, ti Efraim (Israel) ket nagbalin met a kas nagtimbukel a bibingka a di nabaliktad.

o 9:10​—Dagiti Israelitas ‘impaayda ti bagbagida met laeng iti pakaibabainan a banag’ idi naisinggalutda ken Baalpeor iti tantanap ti Moab. (Numeros 25:1-5) Inusar ni Oseas ti verbo a Hebreo a kayatna a sawen “panangiyadayo iti bagbagida a mismo agturong iti; panangisina iti bagbagida a mismo para iti.” Dagiti Israelitas ket dedikadoda iti Dios ngem insinada ti bagbagida a mismo agturong ken Baalpeor. Dayta a pasamak ket mabalin a naisitar gapu ta ti panagdaydayaw ken Baal ket maysa a kangrunaan a basol ti sangapulo-tribo a pagarian. (Oseas 2:8, 13) Sapay koma ta ipangagtay daytoy a pakdaar ket ditay pulos dadaelen ti dedikasiontayo ken Jehova.​—1 Corinto 10:8, 11.

o 10:5​—Ti Beth-aven (kayatna a sawen “Balay ti Kinaranggas”) ket nausar iti makapalais a pannakaawat para iti Bethel, a kayatna a sawen “Balay ti Dios.” Ti Bethel ket balay ti Dios ngem nagbalin a balay ti kinaranggas gapu iti panagdaydayaw iti baka a naalagad sadiay. (1 Ar-ari 12:28-30) Idi a ti baka nga idolo ket naala iti pannakakautibo, dagiti tattao mabutbutengda maipaay iti dayta. Ti awan biagna nga idolo saanna a masalakniban ti bagbagina, nangnangruna dagidiay agdaydayaw iti dayta.​—Salmo 115:4-8.

o 13:14​—Saanto nga ispalen ni Jehova dagiti nasukir nga Israelitas babaen iti panangisalakanna kadakuada iti dayta a tiempo manipud iti pannakabalin ti Sheol wenno babaen iti panangaon kadakuada manipud ken patay. Saanto a mangipakita iti pannakipagrikna, ta saanda a maikari iti asi. Ngem impakita ni apostol Pablo nga inton agangay ti Dios alimonennanton ni patay iti agnanayon ket waswasennanton ti panagballigina. Impakita ni Jehova ti pannakabalinna a mangaramid iti kasta babaen iti panangpagungarna ken Jesu-Kristo manipud patay ken Sheol, iti kasta mangipaay iti pammatalged a dagiti tattao nga adda iti lagip ti Dios ket mapagungardanto babaen iti Anakna iti sidong ti panagturay ti Pagarian.​—Juan 5:28, 29.

Ti Israel ken Juda idi kaaldawan ni Oseas

Ti Samaria, a nagserbian ni Oseas kas maingel a propeta ni Jehova