Ti Panangmatmat iti Biblia
Dagiti Kadi Judio ti Pinili nga Ili ti Dios?
TI PANNAKAIPASDEK ti pagilian dagiti Judio idi 1948 ket maysa a nakasasaem a pasamak kadagiti teologo iti Kakristianuan. Bayat dagiti adu a siglo adut’ nangisuro a dagiti Judio naikeddengdan nga agsursor iti daga gapu iti panagbasolda ken Kristo, ket itan dagiti “agsursursor a Judio” saandanton nga agsursursor.
Bayat ti panagtultuloy ti panangipamaysa dagiti agdama a paspasamak idiay Makintengnga a Daya ti atension kadagiti tattao a Judio, naibangon dagiti saludsod maipapan kadagiti isyu a nabayagen a maipagpagarup a narisoten. Dagiti pay laeng kadi Judio ti pinili nga ili ti Dios? Mangipakpakita kadi ti Dios ti naisangsangayan a pabor kadagiti Judio?
Adu a siglon ti napalabas, imbaga ti Dios kadagiti Israelitas: “No umannugotkayo a napaypayso iti saok ket salimetmetanyo ti tulagko iti kasta dakayonto iti ipangpangrunak kadagiti amin a tattao, ta amin a daga kukuak. Ket dakayonto kaniak ti maysa a pagarian dagiti papadi ken maysa a nasantuan a nasion.” (Exodo 19:5, 6) Amin a nasnasion kukua ti Dios, ngem dagiti Israelitas mabalinda ti agbalin nga ipangpangrunana, a kamaudiananna agserbida kas papadi maigapu iti isuamin a sangatauan.
Ngem daytoy kadi a naisangsangayan a relasion iti Dios awan kondisionna? Saan! Kinuna ti Dios: “No umannugotkayo a napaypayso iti saok . . . iti kasta dakayonto ti ipangpangrunak.” Gapuna ti panagtultuloyda iti maysa a pinili a pannakirelasion iti Dios ket adda kondisionna, agpannuray iti panagtultuloyda a matalek kenkuana.
Nabileg nga Ilustrasion
Daytoy ket impaganetget dagiti paspasamak idi maikawalo a siglo K.K.P., bayat dagiti al-aldaw ni mammadto nga Oseas. Nupay nakaawatdan ti naisangsangayan a pabor kas pinili nga ili ti Dios, ti kaaduan kadagiti Israelitas binaybay-anda ti pudno a panagdayaw ken Jehova. Aniat’ tignay ni Jehova? “Siak awanen ti kaasik iti balay ti Israel, nga uray kaano diakto pakawanen ida. . . . Saankayo nga ilik ket saanakto a Diosyo.” (Oseas 1:6, 9) Gapuna, dagidiay apostata nga Israelitas saandanto nga agtalinaed iti pabor ti Dios. Ti laeng matalek a natda ti maadaanto iti pribilehio a maisubli ken makapadas manen kadagiti nadiosan a bendision.—Oseas 1:10.
Maitunos iti daytoy a padto, pinalubosan ti Dios dagiti Israelitas a makautibo babaen kadagiti kabusorda ket madadael ti temploda, isu a sibibileg a mangipakita ti pannakapukawda iti naanamongan a relasion kenkuana. Ti laeng matalek a natda kadagiti Israelitas (nga idi maaw-awagan Judio) ti nagsubli manipud pannakakautibo idi 537 K.K.P. ket imbangonda ti templo ni Jehova, a tagiragsakenda manen ti pabor ni Jehova kas ti pinili nga ilina.
Ti Laeng “Natda” ti Nagtalinaed a Matalek
Nupay kasta, kadagiti simmaruno a siglo, naraut dagiti Judio kadagiti impluensia ti pilosopia a Griego—kas iti Platoniko a doktrina iti saan nga ipapatay ti kararua—nga addaan iti makadidigra nga epekto iti panagdaydayawda. Dayta a panagdayaw pulos a saanton a maibatay laeng iti sursuro ni Moises ken dagiti Hebreo a mammadto.
Itultuloyto kadi ni Jehova a matmatan dagiti Judio kas ti ili a pinilina? Gaput’ mabigbigna nga adu manen ti nagapostata manipud iti di namulitan a panagdayaw ken Jehova, kinuna ni Jesus: “Ti pagarian ti Dios maikkatto kadakayo ket maitedto iti maysa a nasion a mangpataud kadagiti bungbungana.” (Mateo 21:43) Gaput’ saan a panangipangag iti pakdaar, intultuloy ti kaaduan ti apostata a dalanda ket dida inawat ni Jesus kas ti maysa a pinulotan ni Jehova. Gapuna, di nagbayag kalpasanna pinalubosan ti Dios a nadadael ti naibangon manen a templo, idi 70 K.P. (Mateo 23:37, 38) Daytoy kadi kaipapananna a din awaten ti Dios dagiti amin a Judio?
Kas inlawlawag ni Pablo, maysa a Judio nga apostol ni Kristo: “Saan a pinagtalaw ti Dios dagiti tattaona, isu a nailasinna idi. . . . Kasta met ngarud ita a panawen adda natidda a kas iti pannakapili gapu iti di kaikarian a kinamanangngaasi.” (Roma 11:2, 5) No kasano a mabalin nga adu ti maawis iti boda ngem mabalin a sumagmamano laeng ti tumabuno, ti Dios inawisna ti intero a nasion ti Judio iti naisangsangayan a pannakirelasion kenkuana, ngem ti laeng natda kadagitoy ti nangtaginayon iti dayta a naisangsangayan a kinasinged babaen iti kinamatalekda. Ti panagan-anus ti Dios ket pudno a panangiparangarang iti di kaikarian a kinamanangngaasi!
Nagbalin nga “Ilik” Dagidiay “Saanko nga Ili Idi”
Di nagbayag daytoy a matalek a natda a Judio naikaduadan kadagiti di-Judio nga agtarigagay nga agserbi iti Dios. Uray pay no dagiti inapoda awananda iti naisangsangayan a relasion kenkuana, itan situtuloken ni Jehova a mangawat kadagitoy a matalek a di-Judio kas ti ilina. Gaput’ mabigbigna daytoy, nagsurat ni Pablo: “Ket no ti Dios . . . inayabanna[tayo] saan laeng a kadagiti Judio no di ket kadagiti pay [di-Judio] a nasnasion, ania ngarud? Kas kunana pay iti Oseas: ‘Naganekto ti “ilik” dagidiay saanko nga ili idi’”—Roma 9:22-25.
Gapuna, agpadpada dagiti Judio ken di-Judio mabalinda ti agbalin a pinili nga ili ti Dios, nga addaan iti namnama nga agserbi kas papadi maigapu iti dadduma iti sangatauan. No saritaen ti maipapan kadagiti matelek a managdaydayaw kadagiti nadumaduma a nasion a nagtaudan, nagsurat ti Kristiano nga apostol a ni Pedro, maysa a Judio manipud pannakaipasngay: “Ngem dakayo ‘ti napili a kaputotan, ti naarian a kinapadi, nasantuan a nasion, ili nga ipangpangruna ti Dios’ . . . dakayo nga idi napalabas nga aldaw saankay nga umili, ngem ita dakay ti ili ti Dios.” (1 Pedro 2:9, 10) Daytoy ti “ili,” dagiti tattao nga addaan kadagiti nadiosan a kualidad, a kinuna ni Jesus a mangpataud kadagiti ‘bungbunga iti pagarian ti Dios’ ket iti kasta tagiragsakenna ti naisangsangayan a pannakirelasion ken Jehova.—Mateo 21:43.
Sapsapulen ti Dios ti pammati ken ti nalinteg a kababalin iti panangpilina kadagitoy mainanama a papadi, saan a ti naisangsangayan a nagtaudan a kaputotan. Kas napaliiw ni Pedro: “Ti Dios saan a mangidumduma, no di ket uray ania a nasion dagiti agbuteng ken agaramid ti kinalinteg makaay-ayoda kenkuana.”—Aramid 10:34, 35.
Gapuna, saanen a mangit-ited ti Dios ti naisangsangayan a pabor iti aniaman a tao a maibatay iti pannakaipasngayna. Ikkanna ti gundaway dagiti amin a tattao manipud amin a nasional a nagtaudan a mangibangon iti pannakirelasion kenkuana. Sapay koma ta ipakitatayo a tarigagayantayo ti agbalin nga ili ti Dios babaen iti pammatitayo ken kababalintayo.