Ti Padto ni Oseas Tulongannatayo a Makipagna iti Dios

“Magnadanto a sumurot ken Jehova.”​—OSEAS 11:10.

 1. Ania a simboliko a drama ti masarakan iti libro nga Oseas?

KAAY-AYOYO kadi dagiti drama nga addaan kadagiti makapainteres a karakter ken makapikapik nga estoria? Ti libro nga Oseas iti Biblia ket naglaon iti simboliko a drama.a Salaysayenna dagiti pasamak iti pamilia ni mammadto nga Oseas ken no kasano a mainaig dayta iti piguratibo a pannakiasawa ni Jehova iti nagkauna nga Israel babaen ti Mosaiko a Linteg ti tulag.

 2. Ania dagiti impormasion maipapan ken ni Oseas?

² Ti kasasaad mainaig iti daytoy a drama ket mabasa iti Oseas kapitulo 1. Mabalin nga agnanaed idi ni Oseas iti teritoria ti sangapulo-tribu a pagarian ti Israel (naawagan met kas Efraim, ti kangrunaan a tribuna.) Isu ket nagipadto kabayatan ti panagturay ti maudi a pito nga ari ti Israel ken ti panagturay da Ari Ozias, Jotam, Acaz, ken Ezekias iti Juda. (Oseas 1:1) No kasta, nagipadto ni Oseas iti di kumurang a 59 a tawen. Nupay ti libro a naipanagan kenkuana ket nakompleto di nagbayag kalpasan ti 745 K.K.P., agaplikar ti linaonna agingga ita, bayat a minilion ti magmagna iti dana a nadakamat iti daytoy a padto: “Magnadanto a sumurot ken Jehova.”​—Oseas 11:10.

No Ania ti Ipalgak ti Sumario

3, 4. Ilawlawagyo iti apagbiit no ania ti saklawen ti Oseas kapitulo 1 agingga 5.

³ Ti ababa a sumario ti Oseas kapitulo 1 agingga 5 pabilgenna ti determinasiontayo a makipagna iti Dios babaen ti panangipakita iti pammatitayo kenkuana ken panangsurot iti dana a mayannurot iti pagayatanna. Nupay dagiti umili iti pagarian ti Israel ket nakaaramid iti naespirituan a pannakikamalala, kaasian ida ti Dios no agbabawida. Nayanninaw dayta iti wagas ti panangtrato ni Oseas iti asawana a ni Gomer. Kalpasan nga impasngayna ti anakda ken ni Oseas, agparang a naaddaan ni Gomer iti dua a bastardo nga annak. Kaskasdi nga isu ket inakseptar ni Oseas, no kasano a sidadaan a kinaasian ni Jehova dagiti agbabbabawi nga Israelita.​—Oseas 1:1–3:5.

⁴ Adda legal a kaso ni Jehova maibusor iti Israel gapu ta iti dayta a daga awan ti masarakan a kinapudno, naayat a kinamanangngaasi, wenno pannakaammo iti Dios. Panungsungbatenna agpadpada ti idolatroso nga Israel ken ti nasubeg a pagarian ti Juda. Idi a ti ili ti Dios ket ‘nagpasar kadagiti nakaro a pakarigatan,’ binirokda ni Jehova.​—Oseas 4:1–5:15.

Mangrugi ti Drama

5, 6. (a) Kasano kasaknap ti pannakiabig iti sangapulo-tribu a pagarian ti Israel? (b) Apay a napateg kadatayo ti pakdaar a naipaay iti nagkauna nga Israel?

⁵ “Mapanka,” imbilin ti Dios ken ni Oseas, “mangalaka iti asawa ti pannakiabig ken iti annak ti pannakiabig, agsipud ta babaen iti pannakiabig di bumurong nga agbaw-ing ti daga manipud isusurot ken Jehova.” (Oseas 1:2) Kasano kasaknap ti pannakiabig iti daga ti Israel? Kuna ti salaysay: “[Dagiti umili iti sangapulo-tribu a pagarian] intawtaw ida ti mismo nga espiritu ti pannakiabig, ket babaen iti pannakiabig pimmanawda iti sidong ti Diosda. . . . Ti annakyo a babbai makiabigda ket dagiti bukodyo a manugang-a-babbai makikamalalada. . . . No maipapan kadagiti lallaki, suminada tapno makikaduada kadagiti balangkantis, ket agisakripisioda a kadua dagiti babbai a balangkantis iti templo.”​—Oseas 4:12-14.

⁶ Nasaknap ti pannakiabig iti Israel agpadpada iti pisikal ken naespirituan a wagas. Gapuna, ‘makikuenta’ ni Jehova maibusor kadagiti Israelita. (Oseas 1:4; 4:9) Napateg kadatayo dayta a pakdaar gapu ta makikuentanto ni Jehova kadagidiay makiramraman ita iti imoralidad ken narugit a panagdayaw. Ngem dagidiay makipagpagna iti Dios an-annurotenda dagiti pagalagadanna agpaay iti nadalus a panagdayaw ken ammoda nga “awan ti mannakiabig . . . nga addaan aniaman a tawid iti pagarian ti Kristo ken ti Dios.”​—Efeso 5:5; Santiago 1:27.

 7. Ania ti isimbolo ti pannakiasawa ni Oseas ken ni Gomer?

⁷ Idi a ni Oseas inasawana ni Gomer, awan duadua a birhen pay ti babai, ken maysa a matalek nga asawa idi ‘impasngayna ti anakda a lalaki.’ (Oseas 1:3) Kas nailadawan iti simboliko a drama, di nagbayag kalpasan a winayawayaanna dagiti Israelita idi 1513 K.K.P. manipud pannakaadipenda idiay Egipto, nakitulag wenno arigna a nakikontrata kadakuada ti Dios para iti nadalus a panagasawa. Babaen ti iyaannugotna iti tulag, inkari ti Israel nga isu ket agbalin a matalek ken ni Jehova, ‘ti asawana a makinkukua kenkuana.’ (Isaias 54:5) Wen, daytoy a piguratibo a pannakiasawa ti Israel iti Dios ket isimbolo ti nasin-aw a pannakiasawa ni Oseas ken ni Gomer. Ngem anian a nagbaliw dagiti bambanag!

 8. Kasano a timmaud ti sangapulo-tribu a pagarian ti Israel, ken ania ti makunayo maipapan iti panagdayawna?

⁸ Ti asawa ni Oseas “nagsikog iti sabali pay a tiempo ket nangipasngay iti anak a babai.” Dayta nga anak a babai ken maysa a sabali pay nga ubing ti nalabit a bunga ti pannakikamalala ni Gomer. (Oseas 1:6, 8) Gapu ta irepresentar ni Gomer ti Israel, nalabit iyimtuodyo, ‘Kasano a nakikamalala ti Israel?’ Idi 997 K.K.P., ti sangapulo kadagiti tribu ti Israel ket simmina manipud iti makin-abagatan a tribu ti Juda ken Benjamin. Ti panagdayaw iti urbon a baka ket naipasdek iti makin-amianan a sangapulo-tribu a pagarian ti Israel tapno dagiti umili saanda a mapan idiay Juda nga agdayaw ken ni Jehova iti templona idiay Jerusalem. Naigamer ti Israel iti panagdayaw iti didiosen a ni Baal, a napakuyogan iti kinalulok iti sekso.

 9. Kas naipadto iti Oseas 1:6, ania ti napasamak iti Israel?

⁹ Idi naipasngay ti agparang a bastardo a maikadua nga anak ni Gomer, kinuna ti Dios ken ni Oseas: “Panaganam iti Lo-ruhama [kaipapananna “Saan a Napakitaan iti Asi”], ta saanakton a mangipakita pay iti asi iti balay ti Israel, agsipud ta di bumurong nga ikkatekto ida.” (Oseas 1:6) ‘Inikkat ida’ ni Jehova idi a dagiti Asiriano kinautiboda dagiti Israelita idi 740 K.K.P. Nupay kasta, kinaasian ti Dios ti sangapulo-tribu a pagarian ti Juda ket insalakanna ida saan a babaen ti bai, kampilan, gubat, kabkabalio, wenno kumakabalio. (Oseas 1:7) Iti maysa a rabii idi 732 K.K.P., maysa laeng nga anghel ti nangpapatay iti 185,000 nga Asiriano a soldado a mangpangpangta iti kabesera a siudad ti Juda, ti Jerusalem.​—2 Ar-ari 19:35.

Ti Legal a Kaso ni Jehova Maibusor iti Israel

10. Ania ti iyilustrar ti pannakikamalala ni Gomer?

¹⁰ Ni Gomer pinanawanna ni Oseas ket nagbalin nga “asawa ti pannakiabig,” a nakikamalala iti sabali a lalaki. Daytoy ti mangyilustrar no kasano a simrek ti pagarian ti Israel iti maysa a napolitikaan a pannakialiansa kadagiti idolatroso a nasion ket rinugianna ti nagpannuray kadagitoy. Imbes a ni Jehova ti bigbigen ti Israel a nangipaay kadagiti material a kinarang-ayna, matmatanna ketdi a naggapu amin dagita kadagiti didiosen dagita a nasion ket winaswasna ti pannakiasawana iti Dios babaen ti pannakiramanna iti palso a panagdayaw. Di pakasdaawan nga adda legal a kaso ni Jehova maibusor iti nasion a nakikamalala iti naespirituan!​—Oseas 1:2; 2:2, 12, 13.

11. Ania ti napasamak iti Linteg ti tulag idi impalubos ni Jehova a maidestiero ti Israel ken Juda?

¹¹ Ania ti napasaran ti Israel gapu iti panangpanawna iti Asawa a Makinkukua kenkuana? Ti Dios ‘impanna ti Israel idiay let-ang’ ti Babilonia, ti nasion a nangparmek iti Asiria, a nakaidestieruan dagiti Israelita idi 740 K.K.P. (Oseas 2:14) Gapuna, idi pinagpatingga ni Jehova ti 10-tribu a pagarian, saanna a winaswas ti tulag ti pannakiasawana iti orihinal a 12 a tribu ti nasion ti Israel. Kinapudnona, idi a ti Dios impalubosna kadagiti taga-Babilonia a dadaelenda ti Jerusalem idi 607 K.K.P., dina winaswas ti Mosaiko a Linteg ti tulag nga impasdekna idi isu ket piguratibo a nakiasawa iti 12 a tribu ti Israel. Sa laeng nawaswas dayta kalpasan a dagiti Judio a lider inlaksidda ni Jesu-Kristo ken insayangkatda ti pannakapapatayna idi 33 K.P.​—Colosas 2:14.

Binalakadan ni Jehova ti Israel

12, 13. Ania ti anag ti Oseas 2:6-8, ken kasano nga agaplikar iti Israel dagita a sasao?

¹² Binalakadan ni Jehova ti Israel ‘nga iwaksina ti pannakiabigna,’ ngem tinarigagayanna latta ti sumurot kadagidiay sidederrep a mangay-ayat kenkuana. (Oseas 2:2, 5) “Gapuna,” kinuna ni Jehova, “adtoy aladak ti dalanmo iti sisiit; ket mangibuntonakto iti bato a pader maibusor kenkuana, tapno saannanto a masarakan dagiti bukodna a dalan. Ket pudno a kamatennanto dagiti naderrep a kaayan-ayatna, ngem saannanto a makamakam ida; ket sigurado a sapulennanto ida, ngem saannanto a masarakan ida. Ket kasapulan a kunaenna, ‘Kayatko ti mapan ket agsubliak iti asawak, daydiay immuna, ta naim-imbagak iti daydi a tiempo ngem ita.’ Ngem isu saanna a nabigbig a siak ti nangted kenkuana iti bukbukel ken iti nasam-it nga arak ken iti lana, ket pinaaduk kenkuana ti mismo a pirak, ken ti balitok, nga inusarda maipaay ken Baal [wenno, “inaramidda a ladawan ni Baal,” footnote ti Reference Bible].”​—Oseas 2:6-8.

¹³ Nupay nagkiddaw ti Israel iti tulong kadagiti nasion a “naderrep a kaayan-ayatna,” awan kadakuada ti nakatulong kenkuana. Isu ket kasla nakubong iti di mastrek a kasamekan, ket dida matulongan. Kalpasan ti tallo a tawen a pananglakub dagiti Asiriano, narpuog idi 740 K.K.P. ti Samaria, ti kabesera a siudadna, ket saanen a nabangon pay ti sangapulo-tribu a pagarian. Sumagmamano laeng nga indibidual kadagiti nakautibo nga Israelita ti nakabigbig no kasano kasayaat dagiti bambanag idi agserserbi pay laeng ken ni Jehova dagiti ammada. Inlaksid dagitoy a natda ti panagdayaw ken ni Baal ket nagsublida iti relasion a nakitulaganda ken ni Jehova.

Panangsukimat Manen iti Drama

14. Kasano a naisubli ni Oseas ti relasionda ken ni Gomer kas agassawa?

¹⁴ Tapno naan-anay a matarusantayo ti pakainaigan dagiti pasamak iti pamilia ni Oseas ken ti relasion ti Israel ken ni Jehova, usigentayo dagitoy a sasao: “Kinuna kaniak ni Jehova: ‘Mapanka iti maminsan pay, mangayatka iti babai nga inayat ti maysa a kadua ken makikamkamalala.’” (Oseas 3:1) Immannugot ni Oseas iti dayta a bilin babaen ti panangsakana ken ni Gomer manipud iti lalaki a pakidendennaanna. Kalpasanna, siiinget a binilin ni Oseas ti asawana: “Iti adu nga aldaw agnaedkanto a kas kukuak. Dika makiabig, ket dika agbalin a kukua ti sabali a lalaki.” (Oseas 3:2, 3) Impangag ni Gomer ti disiplina, ket nakisinnublianan ni Oseas iti asawana. Kasano nga agaplikar dayta iti pannakilangen ti Dios kadagiti umili ti Israel ken Juda?

15, 16. (a) Iti sidong dagiti ania a kasasaad a ti nadisiplina a nasion ti Dios magun-odda ti asina? (b) Kasano a natungpal ti Oseas 2:18?

¹⁵ Bayat ti pannakakautibo ti Israel ken Juda idiay Babilonia, inaramat ti Dios dagiti propetana tapno ‘kasaona ida iti pusoda.’ Tapno magun-odda ti asi ti Dios, nasken nga ipakita dagiti adipenna nga agbabbabawida ken agsublida iti Asawa a Makinkukua kadakuada, no kasano a nakisinnublianan ni Gomer iti asawana. Iti kasta, iruar ni Jehova ti nadisiplina nga arig asawana a nasion manipud iti “let-ang” ti Babilonia ket isublina ida idiay Juda ken Jerusalem. (Oseas 2:14, 15) Tinungpalna dayta a kari idi 537 K.K.P.

¹⁶ Tinungpal met ti Dios daytoy a kari: “Mamatalgedakto iti tulag iti dayta nga aldaw mainaig iti atap nga animal ti tay-ak ken iti agtaytayab a parsua iti langlangit ken iti agkarkarayam a banag iti daga, ket ti bai ken ti kampilan ken gubat dadaelekto manipud iti daga, ket pagiddaekto ida a sitatalged.” (Oseas 2:18) Dagiti natda a Judio a nagsubli iti daga a nakayanakanda nagbiagda a sitatalged, nga awan ti rumbeng a pagbutnganda kadagiti animal. Adda met kaitungpalan daytoy a padto idi 1919 K.P., idi a ti natda ti naespirituan nga Israel ket nawayawayaan manipud “Babilonia a Dakkel,” ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion. Sitatalged nga agbibiagda ita iti naespirituan a paraiso agraman dagiti kakaduada, nga addaan iti namnama a biag nga agnanayon ditoy daga. Awan kadagitoy a pudno a Kristiano ti addaan kadagiti inaanimal a kababalin.​—Apocalipsis 14:8; Isaias 11:6-9; Galacia 6:16.

Ipapusoyo Dagiti Leksion

17-19. (a) Ania dagiti galad ti Dios a maidagdagadag a tuladentayo? (b) Ania koma ti epektona kadatayo ti kinamanangngaasi ken kinamannakipagrikna ni Jehova?

¹⁷ Naasi ken mannakipagrikna ti Dios, ket kastatayo koma. Dayta ti maysa a leksion nga isuro dagiti umuna a kapitulo ti Oseas. (Oseas 1:6, 7; 2:23) Ti kinamasindadaan ti Dios a mangipakita iti asi kadagiti agbabbabawi nga Israelita ket maitunos iti naipaltiing a proverbio: “Daydiay mangabbong kadagiti salungasingna saanto nga agballigi, ngem daydiay mangipudno ken mangpanaw kadakuada maipakitaanto iti asi.” (Proverbio 28:13) Makaliwliwa met kadagiti agbabbabawi a nakabasol dagitoy a sasao ti salmista: “Dagiti sakripisio iti Dios ket maysa a naupay nga espiritu; ti puso a nadunor ken naidagel, O Dios, saanmonto nga umsien.”​—Salmo 51:17.

¹⁸ Ti padto ni Oseas itampokna ti kinamannakipagrikna ken kinamanangngaasi ti Dios a pagdaydayawantayo. Uray no sumiasi ti dadduma manipud kadagiti nalinteg a danana, mabalinda ti agbabawi ken agsubli kenkuana. No kasta ti aramidenda, awaten ida ni Jehova. Pinakitaanna iti asi dagiti nagbabawi a kameng ti nasion ti Israel, a nakiasawaanna iti piguratibo a pamay-an. Nupay nagsukirda ken ni Jehova ken ‘pinasakitanda Daydiay Santo ti Israel, isu ket naasi ken linaglagipna nga isuda lasagda.’ (Salmo 78:38-41) Ti kasta a kinamanangngaasi rumbeng a tignayennatayo nga agtultuloy a makipagna iti mannakipagrikna a Diostayo, ni Jehova.

¹⁹ Uray pay no nasaknap idiay Israel dagiti basol a kas iti panangpapatay, panagtakaw, ken pannakikamalala, ‘nakisarita ni Jehova iti puso’ dayta a nasion. (Oseas 2:14; 4:2) Matukay met koma ti pusotayo ken mapatibker koma ti personal a relasiontayo ken ni Jehova bayat nga ut-utobentayo ti kinamanangngaasi ken kinamannakipagriknana. Iyimtuodtayo ngarud iti bagitayo: ‘Kasano nga ad-adda a matuladko ti kinamanangngaasi ken kinamannakipagrikna ni Jehova no iti pannakilangenko kadagiti dadduma? No dumawat iti pammakawan ti maysa a pada a Kristiano a nangpasakit kaniak, sidadaanak kadi a mangpakawan kas iti Dios?’​—Salmo 86:5.

20. Mangted iti pagarigan a mangipakita a rumbeng nga agtalektayo iti namnama nga inted ti Dios.

²⁰ Mangted ti Dios iti pudno a namnama. Kas pagarigan, inkarina: “Itdekto kenkuana . . . ti nababa a tanap ti Acor kas pagserkan nga agturong iti namnama.” (Oseas 2:15) Ti nagkauna nga organisasion nga arig asawa ni Jehova ket naaddaan iti namnama a maisubli iti daga a nakayanakanna, a pakasarakan iti “tanap ti Acor.” Ti pannakatungpal dayta a padto idi 537 K.K.P. ket mangted kadatayo iti natalged a rason nga agrag-o iti sigurado a namnama nga inkari kadatayo ni Jehova.

21. Ania ti paset ti pannakaammo no iti pannakipagnatayo iti Dios?

²¹ Tapno makapagtultuloy a makipagna iti Dios, kasapulan nga itultuloytayo ti gumun-od iti pannakaammo maipapan kenkuana ken iyaplikartayo dayta iti biagtayo. Saan a nanggun-od ti Israel iti pannakaammo maipapan ken ni Jehova. (Oseas 4:1, 6) Kaskasdi, adda dagidiay nangipateg kadagiti sursuro ti Dios, a nagtignayda maitunos iti dayta, ket sibabaknang a nabendisionanda. Ni Oseas ti maysa kadakuada. Kasta met dagiti 7,000 a di nagrukbab ken ni Baal idi kaaldawan ni Elias. (1 Ar-ari 19:18; Roma 11:1-4) Ti apresasiontayo kadagiti instruksion ti Dios ket tumulong kadatayo a makapagtultuloy a makipagna iti Dios.​—Salmo 119:66; Isaias 30:20, 21.

22. Ania ti rumbeng a panangmatmattayo iti apostasia?

²² Namnamaen ni Jehova a dagiti mangidadaulo iti ilina laksidenda ti apostasia. Kuna ti Oseas 5:1: “Denggenyo daytoy, O papadi, ket ipangagyo, O balay ti Israel, ket dakayo, O balay ti ari, umimdengkayo, ta ti panangukom adda pakainaiganna kadakayo; agsipud ta maysa a silo ti nagbalinanyo iti Mizpa ken kas maysa nga iket a naiwayat iti Tabor.” Dagiti apostata a lider ket arigna a maysa silo ken iket kadagiti Israelita, a nanggargari kadakuada a makiraman iti idolatria. Ti Bantay Tabor ken ti lugar a naawagan Mizpa ket nalabit a sentro ti kasta a palso a panagdayaw.

23. Kasano a nakagunggona kadakayo ti panagadaltayo iti Oseas kapitulo 1 agingga 5?

²³ Babaen ti padto ni Oseas, nakitatayo a maysa a manangngaasi a Dios ni Jehova, a mangipaay iti namnama ken mangbendision kadagidiay mangyaplikar iti instruksionna ken mangilaksid iti apostasia. Kas kadagiti nagbabawi nga Israelita idi umuna a panawen, masapul a birokentayo ni Jehova ken kanayon nga ikagumaantayo nga aramiden dagiti makaay-ayo kenkuana. (Oseas 5:15) No aramidentayo dayta, naimbag ti apitentayo ken matagiragsaktayo ti awan kaaspingna a rag-o ken talna a sagsagrapen dagiti amin a simamatalek a makipagpagna iti Dios.​—Salmo 100:2; Filipos 4:6, 7.

[Footnote]

Ania ti Sungbatyo?

• Ania ti isimbolo ti pannakiasawa ni Oseas ken ni Gomer?

• Apay nga adda legal a kaso ni Jehova maibusor iti Israel?

• Ania ti nagustuanyo a leksion iti Oseas kapitulo 1 agingga 5?

[Ladawan iti panid 18]

Ammoyo kadi no asino ti irepresentar ti asawa ni Oseas?

[Ladawan iti panid 19]

Dagiti Asiriano pinarmekda dagiti umili ti Samaria idi 740 K.K.P.

[Ladawan iti panid 20]

Nagsubli ti naragsak nga ili iti daga a nakayanakanda