ABONG-ABONG

Paglinongan a naaramid iti sangsanga ken bulbulong ti kayo, no dadduma adda datarna a kayo a nangatngato ngem iti daga; iti Hebreo, suk·kahʹ (sokh iti Un 2:6), ket iti Griego, ske·neʹ. (Ara 15:16) Bayat ti tinawen a Piesta dagiti Abong-abong idiay Jerusalem, naibangon dagiti abong-abong kadagiti tuktok ti balay, kadagiti paraangan, kadagiti publiko a plasa, uray pay kadagiti arubayan ti templo, ken kadagiti dalan iti asideg ti Jerusalem. Ti sangsanga dagiti kayo ti alamo, olibo, ken lana kasta met ti bulbulong ti palma ken ti nabanglo nga arrayan naaramat iti panagibangon kadagita. Mangipalagip daytoy iti Israel a pinagnaed ida ni Jehova kadagiti abong-abong idi inruarna ida manipud Egipto.​—Le 23:34, 40-43; Ne 8:15; kitaenyo ti PIESTA DAGITI ABONG-ABONG.

Naaramat met dagiti abong-abong iti adu a praktikal a panggep. Nagaramid ni Jacob kadagiti abong-abong a pangilinonganna iti pangenna, ket inyawagna iti dayta a disso ti nagan a Succot, kaipapananna “Dagiti Abong-abong.” (Ge 33:17) Dagiti abong-abong inaramat idi dagiti buyot iti tay-ak, nangnangruna dagiti opisial.​—1Ar 20:12, 16.

Ti maysa nga abong-abong, wenno kalapaw, masansan a naibangon iti kaubasan wenno iti katengngaan ti maysa a talon tapno adda paglinongan ti managwanawan manipud nabara nga init bayat nga agbambantay maibusor kadagiti mannanakaw wenno an-animal. (Isa 1:8) Sadiay a dagiti agan-ani tinagiragsakda dagiti pangaldawda iti linong ken nakamenosda iti tiempo a napukaw koma iti ipapanaw manipud talon. Ti napuskol pannakayatepna a bulbulong linapdanda a matuduan dagidiay adda iti sirokna. (Isa 4:6) Inyaramidan ni Jonas ti bagina iti kasta nga abong-abong tapno isu salakniban dayta manipud iti init bayat nga inur-urayna a makita ti pagbalinan ti Nineve, a maibusor iti dayta isu nagipadto.​—Jon 4:5.

Dagiti Piguratibo nga Usar. Iyilustrar ni Isaias ti langalang a kasasaad ti Jerusalem kadagiti mata ni Jehova, nga iyaspingna dayta iti maysa nga abong-abong iti kaubasan, a maisupadi iti aduan umili, nabileg a siudad. (Isa 1:8) Iladawan ni Jehova ti bagina kas agnanaed iti abong-abong nga ul-ulep no temporario a bumaba ditoy daga manipud langit. Sadiay nga aglemlemmeng ti nadaeg a kinamannakabalin-amin, ket manipud sadiay agkerraad dagiti gurruod. (Sal 18:9, 11; 2Sm 22:10, 12; Job 36:29) Ti lugar a paglemmengan maipaay kadagidiay agtaltalek ken Jehova iyarig ni David iti ‘abong-abong’ ni Jehova.​—Sal 31:20.

Tukoyen ni Amos ti panangibangon manen iti “narba nga abong-abong ni David.” (Am 9:11) Ni Jehova nagkari ken David a ti pagarian ni David natibkerto agingga iti tiempo a di nakedngan. Maipapan iti pannakaduprak ti pagarian ti Juda ken ti maudi nga arina a ni Zedekias iti linia ni David, napaltiingan ni Ezequiel a mangipadto: “Rebbek, rebbek, rebbek ti pangaramidakto iti dayta. No maipapan met iti daytoy, sigurado nga awanto ti agtagikua iti dayta agingga nga umay daydiay addaan iti legal a kalintegan, ket itedkonto dayta kenkuana.” (Eze 21:27) Manipud iti daytoy a tiempo awanen ti ari manipud linia ni David a nagsaad iti “trono ni Jehova” idiay Jerusalem. (1Cr 29:23) Ngem ni Pedro idi aldaw ti Pentecostes, 33 K.P., impatuldona a ni Jesu-Kristo ket manipud linia ni David ken isu ti pudpudno a sinao ti Dios kas permanente nga Ari. Pinakaammuan ni Pedro dagiti Judio a naguummong idiay Jerusalem nga, iti tiempoda, ni Jehova imbangonna ni Jesus ket pinagbalinna agpadpada nga Apo ken Kristo. (Ara 2:29-36) Idi agangay, inyaplikar ni adalan a Santiago ti padto ni Amos kas madama idi a matungtungpal iti pannakaummong dagiti adalan ni Kristo (dagiti agtawid iti Pagarian) agpadpada manipud kadagiti Judio ken iti Gentil a nasnasion.​—Ara 15:14-18; Ro 8:17.