Situtured nga Ipakaammoyo ti Sao ti Dios

“Mapanka, agipadtoka iti ilik.”​—AMOS 7:15.

1, 2. Asino ni Amos, ken ania ti ibaga ti Biblia maipapan kenkuana?

BAYAT a mangaskasaba ti maysa a saksi ni Jehova, maysa a padi ti nangkompronta kenkuana. Imbugkaw ti padi: ‘Isardengmo ti mangasaba! Pumanawka ditoy!’ Ania ti inaramid dayta a saksi? Timmulok ngata iti kalikagum ti padi, wenno intultuloyna a situtured nga impakaammo ti sao ti Dios? Maammuam ti sungbatna gapu ta inrekord dayta a saksi dagiti kapadasanna iti maysa libro a nainagan kenkuana. Isu ti Amos a libro ti Biblia. Ngem sakbay a pagsasaritaantayo dayta a kapadasanna iti padi, usigentayo ti sumagmamano nga impormasion maipapan iti nalikudan ni Amos.

² Asino ni Amos? Kaano ken sadino ti nagbiaganna? Masarakantayo ti sungbat dagita a saludsod iti Amos 1:1, a pakabasaan iti kastoy: “Ti sasao ni Amos, nga adda idi kadagiti agtartaraken iti karnero manipud Tecoa, . . . idi kaaldawan ni Ozias nga ari ti Juda ken idi kaaldawan ni Jeroboam nga anak ni Joas, ti ari ti Israel.” Agnanaed ni Amos iti Juda. Ti ilina ket Tecoa, 16 a kilometro iti abagatan ti Jerusalem. Nagbiag iti arinunos ti maikasiam a siglo K.K.P. bayat ti panagturay ni Ari Ozias iti Juda ken ni Jeroboam II nga ari ti sangapulo a tribu a pagarian ti Israel. Agtartaraken idi ni Amos kadagiti karnero. Kinapudnona, kuna ti Amos 7:14 nga isu ket saan laeng a “pumapastor” no di ket “agkedkeddel kadagiti higos ti kaykayo a sikomoro.” Gapuna, adda paset ti tawen a mangged ni Amos. Keddelen, wenno tudokenna, dagiti bunga ti higos tapno naparpartak ti panagluomda. Makabannog dayta a trabaho.

“Mapanka, Agipadtoka”

 3. Kasano a makatulong ti panangadal maipapan ken ni Amos no mariknatayo a saantay a kualipikado a mangasaba?

³ Sipaprangka a kinuna ni Amos: “Saanak a mammadto, wenno uray anak ti mammadto.” (Amos 7:14) Saan a nayanak a mammadto ni Amos ken saan met a nasanay nga agbalin a mammadto. Ngem kadagiti amin a mammadto iti Juda, ni Amos ti pinili ni Jehova a mangibanag iti trabaho ti Dios. Iti daydi a tiempo, saan a nangpili ti Dios iti maysa a nabileg nga ari, de-adal a padi, wenno nabaknang a panguluen. Mangted dayta kadatayo iti makaliwliwa a leksion. Mabalin a nanumo ti takdertayo iti komunidad wenno nababa ti adaltayo. Ngem dayta kadi ti mangiparikna kadatayo a saantay a kualipikado a mangikasaba iti sao ti Dios? Saan koma! Kabalannatayo ni Jehova a mangipakaammo iti mensahena​—uray kadagiti narigat a teritoria. Yantangay kasta ti inaramid a mismo ni Jehova ken ni Amos, amin nga agtarigagay a mangipakaammo a situtured iti sao ti Dios ti makasursuro no usigenda ti ulidan nga impasdek ti maingel a mammadto.

 4. Apay a narigat ti annongen ni Amos nga agipadto idiay Israel?

⁴ Imbilin ni Jehova ken ni Amos: “Mapanka, agipadtoka iti ilik nga Israel.” (Amos 7:15) Narigat dayta nga annongen. Kadagidi a panawen, ti sangapulo a tribu a pagarian ti Israel ket natalna, natalged, ken naruay iti material. Adu ti addaan ‘kadagiti balay a pagnaedan iti kalam-ekna’ agraman ‘dagiti balay a pagnaedan iti kalgaw’ a naaramid kadagiti nangingina a “tinikapan a bato,” saan ket a basta naaramid kadagiti ordinario a pitak a ladrilio. Dadduma ti addaan kadagiti elegante nga alikamen a nadisenioan iti marfil ken nangtagiragsak kadagiti arak manipud “kadagiti makaay-ayo a kaubasan.” (Amos 3:15; 5:11) Kas resultana, adu a tattao ti nagpampamayan. Kinapudnona, ti teritoria a nakaibaonan ni Amos ket mabalin nga umasping kadagiti pangaskasabaan ti dadduma kadatayo ita.

 5. Aniada a di nainkalintegan a bambanag ti ar-aramiden ti dadduma nga Israelita?

⁵ Saan a dakes a maaddaan dagiti Israelita kadagiti material a sanikua. Nupay kasta, dadduma nga Israelita ti bimmaknang babaen dagiti kinukusit a pamay-an. Dagiti nabaknang ‘sasaurenda dagidiay nanumo’ ken ‘ilupitlupitda dagidiay napanglaw.’ (Amos 4:1) Nagkukumplot dagiti naimpluensia a negosiante, ukom, ken papadi iti panangsamsam kadagiti napanglaw. Sublianantayo daydi a panawen ket kitaentayo no ania ti ar-aramiden dagitoy a tattao.

Nalabsing ti Linteg ti Dios

 6. Kasano a dagiti negosiante nga Israelita ginundawayanda dagiti dadduma?

⁶ Umuna a pasiarentayo ti plasa. Sadiay, dagiti suitik a negosiante ‘pabassitenda ti efa’ ken ‘padakkelenda ti siklo,’ aglakoda pay kadagiti ‘basura’ a bukbukel. (Amos 8:5, 6) Dagiti negosiante saurenda dagiti aggatgatang babaen ti di umiso a timbang, nangato unay a presio, ken nababa ti kalidadna a produkto. Gapu ta dagiti negosiante gunggundawayanda dagiti napanglaw agingga a maibus ti kuartada, mapilitan dagiti napanglaw a mangilako iti bagida kas ad-adipen. Kalpasanna, gatangen ida dagiti negosiante “iti gatad ti sangaparis a palloka.” (Amos 8:6) Rabakenyo! Dagidi a naagum a negosiante matmatanda dagiti padada nga Israelita kas aggatad iti maysa laeng a palloka! Anian a panangipababa iti dayaw dagiti agkasapulan, ken anian a nalabes a pananglabsing iti Linteg ti Dios! Kaskasdi, dagidi met laeng a negosiante ngilinenda “ti sabbath.” (Amos 8:5) Wen, pammarang laeng ti kinarelihiosoda.

 7. Apay a nabaelan dagiti negosiante nga Israelita a labsingen ti Linteg ti Dios?

⁷ Apay a saan a nadusa dagidi a negosiante idinto ta linabsingda ti Linteg ti Dios, a nangibilin: “Masapul nga ayatem ti padam a tao a kas iti bagim”? (Levitico 19:18) Kakumplotda ngamin dagiti ukom​—dagidiay rumbeng koma a mangipaulog iti Linteg. Iti ruangan ti siudad, a pangtamingan kadagiti legal a kaso, ‘nangala dagiti ukom iti pasuksok a kuarta ken inwalinda dagiti napanglaw a tattao.’ Imbes a salaknibanda dagiti napanglaw, liniputanda ida kasukat ti pasuksok. (Amos 5:10, 12) Uray ngarud dagiti ukom inyaleng-alengda ti Linteg ti Dios.

 8. Iti ania nga aramid a nagimbubulsek dagiti nadangkes a papadi?

⁸ Kabayatanna, ania ti ar-aramiden dagiti papadi ti Israel? Tapno maammuantayo, umakartayo iti sabali a lugar. Kitaenyo no ania a basbasol ti pinanuynoyan dagiti papadi “iti balay ti didiosda”! Babaen ken ni Amos, kinuna ti Dios: “Maysa a lalaki ken ti bukodna nga ama napanda iti isu met laeng a babai, iti panggep a panangtabbaaw iti nasantuan a naganko.” (Amos 2:7, 8) Agasenyo! Agama nga Israelita ti nakikamalala iti maymaysa a balangkantis iti templo. Ngem nagimbubulsek dagidi a nadangkes a papadi kadagiti kasta nga imoralidad!​—Levitico 19:29; Deuteronomio 5:18; 23:17.

9, 10. Ania dagiti sagudayen ti Linteg ti Dios a linabsing dagiti Israelita, ken ania ti kaaspingna iti kaaldawantayo?

⁹ Iti panangtukoyna iti dadduma pay a dakes nga aramid, kinuna ni Jehova: “Kadagiti kawes a naagaw kas tani iyunnatda ti bagbagida iti sibay ti tunggal altar; ket ti arak dagidiay napagmulta inumenda iti balay ti didiosda.” (Amos 2:8) Wen, dagiti papadi ken tattao iti pangkaaduan inyaleng-alengda met ti linteg a nairekord iti Exodo 22:26, 27, nga agkuna a masapul a maipulang ti maysa a kawes a naagaw kas tani sakbay a rumabii. Imbes ketdi, pinagap-apda dayta bayat a nagragragsak ken nagiinumda iti saklang dagiti didiosen. Ken babaen kadagiti multa a nakikilda kadagiti napanglaw, gimmatangda kadagiti arak nga ininumda kadagiti palso a narelihiosuan a piesta. Anian a pannakaiwawada manipud iti nasin-aw a panagdayaw!

¹⁰ Awan babain a linabsing dagiti Israelita ti dua a kangrunaan a bilin ti Linteg​—ti panagayat ken ni Jehova ken ti panagayat kadagiti pada a tao. Gapuna, ti Dios imbaonna ni Amos a mangkondenar kadakuada gapu ta saanda a nagtalinaed a matalek. Dagiti nasion iti lubong ita, agraman dagiti kameng ti Kakristianuan, iyan-anninawda ti nalulok a kasasaad ti nagkauna nga Israel. Nupay nasaliwanwan ti biag ti dadduma, adda dagidiay pimmanglaw ken nalpay gapu kadagiti imoral nga aramid dagiti saan a mapagpiaran a lider ti dadakkel a negosio, politika, ken palso a relihion. Ngem maseknan ni Jehova kadagidiay agsagsagaba ken natignay a mangbirok kenkuana. Gapuna, impaannongna kadagiti agdama nga adipenna ti trabaho nga inaramid idi ni Amos​—ti situtured a panangikasaba iti saona.

11. Ania ti maadaltayo iti ulidan ni Amos?

¹¹ Gapu kadagiti pagpadaan ti trabahotayo ken ti trabaho ni Amos, dakkel ti maadaltayo no usigentayo ti ulidanna. Kinapudnona, ipakita kadatayo ni Amos (1) no ania ti nasken nga ikasabatayo, (2) no kasanotayo a mangasaba, ken (3) no apay a di mapasardeng dagiti bumusbusor ti trabahotayo a panangasaba. Saggaysaentayo nga usigen dagitoy a punto.

No Kasanotayo a Matulad ni Amos

12, 13. Kasano nga impakita ni Jehova nga isu ket saan a naay-ayo kadagiti Israelita, ken ania ti reaksionda?

¹² Kas Saksi ni Jehova, naipamaysa ti Nakristianuan a ministeriotayo iti panangikasaba iti Pagarian ken panagaramid iti adalan. (Mateo 28:19, 20; Marcos 13:10) Nupay kasta, ipakaammotayo met uray dagiti pakdaar ti Dios, no kasano a ni Amos indeklarana ti panangukom ni Jehova kadagiti nadangkes. Kas pagarigan, ipakita ti Amos 4:6-11 a maulit-ulit nga imbatad ni Jehova ti pannakadismayana iti Israel. Pinagbalinna a ‘nakirang ti tinapay’ dagiti tattao, ‘impaidamna kadakuada ti bayakabak,’ sinaplitna ida iti “pannakakset ken buot,” ken imbaonna kadakuada ti maysa nga “angol.” Nagbabawi ngata ti Israel gapu kadagita? “Dikay nagsubli kaniak,” kinuna ti Dios. Kinapudnona, dagiti Israelita maulit-ulit nga inlaksidda ti Dios.

¹³ Dinusa ni Jehova dagiti saan a nagbabawi nga Israelita. Ngem immawatda pay nga umuna iti naimpadtuan a pakdaar. Maitunos iti dayta, kinuna ti Dios: “Ti Soberano nga Apo Jehova saanto nga agaramid iti maysa a banag malaksid no impalgakna ti kompidensial a banagna kadagiti adipenna a mammadto.” (Amos 3:7) Impalgak ti Dios ken ni Noe nga adda dumteng a Layus ket binilinna daytoy a mangpakdaar. Umasping iti dayta, imbilin ni Jehova a mangipaay ni Amos iti maudi a pakdaar. Makapaladingit ta inyaleng-aleng ti Israel dayta a mensahe ti Dios ket dida nakaaramid iti umiso a tignay.

14. Ania dagiti nagpadaan ti panawen ni Amos ken ti kaaldawantayo?

¹⁴ Awan duadua nga umanamongkayo nga adda nakadkadlaw a nagpadaan ti panawen ni Amos ken ti kaaldawantayo. Impadto ni Jesus a mapasamakto ti nakaad-adu a didigra iti panawen ti panungpalan. Impadtona met ti maysa a sangalubongan a trabaho a panangasaba. (Mateo 24:3-14) Ngem kas idi kaaldawan ni Amos, kaaduan a tattao ita ti saan a mangikankano kadagiti pagilasinan dagiti panawen ken iti mensahe ti Pagarian. Mapasarandanto dagiti linak-am dagiti saan a nagbabawi nga Israelita. Pinakdaaran ida ni Jehova: “Agsaganaka a sumabet iti Diosmo.” (Amos 4:12) Nasabetda ti Dios idi dimteng kadakuada ti panangukomna idi pinarmek ida ti Asiria. Iti kaaldawantayo, daytoy a dakes a lubong ‘sabtenna ti Dios’ inton Armagedon. (Apocalipsis 16:14, 16) Ngem bayat nga agan-anus ni Jehova, idagadagtayo iti adu a tattao agingga iti kabaelantayo: “Birokenyo ni Jehova, ket agtultuloykayo nga agbiag.”​—Amos 5:6.

Panangsango iti Ibubusor kas iti Inaramid ni Amos

15-17. (a) Asino ni Amazias, ken ania ti reaksionna kadagiti proklamasion ni Amos? (b) Ania dagiti pammabasol ni Amazias maibusor ken Amos?

¹⁵ Matuladtayo ni Amos saan laeng nga iti ikaskasabatayo no di ket no kasanotayo a mangasaba. Naitampok dayta iti kapitulo 7, a pakabasaantayo maipapan iti padi a nadakamat iti rugrugi daytoy nga artikulo. Isu ni “Amazias a padi ti Bethel.” (Amos 7:10) Ti siudad ti Bethel ket sentro ti apostata a relihion ti Israel, a pakairamanan ti panagdayaw iti urbon a baka. Ni Amazias ti padi iti relihion ti Estado. Ania ti reaksionna kadagiti maingel a proklamasion ni Amos?

¹⁶ Kinuna ni Amazias ken ni Amos: “O managsirmata, mapanka, agtarayka a mapan iti daga ti Juda, ket sadiay manganka iti tinapay, ket sadiay agipadtoka. Ngem idiay Bethel masapul a saankan a mangaramid iti kanayonan pay a panagipadto, ta isu ti santuario ti ari ken isu ti balay ti pagarian.” (Amos 7:12, 13) No an-anagen, kas man la kunkuna ni Amazias: ‘Agawidkan! Adda relihionmin.’ Sinugsuganna ti gobierno tapno pasardengenda dagiti aktibidad ni Amos, idi a kinunana ken ni Ari Jeroboam II: “Ni Amos nakikumplot a maibusor kenka iti mismo nga uneg ti balay ti Israel.” (Amos 7:10) Wen, ni Amazias inakusaranna ni Amos iti panangliput iti gobierno! Kinunana iti ari: “Daytoy ti kinuna ni Amos, ‘Babaen ti kampilan matayto ni Jeroboam; ket no maipapan iti Israel, di bumurong a maidestieronto manipud bukodna a daga.’”​—Amos 7:11.

¹⁷ Babaen kadagita a sasao, nangparbo ni Amazias iti tallo a mangirubo a sasao. Kinunana: “Daytoy ti kinuna ni Amos.” Ngem awan a pulos ti imbaga ni Amos nga isu ti gubuayan ti padto. Imbes ketdi, kanayon nga ibagana: “Daytoy ti kinuna ni Jehova.” (Amos 1:3) Naakusaran met ni Amos a nagkuna kano iti kastoy: “Babaen ti kampilan matayto ni Jeroboam.” Ngem kas nairekord iti Amos 7:9, impadto ni Amos: “Tumakderakto [ni Jehova] a bumusor iti balay ni Jeroboam buyogen ti kampilan.” Impakpakauna ti Dios dayta a didigra agpaay iti “balay,” wenno kaputotan, ni Jeroboam. Kanayonanna, impato ni Amazias nga imbaga ni Amos: ‘Di bumurong a maidestieronto ti Israel.’ Ngem impadto ni Amos nga umawat kadagiti bendision ti asinoman nga Israelita nga agsubli iti Dios. Nalawag a nangaramat ni Amazias iti saan a naan-anay a kinapudno tapno opisial a maparitan a mangasaba ni Amos.

18. Ania ti nagpadaan dagiti taktika nga inusar ni Amazias ken dagiti ar-aramaten dagiti klero ita?

¹⁸ Nadlawyo kadi ti nagpadaan dagiti taktika nga inusar ni Amazias ken dagiti ar-aramaten dagiti bumusbusor iti ili ni Jehova ita? No kasano a ni Amazias pinadasna a pagulimeken ni Amos, adda met dagiti papadi, obispo, ken patriarka iti kaaldawantayo a mangikagkagumaan a mangpasardeng iti panangasaba dagiti Saksi ni Jehova. Ni Amazias siuulbod nga inakusaranna ni Amos iti panangliput iti gobierno. Iti agdama, dadduma a klero ti siuulbod met a mangak-akusar kadagiti Saksi ni Jehova kas pangta iti seguridad ti pagilian. Ken no kasano nga immuman ni Amazias iti ari tapno agpatulong a mangparmek ken ni Amos, masansan met a makialiansa dagiti klero kadagiti politiko tapno agtinnulongda a mangidadanes kadagiti Saksi ni Jehova.

Saan a Mapasardeng Dagiti Bumusbusor ti Panangasabatayo

19, 20. Ania ti reaksion ni Amos iti ibubusor ni Amazias?

¹⁹ Ania ti inaramid ni Amos iti panangbusor ni Amazias? Umuna, inimtuod ni Amos iti padi: “Kunkunaem kadi: ‘Dika agipadto maibusor iti Israel’?” Kalpasanna, di nagpangadua ti natured a propeta ti Dios a nangyebkas kadagiti balikas a di pulos kayat a mangngeg ni Amazias. (Amos 7:16, 17) Saan a napabutngan ni Amos. Anian a nagsayaat nga ulidan kadatayo! No maipapan iti panangipakaammo iti sao ti Dios, agtulnogtayo ken ni Jehova, uray kadagiti pagilian nga addaan kadagiti moderno-aldaw nga Amazias a manangisungsong iti naulpit a panangidadanes. Kas ken Amos, itultuloytayo nga ipakaammo: “Daytoy ti kinuna ni Jehova.” Di pulos mapasardeng dagiti bumusbusor ti panangasabatayo yantangay saranayennatayo “ti ima ni Jehova.”​—Aramid 11:19-21.

²⁰ Ammo koman ni Amazias nga awan pagmamaayan dagiti pangtana. Nalpasen nga inlawlawag ni Amos no apay nga awan ti asinoman ditoy daga a makapasardeng kenkuana nga agsao​—ket dayta ti maikatlo a punto nga usigentayo. Sigun iti Amos 3:3-8, nangaramat ni Amos iti agsasaruno a saludsod ken ilustrasion tapno ipakitana nga adda makinggapuanan iti amin a gapuanan. Sana imbaga: “Adda leon a nagngernger! Siasinonto ti di agbuteng? Ti met laeng Soberano nga Apo Jehova nagsao! Siasinonto ti di agipadto?” Iti sabali a pannao, kinuna ni Amos kadagiti agdengdengngeg: ‘No kasano a diyo maliklikan ti agbuteng no mangngegyo ti panagngernger ti maysa a leon, diak met malapdan nga ikasaba ti sao ti Dios, yantangay kasta ti imbilin ni Jehova nga aramidek.’ Ti nadiosan a panagbuteng, wenno nauneg a panagraem ken ni Jehova, ti nangtignay ken ni Amos nga agsao a situtured.

21. Ania ti tignaytayo iti bilin ti Dios nga ikasabatayo ti naimbag a damag?

²¹ Nangngegtayo met ti bilin ni Jehova a mangasaba. Ania ti aramidentayo? Kas ken Amos ken kadagiti nagkauna a pasurot ni Jesus, situtured nga ipakaammotayo ti sao ni Jehova buyogen ti tulongna. (Aramid 4:23-31) Awan ti mabalin a mangpaulimek kadatayo, uray ti panangidadanes dagiti kabusor wenno panangyaleng-aleng dagidiay kaskasabaantayo. Buyogen ti kinaregta a kas ken Amos, dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong matignayda nga agtultuloy a mangipakaammo a situtured iti naimbag a damag. Adda responsabilidadtayo a mangpakdaar kadagiti tattao maipapan iti umad-adanin a panangukom ni Jehova. Ania ti nairaman iti dayta a panangukom? Masungbatan dayta a saludsod iti sumaganad nga artikulo.

Ania ti Sungbatyo?

• Iti sidong dagiti ania a kasasaad nga intungpal ni Amos ti inted ti Dios nga annongenna?

• Kas ken Amos, ania ti nasken nga ikasabatayo?

• Nasken nga aramidentayo ti trabahotayo a panangasaba buyogen ti ania a kababalin?

• Apay a di kabaelan dagiti bumusbusor a pasardengen ti trabahotayo a panangsaksi?

[Ladawan iti panid 10]

Ni Jehova pinilina ni Amos, maysa a kumekeddel kadagiti higos, a mangaramid iti trabahona

[Dagiti Ladawan iti panid 13]

Kas ken Amos, situtured kadi nga ipakpakaammoyo ti mensahe ni Jehova?