Adda Pudno a Namnama Dagiti Adipen ni Jehova
“Dagidiay nabatbati ken Jacob agbalindanto a kasla linnaaw manipud ken Jehova iti tengnga ti adu nga ili . . . a saan a manginanama iti tao.”—MIKIAS 5:7.
1. Kasano a makapagin-awa ti naespirituan nga Israel?
NI Jehova ti naindaklan a Nangaramid iti tudo ken linnaaw. Minamaag ti agpannuray kadagiti tattao para iti linnaaw wenno tudo. Insurat ni propeta Mikias: “Dagidiay nabatbati ken Jacob agbalindanto a kasla linnaaw manipud ken Jehova iti tengnga ti adu nga ili, kasla naruay nga arbis iti rabaw ti mulmula, a saan a manginanama iti tao wenno aguray iti annak ti naindagaan a tao.” (Mikias 5:7) Siasino dagiti agdama a ‘nabatbati ni Jacob’? Isuda dagiti naespirituan nga Israelita, ti natda ti “Israel ti Dios.” (Galacia 6:16) Para kadagiti “adu nga ili” ditoy daga, kasda la iti makapagin-awa a “linnaaw manipud ken Jehova” ken “naruay nga arbis iti rabaw ti mulmula.” Wen, dagiti napulotan a Kristiano ita ket bendision ti Dios kadagiti tattao. Kas mangiwarwaragawag iti Pagarian, us-usaren ida ni Jehova a mangidanon kadagiti tattao ti mensahena mainaig iti pudno a namnama.
2. Nupay agbibiagtayo iti daytoy nariribuk a lubong, apay nga adda pudno a namnamatayo?
2 Saan a pakasdaawan nga awanan iti pudno a namnama daytoy a lubong. Nariribuk a politika, panagrakaya ti moral, krimen, krisis iti ekonomia, terorismo, gubgubat—dagitoy a bambanag ti namnamaentayo iti lubong nga iturturayan ni Satanas a Diablo. (1 Juan 5:19) Adu ti mabutbuteng no ania ti mabalin a mapasamak iti masanguanan. Nupay kasta, kas agdaydayaw ken Jehova, ditay mabuteng gapu ta adda natalged a namnamatayo iti masanguanan. Pudno a namnama dayta gapu ta naibatay iti Sao ti Dios. Agtalektayo ken ni Jehova ken iti Saona gapu ta kanayon a pumudno dagiti ibagana.
3. (a) Apay a dusaen ni Jehova ti Israel ken ti Juda? (b) Apay nga agaplikar ita ti sasao ni Mikias?
3 Ti impaltiing ti Dios a padto ni Mikias pabilgennatayo a magna iti nagan ni Jehova ken mangyeg iti pagibatayan ti pudno a namnama. Idi nagipadto ni Mikias idi maikawalo a siglo K.K.P., ti ili a nakitulagan ti Dios ket nabingay iti dua a nasion, ti Israel ken Juda. Agpada dagitoy a nangilaksid iti tulag ti Dios. Gapu iti dayta, nagraira ti imoralidad, narelihiosuan nga apostasia, ken nakaro a materialismo. Gapuna, impakdaar ni Jehova a dusaenna ida. Siempre, dagiti tattao idi tiempo ni Mikias ti nakaiturongan dagita a pakdaar ti Dios. Ngem umasping unay idi tiempo ni Mikias ti situasion iti kaaldawantayo, isu nga agaplikar met iti tiempotayo dagiti sasao ni Mikias. Agminar daytoy bayat nga usigentayo ti sumagmamano a tampok dagiti pito a kapitulo ti libro a Mikias.
No Ania ti Ipalgak ti Libro a Mikias
4. Ania nga impormasion ti ipakaammo ti Mikias kapitulo 1 agingga iti 3?
4 Usigentayo iti apagbiit dagiti linaon ti libro a Mikias. Iti Mik kapitulo 1, impalgak ni Jehova ti iyaalsa ti Israel ken ti Juda. Gapu iti kinasukirda, madadaelto ti Israel ken makadanon pay kadagiti ruangan ti Jerusalem ti dusa ti Juda. Ipalgak ti Mik kapitulo 2 a dagiti nabaknang ken nabileg irurrurumenda dagiti nakapuy ken marigrigat. Kaskasdi, adda met inkari ti Dios. Maurnongto a sangsangkamaysa ti ili ti Dios. Ipakaammo ti Mik kapitulo 3 dagiti proklamasion ni Jehova maibusor kadagiti panguluen ti nasion ken kadagiti naliway a propeta. Dagiti panguluen balballikugenda ti hustisia, ken agul-ulbod dagiti propeta. Iti laksid daytoy, ti nasantuan nga espiritu pinabilegna ni Mikias a mangiwaragawag iti umad-adanin a panangukom ni Jehova.
5. Ania ti anag ti Mikias kapitulo 4 ken 5?
5 Impadto ti Mik kapitulo 4 nga iti maudi a paset dagiti al-aldaw, amin a nasion umaydanto iti nangato a bantay ti balay ni Jehova tapno agpaisuroda kenkuana. Ngem sakbay dayta, maidestiero ti Juda idiay Babilonia, ngem ispalento ni Jehova. Ipalgak ti kapitulo 5 a mayanakto ti Mesias idiay Betlehem sadi Juda. Ipastorannanto ti ilina ken ispalenna ida kadagiti manangirurumen a nasion.
6, 7. Aniada a punto ti nailanad iti kapitulo 6 ken 7 a padto ni Mikias?
6 Iti Mikias kapitulo 6, kasla legal a kaso ti panangilanadna kadagiti akusasion ni Jehova iti ilina. Ania aya ti inaramid ni Jehova tapno agrebelde ti ilina? Awan. Kinapudnona, nainkalintegan unay dagiti bilinna. Kayatna a sukayen dagiti agdaydayaw kenkuana ti kinahustisia, kinamanangngaasi, ken kinaemma bayat a makipagnada kenkuana. Imbes a kasta ti aramidenda, nagrebelde ketdi ti Israel ken Juda isu a masapul a lak-amenda dagiti ibungana.
7 Iti maudi a kapitulo ti padtona, pagladingitan ni Mikias ti kinadakes dagiti tattao idi kaaldawanna. Ngem saan a naawanan iti namnama gapu ta determinado nga ‘aguray’ ken Jehova. (Mikias 7:7) Agngudo ti libro babaen dagiti ebkas ti panagtalek a kaasianto ni Jehova ti ilina. Paneknekan ti historia a natungpal ti ninamnama ni Mikias. Idi 537 K.K.P., idi nalpasen ti panangdisiplina ni Jehova iti ilina, siaasi nga insublina ti natda kadagiti adipenna iti daga a nakayanakanda.
8. Kasanoyo nga iyebkas iti ababa a pannao dagiti linaon ti libro a Mikias?
8 Anian a nagsayaat nga impormasion ti impalgak ni Jehova babaen ken Mikias! Mangipaay daytoy naipaltiing a libro kadagiti pakaballaagan nga ehemplo no kasano ti pannakilangen ti Dios kadagidiay agkunkuna nga agserserbida kenkuana ngem saanda a matalek. Impadtona dagiti pasamak a makitkitatayo itatta. Ken mangipaay iti balakad nga impaltiing ti Dios no kasano ti rumbeng a panagtignaytayo bayat dagitoy narikut a tiempo tapno tumibker ti namnamatayo.
Agsao ni Soberano nga Apo Jehova
9. Sigun iti Mikias 1:2, ania ti aramiden ni Jehova?
9 Usigentayo ita ti ad-adu pay a detalye ti libro a Mikias. Iti Mikias 1:2, mabasatayo: “Dumngegkayo, O dakayo nga il-ili, dakayo amin; mangipangagka, O daga ken ti mangpunno kenka, ket ti Soberano nga Apo Jehova agserbi koma maibusor kadakayo a kas saksi, ni Jehova manipud nasantuan a templona.” No koma ta sibibiagka idi tiempo ni Mikias, sigurado a paginteresam dagita a sasao. Kinapudnona, paginteresam dagita gapu ta makisasao ni Jehova manipud iti nasantuan a templona ken saan laeng a ti Israel ken Juda ti kasarsaritana no di ket dagiti tattao iti isuamin a lugar. Idi kaaldawan ni Mikias, dagiti umili dida inkankano ni Soberano nga Apo Jehova iti naunday a tiempo. Din agbayag, agbaliwen dayta. Determinado nga agtignay ni Jehova.
10. Apay a napateg kadatayo ti sasao ti Mikias 1:2?
10 Kasta met laeng iti kaaldawantayo. Ipakita ti Apocalipsis 14:18-20 a makisarsarita manen ni Jehova manipud iti nasantuan a templona. Din agbayag, agtignayen ni Jehova, ket madayyeg manen ti sangatauan babaen kadagiti napateg a pasamak. Iti dayta a tiempo, dagiti nadangkes nga “ubas ti daga” maipuruakdanto iti dakkel a pagpespesan ti ubas ti pungtot ni Jehova, agingga a madadael a naan-anay ti sistema ti bambanag ni Satanas.
11. Ania ti kaipapanan ti sasao ti Mikias 1:3, 4?
11 Denggenyo no ania ti aramidento ni Jehova. Kuna ti Mikias 1:3, 4: “Adtoy! ni Jehova rummuar manipud lugarna, ket sigurado a bumabanto ket bumaddek kadagiti nangato a disso ti daga. Ket dagiti bantay masapul a malunagda iti babana, ket agbisngayto a mismo dagiti nababa a tanap, kas iti allid gapu iti apuy, kas iti dandanum a maibukbukbok iti napasdok a lugar.” Panawan aya ni Jehova ti nailangitan a pagtaenganna ket literal a baddekanna dagiti bantay ken tantanap ti Naikari a Daga? Saan. Dina kasapulan nga aramiden dayta. Iturongna laeng ti atensionna ditoy daga tapno matungpal ti pagayatanna. Maysa pay, saan a ti literal a daga ti aglak-am kadagiti banag a nadeskribir, no di ket dagiti agnanaed iti dayta. Inton agtignay ni Jehova, makadidigra ti ibungana kadagidiay di matalek—a kayariganna nalunag a kasla allid dagiti bambantay ken nagnganga dagiti tanap gapu iti ginggined.
12, 13. Maitunos iti 2 Pedro 3:10-12, ania ti mangpatalged iti namnamatayo?
12 Dagiti naimpadtuan a sasao ti Mikias 1:3, 4 mabalin nga ipalagipna kadakayo ti sabali pay a naipaltiing a padto a nangipakpakauna kadagiti makadidigra a pasamak ditoy daga. Kas nailanad iti 2 Pedro 3:10, insurat ni apostol Pedro: “Ti aldaw ni Jehova umayto a kasla mannanakaw, nga iti dayta aglabasto ti langlangit buyogen ti sumayetset a daranudor, ngem marunawto dagiti elemento yantangay nakapudpudotda unay, ket ti daga ken ti ar-aramid nga adda iti dayta matakuatanto.” Umasping iti padto ni Mikias, dagiti sasao ni Pedro saan nga agaplikar kadagiti literal a langlangit ken daga. Tuktukoyenda ti dakkel a rigat a dumteng iti daytoy dakes a sistema ti bambanag.
13 Iti laksid dayta nga um-umay a didigra, makapagtalek dagiti Kristiano iti masanguanan kas ken Mikias. Kasano? Babaen ti panangsurotda iti balakad a masarakan kadagiti sumaganad a bersikulo ti surat ni Pedro. Kinuna ti apostol: “Anian a kita ti tattao ti rebbeng a pagbalinanyo kadagiti nasantuan a panagbibiag ken ar-aramid ti nadiosan a debosion, nga ur-urayenyo ken agtaltalinaedkayo a silalagip unay iti kaadda ti aldaw ni Jehova!” (2 Pedro 3:11, 12) Natalged ti namnamatayo iti masanguanan no agtulnogtayo a naimpusuan ken siguraduentayo a nasantuan ti kababalintayo ken napno ti biagtayo kadagiti aramid a pakakitaan iti nadiosan a debosion. Masapul met a laglagipentayo a sigurado nga umay ti aldaw ni Jehova.
14. Apay a maikari a madusa ti Israel ken Juda?
14 Ilawlawag ni Jehova no apay a maikari a madusa ti nagkauna nga ilina. Kuna ti Mikias 1:5: “Gapu iti iyaalsa ni Jacob nga adda amin daytoy, gapu a mismo kadagiti basol ti balay ti Israel. Ania ti iyaalsa ni Jacob? Saan aya a ti Samaria? Ket ania dagiti nangato a disso ti Juda? Saanda aya a ti Jerusalem?” Ti mismo a kaadda ti Israel ken Juda ket utangda ken Jehova. Nupay kasta, nagrebeldeda kenkuana, ket ti panagrebeldeda dimmanon kadagiti mismo a kabeserada a siudad, ti Samaria ken Jerusalem.
Nagraira Dagiti Dakes nga Aramid
15, 16. Ania ti dakes nga ar-aramid dagiti tattao idi kaaldawan ni Mikias?
15 Sibabatad a nadeskribir iti Mikias 2:1, 2 ti maysa a pagarigan ti kinadakes dagiti tattao idi tiempo ni Mikias: “Asi pay dagidiay agganggandat iti makadangran, ken dagidiay mangan-annurot iti dakes, iti rabaw dagiti pagiddaanda! Iti lawag ti bigat aramidenda dayta, agsipud ta adda iti pannakabalin dagiti imada. Ket nangtarigagayda kadagiti talon ket inagawda ida; kasta met iti balbalay, ket innalada ida; ket nangsaurda iti nabaneg a lalaki ken ti sangakabbalayanna, iti maysa a lalaki ken ti pagtatawidan a sanikuana.”
16 Dagiti naagum a tattao agpuyatda a mangiplano no kasanoda a gamgamen ti taltalon ken balbalay dagiti kaarrubada. Iti bigat, apuraenda nga ibanag dagiti planoda. Saanda nga aramiden dagita a kinadakes no silalagipda iti tulag ni Jehova. Ti Linteg Mosaiko ket naglaon kadagiti probision a mangsalaknib kadagiti napanglaw. Iti sidong ti Linteg, awan ti pamilia a permanente a mapukawan iti tawid. Nupay kasta, saan a maseknan iti dayta dagidiay naagum nga indibidual. Dida inkankano ti sasao ti Levitico 19:18, nga agkuna: “Masapul nga ayatem ti padam a tao a kas iti bagim.”
17. Ania ti mabalin a mapasamak no dagidiay agkunkuna nga agserserbida iti Dios ipangpangrunada dagiti material a banag iti biagda?
17 Daytoy ti mangipakita no ania ti mabalin a mapasamak kadagiti tattao nga agkunkuna nga agserserbi iti Dios ngem awanan kadagiti naespirituan a kalat ken ipangpangrunada dagiti material a banag. Pinakdaaran ni Pablo dagiti Kristiano idi kaaldawanna: “Dagidiay determinado a bumaknang matnagda iti sulisog ken iti silo ken iti adu a minamaag ken makapasakit a tartarigagay, a mangipalned kadagiti tattao iti pannakadadael ken pannakarba.” (1 Timoteo 6:9) No ti panagurnong iti kuarta ti kapatgan a kalat ti maysa a tao, isu ket agdaydayaw no an-anagen iti palso a dios—ti Kinabaknang. Dayta a palso a dios awan maipaayna a natalged a namnama iti masanguanan.—Mateo 6:24.
18. Ania ti napasamak kadagiti materialistiko a tattao idi kaaldawan ni Mikias?
18 Babaen ti napasaranda a rigat, nasursuro ti adu a tattao idi kaaldawan ni Mikias nga ubbaw ti panagtalek kadagiti material a banag. Sigun iti Mikias 2:4, kuna ni Jehova: “Iti dayta nga aldaw mangitag-ayto ti maysa maipapan kadakayo iti pagkukuna a proverbio ket sigurado a mangyunnoyto iti unnoy, ti unnoy a mismo. Kasapulanto a kunaen ti maysa: ‘Di bumurong a naagawantayo! Baliwanna ti mismo a bingay ti ilik. Anian ti panangikkatna iti dayta manipud kaniak! Iti daydiay di matalek bingaybingayenna dagiti bukodmi a talon.’” Wen, dagidiay agtaktakaw kadagiti pagtaengan ken taltalon mapukawdanto ti mismo a tawid ti pamiliada. Maidestierodanto iti sabali a pagilian, ket dagiti sanikuada agbalinto a samsam dagiti “di matalek,” wenno ti umili dagiti nasnasion. Madadaelto amin a namnamada para iti narang-ay a masakbayan.
19, 20. Ania ti napasamak kadagiti Judio a nagtalek ken ni Jehova?
19 Nupay kasta, saanto a matungday ti namnama dagidiay agtalek ken Jehova. Matalek ni Jehova iti tulagna kada Abraham ken David, ket kaasianna dagidiay kas ken Mikias nga agayat kenkuana ken malmaldaangan gapu iti pannakayadayo dagiti kailianda manipud iti Dios. Maigapu kadagiti nalinteg, adda inkeddeng ti Dios a tiempo ti pannakaisubli.
20 Napasamak dayta idi 537 K.K.P., kalpasan ti pannakarba ti Babilonia ken idi nagsubli iti pagilianda ti natda kadagiti Judio. Iti daydi a tiempo, napasamak ti umuna a kaitungpalan ti sasao ti Mikias 2:12. Kuna ni Jehova: “Sigurado a tiponekto ni Jacob, dakayo amin; di bumurong nga ummongekto a sangsangkamaysa dagidiay nabatbati iti Israel. Sangsangkatunos nga isaadkonto ida, kas maysa nga arban iti kulongan, kas maysa a pangen iti tengnga ti pagarabanna; naariwawadanto gapu kadagiti tattao.” Anian a kinamanagayat ni Jehova! Kalpasan ti panangdisiplinana iti ilina, pinalubosanna ti natda nga agsubli ken agserbi kenkuana iti daga nga intedna kadagidi ammada.
Dagiti Nakadkadlaw a Panagpada iti Kaaldawantayo
21. Kasano nga umasping dagiti kasasaad ita kadagiti kasasaad idi kaaldawan ni Mikias?
21 Iti panangusigtayo kadagiti umuna a dua a kapitulo ti Mikias, nasdaawkayo kadi gapu ta umasping unay dayta kadagiti kasasaad itatta? Kas idi tiempo ni Mikias, adu ita ti agkunkuna nga agserserbida iti Dios. Ngem kas iti Juda ken Israel, nabingaybingayda ken aggugubatda pay a mismo. Adu ti nababaknang iti Kakristianuan a mangirurrurumen kadagiti napanglaw. Lumanlanlan ti panangpanuynoy dagiti panguluen ti relihion kadagiti aramid a nabatad a kondenaren ti Biblia. Di pakasdaawan nga impakpakauna ni Jehova nga asidegen ti panagpatingga ti Kakristianuan, agraman ti dadduma pay a paset ti “Babilonia a Dakkel,” ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion! (Apocalipsis 18:1-5) Ngem kas idi tiempo ni Mikias, adda ita dagiti matalek nga ad-adipen ni Jehova ditoy daga.
22. Ania a dua a grupo ti nangisaad iti namnamada iti Pagarian ti Dios?
22 Idi 1919, dagiti matalek a napulotan a Kristiano namimpinsan a simminadan iti Kakristianuan ket inrugida nga iwaragawag ti naimbag a damag ti Pagarian iti amin a nasion. (Mateo 24:14) Umuna, binirokda dagiti nabatbati a kameng ti naespirituan nga Israel. Kalpasanna, nangrugi a maurnong ti “sabsabali a karnero,” ket dagita a dua a grupo nagbalinda a “maymaysa nga arban, maymaysa a pastor.” (Juan 10:16) Nupay agserserbida itan iti Dios iti 234 a pagilian, pudno a “sangsangkatunos” amin dagitoy a matalek nga agdaydayaw ken Jehova. Iti agdama, ti kulongan dagiti karnero ket ‘naariwawa kadagiti tattao,’ agraman kadagiti babbai ken ubbing. Saanda a mangnamnama iti daytoy sistema ti bambanag, no di ket iti Pagarian ti Dios, nga asidegen a mangyeg iti paraiso a daga.
23. Apay a kombinsidokayo a natalged ti namnamayo?
23 No maipapan kadagiti matalek nga agdaydayaw ken ni Jehova, kuna ti maudi a bersikulo ti Mikias kapitulo 2: “Ti arida lumasatto iti sanguananda, a ni Jehova ti adda iti masanguananda.” Makitam kadi a karamanka iti dayta a prosesion ti panagballigi, a sursurotem ni Jesu-Kristo kas Arim, ken ni Jehova a mismo ti adda iti sanguanan? No kasta, makapagtalekka a sigurado ti balligi ken natalged ti namnamam. Ad-adda nga agminar daytoy bayat nga usigentayo dagiti kanayonan a tampok ti padto ni Mikias.
Ania ti Sungbatyo?
• Idi kaaldawan ni Mikias, apay a ni Jehova inkeddengna a dusaen ti Juda ken Israel?
• Ania ti mabalin a mapasamak no dagiti agkunkuna nga agserserbi iti Dios ipangpangrunada dagiti material a banag iti biagda?
• Kalpasan ti panangusig iti Mikias kapitulo 1 ken 2, apay a kombinsidokayo a natalged ti namnamayo?
[Ladawan iti panid 9]
Ti padto ni Mikias mapabilegnatayo iti naespirituan
[Dagiti Ladawan iti panid 10]
Kas kadagiti natda a Judio idi 537 K.K.P., dagiti naespirituan nga Israelita ken dagiti kakaduada intandudoda ti pudno a panagdayaw