BALUARTE

Munturod a daga wenno batbato, wenno maysa a pader, a naibangon kas sarikedked iti likmut ti maysa a disso.

Ti baluarte a panglakub (Heb., so·lelahʹ) ket munturod a daga (ken no dadduma batbato) nga inggabsuon ti maysa a buyot tapno mangbukel iti andamio a pagisagpatan kadagiti alikamen a pangrakrak ken dadduma pay a panglakub nga alikamen maibusor iti maysa a nasarikedkedan a siudad. (2Sm 20:15) Ti Asirio nga ari a ni Senaquerib nangibangon iti baluarte a panglakub maibusor iti Laquis. Ipakita dagiti panagkabakab idiay Laquis a daytoy a baluarte kangrunaanna a buklen ti batbato a pinagkakapet ti nakaad-adu nga argamasa. Nupay kasta, saan a nakaibangon ni Senaquerib iti baluarte a panglakub maibusor iti Jerusalem.​—2Ar 19:32.

Ni Nabucodonosor nga ari ti Babilonia nagibangon kadagiti baluarte a panglakub maibusor iti Jerusalem ken maibusor iti Tiro. (Jer 6:6; Eze 21:22; 26:7, 8) Ti pananglakub maibusor iti Jerusalem naimpadtuan ti pannakaidemostrana idi naibilin ken Ezequiel a mangikitikit iti modelo ti Jerusalem iti maysa a ladrilio ken mangibangon iti baluarte a panglakub maibusor iti dayta.​—Eze 4:1, 2.

Ti baluarte (Heb., ma·tsohrʹ) a nadakamat iti Zacarias 9:3, 4 nalawag a tumukoy kadagiti natibker a sarikedked ti Tiro, a buklen ti natatayag a pader a naibangon babaen kadagiti dadakkel a bloke ti bato. Nagpaiduma ti kinabileg ti siudad ti Babilonia, ta addaan iti makin-uneg a baluarte ken makinruar a baluarte, nga agpadada a naaramid kadagiti ladrilio.​—Kitaenyo ti BABILONIA Num. 1.

Iti sumagmamano a kasasaad, ti baluarte (Heb., chehl) kas paset dagiti sarikedked ti maysa a siudad ket naibangon manipud nakutkot a daga no adda idi kanal a makali iti likmut ti siudad. Ti baluarte a naibangon manipud iti kanal idiay Hasor ket agarup 15 m (50 pie) ti kangatona. Gapu iti daytoy, ti tuktok ti baluarte ket gistay 30 m (100 pie) manipud lansad ti kanal. Ti siudad ti Jerusalem addaan kadagiti kabukbukodanna a sarikedked, agraman baluarte.​—Sal 122:7; 48:13; kitaenyo ti SARIKEDKED.

Ti tulong wenno “pannakaisalakan” nga aggapu iti Dios mabalin nga agserbi kas sigurado a salaknib, umasping kadagiti pader ken baluarte. Ngarud, kas nalawag a panangtukoy iti Jerusalem, ibaga ti Isaias 26:1 ti aramiden ni Jehova a Dios maipaay iti siudad: “Isaadna ti mismo a pannakaisalakan nga agpaay a padpader ken baluarte.”