“Awan Pay a Pulos Sabali a Tao a Nagsao iti Kastoy”

“Nangrugida amin a mangipaay iti mainugot a panangsaksi maipapan kenkuana ken agsiddaaw iti makaay-ayo a sasao a rumrummuar iti ngiwatna.”​—LUCAS 4:22.

1, 2. (a) Apay a nagsubli nga ima-ima dagiti opisial a naibaon a mangaresto ken ni Jesus? (b) Ania ti mangipakita a saan laeng a dagidi nga opisial ti naay-ayo iti panangisuro ni Jesus?

NAPAAY dagiti opisial iti nakaibaonanda. Arestuenda koma ni Jesu-Kristo, ngem nagsublida nga ima-ima. Kayat a maammuan dagiti panguluen a papadi ken Fariseo no ania ti napasamak: “Apay a saanyo nga inyeg?” Apay a di inaresto dagiti opisial ti tao a di pulos lumaban? Inlawlawag dagiti opisial: “Awan pay a pulos sabali a tao a nagsao iti kastoy.” Makaay-ayo unay kadakuada ti panangisuro ni Jesus a dida maitured nga arestuen daytoy nasingpet a tao.a​—Juan 7:32, 45, 46.

² Saan laeng a dagidi nga opisial ti naay-ayo iti panangisuro ni Jesus. Ibaga ti Biblia nga immay ti umariwekwek tapno laeng umimdeng iti sawenna. Dagiti kailianna nagsiddaawda iti “makaay-ayo a sasao a rumrummuar iti ngiwatna.” (Lucas 4:22) Saan la a naminsan nga adda isuna iti barangay ket nagpalawag kadagiti dakkel a bunggoy a naummong iti takdang ti Baybay ti Galilea. (Marcos 3:9; 4:1; Lucas 5:1-3) Naminsan, “maysa a dakkel a bunggoy” ti simmurot kenkuana iti mano nga aldaw, a dida pay nanganen.​—Marcos 8:1, 2.

 3. Ania ti kangrunaan a rason no apay a naisangsangayan a mannursuro ni Jesus?

³ Ania ti namagbalin ken ni Jesus a naisangsangayan a mannursuro? Ti ayat ti kangrunaan a rason.b Inayat ni Jesus dagiti kinapudno nga impakaammona, ken inayatna dagiti tattao a sinursuruanna. Ngem addaan pay ni Jesus kadagiti naisangsangayan a metodo ti panangisuro. Kadagiti maadal nga artikulo iti daytoy a ruar, usigentayo ti dadduma kadagiti epektibo a metodo nga inusarna ken no kasanotayo a matulad dagita.

Simple ken Nalawag

4, 5. (a) Apay nga inusar ni Jesus ti simple a sasao iti panangisurona, ken ania ti nakakadkadlaw idi inaramidna dayta? (b) Kasano a ti Sermon iti Bantay ket maysa a pagarigan ti kinasimple ti panangisuro ni Jesus?

⁴ Gagangay kadagiti de adal a tattao ti agusar kadagiti sasao a narigat a matarusan dagiti kasarsaritada. Ngem no saan a nalawag kadagiti sabsabali ti ibagbagatayo, kasano a maisurotayo ida? Kas maysa a mannursuro, nalawag ti panangisuro ni Jesus. Panunotenyo ti kaadu ti bokabulario a mabalinna koma nga usaren. Ngem iti laksid ti nabaknang a pannakaammona, inkabilanganna dagiti agdengdengngeg kenkuana, saan a ti bagina. Ammona nga adu kadakuada ti ‘awanan adal ken gagangay.’ (Aramid 4:13) Tapno maisurona ida, nagusar iti sasao a maawatanda. Mabalin a simple dagiti termino, ngem nabagas dagiti kinapudno a linaonda.

⁵ Usigenyo, kas pagarigan, ti Sermon iti Bantay, a nailanad iti Mateo 5:3–7:27. Nalabit 20 a minuto laeng ti binusbos ni Jesus a nangipalawag iti dayta a sermon. Ngem nabagas dagiti sursurona, a nangsaklaw iti ramut dagiti bambanag kas iti pannakikamalala, diborsio, ken materialismo. (Mateo 5:27-32; 6:19-34) Ngem awan dagiti narikut wenno makariro a sasao. Awan pay ketdi ti uray maysa laeng a sao a di matarusan ti maysa nga ubing! Di pagsiddaawan nga idi nalpas a nagpalawag, dagiti bunggoy​—nalabit pakairamanan ti adu a mannalon, pastor, ken dumadaklis​—‘nagsiddaawda iti wagas ti panangisurona’!​—Mateo 7:28.

 6. Mangted iti pagarigan no kasano nga inyebkas ni Jesus dagiti simple ngem nabagas a sasao.

⁶ Masansan a nagusar ni Jesus kadagiti nalawag, ababa, ken simple ngem nabagas nga ebkas. Gapu ta saan pay nga uso idi dagiti naimaldit a libro, immaldit ni Jesus ti mensahena kadagiti isip ken puso dagiti agdengdengngeg kenkuana. Imutektekanyo ti dadduma a pagarigan: “Awan ti makabalin nga agpaadipen iti dua nga appo; . . . saanyo a mabalin ti agpaadipen iti Dios ken iti Kinabaknang.” “Isardengyo ti mangukom tapno saankayo a maukom.” “Babaen kadagiti bungada mailasinyonto dagidiay a tattao.” “Dagiti tattao a nasalun-at saanda a kasapulan ti mangngagas, no di ket dagiti masaksakit.” “Amin dagidiay mangaramat iti kampilan mataydanto iti kampilan.” “Ibayadyo ken Cesar ti bambanag ni Cesar, ngem iti Dios ti bambanag ti Dios.” “Ad-adu ti kinaragsak iti panangted ngem iti panangawat.”c (Mateo 6:24; 7:1, 20; 9:12; 26:52; Marcos 12:17; Aramid 20:35) Agingga ita, nalaka pay latta a malagip dagita a napuersa a sasao nga inyebkas ni Jesus 2,000 a tawenen ti napalabas.

Panangusar Kadagiti Saludsod

 7. Apay a nagusar ni Jesus kadagiti saludsod?

⁷ Nagsayaat ti panangusar ni Jesus kadagiti saludsod. Masansan nga inusarna dayta nupay nalaklaka koma no basta imbagana lattan ti punto kadagiti kasarsaritana. Apay ngarud a nagusar kadagiti saludsod? No dadduma, nagusar kadagiti mamagpanunot a saludsod tapno ibutaktakna ti motibo dagiti kabusorna, a nangpaulimek kadakuada. (Mateo 12:24-30; 21:23-27; 22:41-46) Ngem iti adu a kasasaad, nagsaludsod ni Jesus tapno mayallatiwna dagiti kinapudno, tapno mayebkas dagiti agdengdengngeg no ania ti adda iti pusoda, ken tapno mariing ken masanay ti panagpampanunot dagiti adalanna. Usigentayo ti dua a pagarigan, nga agpada a pakairamanan ni apostol Pedro.

8, 9. Kasano nga inusar ni Jesus dagiti saludsod tapno matulonganna ni Pedro a mangpanunot iti umiso a sungbat maipapan iti panagbayad iti buis iti templo?

⁸ Umuna, lagipenyo ti pasamak idi a ti agsingsingir iti buis inimtuodna ken ni Pedro no nagbayad ni Jesus iti buis iti templo.d Gapu ta nadarasudos no maminsan, simmungbat ni Pedro iti “Wen.” Ngem di nagbayag kalpasanna, nakirinnason kenkuana ni Jesus: “‘Ania ti pagarupmo, Simon? Manipud kadagiti siasino a ti ar-ari ditoy daga umawatda kadagiti impuesto wenno panguluen a buis? Manipud iti annakda wenno manipud kadagiti ganggannaet?’ Idi kinunana: ‘Manipud kadagiti ganggannaet,’ kinuna kenkuana ni Jesus: ‘Pudno, ngarud ti annak saanda nga agbuis.’” (Mateo 17:24-27) Naawatan koman ni Pedro ti turong dagiti saludsod ni Jesus. Apay a kasta?

⁹ Idi kaaldawan ni Jesus, saan nga obligado nga agbayad iti buis dagiti kameng ti pamilia ti ari. Gapuna, kas ti bugbugtong nga Anak ti nailangitan nga Ari a daydayawenda iti templo, saan koma nga obligado ni Jesus nga agbayad iti buis. Imutektekanyo ta imbes nga imbagana latta koman ken ni Pedro ti umiso a sungbat, sieepektibo ngem siaannad a nagusar ni Jesus kadagiti saludsod a tumulong ken ni Pedro a mangpanunot iti umiso a sungbat​—ken nalabit tapno ipakitana a masapul nga agpanunot a naimbag sakbay nga agsao.

10, 11. Ania ti inaramid ni Jesus idi piningasan ni Pedro ti maysa a lalaki idi rabii ti Paskua 33 K.P., ken kasano nga ipakita daytoy nga ammo ni Jesus ti pateg dagiti saludsod?

¹⁰ Ti maikadua a gundaway ket napasamak idi rabii ti Paskua 33 K.P. idi immay ti maysa a gunglo dagiti managderraaw tapno arestuenda ni Jesus. Inimtuod dagiti adalanna no masapul a makibakalda kas panangisakitda kenkuana. (Lucas 22:49) Ngem saanen a nakauray ni Pedro. Piningasanna ti maysa a lalaki babaen ti kampilan (nupay mabalin a nakarkaro pay a panangdangran ti panggep ni Pedro). Saan a kasta ti kayat a mapasamak ni Jesus, yantangay isu ket naan-anay a nakasagana a mangyawat iti bagina. Ania ti inaramidna? Gapu ta naanus, inimtuodna ken ni Pedro ti tallo a saludsod: “Ti kopa nga inted kaniak ti Ama, saan aya a maiparbeng unay nga inumek dayta?” “Pagarupem kadi a saanko a mabalin ti agkiddaw ken Amak tapno mangipaay kaniak ita a kanito iti nasurok a sangapulo ket dua a lehion dagiti anghel? Ta no kasta, kasanonto ti pannakatungpal ti Kasuratan a dayta ket masapul a maaramid iti kastoy a pamay-an?”​—Juan 18:11; Mateo 26:52-54.

¹¹ Utobenyo biit dayta a salaysay. Ni Jesus, a pinalikmutan dagiti makapungtot a managderraaw, ammona nga asidegen ti ipapatayna ket naipabaklay kenkuana ti pannakadalus ti nagan ni Amana ken ti pannakaisalakan ti sangatauan. Kaskasdi, ginundawayanna daydi a kanito a nangimula kadagiti agkakapateg a kinapudno iti isip ni Pedro babaen dagiti saludsod. Saan kadi a nalawag nga ammo ni Jesus ti pateg dagiti saludsod?

Nalawag a Hyperbole

12, 13. (a) Ania ti hyperbole? (b) Kasano nga inusar ni Jesus ti hyperbole a mangipaganetget iti kinamaag ti panangkritikar iti babassit a pagkamalian dagiti kakabsattayo?

¹² Iti ministeriona, masansan nga inusar ni Jesus ti sabali pay nga epektibo a wagas ti panangisuro​—ti hyperbole. Daytoy ket inggagara a nalabes a panangiladawan tapno maipaganetget ti maysa a punto. Babaen ti hyperbole, nangbukel ni Jesus kadagiti ladawan a narigat a malipatan. Usigentayo ti sumagmamano a pagarigan.

¹³ Iti Sermon iti Bantay, idi ipagpaganetgetna a nasken nga ‘isardeng ti panangukom’ iti sabsabali, kinuna ni Jesus: “Apay, ngarud, a matmatam ti garami iti mata ni kabsatmo, ngem saanmo nga imutektekan ti pasanggir iti bukodmo a mata?” (Mateo 7:1-3) Mailadawanyo kadi ti eksena? Ti maysa a managkritikar kayatna nga ikkaten ti garami iti “mata” ti kabsatna. Ipapanna a di makakita a naimbag ti kabsatna ket di makaaramid iti umiso a pangngeddeng. Ngem ti mismo nga abilidadna a mangikeddeng kinullaapan ti maysa a “pasanggir”​—maysa a kayo a mabalin a pagikapetan iti atep. Anian a di malipatan a wagas ti panangipaganetget no apay a kinamaag ti mangkritikar iti babassit a pagkamalian dagiti kakabsattayo idinto ta mabalin nga adda ti bukodtayo a dadakkel a pagkurangan!

14. Apay a nabileg a hyperbole ti sasao ni Jesus maipapan iti panangsagat iti sepsep ken panangalun-on iti kamelio?

¹⁴ Iti sabali a gundaway, kinondenar ni Jesus dagiti Fariseo kas “bulsek a mangidaldalan, a mangsagat iti sepsep ngem mangalun-on iti kamelio.” (Mateo 23:24) Nabileg la ketdi daytoy a panangusar iti hyperbole. Apay? Nakakadkadlaw ti nagdumaan ti bassit a sepsep ken ti kamelio, ti maysa kadagiti kadakkelan nga animal a pagaammo idi dagiti agdengdengngeg ken ni Jesus. Mapattapatta a 70 milion a sepsep ti katupag ti kadagsen ti maysa a kalkalainganna a kamelio! Ammo met ni Jesus a sagaten dagiti Fariseo ti arakda babaen ti maysa a lupot. Kasta ti ar-aramiden idi dagiti agin-iistrikto a tattao tapno dida makaalimon iti sepsep ket iti kasta, saanda a narugit maibatay iti linteg. Kaskasdi, piguratibo nga inalun-onda ti kamelio, a narugit met laeng. (Levitico 11:4, 21-24) Nalawag ti punto ni Jesus. Siiinget a sinalimetmetan dagiti Fariseo dagiti kabassitan a kalikagum ti Linteg, ngem inlaksidda dagiti napatpateg a bambanag​—ti “kinahustisia ken asi ken kinamatalek.” (Mateo 23:23) Naglawag ti panangibutaktak ni Jesus iti kinasiasinoda!

15. Ania ti sumagmamano a leksion nga insuro ni Jesus babaen ti panangusarna iti hyperbole?

¹⁵ Iti intero a ministeriona, masansan a nagusar ni Jesus iti hyperbole. Usigenyo ti sumagmamano a pagarigan. ‘Ti pammati a kas iti kabassit ti bukel ti mustasa’ a makayalis iti bantay​—nagbileg la ketdi daytoy nga inusar ni Jesus tapno ipaganetgetna a dakkel ti maaramidan ti uray bassit laeng a pammati. (Mateo 17:20) Ti dakkel a kamelio a mangikagkagumaan a lumsot iti abut ti dagum​—nagsayaat ketdin a panangiladawan dayta iti rigat ti maysa a nabaknang a mangikagumaan nga agserbi iti Dios bayat a salsalimetmetanna ti materialistiko nga estilo ti panagbiag! (Mateo 19:24) Saanyo kadi a pagsiddaawan ti narayray a panangusar ni Jesus kadagiti sasao ken ti kinalaingna a manggun-od iti kasayaatan a resulta uray manmano la a sasao ti usarenna?

Di Mabalusingsing a Lohika

16. Iti ania a wagas a kanayon nga inusar ni Jesus ti kinasariritna?

¹⁶ Gapu ta perpekto ti isipna, nalaing ni Jesus no maipapan iti lohikal a pannakirinnason kadagiti tattao. Kaskasdi, dina pulos inabuso dayta a kinalaingna. No mangisursuro, usarenna idi a kanayon ti kinasariritna tapno itandudona ti kinapudno. Addada gundaway nga inusarna ti napuersa a lohika a mangbalusingsing kadagiti ulbod a pammabasol dagiti narelihiosuan a kabusorna. Adu a gundaway nga inusarna ti lohikal a panagrasrason tapno isurona kadagiti adalanna dagiti napateg a leksion. Usigentayo ti kinalaing ni Jesus a mangusar iti lohika.

17, 18. Ania a nabileg a lohika ti inusar ni Jesus a nangbalusingsing iti ulbod a pammabasol dagiti Fariseo?

¹⁷ Usigenyo ti pasamak idi pinaimbag ni Jesus ti bulsek ken di makasao a lalaki a naluganan iti sairo. Apaman a nadamagda dayta, kinuna dagiti Fariseo: “Daytoy a tao saanna a paruaren dagiti sairo malaksid no babaen ken Beelzebub [ni Satanas], ti agturay kadagiti sairo.” Imutektekanyo ta binigbig dagiti Fariseo a kasapulan ti nabilbileg ngem tao a pannakabalin tapno maparuar dagiti sairo ni Satanas. Ngem tapno saan a mamati dagiti tattao ken ni Jesus, imbagada a ni Satanas ti gubuayan ti pannakabalinna. Tapno ipakitana a dida pinanunot a naimbag no lohikal met laeng ti imbagada, insungbat ni Jesus: “Tunggal pagarian a nabingbingay maibusor iti dayta met laeng dumteng iti pannakalangalang, ket tunggal siudad wenno balay a nabingbingay maibusor iti dayta met laeng saanto a makapagtakder. Iti isu met laeng a wagas, no ni Satanas paruarenna ni Satanas, nagbalin a nabingbingay maibusor iti bagina; kasano, ngarud, ti panagtakderto ti pagarianna?” (Mateo 12:22-26) Kasla ibagbaga ni Jesus: ‘No siak, kas kunayo, ket maysa nga ahente ni Satanas a mangdaddadael iti inaramid ni Satanas, kasla konkontraen ngarud ni Satanas ti bukodna nga interes ket pakadadaelanna iti di agbayag.’ Napuersa a lohika, di ngamin?

¹⁸ Intuloy a linawlawagan ni Jesus daytoy a banag. Ammona nga adda dadduma a Fariseo a nangparuar kadagiti sairo. Gapuna, inyimtuodna ti simple ngem mangrebba a saludsod: “No paruarek dagiti sairo babaen ken Beelzebub, babaen iti siasino a paruaren ida ti annakyo [wenno adalanyo]?” (Mateo 12:27) Kastoy ti anag ti argumento ni Jesus: ‘No, iti kinapudnona, ket mangparuarak iti sairo babaen ti pannakabalin ni Satanas, isuna met laeng ngarud ti gubuayan ti pannakabalin dagiti adalanyo.’ Ania pay koma ti maibaga dagiti Fariseo? Pulos a dida kayat a bigbigen a babaen ti pannakabalin ni Satanas a nangparuar iti sairo dagiti adalanda. Babaen ti di mabalusingsing a lohika, impakita ni Jesus a minamaag ti pammabasolda.

19, 20. (a) Iti ania a positibo a pamay-an nga inusar ni Jesus ti lohika? (b) Kasano nga inusar ni Jesus ti ‘anianto pay nga ad-adda’ a panagrasrason idi agpapaisuro kenkuana dagiti adalanna no kasano ti agkararag?

¹⁹ Malaksid iti panangusarna iti lohika a nangpaulimek kadagiti bumusbusor kenkuana, nagusar ni Jesus kadagiti makaguyugoy nga argumento tapno isurona dagiti positibo, makaliwliwa a kinapudno maipapan ken ni Jehova. Adu a gundaway nga inusarna ti panagrasrason nga addaan iti anag nga ‘anianto pay nga ad-adda’ tapno matulonganna dagiti agdengdengngeg kenkuana nga umuneg ti pannakaawatda kadagiti kadawyan a kinapudno. Usigentayo ti uray dua laeng a pagarigan.

²⁰ Idi agpapaisuro kenkuana dagiti adalanna no kasano ti agkararag, insalaysay ni Jesus ti pangngarig maipapan iti lalaki a gapu iti “natured a kinapingetna,” ti kiddawna ket pinatgan ti saan a sitatallugod a gayyemna. Dineskribir met ni Jesus ti kinatulok dagiti nagannak a “mangted iti naimbag a sagsagut” kadagiti annakda. Sana inngudo: “No dakayo, nupay nadangkeskayo, ammoyo no kasano ti mangted iti naimbag a sagsagut iti annakyo, anian a nangnangruna pay a ti Ama sadi langit mangtedto iti nasantuan nga espiritu kadagidiay agdawdawat kenkuana!” (Lucas 11:1-13) Ti punto a dinakamat ni Jesus ket naibatay iti panagsupadi, saan nga iti panagpada. No ti saan a sitatallugod a gayyem ket maguyugoy a mangipaay iti kasapulan ti kaarrubana, ken kasta met ti panangasikaso dagiti imperpekto a natauan a nagannak kadagiti kasapulan dagiti annakda, nangnangruna pay ti naayat a nailangitan nga Amatayo a mangipaay iti nasantuan nga espiritu kadagiti matalek nga adipenna a sipapakumbaba nga agkararag kenkuana!

21, 22. (a) Ania a panagrasrason ti inusar ni Jesus idi nangbalakad no kasano a daeran ti pakaringgoran mainaig iti material a bambanag? (b) Ania ti makunatayo kalpasan a narepasotayo ti sumagmamano a metodo ti panangisuro ni Jesus?

²¹ Kasta met laeng a panagrasrason ti inusar ni Jesus idi nangbalakad no kasano a daeran ti pakaringgoran mainaig iti material a bambanag. Kinunana: “Paliiwenyo a nalaing a dagiti wak saanda nga agmula iti bin-i wenno uray agani, ket awananda iti kamarin wenno uray kamalig, ket kaskasdi taraonan ida ti Dios. Anian a napatpategkayo pay ngem dagiti tumatayab? Paliiwenyo a nalaing no kasano a dumakkel dagiti lirio; saanda nga agbannog wenno uray mambi . . . No ti Dios kawesanna a kasta dagiti mula iti talon nga adda ita nga aldaw ket inton bigat maipuruak iti urno, anian nga ad-adda pay a kawesannakayto, dakayo a bassitan iti pammati!” (Lucas 12:24, 27, 28) Wen, no aywanan ni Jehova dagiti tumatayab ken sabong, anian nga ad-adda nga aywananna dagiti adipenna! Ti kasta a naayat ngem nabileg a panagrasrason ket awan duadua a nangtukay iti puso dagiti agdengdengngeg ken Jesus.

²² Kalpasan a narepasotayo ti sumagmamano a metodo ti panangisuro ni Jesus, nalaka la a maawatantayo no apay a dagiti opisial a napaay a mangarestar ken ni Jesus ket saan nga aglablabes idi kinunada: “Awan pay a pulos sabali a tao a nagsao iti kastoy.” Ngem ti metodo ti panangisuro ni Jesus a nalabit ad-adda a nagdinamag isu ti panangusarna iti ilustrasion, wenno pangngarig. Apay nga inusarna daytoy a metodo? Ken apay nga epektibo unay dagiti ilustrasionna? Mausig dagitoy a saludsod iti sumaruno nga artikulo.

[Footnotes]

Malagipyo Pay?

• Ania dagiti pagarigan a mangipakita a simple ken nalawag ti panangisuro ni Jesus?

• Apay a nagusar ni Jesus kadagiti saludsod idi nangisuro?

• Ania ti hyperbole, ken kasano nga inusar ni Jesus daytoy a metodo ti panangisuro?

• Kasano nga inusar ni Jesus ti lohikal a panagrasrason idi insurona kadagiti adalanna dagiti makaliwliwa a kinapudno maipapan ken Jehova?

[Ladawan iti panid 9]

Inusar ni Jesus dagiti simple a sasao a maawatan dagiti ordinario a tattao

[Ladawan iti panid 10]

Dagiti Fariseo ‘sinagatda ti sepsep ngem inalun-onda ti kamelio’