“No Awan Pangngarig Saan nga Agsao Kadakuada”
‘Nagsao ni Jesus kadagiti bunggoy babaen dagiti pangngarig. Pudno unay, no awan pangngarig saan nga agsao kadakuada.’—MATEO 13:34.
1, 2. (a) Apay a di nalaka a malipatan dagiti epektibo nga ilustrasion? (b) Aniada a kita ti ilustrasion ti inusar ni Jesus, ken ania a salsaludsod ti tumaud maipapan iti panangusarna kadagiti ilustrasion? (Kitaenyo ti footnote.)
ADDA kadi malagipyo nga ilustrasion a nangngegyo, nalabit iti maysa a palawag publiko, adu a tawenen ti napalabas? Saan a nalaka a malipatan dagiti epektibo nga ilustrasion. Sigun iti maysa nga autor, dagiti ilustrasion “pagbalinenda a mata dagiti lapayag ken aramidenda a nabnabiag dagiti ladawan iti isip dagiti agdengdengngeg.” Gapu ta masansan a maawatantayo ti bambanag no mailadawantayo dayta iti isiptayo, nalaklakatayo a maawatan dagiti punto babaen dagiti ilustrasion. Ikkanda dagiti sasao iti nalawag a kaipapanan, a mangisuro kadagiti leksion nga agbati iti panunottayo.
2 Awan ti mannursuro ditoy daga a nasaysayaat ti panangusarna kadagiti ilustrasion malaksid ken ni Jesu-Kristo. Naglaka a lagipen ti adu a pangngarig ni Jesus uray nganngani dua a ribu a tawenen ti napalabas sipud idi naisawang dagita.a Apay nga inusar a naimbag ni Jesus daytoy a metodo ti panangisuro? Ken ania ti namagbalin nga epektibo unay dagiti ilustrasionna?
No Apay a Nangisuro ni Jesus Babaen Dagiti Ilustrasion
3. (a) Sigun iti Mateo 13:34, 35, ania ti maysa a rason a nagusar ni Jesus kadagiti ilustrasion? (b) Ania ti mangipamatmat a napateg ken ni Jehova daytoy a metodo ti panangisuro?
3 Mangted ti Biblia iti dua a naisangsangayan a rason no apay a nagusar ni Jesus kadagiti ilustrasion. Umuna, tinungpalna ti padto idi inaramidna dayta. Insurat ni apostol Mateo: “Sinao ni Jesus kadagiti bunggoy babaen kadagiti pangngarig. Pudno unay, no awan pangngarig saan nga agsao kadakuada; tapno matungpal ti naisao babaen iti mammadto a nagkuna: ‘Luktakto ti ngiwatko buyogen kadagiti pangngarig.’” (Mateo 13:34, 35) Ti “mammadto” a tinukoy ni Mateo ket daydiay nangputar iti Salmo 78:2. Pinaltiingan ti espiritu ti Dios dayta a salmista idi nagsurat sinigsiglo sakbay ti pannakayanak ni Jesus. Saan kadi a nakaskasdaaw a ginasgasut a tawen sakbayna, impakaunan ni Jehova nga agisuro ti Anakna babaen dagiti ilustrasion? Sigurado a napateg ken ni Jehova daytoy a metodo ti panangisuro!
4. Ania a rason ti inlawlawag ni Jesus no apay a nagusar kadagiti ilustrasion?
4 Maikadua, inlawlawag a mismo ni Jesus nga inusarna dagiti ilustrasion tapno ilasinna dagidiay pimmamulinawen ti puspusoda. Kalpasan nga insalaysayna iti “dadakkel a bunggoy” ti pangngarig maipapan iti agmulmula, inimtuod dagiti adalanna: “Apay nga agsasaoka kadakuada nga agus-usarka kadagiti pangngarig?” Simmungbat ni Jesus: “Naipaay kadakayo ti pannakaawat kadagiti sagrado a palimed ti pagarian ti langlangit, ngem saan a naipaay kadagidiay a tattao. Daytoy ti makagapu nga agsasaoak kadakuada nga agus-usarak kadagiti pangngarig, agsipud ta, kumitkitada, kumitada a barengbareng, ket dumdumngegda, dumngegda a barengbareng, saanda met a maala ti kababagas dayta; ket adda kaitungpalan kadakuada ti padto ni Isaias, a kunana, ‘Iti panagdengngeg, mangngegyonto ngem saanyo a pulos maala ti kababagas dayta; ket, iti panangkita, kumitakayto ngem saanyo a pulos makita. Ta ti puso daytoy nga ili nagbalin a di makaawat.’”—Mateo 13:2, 10, 11, 13-15; Isaias 6:9, 10.
5.Kasano a pinaglalasin dagiti ilustrasion ni Jesus dagidiay napakumbaba nga agdengdengngeg kadagidiay natangsit ti panagpuspusoda?
5 Ania ti adda kadagiti ilustrasion ni Jesus a namaglalasin kadagiti tattao? Addada gundaway a masapul nga agsukimat a naimbag dagiti agdengdengngeg kenkuana tapno naan-anay a maawatanda ti ibagbagana. Dagidiay napakumbaba a tattao natignayda nga agkiddaw iti kanayonan nga impormasion. (Mateo 13:36; Marcos 4:34) Ngarud, gapu kadagiti ilustrasion ni Jesus, naipalgak ti kinapudno kadagidiay mangsapsapul iti dayta idinto ta naipaidam ti kinapudno kadagidiay natangsit ti panagpuspusoda. Anian a naisangsangayan a mannursuro ni Jesus! Usigentayo ita ti dadduma a banag a namagbalin nga epektibo unay dagiti ilustrasionna.
Napili a Panangusar Kadagiti Detalye
6-8. (a) Ania ti awan pay idi kadagiti agdengdengngeg ken ni Jesus idi umuna a siglo? (b) Ania dagiti pagarigan a mangipakita a pinili ni Jesus dagiti detalye nga inusarna?
6 Pinampanunotyo kadi no ania ti kasasaad dagiti nagkauna nga adalan a direkta a nakangngeg iti panangisuro ni Jesus? Nupay pribilehioda a mangngeg ti timek ni Jesus, awan pay idi ti mabalinda a sukimaten a naisurat a rekord a mangipalagip kadakuada kadagiti bambanag a sinaona. Imbes ketdi, masapul nga italimengda iti isip ken pusoda dagiti sasao ni Jesus. Babaen ti nagsayaat a panangusar ni Jesus kadagiti ilustrasion, nalaklakada a lagipen dagiti insurona. Iti ania a wagas?
7 Pinili ni Jesus dagiti inusarna a detalye. No napateg dagiti detalye iti maysa a salaysay wenno kasapulan tapno maipaganetget ti maysa a banag, di nagpangadua a nangusar kadagita. Isu a dinakamatna no mano ti eksakto a bilang dagiti karnero nga imbati ti pastor tapno sapulenna daydiay naiwawa, mano nga oras ti binusbos dagiti mangmangged iti kaubasan, ken no mano a talento ti naitalek.—Mateo 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.
8 Ngem saan nga inraman ni Jesus dagiti saan a napateg a detalye a mangpalibeg laeng iti kaipapanan dagiti ilustrasion. Kas pagarigan, iti pangngarig ti awan asina nga adipen, saan a nailawlawag no kasano a naaddaan ti adipen iti utang nga 60,000,000 denario. Ti ipagpaganetget ni Jesus isu ti panagbalin a manangpakawan. Saan a napateg no kasano a nailumlom iti utang ti adipen, no di ket no kasano a napakawan ti utangna ken no kasano a trinatona ti padana nga adipen a nakautang kenkuana iti bassit a gatad. (Mateo 18:23-35) Umasping iti dayta, iti ilustrasionna maipapan iti barayuboy nga anak, saan nga inlawlawag ni Jesus no apay a kiniddaw lattan ti inaudi nga anak ti tawidna ken no apay a ginastosna dayta. Ngem indetalye ni Jesus no ania ti narikna ti ama ken ti reaksionna idi nagbabawi ken nagawid ti anakna. Dagita a detalye maipapan iti reaksion ti ama ket napateg iti punto nga ipagpaganetget ni Jesus—ti ‘dakkel’ a pammakawan ni Jehova.—Isaias 55:7; Lucas 15:11-32.
9, 10. (a) Ania ti intampok ni Jesus no iladladawanna dagiti karakter kadagiti ilustrasionna? (b) Ania ti inaramid ni Jesus tapno dagiti ilustrasionna ket nalaklaka a malagip dagidiay agdengdengngeg kenkuana ken dagiti sabsabali?
9 Naannad met ni Jesus no iladladawanna dagiti karakter kadagiti pangngarigna. Imbes a ti langa dagiti karakter ti detalyado a dineskribirna, masansan nga intampok ni Jesus no ania ti inaramidda wenno no ania ti reaksionda kadagiti pasamak nga insalaysayna. Gapuna, imbes a deskribirenna ti langa ti naimbag a Samaritano, napatpateg nga amang ti insalaysay ni Jesus—no kasano a siaasi a tinulongan ti Samaritano ti nasugatan a Judio a naidasay iti dalan. Impaay ni Jesus dagiti nesesita a detalye tapno maisurona a ti panagayat iti kaarruba kalikagumanna ti panagayat kadagidiay ditay kapulian wenno kailian.—Lucas 10:29, 33-37.
10 Ababa ken saan a narikut dagiti ilustrasion ni Jesus gapu ta naannad ti panangusarna kadagiti detalye. Gapuna, para kadagidiay agdengdengngeg kenkuana idi umuna a siglo—ken dagiti di mabilang a mangbasa iti naipaltiing nga Ebanghelio—pinagbalin ni Jesus a nalaklaka a malagip dagita nga ilustrasion ken dagiti agkakapateg a leksion nga isuroda.
Naadaw Manipud iti Inaldaw a Panagbiag
11. Mangted kadagiti pagarigan no kasano nga impamatmat dagiti pangngarig ni Jesus dagiti bambanag a sigurado a napaliiwna bayat ti panagbarona idiay Galilea.
11 Nalaing ni Jesus a mangusar kadagiti ilustrasion a nainaig iti panagbiag dagiti tattao. Adu kadagiti pangngarigna ti mangipamatmat kadagiti bambanag a sigurado a napaliiwna bayat ti panagbarona idiay Galilea. Panunotenyo biit idi ubing pay. Namin-ano a nakitana ni nanangna a nagluto iti nalebaduraan a tinapay babaen ti panangalana iti napaalsa a bellaay a natedda iti naudi a panaglutona ket inusarna a pangpaalsa? (Mateo 13:33) Mano a daras a nakitana dagiti dumadaklis bayat nga inwayatda dagiti iketda iti nalitnaw nga asul a dandanum ti Baybay ti Galilea? (Mateo 13:47) Kasano kasansan a napaliiwna dagiti ubbing nga agaayam iti tiendaan? (Mateo 11:16) Addada pay dadduma a gagangay a bambanag a napaliiw ni Jesus nga inusarna kadagiti ilustrasionna—dagiti bin-i a maimulmula, naragsak a padaya ti kasar, ken panagdakkel dagiti bin-i iti kataltalonan.—Mateo 13:3-8; 25:1-12; Marcos 4:26-29.
12, 13. Kasano a ti pangngarig ni Jesus maipapan iti trigo ken dagiti dakes a ruot ipamatmatna a pamiliar ni Jesus kadagiti lokal a kasasaad?
12 Saan ngarud a pakasdaawan a naibugibog kadagiti adu nga ilustrasion ni Jesus dagiti pasamak ken kasasaad iti inaldaw a panagbiag. No kasta, tapno ad-adda a matarusantayo ti kinalaingna a nangusar iti daytoy a wagas ti panangisuro, makatulong nga usigentayo no ania ti kaipapanan ti sasaona kadagiti Judio nga agdengdengngeg kenkuana. Kitaentayo ti dua a pagarigan.
13 Umuna, iti pangngarigna maipapan iti trigo ken dagiti dakes a ruot, dinakamat ni Jesus ti maysa a lalaki a nagimula iti nasayaat a trigo iti talonna ngem “maysa a kabusor” ti immay iti talonna ket nagimula kadagiti dakes a ruot. Apay a pinili ni Jesus dayta a partikular a dakes nga aramid? Bueno, laglagipenyo nga insalaysayna ti ilustrasion iti asideg ti Baybay ti Galilea, ket agrikultura ti kangrunaan a pagsapulan dagiti taga Galilea. Ania pay koma ti mangyeg iti parikut iti maysa a mannalon no saan a ti kabusor a sililimed a mapan iti talonna ket mangimula kadagiti dakes a ruot? Ipakita dagiti sekular a linteg iti daydi a tiempo nga adda idi mangar-aramid iti kasta. Saan kadi a nabatad a nagusar ni Jesus iti kasasaad a pamiliar kadagiti agdengdengngeg kenkuana?—Mateo 13:1, 2, 24-30.
14. Iti pangngarig maipapan iti naimbag a Samaritano, apay a napateg ti panangusar ni Jesus iti dalan “manipud Jerusalem nga agturong idiay Jerico” iti panangipaganetgetna iti puntona?
14 Maikadua, lagipenyo ti pangngarig maipapan iti naimbag a Samaritano. Kastoy ti panangirugi ni Jesus: “Maysa a tao ti sumalsalog manipud Jerusalem nga agturong idiay Jerico ket natnag iti im-ima dagiti mannanakaw, a nanguksob ken nangkabkabil kenkuana, ket napanda, a pinanawanda nga agarup natayen.” (Lucas 10:30) Napateg ti panangusar ni Jesus iti dalan “manipud Jerusalem nga agturong idiay Jerico” tapno maipaganetgetna ti puntona. Idi isalsalaysayna daytoy a pangngarig, isu ket adda idiay Judea, saan nga adayo idiay Jerusalem; isu nga ammo la ketdi dagiti agdengdengngeg kenkuana ti maipapan iti dalan a nadakamat iti ilustrasion. Delikado ti magna iti dayta a partikular a dalan, nangnangruna iti agmaymaysa nga agdaliasat. Manmano ti tattao iti dayta a nalikaw a dalan, a nangipaay iti adu a paglemmengan dagiti mannibrong.
15. Apay nga awan ti mabalin a mangikalintegan iti kinaawan ti pannakaseknan ti padi ken ti Levita iti ilustrasion mainaig iti naimbag a Samaritano?
15 Adda pay nakakadkadlaw iti panangtukoy ni Jesus iti dalan nga ‘agpasalog manipud Jerusalem nga agturong iti Jerico.’ Sigun iti salaysay, umuna maysa a padi ken kalpasanna maysa a Levita ti sumalsalog iti dayta a dalan—ngem awan kadakuada ti nangtulong iti biktima. (Lucas 10:31, 32) Agserserbi dagiti padi iti templo ti Jerusalem, ket dagiti Levita ti katulonganda. No awan trabahoda idiay templo, adu a padi ken Levita ti agyan idiay Jerico, yantangay 23 a kilometro laeng ti kaadayona manipud Jerusalem. No kasta, awan duadua a pasaray lumabasda iti dayta a dalan. Imutektekanyo met a ti padi ken ti Levita ket agdaldaliasat iti dalan “manipud Jerusalem,” gapuna naggapuda idiay templo.b Awan ngarud ti mabalin a mangikalintegan iti kinaawan ti pannakaseknan dagitoy a lallaki babaen ti panangikuna a, ‘Liniklikanda ti nasugatan a lalaki gapu ta agparang a natayen, ket ti panangsagid iti maysa a bangkay pagbalinenna ida a temporario a di maikari nga agserbi idiay templo.’ (Levitico 21:1; Numeros 19:11, 16) Saan kadi a nalawag nga inyanninaw dagiti ilustrasion ni Jesus dagiti bambanag a pamiliar kadagiti agdengdengngeg?
Naibatay Kadagiti Parsua
16. Apay a di pakasdaawan ti adu a pannakaammo ni Jesus maipapan kadagiti parsua?
16 Adu kadagiti ilustrasion ken pangngarig ni Jesus ti mangipalgak iti pannakaammona kadagiti mula, animal, ken elemento. (Mateo 6:26, 28-30; 16:2, 3) Nanggun-odanna iti kasta a pannakaammo? Bayat ti panagbarona idiay Galilea, sigurado a nawadwad ti tiempona a nangpaliiw kadagiti parsua ni Jehova. Maysa pay, ni Jesus “ti inauna iti isuamin a parsua,” ken inusar ni Jehova kas ti “nasigo a managobra” idi pinarsuana ti amin a banag. (Colosas 1:15, 16; Proverbio 8:30, 31) Pakasdaawan kadi ngarud ti kasta nga adu a pannakaammo ni Jesus maipapan kadagiti parsua? Kitaentayo no kasanona a sisisigo nga inusar daytoy a pannakaammo iti panangisurona.
17, 18. (a) Kasano a ti sasao ni Jesus a nairekord iti Juan kapitulo 10 ipalgakda a kabesadona dagiti kababalin ti karnero? (b) Ania ti napaliiw dagiti bumisbisita kadagiti lugar a nadakamat iti Biblia no maipapan iti singgalut dagiti pastor kadagiti karneroda?
17 Ti maysa kadagiti ilustrasion ni Jesus a napno iti kinadungngo isu ti nairekord iti Juan kapitulo 10, nga impadana ti nasinged a relasionna kadagiti pasurotna iti relasion ti pastor kadagiti karnerona. Ipalgak ti sasao ni Jesus a kabesadona dagiti kababalin ti naamo a karnero. Impasimudaagna a nalaka a maiturong dagiti karnero, ken simamatalek a sumurotda iti pastorda. (Juan 10:2-4) Dagiti bumisbisita kadagiti lugar a nadakamat iti Biblia madlawda ti naisangsangayan a singgalut dagiti pastor ken karnero. Idi maika-19 a siglo, kinuna ti biologo a ni H. B. Tristram: “Naminsan a pinaliiwko ti maysa a pastor a makiay-ayam iti arbanna. Agintataray ti pastor; kinamat dagiti karnero ket pinalikmutanda. . . . Kalpasanna, nakiay-ayamda kenkuana.”
18 Apay a suroten dagiti karnero ti pastorda? “Agsipud ta ammoda ti timekna,” kinuna ni Jesus. (Juan 10:4) Ammo kadi a talaga dagiti karnero ti timek ti pastorda? Maibatay iti personal a kapaliiwanna, insurat ni George A. Smith iti librona a The Historical Geography of the Holy Land: “No dadduma iti matuon, aginanakami iti asideg ti maysa kadagiti bubon ti Judea, a pangyapanan ti tallo wenno uppat a pastor iti arbanda. Aglalaok dagiti arban, isu a pampanunotenmi no kasano nga urnongento manen dagiti pastor dagiti karneroda. Ngem kalpasan ti panaginum ken panagay-ayam, saggaysa nga agturong dagiti pastor iti nadumaduma a direksion ti tanap, ket tunggal maysa agtimek iti bukodna a panangawag; agsisina dagiti karnero nga agturong iti bukodda a pastor, ket pumanaw dagiti arban a naurnos kas iti idadatengda.” Awanen ti nasaysayaat pay a wagas a mayilustrar ni Jesus ti puntona. No bigbigen ken pagtulnogantayo dagiti sursurona ken agpaidalantayo kenkuana, matagiragsaktayo ti nadungngo ken naayat a panangaywan “ti nasayaat a pastor.”—Juan 10:11.
Naadaw Kadagiti Pasamak a Pagaammo Dagiti Agdengdengngeg Kenkuana
19. Tapno makorehirna ti maysa a di umiso a kapanunotan, kasano a sieepektibo nga inusar ni Jesus ti maysa a lokal a trahedia?
19 Dagiti epektibo nga ilustrasion ket mabalin a dagiti kapadasan wenno pagarigan a pakaadalan iti leksion. Iti maysa nga okasion, inusar ni Jesus ti di pay nabayag a pasamak tapno korehirenna ti di umiso a kapanunotan nga umapay kano ti trahedia kadagidiay maikari a madusa. Kinunana: “Dagidiay sangapulo ket walo a natupakan ti torre ti Siloam, iti kasta pinapatayna ida, pagarupenyo kadi a napaneknekanda nga ad-adda a nakautang ngem iti amin a dadduma pay a tattao nga agnanaed idiay Jerusalem?” (Lucas 13:4) Makaguyugoy ti panangkorehir ni Jesus kadagiti panagrasrason dagiti mamati iti gasat. Natay ti 18 a tao saan a gapu ta nakaaramidda iti basol a namagpungtot iti Dios. Imbes ketdi, ti nakas-ang nga ipapatayda ket resulta ti tiempo ken di mapakpakadaan a pasamak. (Eclesiastes 9:11) Kinorehirna ngarud ti maysa a di umiso a sursuro babaen ti panangdakamatna iti maysa a pasamak a pagaammo dagiti agdengdengngeg kenkuana.
20, 21. (a) Apay a kinondenar dagiti Fariseo dagiti adalan ni Jesus? (b) Ania a pasamak iti Kasuratan ti inusar ni Jesus a mangyilustrar a di pinanggep ni Jehova ti nainget nga aplikasion ti lintegna a Sabbath? (c) Ania ti mausig iti sumaruno nga artikulo?
20 Idi nangisuro, nagadaw met ni Jesus kadagiti Nainkasuratan a pagarigan. Lagipenyo ti pasamak idi kinondenar dagiti Fariseo dagiti adalanna gapu ta nangrurosda kadagiti bukel ken kinnanda dayta kabayatan ti Sabbath. Iti kinaagpaysuanna, saan a ti Linteg ti Dios ti linabsing dagiti adalan, no di ket ti nainget nga interpretasion dagiti Fariseo maipapan iti maiparit nga aramiden kabayatan ti Sabbath. Tapno mayilustrarna a di pulos pinanggep ti Dios ti kasta a nainget unay nga aplikasion ti linteg a Sabbath, tinukoy ni Jesus ti pasamak a nairekord iti 1 Samuel 21:3-6. Idi mabisin da David ken dagiti buyotna, napanda idiay templo ket kinnanda dagiti naidaton a tinapay, a nasukatan. Kadawyan a nailatang dagiti daan a tinapay tapno kanen dagiti papadi. Ngem gapu kadagiti kasasaad, saan a nakondenar da David ken dagiti buyotna gapu iti pannanganda kadagita. Makapainteres ta dayta laeng a pasamak ti nairekord iti Biblia maipapan iti panangusar dagiti saan a papadi kadagiti daan a tinapay. Talaga nga ammo ni Jesus no ania ti maitutop a salaysay nga usarenna, ket awan duadua a pamiliar dayta a pasamak kadagiti Judio nga agdengdengngeg kenkuana.—Mateo 12:1-8.
21 Pudno a Naindaklan a Mannursuro ni Jesus! Ditay maliklikan ti agamanga iti di maartapan nga abilidadna a mangyallatiw kadagiti agkakapateg a kinapudno iti wagas a maawatan dagiti agdengdengngeg. Ngem kasanotayo a matulad ni Jesus no mangisurotayo? Mausig daytoy iti sumaruno nga artikulo.
[Footnotes]
a Nagusar ni Jesus iti adu a kita ti ilustrasion, a pakairamanan dagiti pagarigan, panamagdilig, ken panangyasping. Agdindinamag ti panangusarna iti pangngarig, a nadepinar kas “ababa, masansan a pinarbo, a salaysay a pakaadalan iti moral wenno narelihiosuan a kinapudno.”
b Nangatngato a lugar ti Jerusalem ngem iti Jerico. No kasta, ‘sumalog’ ti asinoman nga agdaliasat “manipud Jerusalem nga agturong iti Jerico,” kas nadakamat iti pangngarig.
Malagipyo Pay?
• Apay a nangisuro ni Jesus babaen dagiti ilustrasion?
• Ania a pagarigan ti mangipakita a nagusar ni Jesus kadagiti ilustrasion a pamiliar kadagiti agdengdengngeg kenkuana idi umuna a siglo?
• Kasano a sisisigo nga inusar ni Jesus kadagiti ilustrasionna ti pannakaammona maipapan iti panamarsua?
• Kadagiti ania a wagas nga inusar ni Jesus dagiti pasamak a pamiliar kadagiti agdengdengngeg kenkuana?
[Dagiti Ladawan ti panid 15]
Dinakamat ni Jesus ti adipen a di nangpakawan iti pautangna a sumagmamano laeng a denario ken ti ama a nangpakawan iti barayuboy nga anak a nangwaldas iti intero a tawidna
[Ladawan iti panid 16]
Ania ti punto ti pangngarig ni Jesus maipapan iti naimbag a Samaritano?
[Ladawan iti panid 17]
Talaga kadi nga ammo dagiti karnero ti timek ti pastorda?