KAPITULO 1
“Ni Laeng Jehova a Diosmo ti Masapul a Pagdayawam”
NAKAISENTRUANNA: No apay a masapul a maisubli ti nadalus a panagdaydayaw
1, 2. Kasano a nakapan ni Jesus iti let-ang ti Judea idi maudi a paset ti tawen 29 C.E., ket ania ti napasamak kenkuana sadiay? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti kapitulo.)
ITI maudi a paset ti tawen 29 C.E., adda ni Jesus iti let-ang ti Judea nga amianan laeng ti Natay a Baybay. Idiay nga inturong ti nasantuan nga espiritu kalpasan a nabautisaran ken napulotan, wenno nadutokan. Nupay puro dadakkel a batbato ken rangkis ti ayanna, nakapagmaymaysa ni Jesus iti 40 nga aldaw tapno agayunar, agkararag, ken agpanunot a naimbag. Nalabit idi a nakisarita ni Jehova iti Anakna, kas panangisagana kenkuana kadagiti sumaruno a mapasamak.
2 Idi mabisinen ni Jesus, inasitgan ni Satanas. Ipakaammo ti simmaruno a napasamak ti nagpateg nga isyu a pakairamanan ti amin a kas kenka a mangipatpateg iti nadalus a panagdaydayaw.
“No Sika ket Anak ti Dios . . .”
3, 4. (a) Ania a sasao ti inusar ni Satanas a pangirugi iti umuna a dua a pannulisogna, ket ania ti mabalin a kayatna a pagduaduaan ni Jesus? (b) Kasano ti panangusar ita ni Satanas kadagiti umasping a taktika?
3 Basaen ti Mateo 4:1-7. Inrugi ni Satanas ti umuna a dua a pannulisogna kadagitoy nasikap a sasao: “No sika ket anak ti Dios.” Nagduaduaan kadi ni Satanas a ni Jesus ket Anak ti Dios? Saan. Sigurado nga ammo dayta a nagbasol nga anghel nga anak ti Dios, a ni Jesus ti inauna nga Anak ti Dios. (Col. 1:15) Sigurado nga ammo met ni Satanas ti imbaga ni Jehova manipud langit idi nagbautisar ni Jesus: “Daytoy ti Anakko a dungdungnguek, a pakaragsakak.” (Mat. 3:17) Nalabit kayat ni Satanas a pagduaduaan ni Jesus no mapagtalkanna met laeng ti Amana ken no talaga nga ipatpategna isuna. Iti umuna a sulisog—a pagbalinenna a tinapay dagiti bato—kas man la insaludsod ni Satanas: ‘Gapu ta sika ket Anak ti Dios, apay ngarud a dinaka pakanen ni Amam iti daytoy a let-ang?’ Iti maikadua a sulisog—a tumpuak manipud iti kangatuan a paset ti templo—kas man la insaludsod ni Satanas: ‘Gapu ta sika ket Anak ti Dios, talaga kadi nga agtalekka a protektarannaka ni Amam?’
4 Kasta met laeng dagiti taktika ita ni Satanas. (2 Cor. 2:11) Agur-uray ti Mannulisog agingga a kumapuy wenno maupay dagiti agdaydayaw iti pudno a Dios, sa rumaut, ket masansan a di madmadlaw dagiti pamay-anna. (2 Cor. 11:14) Padpadasennatayo nga allilawen tapno mamatitayo a dinatay pulos ayaten wenno paboran ni Jehova. Padpadasennatayo met nga allilawen tapno mamatitayo a saan a mapagtalkan ni Jehova, a dina tungpalen ti inkarina iti Saona. Ngem nakaro a kinaulbod dagita. (Juan 8:44) Ania ti aramidentayo tapno ditay maallilaw?
5. Kasano ti panangsungbat ni Jesus iti umuna a dua a sulisog?
5 Kitaenyo no kasano ti panangsungbat ni Jesus iti umuna a dua a sulisog. Dina nagduaduaan ti ayat ni Amana kenkuana, ket naan-anay a nagtalek ken Amana. Dagus nga inlaksid ni Jesus ni Satanas babaen ti panagkotarna iti Sao nga impaisurat ni Amana. Maitutop unay ti teksto a kinotar ni Jesus ta naglaon dayta iti nagan ti Dios a Jehova. (Deut. 6:16; 8:3) Adda pay aya nasaysayaat a pamay-an a maipakita ti Anak ti Dios nga agtalek iti Amana no di ti panangusarna iti dayta a nagan—ti naisangsangayan a nagan a manggarantia a tungpalen ni Jehova ti amin a karina?a
6, 7. Kasanotayo a malabanan dagiti nasikap nga iraraut ni Satanas?
6 Malabanantayo dagiti nasikap nga iraraut ni Satanas no agpannuraytayo iti Sao ni Jehova ken panunotentayo ti kaipapanan ti nagan ti Dios. No patientayo a para met kadatayo ti kuna ti Kasuratan maipapan iti ayat ken pannakaseknan ni Jehova kadagiti agdaydayaw kenkuana, nangnangruna kadagiti maup-upay, saantayo a patien ti kinaulbod a pinataud ni Satanas a dinatay pulos ayaten wenno paboran ni Jehova. (Sal. 34:18; 1 Ped. 5:8) Ken no laglagipentayo a kanayon nga agtignay ni Jehova maitunos iti kaipapanan ti naganna, ditay pagduaduaan a ti Manangtungpal kadagiti kari ket maikari iti naan-anay a panagtalektayo.—Prov. 3:5, 6.
7 Ngem ania ti kangrunaan a panggep ni Satanas? Ania a talaga ti kayatna kadatayo? Nagbalin a nalawag ti sungbat iti maikatlo a sulisog ni Satanas ken Jesus.
“Agruknoy ken Agdayawka Kaniak Uray Maminsan Laeng”
8. Iti maikatlo a sulisog, kasano nga imbaga ni Satanas no ania a talaga ti kayatna?
8 Basaen ti Mateo 4:8-11. Iti maikatlo a sulisog, saanen a nagpalpalikaw ni Satanas. Imbaganan ti talaga a kayatna. Impakita ni Satanas ken Jesus (posible nga iti sirmata) ti “amin a pagarian ti lubong ken ti kinadayagda”—ngem dina impakita dagiti dakes a pasetda. Imbagana ken Jesus: “Itedko amin kenka dagitoy no agruknoy ken agdayawka kaniak uray maminsan laeng.”b Panagdaydayaw—dayta ti nalawag a kayat ni Satanas! Kayat ni Satanas a tallikudan ni Jesus ti Amana ken bigbigenna ti Mannulisog kas diosna. Imbaga ni Satanas ken Jesus ti kasla nalaka a pamay-an. Imparipiripna a maala ni Jesus ti amin a pannakabalin ken kinabaknang dagiti nasion ken saan a kasapulan nga agsagaba—saan a makoronaan iti sisiit, saan a maparigat, ken saan a mailansa iti kayo a pagtutuokan. Agpaypayso dayta a sulisog. Saan a kinuestion ni Jesus ti autoridad ni Satanas kadagiti gobierno iti lubong! (Juan 12:31; 1 Juan 5:19) Talaga nga ited koma ni Satanas ti aniaman tapno tallikudan ni Jesus ti nadalus a panagdaydayaw ken Amana.
9. (a) Ania ti talaga a kayat ni Satanas kadagiti agdaydayaw iti pudno a Dios, ken kasano a padpadasennatayo a sulisogen? (b) Ania ti karaman iti panagdaydayawtayo? (Kitaen ti kahon nga “Ania ti Panagdaydayaw?”)
9 Uray ita, talaga a kayat ni Satanas nga agdayawtayo kenkuana—direkta man wenno saan. Ni Satanas “ti dios daytoy a sistema ti bambanag,” isu a no dagiti relihion iti Babilonia a Dakkel ket agdaydayaw kadagiti didiosen, ni Satanas ngarud ti umaw-awat iti panagdaydayawda. (2 Cor. 4:4) Ngem saan a kontento iti binilion a miembro iti ulbod a relihion isu a kayatna a sulisogen dagiti agdaydayaw iti pudno a Dios tapno kontraenda ti pagayatan ti Dios. Padpadasennatayo nga allukoyen nga agpabaknang ken maaddaan iti pannakabalin iti daytoy a lubong imbes nga agbiagtayo kas Kristiano a mabalin a pagsagabaantayo “maigapu iti kinalinteg.” (1 Ped. 3:14) No agpasulisogtayo ket panawantayo ti nadalus a panagdaydayaw ken agbalin a paset ti lubong ni Satanas, arigna agrukruknoy ken agdaydayawtayo ken Satanas uray maminsan laeng, a pagbalbalinentayo kas diostayo. Kasanotayo a malabanan ti kasta a sulisog?
10. Kasano ti panangsungbat ni Jesus iti maikatlo a sulisog, ken apay?
10 Kitaenyo no kasano ti panangsungbat ni Jesus iti maikatlo a sulisog. Impakitana ti naan-anay a kinamatalekna ken Jehova isu a dagus nga imbagana iti Mannulisog: “Pumanawka, Satanas!” Kas iti inaramidna iti immuna a dua a sulisog, nagkotar ni Jesus iti teksto iti Deuteronomio a naglaon iti nagan ti Dios: “Kuna ti Kasuratan: ‘Ni laeng Jehova a Diosmo ti masapul a pagdayawam, ket isu laeng ti masapul a pangipaayam iti sagrado a panagserbi.’” (Mat. 4:10; Deut. 6:13) Saan ngarud a nagpaallukoy ni Jesus a maaddaan iti prominente a karera iti lubong ken nanam-ay a biag a di agsagaba. Ammona a saan nga agpaut dayta. Binigbigna a ni laeng Amana ti maikari a pagdayawan ken ti ‘panagdayaw uray maminsan laeng’ ken Satanas ket panangipakita iti panagpasakup kenkuana. Saan a pulos kayat ni Jesus nga agbalin a diosna ti dakes a Mannulisog. Gapu ta kinontra ni Jesus ti imbagana, “pimmanaw ti Diablo.”c
11. Kasanotayo a malabanan ni Satanas ken dagiti sulisogna?
11 Malabanantayo ni Satanas ken dagiti sulisog ti dakes a lubongna ta kas ken Jesus, mabalintayo ti agpili. Inikkannatayo ni Jehova iti nagpateg a sagut a wayawaya nga agpili. Gapuna, awan asinoman—uray ti mannakabalin ken dakes nga espiritu a Mannulisog—ti makapilit kadatayo a mangpanaw iti nadalus a panagdaydayaw. No ni Satanas ket simamatalek a ‘busorentayo babaen ti natibker a pammati,’ kasla ibagbagatayo: “Pumanawka, Satanas!” (1 Ped. 5:9) Laglagipenyo a pimmanaw ni Satanas idi namimpinsan nga inlaksid ni Jesus. Ipasigurado met kadatayo ti Biblia: “Busorenyo ti Diablo, ket panawannakayto.”—Sant. 4:7.
Ti Kabusor ti Nadalus a Panagdaydayaw
12. Idiay Eden, kasano nga impakita ni Satanas nga isu ti kabusor ti nadalus a panagdaydayaw?
12 Iti maudi a pannulisogna, pinatalgedan ni Satanas nga isu ti orihinal a kabusor ti nadalus a panagdaydayaw. Rinibu a tawen sakbayna, idiay hardin ti Eden ti damo a nangipakitaan ni Satanas iti gurana iti panagdaydayaw ken Jehova. Idi nasulisogna ni Eva a nangsulisog met ken Adan a sumukir iti bilin ni Jehova, naalana idan tapno iturayan ken kontrolenna. (Basaen ti Genesis 3:1-5; 2 Cor. 11:3; Apoc. 12:9) Kinapudnona, nagbalin ni Satanas a diosda, ket nagbalinda a managdaydayaw kenkuana, uray no mabalin a dida ammo ti agpayso a kinasiasino ti mangal-allilaw kadakuada. Mainayon pay, idi inrugi ni Satanas ti panagrebelde idiay Eden, saanna la a kinuestion ti kalintegan ni Jehova a mangituray no di ket inrugina met ti panangbusor iti nadalus a panagdaydayaw. Kasano?
13. Ania ti koneksion ti nadalus a panagdaydayaw iti isyu maipapan iti kalintegan a mangituray?
13 Ti isyu maipapan iti kalintegan a mangituray ket konektado iti nadalus a panagdaydayaw. Ti laeng pudno a Kangatuan, Daydiay ‘nangparsua iti amin a banag,’ ti maikari a pagdayawan. (Apoc. 4:11) Idi pinarsua ni Jehova dagiti perpekto a tattao a da Adan ken Eva ken pinagyanna ida iti hardin ti Eden, panggepna a ti intero a daga ket pagnaedan dagiti perpekto a tattao a situtulok a mangipaay Kenkuana iti panagdaydayaw—nadalus a panagdaydayaw nga agtaud kadagiti nadalus a puso. (Gen. 1:28) Kinuestion ni Satanas ti kalintegan ni Jehova a mangituray ta inagumanna ti panagdaydayaw a rumbeng laeng a para iti Kangatuan nga Apo a ni Jehova.—Sant. 1:14, 15.
14. Nagballigi kadi ni Satanas iti panangbusorna iti nadalus a panagdaydayaw? Ilawlawagmo.
14 Nagballigi kadi ni Satanas iti panangbusorna iti nadalus a panagdaydayaw? Napagtallikudna da Adan ken Eva iti Dios. Manipud idi, busbusorennan ti pudno a panagdaydayaw ket ikagkagumaanna a pagtallikuden ken Jehova a Dios ti ad-adu pay a tattao. Intultuloy ni Satanas a sulisogen dagiti agdaydayaw ken Jehova sakbay ti panawen dagiti Kristiano. Idi umuna a siglo C.E., siuulpit a nangpataud iti apostasia wenno panangpanaw iti pudno a panagdaydayaw isu a narugitan ti kongregasion Kristiano. Idi agangay, kasla awanen ti nadalus a panagdaydayaw. (Mat. 13:24-30, 36-43; Ara. 20:29, 30) Manipud idi maikadua a siglo C.E., napasaran dagiti agdaydayaw iti pudno a Dios ti napaut a naespirituan a pannakaadipen iti Babilonia a Dakkel, ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion. Ngem saan a nagballigi ni Satanas a manglapped iti panggep ti Dios iti nadalus a panagdaydayaw. Awan ti makapasardeng iti Dios iti panangtungpalna iti panggepna. (Isa. 46:10; 55:8-11) Nairaman ti naganna, ken kanayon nga agtignay maitunos iti kaipapanan ti naganna. Ni Jehova ti di pulos mapaay a Manangtungpal iti panggepna!
Ti Manangidepensa iti Nadalus a Panagdaydayaw
15. Idiay Eden, ania dagiti inaramid ni Jehova tapno maaksionanna dagiti rebelde ken tapno masiguradona nga agballigi ti panggepna?
15 Idiay Eden, adda dagiti dagus nga inaramid ni Jehova tapno maaksionanna dagiti rebelde ken masiguradona a matungpal ti panggepna. (Basaen ti Genesis 3:14-19.) Uray adda pay laeng da Adan ken Eva iti hardin, sinentensiaanen ni Jehova ti tallo a rebelde sigun iti panagsasarunoda a nagbasol—umuna, ni Satanas, kalpasanna, ni Eva, kamaudiananna, ni Adan. Iti sasao a naibaga ken Satanas, ti di makita a promotor, impadto ni Jehova ti iyaay ti ‘kaputotan’ a mangikkat kadagiti resulta ti panagrebelde. Nagpateg ti akem dayta a naikari a ‘kaputotan’ tapno matungpal ti panggep ni Jehova iti nadalus a panagdaydayaw.
16. Kalpasan ti panagrebelde idiay Eden, ania dagiti inaramid ni Jehova tapno agtultuloy a matungpal ti panggepna?
16 Kalpasan ti panagrebelde idiay Eden, intultuloy ni Jehova a tungpalen ti panggepna. Nangaramid kadagiti urnos tapno makapagdaydayaw kenkuana ti imperpekto a tattao iti pamay-an nga akseptarenna, kas makitatayo iti sumaruno a kapitulo. (Heb. 11:4–12:1) Inwanwanna met ti adu a nagsurat iti Biblia—a pakairamanan da Isaias, Jeremias, ken Ezekiel—a mangisurat kadagiti makapagagar a padto maipapan iti pannakaisubli ti nadalus a panagdaydayaw. Dayta a pannakaisubli ket nalatak a tema iti Biblia. Amin dagita a padto ket tinungpal ti naikari a ‘kaputotan,’ a kangrunaan a tumukoy ken Jesu-Kristo. (Gal. 3:16) Ni Jesus ti Manangidepensa iti nadalus a panagdaydayaw, kas nalawag nga impakitana iti sungbatna iti maikatlo a sulisog. Wen, ni Jesus ti pinili ni Jehova a mangtungpal kadagiti padto maipapan iti pannakaisubli ti nadalus a panagdaydayaw. (Apoc. 19:10) Winayawayaanna ti ili ti Dios iti naespirituan a pannakaadipen ken insublina ti nadalus a panagdaydayaw iti maiparbeng a lugarna.
Ania ti Aramidem?
17. Apay a napateg kadatayo dagiti padto ti Biblia maipapan iti pannakaisubli ti nadalus a panagdaydayaw?
17 Makaparagsak ken makapabileg iti pammati a sukimaten dagiti padto ti Biblia maipapan iti pannakaisubli ti nadalus a panagdaydayaw. Napateg kadatayo dagita a padto ta segseggaantayo ti tiempo nga agkaykaysanton ti amin a parsua idiay langit ken ditoy daga iti nadalus a panagdaydayaw iti Kangatuan nga Apo a ni Jehova. Mangted met dagita a padto iti namnama, ta naglaonda iti dadduma kadagiti kangrunaan a makaparagsak a pammatalged iti Sao ti Dios. Asino kadatayo ti saan a magagaran a makakita iti pannakatungpal dagiti kari ni Jehova—agraman ti panagungar dagiti ay-ayatentayo, sangalubongan a paraiso, perpekto a salun-at, ken agnanayon a biag?—Isa. 33:24; 35:5, 6; Apoc. 20:12, 13; 21:3, 4.
18. Ania dagiti usigentayo iti daytoy a libro?
18 Iti daytoy a libro, usigentayo dagiti makaparagsak a padto iti libro ti Biblia nga Ezekiel. Adu kadagita ti naisentro iti pannakaisubli ti nadalus a panagdaydayaw. Adalentayo no kasano a dagiti padto ni Ezekiel ket konektado iti dadduma a padto, no kasano a matungpal dagita babaen ken Kristo, ken no kasano a nairamantayo.—Kitaen ti kahon a “Pakabuklan ti Ezekiel.”
19. Ania ti determinasionmo, ken apay?
19 Idi 29 C.E., iti let-ang ti Judea, napaay ni Satanas idi pinadasna a pagtallikuden ni Jesus iti nadalus a panagdaydayaw. Ngem datayo ngay? Mas determinado itan ni Satanas a mangyadayo kadatayo iti pudno a panagdaydayaw. (Apoc. 12:12, 17) Sapay koma ta matulongannatayo daytoy a libro a mangpabileg iti determinasiontayo a manglaban iti dayta a dakes a Mannulisog. Ipakitatayo met koma iti sao ken aramid a talaga nga anamongantayo ti sasao a, “Ni laeng Jehova a Diosmo ti masapul a pagdayawam.” Iti kasta, maaddaantayo iti namnama nga agbiag ken makakita a matungpal met laengen ti nadayag a panggep ni Jehova—nga amin idiay langit ken ditoy daga ket agkaykaysa a mangipaay ken Jehova iti pakaikarianna unay, ti nadalus a panagdaydayaw nga agtaud kadagiti nadalus a puso!
a Sigun iti dadduma, matarusanda a ti kaipapanan ti nagan a Jehova ket “Pagbalinenna.” Maibagay unay dayta iti akem ni Jehova kas ti Namarsua ken kas ti Manangtungpal kadagiti panggepna.
b Maipapan kadagiti imbaga ni Satanas, kuna ti maysa a reperensia iti Biblia: “Iti kaunaan a salaysay maipapan iti pannakasubok, a saan a nakapasa da Adan ken Eva . . . , nakasentro ti isyu iti panangpili iti pagayatan ni Satanas wenno iti pagayatan ti Dios, a mangipakita nga adda koneksion dayta iti panagdaydayaw iti Dios wenno iti sabali. Talaga a pagpannakkel ni Satanas ti bagina kas dios a kasukat ti maymaysa a Dios.”
c Iti Ebanghelio ni Lucas, naiduma ti naisurat a panagsasaruno dagiti sulisog. Ngem nalawag nga ipakita ti Ebanghelio ni Mateo ti panagsasarunoda. Kitaentayo ti tallo a rason. (1) Inrugi ni Mateo ti maikadua a sulisog iti sao a “kalpasanna,” a mangipakita a dayta ti simmaruno. (2) Kasla lohikal a ti dua a nasikap a sulisog—a nangrugi ti tunggal maysa iti, “No sika ket anak ti Dios”—ket sarunuen ti direkta a sulisog a mangsukir iti umuna a bilin. (Ex. 20:2, 3) (3) Natural laeng a maibaga ni Jesus ti “Pumanawka, Satanas!” kalpasan ti maikatlo ken maudi a sulisog.—Mat. 4:5, 10, 11.