“Bariksanyo ti Bagbagiyo iti Kinapakumbaba iti Panagpampanunot”
“Ti Dios busorenna dagiti natangsit, ngem mangted iti di kaikarian a kinamanangngaasi kadagiti napakumbaba.”—1 PEDRO 5:5.
1, 2. Ania a dua nga agsungani a panagpampanunot ti addaan dakkel nga epekto iti kababalin ti tao?
ADDA dua nga agsungani a panagpampanunot a pangiturongan ti Sao ti Dios iti atensiontayo. Agpada a dakkel ti epekto dagitoy iti kababalin ti tao. Nadeskribir ti maysa kas “kinapakumbaba iti panagpampanunot.” (1 Pedro 5:5) Sigun iti maysa a diksionario, “nanumo no iti kababalin wenno kananakem: saan a nakuspag ken natangsit” ti kayat a sawen ti “napakumbaba.” Agpada ti kaipapanan ti kinanumo ken ti kinapakumbaba ti panagpampanunot, ket iti imatang ti Dios, makaay-ayo unay daytoy a galad.
2 Kinatangsit ti kasunganina. Nadepinar daytoy kas “nalabes a panagtalek iti bagi,” panagbalin a “manangumsi.” Managimbubukod ti tao a natangsit. Kalikagumanna dagiti material ken dadduma pay a banag nga agpaay laeng iti bagina uray no pagdaksan dagiti sabsabali. Kastoy ti maysa nga ibungana sigun iti Biblia: “Ti maysa a tao addaan pannakabalin iti sabali a maipaay iti pagdaksanna.” Dinakamat met ti Biblia ti ‘pannakisalisal ti maysa a tao iti sabali’ kas “panagagawa iti angin” agsipud ta no matay ‘awan a pulos ti maalana.’ Karimon ti Dios ti kasta a kinatangsit.—Eclesiastes 4:4; 5:15; 8:9.
Ti Agraraira nga Espiritu ti Lubong
3. Ania ti agraraira nga espiritu ti lubong?
3 Ania kadagitoy a dua a panagpampanunot ti kadawyan iti lubong ita? Ania ti agraraira nga espiritu ti lubong? Kastoy ti kuna ti World Military and Social Expenditures 1996: “Awan sabali a siglo a pumada iti maika-20 a siglo no iti kinadawel . . . ti kinaranggas.” Nasurok a 100 a milion a tattao iti daytoy a siglo ti napapatay gapu iti panagsisinnalisal a mainaig iti politika ken ekonomia—ken kasta met gapu iti nasion, relihion, tribu, ken puli. Immadu met dagiti tao a ti laeng bagida ti pampanunotenda. Kinuna ti Chicago Tribune: “Mairaman iti sakit ti kagimongan ti awan kaes-eskanna a kinaranggas, panangabuso kadagiti ubbing, diborsio, panagbarbartek, AIDS, panagpakamatay dagiti agtutubo, droga, dagiti butangero iti lansangan, panangrames, kinabastardo, aborsion, pornograpia, . . . panagulbod, panagkusit, panagkunniber dagiti politiko . . . Awanen dagiti moral a pagalagadan no ania ti umiso ken di umiso.” Gapuna, namakdaar ti UN Chronicle: “Mawarawaran dagiti kagimongan.”
4, 5. Kasano a ti espiritu ti lubong siuumiso ti pannakailadawanna iti padto ti Biblia maipapan iti tiempotayo?
4 Mapaspasamak dagitoy iti intero a lubong. Kas impadto ti Biblia maipapan iti tiempotayo: “Kadagiti maudi nga al-aldaw dumtengto dagiti napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan. Ta dagiti tattao managayatdanto iti bagbagida, managayat iti kuarta, napalangguad, natangsit, managtabbaaw, nasukir kadagiti nagannak, awanan panagyaman, saan a nasungdo, awanan nainkasigudan a panagayat, saan a sidadaan iti aniaman a tulagan, manangparpardaya, awanan panagteppel, narungsot, awanan panagayat iti kinaimbag, mangliliput, natangken ti uloda, natangsit a buyogen ti panagpannakkel.”—2 Timoteo 3:1-4.
5 Umiso dayta a pannakailadawan ti espiritu nga agraraira ditoy lubong. Managimbubukod, a ti laeng bagbagida ti ipangpangruna dagiti tattao. Saan laeng a dagiti nasion ti agsisinnalisal no di pay ket dagiti indibidual. Kas pagarigan, kadagiti ay-ayam, adu nga atleta ti agtarigagay nga agnumero uno uray no masaktan ti rikna wenno madangran dagiti dadduma. Maiparparegta kadagiti ubbing ti kastoy a panagimbubukod ket agtultuloy dayta iti adu a benneg ti biag inton nataengandan. Mamataud dayta iti ‘guranggura, ringgor, imon, irarasuk ti unget, rinnupir, pannakabingbingay.’—Galacia 5:19-21.
6. Asino ti mangiparparegta iti panagimbubukod, ket kasano ti panangmatmat ni Jehova iti kastoy a panagpampanunot?
6 Ipakita ti Biblia a ti espiritu ti panagimbubukod ditoy lubong iyanninawna ti espiritu “daydiay naawagan iti Diablo ken Satanas, a mangiyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga.” Maipapan iti impluensia ni Satanas kadagiti tattao nga agbibiag kadagitoy maudi nga al-aldaw, kastoy ti impakpakauna ti Biblia: “Asi pay ti daga . . . agsipud ta ti Diablo immulog kadakayo, nga addaan iti dakkel nga unget, yantangay ammona nga ababan ti periodo ti tiempona.” (Apocalipsis 12:9-12) Dayta ti gapuna a ni Satanas ken dagiti demonio a kakaduana ad-adda nga ikagkagumaanda nga itandudo ti managimbubukod a panagpampanunot iti sangatauan. Ket kasano ti panangmatmat ni Jehova iti kasta a kababalin? Kastoy ti kuna ti Saona: “Isuamin a natangsit ti pusona makarimon ken ni Jehova.”—Proverbio 16:5.
Adda ni Jehova Kadagiti Napakumbaba
7. Kasano ti panangmatmat ni Jehova kadagiti napakumbaba, ket ania ti isurona kadakuada?
7 Iti sabali a bangir, bendisionan ni Jehova dagidiay napakumbaba. Iti kantana nga agpaay ken Jehova, kinuna ni Ari David: “Isalakanmo dagiti napakumbaba a tattao; ngem dagiti matam kabusorda dagiti natangsit, tapno ipababam ida.” (2 Samuel 22:1,28 ) Gapuna, ibalakad ti Sao ti Dios: “Birokenyo ni Jehova, dakayo amin a naemma iti daga . . . Birokenyo ti kinalinteg, birokenyo ti kinaemma: nalabit a dakayo maitalimengkayto iti aldaw ti pungtot ni Jehova.” (Sofonias 2:3) Ni Jehova isurona dagidiay sipapakumbaba nga agbirok kenkuana a mangpatanor iti espiritu a naiduma unay iti espiritu daytoy a lubong. “Isuronanto ti dalanna iti naemma.” (Salmo 25:9; Isaias 54:13) Dayta a dalan isu ti dalan ni ayat. Naibatay dayta iti panangaramid iti nalinteg a mayannurot kadagiti pagalagadan ti Dios. Sigun iti Biblia, daytoy nga ayat a naibatay iti prinsipio ket “saan nga agpangas, saan nga agtangsit, . . . saanna a sapulen dagiti bukodna a pagimbagan.” (1 Corinto 13:1-8) Maiparangarang met dayta iti kinapakumbaba ti panunot.
8, 9. (a) Ania ti gubuayan ti ayat a naibatay iti prinsipio? (b) Kasano kapateg ti panangtulad iti ayat ken kinapakumbaba nga impakita ni Jesus?
8 Ni Pablo ken dagiti dadduma pay a Kristiano idi umuna a siglo nasursuroda daytoy a kita ti ayat kadagiti pannursuro ni Jesus. Ket ni Jesus nasursurona dayta ken Jehova nga Amana, a maipapan kenkuana, kuna ti Biblia: “Ti Dios ket ayat.” (1 Juan 4:8) Ammo idi ni Jesus a pagayatan ti Dios nga isu ket agbiag a mayannurot iti linteg ni ayat, ket kasta ti inaramidna. (Juan 6:38) Dayta ti gapuna a naasian kadagiti mairurrurumen, napanglaw, ken managbasol. (Mateo 9:36) Kinunana kadakuada: “Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken nadagsenan, ket pagin-awaenkayto. Ibaklayyo ti sangolko ket agsursurokayo kaniak, ta naalumamay ti kaririknak ken napakumbaba ti pusok.”—Mateo 11:28, 29.
9 Impakita ni Jesus kadagiti adalanna ti kinapateg ti panangtulad iti ayat ken kinapakumbabana idi kinunana kadakuada: “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” (Juan 13:35) Nakakadkadlaw ti saanda a panagbalin a paset daytoy managimbubukod a lubong. Dayta ti gapuna a naikuna ni Jesus maipapan kadagiti pasurotna: “Saanda a paset ti lubong.” (Juan 17:14) Saanda a tuladen ti natangsit, managimbubukod nga espiritu ti lubong ni Satanas. Imbes ketdi, tuladenda ti ayat ken kinapakumbaba nga impakita ni Jesus.
10. Ania ti ar-aramiden ni Jehova kadagiti napakumbaba iti tiempotayo?
10 Naipadto iti Sao ti Dios a kadagitoy maudi nga al-aldaw, maurnong dagiti napakumbaba a tattao iti sangalubongan a kagimongan a naibatay iti ayat ken kinapakumbaba. Gapuna, iti tengnga ti lubong nga umad-adda ti kinapasindayagna, iparparangarang dagiti tattao ni Jehova ti kababalin a kasungani dayta—kinapakumbaba. Kuna dagiti kasta a tattao: “Sumang-attayo iti bantay ni Jehova [ti natan-ok a pudno a panagdayaw kenkuana], . . . ket isuronatayonto kadagiti dalanna, ket magnatayonto kadagiti danana.” (Isaias 2:2,3) Dagiti Saksi ni Jehova ti mangbukel iti daytoy a sangalubongan a kagimongan a magmagna kadagiti dana ti Dios. Karaman kadakuada ti umad-adu a “dakkel a bunggoy, nga awan ti tao a makabael a mangbilang, manipud kadagiti isuamin a nasion ken kadagiti tribu ken kadagiti il-ili ken kadagiti pagsasao.” (Apocalipsis 7:9) Minilion a tattao ti mangbukel ita iti daytoy dakkel a bunggoy. Kasano nga isursuro ida ni Jehova nga agpakumbaba?
Panagsursuro no Kasano ti Agbalin a Napakumbaba
11, 12. Kasano nga iparangarang dagiti adipen ti Dios ti kinapakumbaba?
11 Ti espiritu ti Dios nga agtigtignay kadagiti natulok a tattao tulonganna ida nga agsursuro a mangparmek iti dakes nga espiritu ti lubong sa mangiparangarang kadagiti bunga ti espiritu ti Dios. Maiparangarang daytoy iti “ayat, rag-o, talna, mabayag a panagitured, kinamanangngaasi, kinaimbag, pammati, kinaalumamay, panagteppel.” (Galacia 5:22, 23) Tapno matulongan ida a mangpatanor kadagita a galad, nabalakadan dagiti adipen ti Dios a saanda koma nga agbalin a “manangipasindayaw iti bagi, a mangsulsulbog iti panagsasalisal ti maysa ken maysa, nga agiinnapal iti maysa ken maysa.” (Galacia 5:26) Kasta met, kinuna ni apostol Pablo: “Ibagak iti tunggal maysa kadakayo dita a dina panunoten nga ad-adda ti bagina ngem iti rebbengna a panangpanunot; no di ket agpanunot a kas addaan iti nasimbeng a panagpampanunot.”—Roma 12:3.
12 Ibilin ti Sao ti Dios kadagiti pudno a Kristiano nga “awan ti aniaman nga aramidenyo gapu iti kinamannakirupir wenno gapu iti panangipasindayaw iti bagi, no di ket buyogen ti kinapakumbaba iti isip nga ibilangyo a dagiti dadduma [nga adipen ti Dios] nangatngatoda ngem dakayo, nga itultuloyyo a kitaen, saan a ti personal a panaginteres kadagiti laeng bukodyo a bambanag, no di ket kasta met ti personal a panaginteres kadagiti bambanag ti sabsabali.” (Filipos 2:3, 4) “Tunggal maysa itultuloyna koma a sapulen, saan a ti bukodna a pagsayaatan, no di ket ti pagsayaatan ti sabali a tao.” (1 Corinto 10:24) Wen, ‘ti ayat pabilgenna’ dagiti sabsabali babaen kadagiti di agimbubukod a sao ken aramid. (1 Corinto 8:1) Patanorenna ti kooperasion, saan a kompetision. Awan lugar kadagiti adipen ni Jehova ti panangipangpangruna iti bukod a bagi.
13. Apay a masapul a sursuruentayo ti kinapakumbaba, ket kasanotay a masursuro dayta?
13 Nupay kasta, gapu ta natawidtayo ti kinaimperpekto, saan a naisigud kadatayo ti kinapakumbaba. (Salmo 51:5) Masapul a sursuruentayo daytoy a galad. Ket nalabit narigat daytoy para kadagidiay saan a nasursuruan kadagiti dalan ni Jehova manipud iti kinaubingda no di ket sada la inawat dagita idi nataengandan. Nakapatanordan iti personalidad a naibatay kadagiti kababalin daytoy daan a lubong. Nasken ngarud a sursuruenda nga ‘ikkaten ti daan a personalidad a mayannurot iti immun-una a panagbibiagda’ ket ‘ikawesda ti baro a personalidad a naparsua maitunos iti pagayatan ti Dios iti pudno a kinalinteg ken kinasungdo.’ (Efeso 4:22, 24) Iti tulong ti Dios, kabaelan dagiti napudno a tattao nga aramiden ti kiddawenna kadakuada: “Kawesanyo ti bagbagiyo kadagiti nadungngo a panagayat ti pannakipagrikna, kinamanangngaasi, kinapakumbaba iti panagpampanunot, kinaalumamay, ken mabayag a panagitured.”—Colosas 3:12.
14. Ania ti kinuna ni Jesus maipapan iti panangitan-ok iti bukod a bagi?
14 Nasken idi a sursuruen dayta dagiti adalan ni Jesus. Nataengandan idi nagbalinda nga ad-adalanna ken adda pay la idi kadakuada ti nailubongan nga espiritu ti panagiinnartap. Idi a kayat ti ina ti dua kadakuada a maitan-ok dagiti annakna, kinuna ni Jesus: “Dagiti agturay kadagiti nasion agturayda [kadagiti tattao] ket dagiti naindaklan a tattao aramatenda ti kinaturay kadakuada. Saan a kastoy kadakayo; no di ket ti siasinoman nga agtarigagay nga agbalin a naindaklan kadakayo masapul nga agserbi kadakayo, ket ti siasinoman nga agtarigagay nga agbalin nga umuna kadakayo masapul nga agbalin nga adipenyo. A kas ti Anak ti tao [ni Jesus] immay, saan a tapno pagserbian, no di ket tapno agserbi ken tapno itedna ti kararuana a subbot a kasukat dagiti adu.” (Mateo 20:20-28) Idi imbaga ni Jesus kadagiti adalanna a saanda nga agusar kadagiti titulo a pangitan-ok iti bagbagida, innayonna: “Agkakabsatkayo amin.”—Mateo 23:8.
15. Ania ti kababalin koma dagidiay agtarigagay nga agakem a kas manangaywan?
15 Maysa a babaonen, wen, adipen dagiti padana a Kristiano ti maysa a pudno a pasurot ni Jesus. (Galacia 5:13) Pudno daytoy nangnangruna kadagidiay agtarigagay nga agbalin a manangaywan iti kongregasion. Pulos a saanda koma nga agiinnartap nga agbalin a prominente wenno naturay; saanda nga ‘iturayan dagidiay tawid ti Dios no di ket agbalinda a pagulidanan ti arban.’ (1 Pedro 5:3) Kinapudnona, ti panagimbubukod ipamatmatna a saan a maikari ti maysa a lalaki nga agbalin a manangaywan. Makadangran iti kongregasion ti kasta a tao. Pudno, awan dakesna ti ‘panangragpat iti akem a manangaywan,’ ngem agubbog koma daytoy iti tarigagay nga agserbi kadagiti dadduma a Kristiano. Saan a pakaitan-okan wenno mangted iti kinaturay ti kastoy nga akem, ta karaman koma dagiti manangaywan kadagiti kapakumbabaan iti kongregasion.—1 Timoteo 3:1, 6.
16. Apay a nababalaw ni Diotrefes iti Sao ti Dios?
16 Iturong ni apostol Juan ti atensiontayo iti maysa a tao a di umiso ti panagpampanunotna, a kunkunana: “Adda insuratko iti kongregasion, ngem ni Diotrefes, a kayatna nga ikutan ti umuna a saad iti tengngada, dina siraraem nga awaten ti aniaman manipud kadakami.” Awan panagraem daytoy a lalaki kadagiti dadduma ta kayatna nga itan-ok ti saadna. Ngem ti espiritu ti Dios tinignayna ni Juan a mangilanad iti Biblia ti maipapan iti panangbabalawna ken Diotrefes gapu ta ti laeng bagina ti pinampanunotna.—3 Juan 9, 10.
Ti Umiso a Kababalin
17. Kasano nga imparangarang da Pedro, Pablo, ken Bernabe ti kinapakumbaba?
17 Naglaon ti Biblia iti adu nga ehemplo iti umiso a kababalin, iti kinapakumbaba. Idi simrek ni Pedro iti pagtaengan ni Cornelio, ‘nagkurno [ni Cornelio] iti sakaanan [ni Pedro] ket nagruknoy kenkuana.’ Ngem imbes nga awatenna ti kasta a panangpadayaw, “pinatakder ni Pedro [ni Cornelio], a kunkunana: ‘Tumakderka; siak maysaak met a tao.’” (Aramid 10:25, 26) Idi adda da Pablo ken Bernabe idiay Listra, pinaimbag ni Pablo ti maysa a lalaki a pilay manipud pannakayanakna. Dayta ti gapuna a kinuna dagiti tattao a dagitoy nga apostol ket didiosen. Nupay kasta, “rinay-ab [da Pablo ken Bernabe] dagiti makinruar a kawesda ket nagtarayda nga agturong iti bunggoy, nga agpukpukkawda ket kunkunada: ‘Lallaki, apay nga ar-aramidenyo dagitoy a bambanag? Tattaokami met nga addaan kadagiti isu met laeng a pagkapuyan a kas kadakayo.’” (Aramid 14:8-15) Saan nga inawat dagitoy a napakumbaba a Kristiano ti pammadayaw nga aggapu kadagiti tattao.
18. Ania ti sipapakumbaba a kinuna ti maysa a mannakabalin nga anghel ken ni Juan?
18 Idi nakaawat ni apostol Juan iti “palgaak ni Jesu-Kristo,” maysa nga anghel ti nangyallatiw iti dayta. (Apocalipsis 1:1) Gapu iti pannakabalin ti maysa nga anghel, maawatantayo no apay a nagamanga ni Juan, ta maysa laeng nga anghel ti nangikisap idi iti 185,000 nga Asirio iti maysa a rabii. (2 Ar-ari 19:35) Kastoy ti kuna ni Juan: “Idi nangngegko ken nakitak, nagruknoyak tapno agdaydayawak iti sanguanan dagiti saka ti anghel a mangipakpakita idi kaniak kadagitoy a bambanag. Ngem ibagana kaniak: ‘Agannadka! Dika aramiden dayta! Maysaak laeng nga adipen a padam ken pada dagiti kakabsatmo . . . Agdaydayawka iti Dios.’” (Apocalipsis 22:8, 9) Nagpakumbaba ketdin daytoy a mannakabalin nga anghel!
19, 20. Paggidiatenyo ti kinapasindayag dagiti nagballigi a Romano a heneral ken ti kinapakumbaba ni Jesus.
19 Ni Jesus ti kasayaatan nga ulidan iti kinapakumbaba. Isu ti bugbugtong nga Anak ti Dios, ti masanguanan nga Ari ti nailangitan a Pagarian ti Dios. Idi nagparang kadagiti tattao a kas ari, saanna nga inaramid ti ar-aramiden dagiti nagballigi a heneral idi tiempo dagiti Romano. Sidadaeg a mailibutda a nakalugan kadagiti karuahe a naarkosan iti balitok ken marfil, a guyguyoden dagiti puraw a kabalio, wenno elepante, leon, wenno tigre pay ketdi. Karaman iti prosesion dagiti musiko a mangkankanta kadagiti kanta ti panagballigi, agraman dagiti kareson a nakailuganan dagiti sinamsam ken nagdadakkel a karosa a mangiladladawan kadagiti eksena iti gubat. Adda met dagiti nakayawan nga ari, prinsipe, ken heneral, agraman dagiti pamiliada, a kadawyan a malabusanda tapno ibabainda ida. Nalawag nga ipamatmat dagitoy ti kinatangsit, kinapasindayag.
20 Igidiatyo dayta iti wagas a panangidatag ni Jesus iti bagina. Situtulok a nagpakumbaba tapno matungpal ti padto maipapan kenkuana, a kunana: “Adtoy; ti arim umay kenka; isu nalinteg, ken addaan panangisalakan; napakumbaba, ket agsakay iti maysa nga asno.” Sipapakumbaba a nagsakay iti animal a pagtrabaho, a saan ket a naglugan iti karuahe a guyguyoden dagiti nangayed nga animal a mausar kadagiti parada. (Zacarias 9:9; Mateo 21:4, 5) Anian a ragsak dagiti napakumbaba a tattao ta ni Jesus ti dinutokan ni Jehova nga Ari iti intero a daga iti baro a lubong, maysa a pudpudno a naemma ti panagpampanunotna, napakumbaba, naayat, mannakipagrikna, ken naasi!—Isaias 9:6, 7; Filipos 2:5-8.
21. Ania ti saan nga ipamatmat ti kinapakumbaba?
21 Ti kinapakumbaba da Jesus, Pedro, Pablo, ken dadduma pay a matalek a lallaki ken babbai idi tiempo ti Biblia iwaksina ti ideya a ti kinapakumbaba ket maysa a pagkapuyan. Imbes ketdi, ipamatmatna ti kinatibker ti katatao, agsipud ta natured ken naregtada. Buyogen ti naisangsangayan a mental ken moral a kired, inibturanda dagiti nakaro a suot. (Hebreo, kapitulo 11) Ket iti tiempotayo, no napakumbaba dagiti adipen ni Jehova, addaanda met iti kasta a kired agsipud ta saranayen ti Dios dagiti nanumo babaen ti nabileg a nasantuan nga espirituna. Gapuna, maidagadag kadatayo: “Dakayo amin bariksanyo ti bagbagiyo iti kinapakumbaba iti panagpampanunot maipaay iti maysa ken maysa, agsipud ta ti Dios busorenna dagiti natangsit, ngem mangted iti di kaikarian a kinamanangngaasi kadagiti napakumbaba. Ipakumbabayo ti bagbagiyo, ngarud, iti babaen ti mannakabalin nga ima ti Dios, tapno itan-oknakayo iti naikeddeng a tiempo.”—1 Pedro 5:5, 6; 2 Corinto 4:7.
22. Ania ti mausig iti sumaganad nga artikulo?
22 Adda sabali pay a nasayaat nga aspeto ti kinapakumbaba a nasken nga aramiden dagiti adipen ti Dios. Dakkel ti maaramidan dayta a mangparayray iti espiritu ti ayat ken kooperasion kadagiti kongregasion. Kinapudnona, nagpateg dayta a paset ti kinapakumbaba. Mausig daytoy iti sumaganad nga artikulo.
Kas Panangrepaso
◻ Deskribirenyo ti agraraira nga espiritu daytoy a lubong.
◻ Kasano a paraburan ni Jehova dagidiay napakumbaba?
◻ Apay a masapul a sursuruentayo ti kinapakumbaba?
◻ Siasino dagiti sumagmamano a nailanad iti Biblia nga ulidan iti kinapakumbaba?
[Ladawan iti panid 15]
Kinuna ti anghel ken Juan: “Dika aramiden dayta! Maysaak laeng nga adipen a padam”