INA

Kas iti Hebreo a sao nga ʼav (ama), ti sao nga ʼem (ina) ket nalabit tinulad a sao, maysa kadagiti kaunaan nga uni ti bibig ti maysa nga ubing. Naaramat dayta a pangawag iti mismo nga ina ti maysa a tao, mabalin nga agsiuman (Ge 37:10; idiligyo ti Ge 30:22-24; 35:16-19), ken kasta met ti inapo a babai, yantangay ti asawa ni Adan a ni Eva isu ti “ina ti isuamin a sibibiag.” (Ge 3:20; 1Ar 15:10) Ti Griego a sao maipaay iti “ina” ket meʹter. Agpada nga iti Hebreo ken Griego, ti sao maipaay iti ina maar-aramat iti adu a piguratibo a pamay-an.

Ti tarigagay a maaddaan iti dakkel a pamilia ket nangnangruna a nasged iti puso dagiti Hebreo a babbai gapu iti kari ti Dios a pagbalinenna ti Israel kas maysa a nasion nga aduan populasion ken ili a pagtaudan ti bin-i iti kari. (Ge 18:18; 22:18; Ex 19:5, 6) Ti kaawan anak ti maysa a tao naibilang a maysa a kakaruan kadagiti dakes a kalak-aman.​—Ge 30:1.

Iti sidong ti Linteg ti tulag, ti maysa a babai narelihiosuan a “narugit” iti las-ud ti 40 nga aldaw (7 manayonan iti 33) kalpasan ti pannakaipasngay ti maysa nga ubing a lalaki, ket kalpasan ti pannakaipasngay ti maysa nga ubing a babai mapamindua daytoy a kaatiddog ti tiempo, wenno 80 nga aldaw (14 manayonan iti 66). (Le 12:2-5) Iti las-ud dagita a 7 ken 14 nga aldaw isu narugit iti imatang ti isuamin a tattao, agraman iti asawana, ngem iti las-ud dagita a 33 ken 66 nga aldaw isu narugit laeng no maipapan iti nasantuan a bambanag ken iti bambanag a nainaig kadagiti narelihiosuan a panagserbi iti santuario.

Ti Hebreo nga inna pasusuenda ti annakda agingga a tallo ti tawenda ken no dadduma agingga iti edad a lima a tawen wenno napapaut pay, ta patienda a no napapaut ti pannakapasuso ti ubing nakirkired ti idadakkelna. (Kitaenyo ti PANAGPUSOT.) No natay ti ina wenno saan a makaipaay iti umdas nga abasto a gatas, naaramat ti maysa a manangtagibi. Gapuna, “dagiti ubbing ken agsussuso” iti Biblia mabalin nga iramanda dagidiay addan iti edad a mapusot, addan iti edad a maaddaan iti pannakaammo tapno mabaelanda nga idaydayaw ni Jehova ken tapno masanayda iti santuario.​—Mt 21:15, 16; 1Sm 1:23, 24; 2:11.

Adda naisangayan a kinadekket iti nagbaetan ti ina ken ti annak gapu ta ti ina ti nasinged a nangaywan iti annak agingga iti tiempo kalpasan ti pannakapusot inton ti ama rugiannan nga ad-adda a personal nga ibagnos ti edukasion ti ubing. Mabigbigbig ti kinapateg ti saad ti ina iti sangakabbalayan. Kasapulan a maraem uray no isu baket unayen. (Ex 20:12; 21:15, 17; Pr 23:22; De 5:16; 21:18-21; 27:16) Siempre, ti saadna kanayon a maikadua iti saad ti asawana, isuna a pagraeman ken pagtulnoganna. Kas maysa nga ubing, nagtultuloy a nagpasakup ni Jesus iti pannakaamana a ni Jose ken iti inana a ni Maria.​—Lu 2:51, 52.

No ti ama nasursurok ngem maysa ti asawana, ti annak idumada ti pudpudno nga inada manipud dadduma pay nga assawa ni amada babaen iti panangaramatda iti awag nga “ina.” Dagiti agkakabsat iti ama ken ina naidumada kadagiti agkakabsat laeng iti ina babaen iti sasao nga “annak ni inak.”​—Uk 8:19; Ge 43:29.

Naikalikagum iti ina nga iyallatiwna dagiti pammilin ken bilbilin ti ama iti annak ken siguraduenna a maitungpal dagitoy. (Pr 1:8; 6:20; 31:1) Ti ina isu idi ti mangtartarawidwid iti sangakabbalayanna iti sidong ti kinaulo ti asawana. Ti panangipasngay ken panangpadakkel iti annak iti umiso a pamay-an isu ti namagtalinaed kenkuana nga aduan as-asikasuen ken nanglapped unay kenkuana nga agbalin a manangidanondanon wenno mannakibiang iti ar-aramid ti sabsabali a tattao. No la ket nagtalinaed iti pammati, nagdakkelan idi daytoy a salaknib kenkuana. (1Ti 5:9-14; 2:15) Ti nasayaat nga ina kasapulan a mangisagana iti taraon ken mangaramid iti kawes kasta met kadagiti aruaten a pagkawes maipaay iti annakna ken dadduma pay a kameng ti sangakabbalayan, ket ti kasta a babai maipaayan ti asawana kasta met ti annakna iti komendasion ken pammadayaw iti sanguanan ti sabsabali.​—Pr 31:15, 19, 21, 28.

Piguratibo nga Usar. Ti sao nga “ina” nayaplikar iti Uk-ukom 5:7 iti kaipapanan a maysa a babai a tumultulong ken mangay-aywan iti sabsabali. Tinukoy ni Pablo ti kinaalumamayna kadagidiay inyeganna iti kinapudno ti Dios, ti naespirituan nga annakna, kas iti kinaalumamay ti “agtagtagibi nga ina.”​—1Te 2:7; kitaenyo ti KINAALUMAMAY.

Gapu iti nasinged a naespirituan a relasion, dagiti Kristiano a babbai nayaspingda iti inna ken kakabsat a babbai dagiti padada a Kristiano ken matratoda buyogen ti isu met laeng a panagraem ken kinadalus. (Mr 3:35; 1Ti 5:1, 2) Ti Kristiano nga assawa a babbai a mangsursurot iti nasayaat nga ulidan ti asawa ni Abraham a ni Sara naawaganda kas “annakna.”​—1Pe 3:6.

Yantangay ti bagi ti tao naaramid “manipud tapok a naggapu iti daga,” ti daga mabalin a piguratibo a mayasping iti ‘inana.’ (Ge 2:7; Job 1:21) Ti maysa a siudad nailadawan kas ina, a dagiti agnanaed iti dayta naibilangda nga annakna. Iti kaso ti Jerusalem, ti siudad kas sentro ti gobierno intakderanna ti intero a nasion, ket dagiti umili ti Israel kas indibidual naibilangda nga annakna. (Ga 4:25, 26; Eze 23:4, 25; idiligyo ti Sal 137:8, 9.) Kasta met, ti maysa a dakkel a siudad naibilang kas ina kadagiti “agpampannuray nga ilina” iti aglikmut, wenno, literal a naipatarus kas, ‘annakna a babbai.’ (Eze 16:46, 48, 53, 55; kitaenyo ti Rbi8 ftn iti ber 46.) Ti Babilonia a Dakkel, “ti dakkel a siudad,” naawagan iti “ina dagiti balangkantis ken ti makarimon a bambanag iti daga.”​—Apo 17:5, 18.