Ti Sao ni Jehova Nabiag
Dagiti Tampok iti Libro a Mateo
TI KAUNAAN a nangisurat maipapan iti makapikapik a salaysay ti biag ken ministerio ni Jesus isu ni Mateo—maysa a nasinged a kadua ni Jesu-Kristo ken dati nga agsingsingir iti buis. Ti Ebanghelio ni Mateo ket orihinal a naisurat iti Hebreo sa naipatarus iti Griego. Nakompleto dayta idi agarup 41 K.P. ken nagserbi a mamagkonektar iti Hebreo a Kasuratan ken Griego a Kasuratan.
Agparang a naisurat daytoy a nangnangruna para kadagiti Judio. Iti daytoy a makagutugot ken nabagas nga Ebanghelio, iladawanna ni Jesus kas ti naikari a Mesias, ti Anak ti Dios. No usigentayo a naimbag ti mensahena, mapabileg ti pammatitayo iti pudno a Dios, kadagiti karina, ken iti Anakna.—Heb. 4:12.
“TI PAGARIAN TI LANGLANGIT ASIDEGEN”
Intampok ni Mateo ti tema a Pagarian ken dagiti pannursuro ni Jesus, nupay saanna a kanayon nga indatag dagiti impormasion sigun iti panagsasarunoda. Kas pagarigan, immun-una a naisalaysay iti librona ti maipapan iti Sermon iti Bantay idinto ta imbitla dayta ni Jesus idi ngalay ti ministeriona.
Bayat ti ministeriona idiay Galilea, nangaramid ni Jesus kadagiti milagro, nangted iti instruksion mainaig iti ministerio kadagiti 12 nga apostol, binabalawna dagiti Fariseo, ken nangdakamat kadagiti ilustrasion. Kalpasanna, pimmanaw idiay Galilea ket dimteng “kadagiti beddeng ti Judea iti ballasiw ti Jordan.” (Mat. 19:1) Iti dalanda, kinuna ni Jesus kadagiti adalanna: ‘Sumang-attayo idiay Jerusalem, ket ti Anak ti tao kondenarendanto a matay, ket iti maikatlo nga aldaw maibangonto.’—Mat. 20:18, 19.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
3:16—Iti ania a pamay-an a “naluktan ti langlangit” idi nabautisaran ni Jesus? Agparang a nalagip ni Jesus ti kabibiagna idi idiay langit.
5:21, 22—Dakdakes kadi ti panangyebkas iti pungtot ngem ti panangipempen iti dayta? Namakdaar ni Jesus nga agbasbasol iti nadagsen ti maysa a mangyim-impen iti pungtot maibusor iti kabsatna. Nupay kasta, dakdakes ti panangyebkas iti pungtot babaen ti panangumsi, a mamagbalin iti maysa a manungsungbat iti pangukoman a nangatngato ngem iti pangukoman ti tao.
5:48—Posible kadi nga agbalintayo a ‘perpekto, a kas iti nailangitan nga Amatayo a perpekto’? Wen, ngem iti limitado a pamay-an. Salsalaysayen ditoy ni Jesus ti maipapan iti ayat, ken kinunana kadagiti agdengdengngeg kenkuana a tuladenda ti Dios ket ipakitada ti perpekto, wenno naan-anay, nga ayat. (Mat. 5:43-47) Kasano? Babaen ti panagayatda uray kadagiti kabusorda.
7:16—Ania a ‘bungbunga’ ti pakailasinan ti pudno a relihion? Saan laeng a mainaig dayta iti kababalintayo. Ramanenna met dagiti patpatientayo wenno pannursuro nga an-annurotentayo.
10:34-38—Ti kadi mensahe ti Biblia ti mapabasol iti panagsisina ti pamilia? Saan. Imbes ketdi, maigapu dayta iti takder dagiti saan a manamati a miembro ti pamilia. Mabalin ngamin a laksiden wenno busorenda ti Kristianidad, a mangyeg iti panagsisina ti pamilia.—Luc. 12:51-53.
11:2-6—Apay a dinamag ni Juan no ni Jesus “Daydiay Umay” idinto ta naammuanna a ni Jesus ti Mesias idi nangngegna ti pananganamong ti Dios kenni Jesus? Mabalin nga inyimtuod dayta ni Juan yantangay kayatna a personal a pasingkedan dayta ni Jesus. Ngem malaksid iti dayta, kayatna a maammuan no adda “sabali” pay nga umay a mangituray iti Pagarian ken mangtungpal iti amin a namnamaen dagiti Judio. Ipakita ti sungbat ni Jesus nga awanen ti sumaruno kenkuana.
19:28—Ania ti iladawan ti “sangapulo ket dua a tribu ti Israel” a maukomto? Saanda nga iladawan ti 12 a tribu ti naespirituan nga Israel. (Gal. 6:16; Apoc. 7:4-8) Dagiti apostol a kasarsarita ni Jesus agbalindanto a kameng ti naespirituan nga Israel imbes a mangukomda kadagiti kamengda. ‘Nakitulag kadakuada ni Jesus maipaay iti maysa a pagarian,’ ken agbalindanto a ‘pagarian ken papadi iti Dios.’ (Luc. 22:28-30; Apoc. 5:10) Dagiti kameng ti naespirituan nga Israel “ukomendanto ti lubong.” (1 Cor. 6:2) Gapuna, ti “sangapulo ket dua a tribu ti Israel” nga ukomento dagidiay agturay idiay langit nalawag nga iladladawanda dagiti tattao a saan a paset daytoy a naarian, klase papadi, nga inladawan ti 12 a tribu a saan a papadi iti Aldaw ti Panangabbong.—Lev., kap. 16.
Dagiti Masursurotayo:
4:1-10. Isuro kadatayo daytoy a salaysay a pudpudno ni Satanas imbes a maysa laeng a kinadakes. Us-usarenna “ti derrep ti lasag ken ti derrep dagiti mata ken ti panangiparammag iti sanikua a pagbiag ti maysa” tapno sulisogennatayo. Nupay kasta, ti panangyaplikar kadagiti prinsipio ti Biblia tulongannatayo nga agtalinaed a matalek iti Dios.—1 Juan 2:16.
5:1–7:29. Sipapanunotkayo koma iti naespirituan a kasapulanyo. Itandudoyo koma ti talna. Liklikanyo dagiti imoral a kapanunotan. Tungpalenyo ti kariyo. No agkararagkayo, ipangpangrunayo dagiti naespirituan a bambanag imbes a dagiti material a bambanag. Agbalinkayo koma a nabaknang iti imatang ti Dios. Iyun-unayo ti Pagarian ken dagiti nalinteg a prinsipio ti Dios. Dikay agbalin a manangbabalaw. Aramidenyo ti pagayatan ti Dios. Talaga a naglaon kadagiti praktikal a balakad ti Sermon iti Bantay!
9:37, 38. Agtignaytayo koma a maitunos iti kiddawtayo iti Apo a “mangibaon kadagiti trabahador iti panaganina,” a sireregta a makipasettayo iti trabaho a panangaramid kadagiti adalan.—Mat. 28:19, 20.
10:32, 33. Ditay koma pulos bumdeng a mangisarita iti pammatitayo.
13:51, 52. No naawatantayo dagiti kinapudno maipapan iti Pagarian, obligasiontayo nga iranud dagitoy a gameng ken isurotayo dagiti sabsabali.
14:12, 13, 23. Kasapulan met dagiti panawen ti panagmaymaysa tapno mautobtayo a naimbag dagiti maad-adaltayo.—Mar. 6:46; Luc. 6:12.
17:20. Kasapulantayo ti pammati tapno madaerantayo dagiti adu a lapped iti naespirituan a panagrang-aytayo ken mapagballigiantayo dagiti pakarigatantayo. Kanayon koma a pabilgentayo ti panagtalektayo ken Jehova ken kadagiti karina.—Mar. 11:23; Luc. 17:6.
18:1-4; 20:20-28. Maseknan unay dagiti adalan ni Jesus maipapan iti kinatan-ok gapu ta imperpektoda ken ipagpaganetget dagiti dati a relihionda ti kinapateg ti saad. Masapul a patanorentayo ti kinapakumbaba tapno maliklikantayo dagiti dakes a pagannayasan ken mataginayontayo ti umiso a panangmatmat kadagiti pribilehio ken annongentayo.
“TI ANAK TI TAO MAYAWAT”
“Sisasakay iti asno” ni Jesus idi dimteng idiay Jerusalem idi Nisan 9, 33 K.P. (Mat. 21:5) Kabigatanna, napan idiay templo ket pinapanawna dagiti aglaklako. Idi Nisan 11, nangisuro idiay templo, binabalawna dagiti eskriba ken Fariseo, sana dinakamat kadagiti adalanna ‘ti pagilasinan ti kaaddana ken ti panungpalan ti sistema ti bambanag.’ (Mat. 24:3) Kabigatanna, kinunana kadakuada: “Ammoyo a dua nga aldaw manipud ita mapasamak ti paskua, ket ti Anak ti tao mayawat tapno mailansa.”—Mat. 26:1, 2.
Idi Nisan 14, kalpasan nga inyussuatna ti Panglaglagip iti umad-adani nga ipapatayna, ni Jesus ket naliputan, naaresto, naisaklang, sa nailansa. Ngem napagungar iti maikatlo nga aldaw. Sakbay a nagpalangit, ni napagungar a Jesus imbilinna kadagiti pasurotna: “Inkayo ngarud ket mangaramidkayo iti ad-adalan kadagiti tattao iti amin a nasion.”—Mat. 28:19.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
22:3, 4, 9—Kaano a nayawag ti tallo nga awis iti paboda? Nayawag ti umuna nga awis a mangurnong iti klase nobia idi nangrugi a mangasaba ni Jesus ken dagiti pasurotna idi 29 K.P., ket nagtultuloy agingga idi 33 K.P. Nayawag ti maikadua nga awis manipud iti pannakaiparukpok ti nasantuan nga espiritu idi Pentecostes 33 K.P. agingga idi 36 K.P. Agpada a nayawag dagita nga awis kadagiti Judio, proselita, ken Samaritano. Nupay kasta, nayawag ti maikatlo nga awis kadagiti tattao iti ruar ti siudad, kadagiti di nakugit a Gentil. Nangrugi dayta idi 36 K.P. idi nakomberte ti Romano a senturion a ni Cornelio, ket nagtultuloy agingga iti kaaldawantayo.
23:15—Apay a dagiti nakomberte dagiti Fariseo ket “agpaay iti Gehenna a mamindua nga ad-adda” ngem kadagiti mismo a Fariseo? Mabalin a datin a nakadakdakes ti dadduma kadagiti nakomberte dagiti Fariseo. Ngem gapu ta sinurotda dagiti Fariseo, ad-adda a dimmakesda. Nalabit a nakarkaroda pay ngem kadagiti nailunod a mannursuroda. Gapuna, ‘agpaayda iti Gehenna,’ a mamindua nga ad-adda ngem kadagiti Judio a Fariseo.
27:3-5—Apay a nagleddaang ni Judas? Saan a mangipakita dayta nga isu ket pudno nga agbabbabawi. Ta imbes a dumawat iti pammakawan ti Dios, impudnona ti basolna kadagiti panguluen a papadi ken lallakay. Gapu ta nakaaramid ni Judas iti “basol nga agbanag iti ipapatay,” umiso laeng a makonsiensia ken maldaangan. (1 Juan 5:16) Naldaangan gapu ta ammona nga awanen ti namnamana.
Dagiti Masursurotayo:
21:28-31. Ti panangaramidtayo iti pagayatan ni Jehova ti pudno a napateg kenkuana. Kas pagarigan, masapul a sireregta a makiramantayo iti panangikasaba iti Pagarian ken panangaramid kadagiti adalan.—Mat. 24:14; 28:19, 20.
22:37-39. Silalawag a gupgopen ti dua a kadakkelan a bilin no ania ti kalikaguman ti Dios kadagidiay agdaydayaw kenkuana!
[Ladawan iti panid 31]
Sireregtakayo kadi a makiramraman iti trabaho a panagani?
[Credit Line]
© 2003 BiblePlaces.com
[Ladawan iti panid 31]
Intampok ni Mateo ti tema a Pagarian