MANAGINSISINGPET

Maysa a tao nga agpampammarang; maysa a tao a ti tigtignayna ket saan a maitunos iti sasaona.

Nupay ti dadduma a patarus a kas iti King James Version, Douay, ken Leeser ket impatarusda ti sasao a nagtaud iti Hebreo a sao a cha·nephʹ kas “managinsisingpet” wenno “panaginsisingpet,” nagduduma ti inaramat ti dadduma a manangipatarus maipaay kadagitoy a sasao a kas iti “natabbaaw” (Yg), “awan daydayawna” (Ro), “awanan dios” (RS), ken “apostata” (NW). Sigun iti A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament da Brown, Driver, ken Briggs (1980, p. 337, 338), no ti cha·nephʹ ket maaramat kas pangiladawan a sao (adjective), mabalin a depinaren kas “natabbaaw, di relihioso . . . , awanan dios”; wenno, no maaramat kas maysa a berbo, “mulitan, tabbaawan . . . , sumiasi iti umiso.” Iti Kasuratan, agkadua a nadakamat ti cha·nephʹ ken dagidiay mangliplipat iti Dios (Job 8:13), dagiti nadangkes (Job 20:5), dagiti managaramid iti dakes (Isa 9:17), ken naaramat a kasupadi dagidiay napalungdo ken awanan basol.​—Job 17:8; kitaenyo ti APOSTASIA.

Ti Griego a sao a naipatarus kas “managinsisingpet” (hy·po·kri·tesʹ) ket kaipapananna ti “daydiay sumungbat,” kaipapananna met ti artista iti entablado. Idi un-unana, dagiti Griego ken Romano nga artista ket nagar-aramatda iti dadakkel a maskara nga addaan kadagiti instrumento a pangpapigsa iti timek. Isu a ti Griego a sao a hy·po·kri·tesʹ ket nausar iti piguratibo a pamay-an tapno agaplikar iti maysa nga agpampammarang, wenno maysa a manglimlimo. Daytoy a sao ket agparang met laeng iti Griego a Septuagint iti Job 34:30; 36:13. “Di matalek” dagiti managinsisingpet (idiligyo ti Lu 12:46 iti Mt 24:51), ket ti “panaginsisingpet” (hy·poʹkri·sis), kas pannakaaramatna iti Kasuratan, ket mabalin met a tumukoy iti ‘kinadangkes’ ken ‘kinasikap.’​—Idiligyo ti Mt 22:18; Mr 12:15; Lu 20:23; kitaenyo met ti Ga 2:13, a sadiay ti hy·poʹkri·sis ket naipatarus kas “panaginkukuna.”

Tinukoy ni Jesu-Kristo kas managinsisingpet dagiti tattao a sipaparammag a mangmangted kadagiti sagut ti asi, dagiti agkararag ken agay-ayunar tapno makita ti tattao, ken dagiti mangdildillaw kadagiti kasla laeng garami a biddut ti kakabsatda ngem awan met a pulos ti ar-aramidenda tapno maikkat dagiti kasla pasanggir a biddutda. Kasta met laeng ti nangibilangan ni Kristo kadagidiay agkunkuna nga ad-adipen ti Dios ngem saanda a natarusan ti kinapateg ti tiempo a pagbibiaganda ken dagiti mapaspasamak, idinto ta maibagada a dagus no ania ti paniempo sigun iti langa ti daga ken tangatang.​—Mt 6:2, 5, 16; 7:1-5; Lu 6:42; 12:54-56.

Idi adda ditoy daga ti Anak ti Dios, saanna laeng a kinondenar ti papanguluen ti relihion ti Israel kas managinsisingpet no di ket imbagana met dagiti rason no apay nga inaramidna ti kasta. Agserserbida iti Namarsua babaen laeng iti bibig, a pinagbalinda nga awan kapapay-an ti sao ti Dios gapu kadagiti tradisionda. (Mt 15:1, 6-9; Mr 7:6, 7) Ti tigtignayda ket saan a maitunos iti sasaoda. (Mt 23:1-3) Saan laeng nga inggagara a linaksid dagiti eskriba ken Fariseo ti gundaway a sumrek iti Pagarian ti langlangit, no di ket ninayonanda pay ti basolda babaen ti pananglappedda iti sabsabali a mangaramid iti kasta. Inkagumaanda ti mangkomberte iti maysa a tao, ngem agpaay laeng dagitoy iti Gehenna a mamindua a nakarkaroda ngem kadakuada. Nakaing-ingetda a mangipatungpal iti babassit a bambanag ti Linteg ngem saanda nga inkankano ti nadagdagsen a bambanag dayta​—kinahustisia, asi, ken kinamatalek. Yantangay managinsisingpetda, agparang a kasla nadalusda laeng iti ruar; ngem iti uneg napnoda iti panaglablabes. Kas kadagiti napapuraw a tanem, napintas iti ruar, agparang a nalintegda iti imatang dagiti tattao, ngem iti uneg “napno[da] iti panaginsisingpet ken kinakillo.” Imbangonda ti tantanem dagiti mammadto ket inarkosanda ti pakalaglagipan a tantanem dagiti nalinteg, nga ibagbagada a no addada koma idin saanda nga ibukbok ti dara dagitoy a tattao. Nupay kasta, paneknekan ti ar-aramidda a kaslada met laeng kadagidi mammapatay nga ammada. (Mt 23:13-36) Kinapudnona, ti sursuro dagiti Fariseo ken Saduceo ket nabuyogan iti panaginsisingpet.​—Mt 16:6, 12; Lu 12:1; kitaenyo met ti Lu 13:11-17.

Ti maysa a nabatad a pagarigan ti kinamanaginsisingpet ket daydiay inaramid ti ad-adalan dagiti Fariseo ken dagiti pasurot iti gunglo ni Herodes idi immasidegda ken Jesus maipapan iti isyu ti buis. Pinaspasabloganda pay nga umuna a kunkunada: “Mannursuro, ammomi a napudnoka ken isurom a sipupudno ti dalan ti Dios.” Kalpasanna indatagda ti nasikap a saludsod: “Nainkalintegan kadi ti agbayad iti panguluen a buis ken Cesar wenno saan?” Maikanatad a tinukoy ida ni Jesus kas managinsisingpet, ta saan met a pudno a kayatda a maammuan ti sungbat iti saludsodda no di ket imbangonda dayta tapno laeng tiliwenda ni Jesus iti panagsasaona.​—Mt 22:15-22; Lu 20:19-26; LADAWAN, Tomo 2, p. 544.

Ti kinamanaginsisingpet ket saan a mailemmeng iti agnanayon. (Lu 12:1-3) Dagiti managinsisingpet ket kondenaren ti Dios kas di maikari iti biag nga agnanayon. (Mt 24:48-51) Gapuna, masapul nga awanan panaginsisingpet ti ayat ken pammati ti maysa a Kristiano. (Ro 12:9; 2Co 6:4, 6; 1Ti 1:5) Ti sirib manipud ngato ket saan a managinsisingpet.​—San 3:17.