Ti Lawas a Nangbalbaliw iti Lubong

“Bendito ti umay iti nagan ni Jehova!”​—MATEO 21:9.

 1. Aniada a dua nga agsupadi a grupo ti inapektaran dagiti pasamak idi Agosto?

“TALLO A NALEDDAANG NGA ALDAW A NANGGUNGGON ITI LUBONG.” Idi Agosto 1991, dagiti paulo dagiti damdamag kas itoy impaganetgetda a ti lubong ket mabalin a maballikog iti sumagmamano laeng nga aldaw. Pudno, dagiti maudi nga aldaw ti Agosto ket aduan pasken saan laeng a para iti lubong no di ket uray met iti maysa a grupo a nagkunaan ni Jesus: “Saanda a paset ti lubong.” Daytoy a grupo ket pagaammo ita kas dagiti Saksi ni Jehova.​—Juan 17:14.

 2, 3. (a) Kasano a naitampok ti wayawaya idiay Zagreb agpapan pay dagiti peggad ti gubat? (b) Kasano a nagunggonaan ti nabileg a pammati idiay Odessa?

² Ti immuna pay laeng a naiplano nga internasional a kumbension dagiti Saksi ni Jehova para iti Yugoslavia ket naiyurnos iti Agosto 16 aginggat’ 18. Kas nagbalinanna, isu met dayta ti kaunaan a dakkel a kumbension ti ili ni Jehova iti uneg ti maysa a nasion nga agngangabit iti guerra sibil. Dagiti lokal a Saksi, kaduada dagiti boluntario manipud kaparanget a dagdaga, ti nagbannog iti dua a bulan iti naan-anay a panangtarimaanda iti HAŠK Gradanski soccer stadium idiay Zagreb. Daytat’ awan pilawna iti kinadalus, maysa a matarigagayan a pakaangayan ti “Dagiti Managayat iti Nadiosan a Wayawaya” a Kumbension. Rinibo nga internasional a delegado ti nagplano a tumabuno, agraman 600 manipud Estados Unidos. Bayat a namutbuteng dagiti peggad ti guerra sibil, nagsiwarak dagiti sasao a: “Dinto pulos umay dagiti Americano.” Ngem dimtengda, kaduada dagiti delegado manipud adu a sabsabali pay a dagdaga. Nainanama ti 10,000 a bilang dagiti tumabuno, ngem 14,684 ti adda idiay estadium iti maudi nga aldaw! Amin ket sibabaknang a nabendisionan gapu ta dida ‘binaybay-an ti panagtitiponda.’​—Hebreo 10:25.

³ Kabayatan dagiti tallo nga aldaw kalpasan ti kumbension idiay Zagreb, maysa a di naballigi a panangagaw iti turay ti naaramid idiay Union Soviet. Iti dayta a tiempo, dagiti managayat iti nadiosan a wayawaya ket agar-aramidda kadagiti maudi a panagsagana maipaay iti kumbensionda idiay Odessa sadi Ukraine. Maangay kadi ti kumbension? Buyogen nabileg a pammati inleppas dagiti kakabsat ti naan-anay a panangtarimaan iti estadium, ket nagtultuloy ti idadateng dagiti delegado. Kas tay babaen maysa a milagro, nagpatingga ti panangagaw iti turay. Naangay ti makaparagsak a kumbension idi Agosto 24, 25, buyogen 12,115 a timmabuno ken 1,943​—16 porsiento ti kangatuan a bilang dagiti timmabuno​—ti nabautisaran! Dagitoy a kabbaro a Saksi, kaduada dagiti nagkauna a manangsalimetmet kinatarnaw, nagrag-oanda ti idadatengda iti dayta a kumbension buyogen naan-anay a panagtalek ken Jehova.​—Proverbio 3:5, 6.

 4. Dagiti Saksi idiay Makindaya nga Europa sursurotendan ti ania a pagtuladan nga intuyang ni Jesus?

⁴ Dagitoy a matalek a Saksi ket sursurotenda ti pagtuladan nga intuyang ti Ulidantayo, ni Jesu-Kristo. Pulos a dina binaybay-an ti itatabuno kadagiti rambak nga imbilin ni Jehova, uray no isut’ isiksikat dagiti Judio a papatayen. Bayat ti isasang-atna idiay Jerusalem maipaay iti maudi a Paskuana, agtaktakder dagitoy idiay aglawlaw ti templo, nga iyim-imtuodda: “Ania ti pagarupenyo? A dinto umay iti rambak?” (Juan 11:56) Ngem isut’ napan! Daytoy ti nangiruangan maipaay iti maysa a lawas a naitampok iti pannakabalbaliw ti taray ti natauan a historia. Repasuentayo kadi ngarud ita ti sumagmamano kadagiti tampok dayta a lawas​—Nisan 8 aginggat’ 14 iti kalendario a Judio?

Nisan 8

 5. Siaammo ni Jesus iti ania bayat nga isut’ nagdaliasat agturong idiay Betania iti Nisan 8, 33 K.P.?

⁵ Iti daytoy nga aldaw ni Jesus ken dagiti adalanna simmangpetda idiay Betania. Ditoy, nangbusbos ni Jesus iti innem a rabii iti pagtaengan ti inay-ayatna a gayyem a ni Lazaro, isu a pinagungarna iti nabiit pay manipud kadagiti natay. Ti Betania ket asideg idiay Jerusalem. Iti nalimed, pinakaunaanen ni Jesus dagiti adalanna: “Adtoy! Sumang-attayo idiay Jerusalem, ket ti Anak ti tao maiyawatto kadagiti panguluen dagiti papadi ken kadagiti escriba, ket ipatawdanto kenkuana ti ipapatay, ket iyawatdanto kadagiti Gentil tapno rabrabngisen ken bautenda ken ilansada, ket iti maikatlo nga aldaw mapagungarto.” (Mateo 20:18, 19) Siaammo unay ni Jesus a rebbeng a sanguenna itan dagiti makapatuok a suot. Nupay kasta, bayat a sumungsungad dayta a panawen ti nakaro unay a pannakasuot, awan sinayangna a pigsa iti panagserbina kadagiti kakabsatna. Sapay koma ta kanayon nga addatayo iti “kastoy a kababalin ti nakem . . . a naadda met ken Kristo Jesus.”​—Filipos 2:1-5; 1 Juan 3:16.

Nisan 9

 6. Iti rabii ti Nisan 9, aniat’ inaramid ni Maria, ken aniat’ kinuna ni Jesus ken Judas?

⁶ Kalpasan ilelennek ti init, bayat a mangrugi ti Nisan 9, tinagiragsak ni Jesus ti maysa a pannangan idiay pagtaengan ti dati nga agkukutel a ni Simon. Ditoy a ti kabsat a babai ni Lazaro a ni Maria imbukbukna ti nangina a nabanglo a lana iti ulo ken saka ni Jesus ket sipapakumbaba a pinunasanna dagiti sakana babaen iti buokna. Idi a simmuppiat ni Judas, kinuna ni Jesus: “Baybay-am, tapno aramidenna daytoy maipaay iti aldaw ti pannakaitabonko.” Iti pannakadamagda nga adu kadagiti Judio ti agturturong idiay Betania ken mamatida ken Jesus, nagnunumuan dagiti panguluen dagiti papadi ti pannakapapatayna ken ni Lazaro.​—Juan 12:1-7.

 7. Iti agsapa ti Nisan 9, kasano a nadaydayaw ti nagan ni Jehova, ken aniat’ impakpakauna ni Jesus?

⁷Iti agsapa, imsuat ni Jesus agturong idiay Jerusalem. Rimmuar dagiti umariwekwek tapno isut’ sabtenda, nga ipaypayapayda dagiti bulong ti palma ken ipukpukkawda: “Mangisalakanka, iyararawmi kenka! Madaydayaw ti umay iti nagan ni Jehova, ti ari ti Israel!” Kalpasanna intungpal ni Jesus ti padto idiay Zacarias 9:9 babaen isasang-atna idiay siudad a nakasakay iti asno. Bayat nga umas-asideg idiay Jerusalem, sinangitanna dayta, nga ipakpakaunana a lakubento dayta dagiti Romano kadagiti natirad a pasok ket dadaelendanto dayta​—maysa a padto nga addaan makapakellaat a kaitungpalan 37 a tawen kalpasanna. (Ipasimudaagna met daytoy ti peggad para iti Kakristianuan, a nagapostasia iti pamay-an a kapadpada ti kadaanan a Jerusalem.) Dagiti agturay a Judio dida kayat nga arida ni Jesus. Iti ungetda imsiagda: “Adtoy! Ti sangalubongan napan simmurot kenkuana.”​—Juan 12:13, 19.

Nisan 10

 8. Iti Nisan 10, kasano nga impakita ni Jesus ti nauneg a panagraem maipaay iti pagkararagan a balay ni Jehova, ket aniat’ simmaruno?

⁸ Sarungkaran manen ni Jesus ti templo. Iti maikadua a gundaway, pinagtalawna dagiti naagum nga agtagtagilako ken dagiti manangsukat iti kuarta. Ti komersialismo​—“ti ayat iti pirak”​—rebbeng a di agraira iti pagkararagan a balay ni Jehova! (1 Timoteo 6:9, 10) Mabiiten a matay ni Jesus. Isut’ nagsarita maipapan iti panagmula iti bukel tapno iyilustrarna daytoy. Ti daan a bukel ket matay ngem daytat’ tumarubo tapno mamataud iti saringit nga agbunga iti adu. Umasping unay, ti ipapatay ni Jesus agresulta iti biag nga agnanayon para kadagiti umariwekwek a mangalagad pammati kenkuana. Mariribukan iti panangpanunotna iti umas-asideg nga ipapatayna, inkararag ni Jesus a ti koma nagan ni Amana ti maipadayag. Iti isusungbatna, nagdissuor ti timek ti Dios manipud langit kadagiti amin a siiimatang tapno mangngegda: “Intan-okkon ket itan-okkonto manen.”​—Juan 12:27, 28.

Nisan 11​—Aldaw ti Ar-aramid

 9. (a) Iti agsapa ti Nisan 11, kasano a nagusar ni Jesus kadagiti pangngarig iti panangkondenarna kadagiti apostata a Judio? (b) Maitunos iti ilustrasion ni Jesus, siasinodat’ naikapis iti nakaskasdaaw a gundaway?

⁹ Panawan manen ni Jesus ken dagiti adalanna ti Betania maipaay iti aldaw nga aduan ar-aramid. Nagusar ni Jesus iti tallo a pangngarig tapno ipakitana no apay a makondenar dagiti apostata a Judio. Inlunodna ti maysa a di nabunga a kayo a higos, ket ti nagango itan a kasasaadna iladawanna ti awanan pammati, di nabunga a nasion a Judio. Iti iseserrekna iti templo, dineskribirna no kasano a dagiti di maikari a managbangkag iti kaubasan ti apoda pinapatayda uray pay ti anak ti ken agtawid iti apoda​—mangiladladawan iti itatallikod dagiti Judio iti panagtalekda ken Jehova, a maitampok iti panangpapatayda ken Jesus. Dineskribirna ti maysa a padaya iti kasar nga inyurnos ti maysa nga ari​—ni Jehova​—a dagiti naawis a sangaili (dagiti Judio) managimbubukodan unay a nagpambarda iti dida itatabuno. Ngarud, naipagteng ti awis kadagiti adda iti ruar​—dagiti Gentil​—dadduma kadakuada ti nangipangag. Ngem maysa a lalaki a nasarakan nga awanan kawes maipaay iti kasar ti naparuar. Inrepresentarna dagiti sinsinan-Kristiano ti Kakristianuan. Adu a Judio iti kaaldawan ni Jesus ti naawis “ngem bassit ti napili,” a maibilang kadagiti 144,000 a naselioan nga agtawid iti nailangitan a Pagarian.​—Mateo 22:14; Apocalipsis 7:4.

10-12. (a) Apay a binabalaw ni Jesus dagiti klero a Judio, ket ania a nasabrak a panangilaksid ti inturongna kadagidiay a managinsisingpet? (b) Kasano a naiwayat kamaudiananna ti panangukom kadagiti apostata a Judio?

¹⁰ Dagiti managinsisingpet a klero a Judio mangsapsapulda iti gundaway tapno tiliwenda ni Jesus, ngem sinungbatanna ti adu kadagiti nasikap a saludsodda ket binabainna ida kadagiti tattao. Ay, dagidiay a rebelde a relihiuso a Judio! Anian ti diretsaan a panangbabalaw ni Jesus kadakuada! Tarigagayanda ti kinalatak, maidaddaduma a kawes, ken dagiti natatan-ok a titulo, kas iti “Rabbi” ken “Ama,” umasping iti adu a klero iti kaaldawantayo. Inyebkas ni Jesus ti paglintegan: “Siasinoman a mangipangato iti bagina maipababanto, ket siasinoman a mangipababa iti bagina maitan-okto.”​—Mateo 23:12.

¹¹ Sisasabrak nga inlaksid ni Jesus dagidiay a relihiuso a papangulo. Namimpito nga inyikkisna: “Asikayo pay!” nga inawaganna ida a bulsek a manangidalan ken managinsisingpet. Ket tunggal daras nangted iti nalatak a rason para iti panangkondenar. Serserraanda ti pagserkan iti Pagarian dagiti langit. No siluanda ti maysa a proselita, mamindua a maikari idiay Gehenna, nalabit maitudingen iti pannakadadael gapu kadagiti napalabas a nakaro a basolna wenno kinapanatiko. “Dagiti maag ken bulsek!” inyebkas ni Jesus, gapu ta dagiti Fariseo ipangpangrunada ti balitok iti templo imbes a ti panangtaginayon iti nadalus a panagdayaw sadiay. Dida ipangpangag ti kinahustisia, asi, ken kinamatalek bayat a bayadanda ti apagkapullo ti yerbabuena, ti eneldo ken ti komino, ket dida ikankano dagiti banag a napatpateg iti Linteg. Ti ritual a panagbuggo dinanto pulos maikkat ti makin-uneg a pannakatulaw​—ti laeng puso a nadalusan baeten iti pammati iti sumungsungad a daton ni Jesus ti makaaramid iti dayta. Ti makin-uneg a kinamanaginsisingpet ken kinakilloda ti mangpaawan-bilegna iti aniaman a “napapudaw” a ruar.​—Mateo 23:13-29.

¹² Wen, ay-ay la ketdi dayta kadagiti Fariseo, dagiti pudno nga “annak dagidiay nangpapatay kadagiti immuna a mammadto!” Ul-ulegda, kaputotan dagiti karasaen a nailunod iti Gehenna, ta papatayenda saan laeng a ni Jesus no di ket dagiti pay ibaonna. Daytoy ket maysa a panangukom a maiwayat “iti daytoy a kaputotan.” Iti kaitungpalanna, naan-anay a nadadael ti Jerusalem 37 a tawen kalpasanna.​—Mateo 23:30-36.

13. Dagiti kumento ni Jesus kadagiti kontribusion iti templo ket naisilnag kadagiti ania a kasasaad ita?

¹³ Sakbay ipapanawna iti templo, pinadayawan unay ni Jesus ti nakurapay a balo a nangitinnag iti dua a babassit a sinsilio​—“amin a kinabaknang nga adda kenkuana.” Maisupadi ngarud kadagiti naagum a babaknang, a nangitinnag kadagiti di impaypayso a kontribusion! Kas iti dayta a nakurapay a balo, dagiti Saksi ni Jehova ita sitatallugod nga isakripisioda ti tiempo, pigsa, ken pagsanikuaanda tapno masuportaranda ken mapalawada ti sangalubongan a trabaho ti Pagarian. Anian a naiduma manipud kadagidiay imoral nga ebanghelisador ti telebision a mangkuskusit kadagiti arbanda ket ibangonda dagiti dadakkel a personal a kinabaknang!​—Lucas 20:45–21:4.

Bayat nga Umasideg ti Patingga ti Nisan 14

14. Ania a ladingit ti inyebkas ni Jesus, ket kasanona a sinungbatan ti ad-adu pay a panagimtuod dagiti adalanna?

¹⁴ Sinangitan ni Jesus ti Jerusalem ken ti umilina ket inyebkasna: “Didakto makitan agingga iti panagkunayonto, ‘Bendito dayta umay iti nagan ni Jehova!’” (Mateo 23:37-39) Kalpasanna, idi a situtugawda idiay Bantay dagiti Olibo, nagdamag dagiti adalanna maipapan itoy, ket kas sungbatna dineskribir ni Jesus ti pagilasinan a mangtanda iti kaaddana iti pannakabalin ti Pagarian ken ti panungpalan ti dakes a sistema ti bambanag ni Satanas.​—Mateo 24:1–25:46; Marcos 13:1-37; Lucas 21:5-36.

15. Ania a pagilasinan ti inted ni Jesus maipanggep iti kaaddana maipaay iti panangukom, ken sipud pay kaano a matungtungpal dayta?

¹⁵ Tuktukoyenna ti panangukom ni Jehova nga asidegen a maiwayat iti templo, impabigbig ni Jesus a daytoy iladawanna ti masanguanan a makadidigra a paspasamak inton panungpalan ti intero a sistema ti bambanag. Dayta a tiempo ti kaaddana ket markaanto ti ibebettak ti gubgubat iti di maartapan a rukod, kasta met iti bisbisin, ginggined, ken angol, agraman kinaawan ayat ken kinakillo. Anian ti kinapudno daytoy iti maika-20 siglo a lubongtayo nanipud 1914!

16, 17. Aniada a paspasamak ti lubong ti dineskribir ni Jesus, ket kasanot’ rebbeng a panagtignay dagiti Kristiano iti dayta a padto?

¹⁶ Magtenganto ti kangitingitanna iti maysa a “dakkel a rigat a nanipud idi punganay ti lubong agingga ita awan pay kasta a napasamak, ket awanto metten iti uray kaano.” Yantangay makarbanto daytoy kas ti Layus iti kaaldawan ni Noe, mamakdaar ni Jesus maibusor iti pannakaigamer kadagiti nailubongan a gagaw-aten. “Agsalukagkayo, ngarud, ta dikay ammo no ania nga aldaw ti iyaay ti Apoyo.” Anian a nagragsaktayo ta nangdutok ti Apo iti napulotan a “matalek ken naannad nga adipen” tapno mangipakaammo iti pakdaar ken tapno mangipaay iti aglaplapusanan a naespirituan a taraon para itoy a panawen ti kaaddana!​—Mateo 24:21, 42, 45-47.

¹⁷ Iti maika-20 a siglotayo, nakitatayon “ditoy daga ti panagdanag dagiti nasion, a dida ammo ti ruaranda . . . bayat a dagiti tattao agkullayawda iti buteng ken danagda kadagiti bambanag nga umayto iti mapagnaedan a daga.” Ngem kunaen ni Jesus kadatayo: “Ngem inton dagitoy a banag mangrugida a maaramid, kumitakayo ket itangadyo dagiti uloyo, ta ti pannakaisalakanyo asidegen.” Ken pagannadennatayo: “Aluadanyo dagiti bagbagiyo di la ket ta dagiti puspusoyo mapnoda ti kinarawet ken panagbartek ken kadagiti tarigagay itoy a biag ket iti kasta umayto a kellaat kadakayo dayta nga aldaw kas maysa a silo.” Babaen laeng iti panagtalinaed a siririing a makapagtakdertayo a naanamongan iti saklang ni Jesus, “ti Anak ti tao,” iti kaaddana.​—Lucas 21:25-28, 34-36.

18. Ania a pammaregta ti mabalintayo a maadaw manipud kadagiti pangngarig ni Jesus iti sangapulo a babbalasang ken kadagiti talento?

¹⁸ Iti panangserrana iti nalaing unay a panangipakpakaunana kadagiti moderno-aldaw a pasamak, nangted ni Jesus iti tallo a pangngarig. Umuna, iti ilustrasionna iti sangapulo a babbalasang, impaganetgetna manen ti kasapulan a “panagsalukag.” Kalpasanna, iti pangngarig dagiti adipen ken dagiti talento, impakitana no kasano a ti kinagaget ket magunggonaan babaen iti awis a ‘sumrek iti rag-o ti Apo.’ Dagiti napulotan a Kristiano, a naiyaniniwan kadagitoy a pangngarig, kasta met dagiti sabsabai a karnero mabalinda ti makaala iti adu a pammaregta manipud kadagitoy a panangiladawan iti sao.​—Mateo 25:1-30.

19, 20. Ania a makaparagsak a moderno-aldaw a relasion ti naitampok iti pangngarig ni Jesus iti karnero ken dagiti kalding?

¹⁹ Ti maikatlo a pangngarig tuktukoyenna ti kaadda ni Jesus iti pannakabalin ti Pagarian kalpasan isasangpetna tapno agtugaw iti nadayag a nailangitan a tronona. Tiempo dayta a panangukom kadagiti nasion ken panamaglalasin kadagiti tattao ditoy daga iti dua a grupo, maysa buklen dagiti naemma a marakarnero a tattao ken ti sabali, dagiti nabangad a marakalding a tattao. Dagiti karnero ikarigatanda nga iparang dagiti bagbagida a supsuportaranda dagiti kakabsat ti Ari​—dagiti natda a napulotan ditoy daga iti daytoy panawen ti panungpalan ti lubong. Dagitoy a karnero magunggonaanda iti biag, idinto a dagiti di manangapresiar a kalding agturongda iti agnanayon a pannakadadael.​—Mateo 25:31-46.

²⁰ Anian a nakaskasdaaw a relasion ti makitatayo iti nagbaetan ti sabsabali a karnero ken dagiti kakabsat ti Ari iti daytoy panungpalan ti sistema ti bambanag! Nupay inawit ti napulotan a natda ti bag-en ti trabaho iti rugi ti kaadda ti Ari, dagiti minilion a nareregta a sabsabali a karnero buklenda itan ti 99.8 porsiento dagiti adipen ti Dios ditoy daga. (Juan 10:16) Ket naiparangda met dagiti bagida a sitatallugod nga agibtur iti ‘bisin, waw, kinalamolamo, sakit, ken pannakaibalud’ kas kakadua dagiti manangsalimetmet-kinatarnaw a napulotan.a

Nisan 12

21. Aniat’ rimmang-ay idi Nisan 12, ken kasano?

²¹ Rimmang-ay ti panangisikat a panangpapatay ken Jesus. Sinarungkaran ni Judas dagiti papangulo a papadi idiay templo, a nakitulag a liputanna ni Jesus para iti 30 a kapisi ti pirak. Uray daytoy naipadto met.​—Zacarias 11:12.

Nisan 13

22. Ania a panagsagana ti naaramid idi Nisan 13?

²² Ni Jesus, a nagtalinaed idiay Betania, nalabit maipaay iti panagkararag ken panagmennamenna, imbaonna dagiti adalanna idiay Jerusalem tapno birukenda ti maysa a tao. Iti pagtaengan dayta a tao, iti maysa a nalawa a makingngato a silid, isaganada ti Paskua. (Mateo 26:17-19) Bayat ti ilelennek ti init iti Nisan 13, danggayan ida ni Jesus sadiay maipaay iti nakalalagip unay a rambak iti amin a historia. Aniat’ agur-uray itan iti Nisan 14? Ibaga dayta ti sumaganad nga artikulotayo.

[Footnote]

Kasanot’ Pananggupgopmo?

◻ Ania a kinamanagpadagus ken panangabrasa ti impaay dagiti sumagmamano a Judio ken Jesus kabayatan ti Nisan 8 aginggat’ 10?

◻ Aniat’ imbutaktak ni Jesus kadagiti managinsisingpet a klero iti Nisan 11?

◻ Ania a naindaklan a padto ti inted ni Jesus, ket kasano a matungtungpal dayta ita?

◻ Kasano a dagiti pasamak nagturongda iti kangitingitanna idi Nisan 12 ken 13?

[Ladawan iti panid 12]

Kinomendaran ni Jesus ti nakurapay a balo a nangikontribusion iti dua a babassit a sinsilio​—isuamin nga adda kenkuana