Kasano Kapateg Kadakayo ti Kinapudno?
“Maammuanyonto ti kinapudno, ket ti kinapudno wayawayaannakayto.”—JUAN 8:32.
1. Ania ti agparang a nakaidumaan ti panangusar ni Pilato iti sao a “kinapudno” iti panangusar ni Jesus?
“ANIA ti kinapudno?” Idi inyimtuod dayta ni Pilato, agparang nga interesado laeng iti kadawyan a kaipapanan ti kinapudno. Iti sabali a bangir, kaibagbaga ni Jesus: “Maigapu itoy a nayanakak, ken maigapu itoy nga immayak iti lubong, tapno saksiak ti kinapudno.” (Juan 18:37, 38) Saan a kas ken Pilato, adda partikular a tuktukoyen ni Jesus idi kinunana “ti kinapudno.” Tuktukoyenna ti kinapudno a naggapu iti Dios.
Ti Panangmatmat ti Lubong iti Kinapudno
2. Ania a sasao ni Jesus ti mangipakita iti pateg ti kinapudno?
2 Kinuna ni Pablo: “Ti pammati saan nga ik-ikutan dagiti amin a tattao.” (2 Tesalonica 3:2) Kasta met laeng ti kinapudno. Uray adda gundawayda a mangadal iti kinapudno a linaon ti Biblia, iyaleng-aleng dayta ti adu a tattao. Nagpateg pay met dayta! Kinuna ni Jesus: “Maammuanyonto ti kinapudno, ket ti kinapudno wayawayaannakayto.”—Juan 8:32.
3. Ania a pakdaar maipapan kadagiti makaallilaw a sursuro ti nasken nga ipangagtayo?
3 Kinuna ni apostol Pablo a ti kinapudno ket saan a masarakan kadagiti pilosopia ken tradision ti tao. (Colosas 2:8) Makaallilaw dagita a sursuro. Pinakdaaran ni Pablo dagiti Kristiano sadi Efeso a no patienda dagita a sursuro, kasladanto naespirituan nga ubbing “a mayallo-allon a kas panangyallon dagiti dalluyon . . . ti tunggal angin ti sursuro babaen ti panangallilaw dagiti tattao, babaen ti kinasikap iti panangparnuay iti biddut.” (Efeso 4:14) Ita, “ti panangallilaw dagiti tattao” ket maisaksaknap babaen ti propaganda dagidiay bumusbusor iti kinapudno a naggapu iti Dios. Ti “propaganda” ket dinepinar ti The New Encyclopædia Britannica kas “ti sistematiko a panagregget a mangimpluensia iti pammati, panangmatmat, wenno kababalin ti sabali a tao.” Dagita a propaganda ti sisisikap a mangtiritir iti kinapudno tapno pagparangenda dayta nga ulbod ket ti ulbod kas pudno. Nasken a siaanep nga agkonsultatayo iti Kasuratan tapno masarakantayo ti kinapudno iti laksid dagita nga ibubusor.
Dagiti Kristiano ken ti Lubong
4. Siasino ti mabalin a manggun-od iti kinapudno, ket ania ti responsabilidad dagidiay umawat iti dayta?
4 Inkararagan ni Jesu-Kristo dagiti adalanna. Kiniddawna ken Jehova: “Santipikarem ida babaen iti kinapudno; ti saom ket kinapudno.” (Juan 17:17) Nasantipikarda tapno agserbida ken ni Jehova ken ipakaammoda ti nagan ken Pagarianna. (Mateo 6:9, 10; 24:14) Nupay saan nga ik-ikutan ti amin a tattao, ti kinapudno a naggapu ken Jehova ket maysa a libre a sagut iti amin a mangbirbirok iti dayta, aniaman ti nasionalidad, puli, wenno nalikudanda a kultura. Kinuna ni apostol Pedro: “Makitak a ti Dios saan a mangidumduma, no di ket iti tunggal nasion anamonganna ti tao nga agbuteng kenkuana ken agaramid iti kinalinteg.”—Aramid 10:34, 35.
5. Apay a masansan a maidadanes dagiti Kristiano?
5 Iranranud dagiti Kristiano ti kinapudno a linaon ti Biblia ngem adda latta dagidiay mangyaleng-aleng iti dayta. Nangballaag ni Jesus: “Dagiti tattao iyawatdakayto iti rigat ken papatayendakayto, ket puntiriakayto ti pananggura ti amin a nasnasion maigapu iti naganko.” (Mateo 24:9) Kas komentona iti daytoy a bersikulo, insurat ti taga Ireland a klero a ni John R. Cotter, idi 1817: “Panggep [dagiti Kristiano] a balbaliwan ti panagbiag ti sangatauan babaen ti panangasabada, ngem imbes nga agyaman, ginura ken indadanes ida dagiti tattao gapu iti panangibutaktakda kadagiti kinadakes dagitoy.” Dagita a nangidadanes dida “inawat ti ayat iti kinapudno tapno maisalakanda koma.” Gapuna, “ti Dios palubosanna ti panagtignay kadakuada ti biddut, tapno patienda ti kinaulbod, tapno maukomda amin agsipud ta saanda a namati iti kinapudno no di ket nagragsakanda ti kinakillo.”—2 Tesalonica 2:10-12.
6. Ania ti saan a pulos koma a tarigagayan ti maysa a Kristiano?
6 Binalakadan ni apostol Juan dagiti Kristiano nga agbibiag iti daytoy naranggas a lubong: “Dikay ayaten ti lubong wenno uray ti bambanag nga adda iti lubong. . . . Amin a banag iti lubong—ti derrep ti lasag ken ti derrep dagiti mata ken ti panangiparammag iti sanikua a pagbiag ti maysa—saan nga agtaud iti Ama, no di ket agtaud iti lubong.” (1 Juan 2:15, 16) Idi kinuna ni Juan nga “amin a banag,” awan ti impuerana. Gapuna, ditay koma pulos tarigagayan ti aniaman nga itukon daytoy a lubong a mangyadayo kadatayo iti kinapudno. Ti panangipangag iti balakad ni Juan ket mangyeg iti nabileg nga impluensia iti biagtayo. Kasano?
7. Kasano a ti pannakaammo iti kinapudno tignayenna dagiti nalinteg ti panagpuspusona a tattao?
7 Bayat ti tawen 2001, dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong ket nangikondukta kada bulan iti nasurok nga uppat ket kagudua a milion a panagadal iti Biblia, nga insuroda kadagiti indibidual ken grupo ti tattao dagiti nadiosan a pagalagadan agpaay iti biag. Kas resultana, nabautisaran ti 263,431 a tattao. Nagbalin a napateg ti lawag ti kinapudno kadagitoy baro nga adalan, ket inwaksida dagiti dakes a pannakitimpuyog ken imoral, mangibabain iti Dios nga ar-aramid a nasaknap iti daytoy a lubong. Sipud idi nabautisaranda, intultuloyda ti nagbiag maitunos kadagiti pagalagadan nga impaannurot ni Jehova kadagiti amin a Kristiano. (Efeso 5:5) Kasta kadi kapateg kadakayo ti kinapudno?
Ay-aywanannatayo ni Jehova
8. Ania ti tignay ni Jehova mainaig iti dedikasiontayo, ken apay a nainsiriban a “sapulen nga umuna ti pagarian”?
8 Iti laksid ti kinaimperpektotayo, siaasi nga inawat ni Jehova ti dedikasiontayo, a nagrukob no ar-arigen, tapno mayasidegnatayo kenkuana. Iti kasta, isuronatayo a maaddaan iti nasaysayaat a kalat ken tarigagay. (Salmo 113:6-8) Maigiddato iti dayta, ipalubos ni Jehova a maaddaantayo iti personal a relasion kenkuana, ken inkarina nga aywanannatayo no ‘itultuloytayo . . . a sapulen nga umuna ti pagarian ken ti kinalintegna.’ No aramidentayo dayta ken saluadantayo ti espiritualidadtayo, inkarina: “Amin dagitoy sabali pay a bambanag mainayonto kadakayo.”—Mateo 6:33.
9. Siasino “ti matalek ken masirib nga adipen,” ket babaen dayta nga “adipen,” kasano nga aywanannatayo ni Jehova?
9 Idi pinili ni Jesu-Kristo ti 12 nga apostolna, impasdekna ti pundasion ti kongregasion dagiti napulotan a Kristiano a naawagan kas ti “Israel ti Dios.” (Galacia 6:16; Apocalipsis 21:9, 14) Idi agangay, natukoy daytoy kas “ti kongregasion ti sibibiag a Dios, maysa nga adigi ken sadiri ti kinapudno.” (1 Timoteo 3:15) Inawagan ni Jesus dagiti kameng dayta a kongregasion kas “ti matalek ken masirib nga adipen” ken kas “ti matalek a mayordomo, daydiay masirib.” Sigun ken Jesus, dayta a matalek nga adipen ti responsable a mangipaay kadagiti Kristiano iti “bingayda nga abasto a taraon iti umiso a tiempo.” (Mateo 24:3, 45-47; Lucas 12:42) Mataytayo no awan ti taraon. Umasping iti dayta, no ditay mangan iti naespirituan a taraon, kumapuy ken mataytayo iti naespirituan. No kasta, ti kaadda ti “matalek ken masirib nga adipen” ket maysa pay a pammaneknek ti panangaywan kadatayo ni Jehova. Sapay koma ta kanayontayo nga apresiaren dagiti agkakapateg a naespirituan a probision a maipapaay kadatayo babaen dayta nga “adipen.”—Mateo 5:3.
10. Apay a napateg ti regular a pannakigimongtayo?
10 Ti pannangan iti naespirituan a taraon kalikagumanna ti personal a panagadal. Kalikagumanna met ti pannakitimpuyog kadagiti Kristiano ken itatabuno kadagiti gimong ti kongregasion. Nalawag pay kadi iti panunotyo no ania ti kinnanyo innem a bulan, wenno innem a lawas, ti naglabas? Nalabit a saanen. Kaskasdi, aniaman ti kinnanyo, impaayna ti sustansia a kasapulanyo. Mabalin nga intultuloyyo ti nangan iti kasta a taraon. Kasta met laeng ti naespirituan a taraon a maipapaay kadagiti Nakristianuan a gimongtayo. Nalabit a ditay malagip ti tunggal detalye a nangngegtayo kadagiti gimong. Mabalin a maulit-ulit a maidatag dagita nga impormasion. Kaskasdi, naespirituan a taraon dagita, ket napategda iti panagrang-aytayo. Dagiti gimongtayo ket kanayon a mangipaay iti naespirituan a sustansia, a maidasar iti umiso a tiempo.
11. Ania dagiti responsabilidadtayo no tumabunotayo kadagiti Nakristianuan a gimong?
11 Adda met responsabilidadtayo no makigimongtayo. Nabalakadan dagiti Kristiano nga ‘agpipinnaregtada,’ nga idagadagda kadagiti kakongregasionda ti “ayat ken nasayaat nga ar-aramid.” Ti panagsagana, itatabuno, ken pannakiramantayo iti amin a Nakristianuan a gimong ket makapabileg iti pammatitayo kas indibidual ken makaparegta iti sabsabali. (Hebreo 10:23-25) Kas kadagiti ubbing a napili iti taraon, mabalin a kasapulan ti dadduma ti agtultuloy a pammaregta a mangan iti naespirituan a taraon. (Efeso 4:13) Kinamanagayat ti panangipaay iti kasta a pammaregta no kasapulan gapu ta tulonganna dagiti kasta a tattao nga agmataengan kas Kristiano. Maipapan kadakuada, insurat ni apostol Pablo: “Ti nakired a taraon agpaay kadagiti nataengan a tattao, kadagidiay a babaen iti panangusar nasanay dagiti pannakabalin ti pannakaawatda a mangilasin agpadpada iti umiso ken di umiso.”—Hebreo 5:14.
Panangaywan iti Espiritualidadtayo
12. Siasino ti kangrunaan a makinresponsabilidad iti panagtalinaedtayo iti kinapudno? Ilawlawagyo.
12 Mabalin a paregtaennatayo ti asawa wenno dadakkeltayo a magna iti kinapudno. Dagiti panglakayen iti kongregasion ti mabalin met a mangipastor kadatayo kas kameng ti arban nga ay-aywananda. (Aramid 20:28) Ngem siasino ti kangrunaan a makinresponsabilidad tapno makapagtultuloytayo nga agbiag maitunos iti kinapudno? Datayo a mismo, gagangay man wenno narigat ti kasasaadtayo. Usigenyo ti sumaganad a pasamak.
13, 14. Kas iladawan ti napasamak iti maysa a karnero, kasano a magun-odtayo ti kasapulan a naespirituan a tulong?
13 Idiay Scotland, madama ti panagarab dagiti urbon a karnero idi naiwawa ti maysa kadakuada ken natnag iti bakras. Saan a nadangran, ngem napabutngan ken di makakarab-as. Nangrugi ngarud nga agemmak. Nangngeg ti inana, isu a nangrugi met a nagemmak agingga a dimteng ti pastor ket inaonna ti karnero.
14 Siputanyo ti panagsasaruno dagiti pasamak. Nagpatulong ti urbon, dinanggayan ti inana ti panagemmakna, ket nagtignay a dagus ti nakadlaw a pastor tapno aonenna ti karnero. No makarikna iti peggad ti maysa nga urbon ken ti inana, ket dagus nga agpaarayat, saan kadi a kasta met laeng ti aramidentayo no kumapuytayo iti naespirituan wenno maipasango iti di ninamnama a peggad iti lubong ni Satanas? (Santiago 5:14, 15; 1 Pedro 5:8) Nasken a kasta ti aramidentayo nangnangruna no kurang ti kapadasantayo nalabit gapu ta ubingtayo pay wenno gapu ta agdadamotayo iti kinapudno.
Mangyeg iti Ragsak ti Panagpaiwanwan iti Dios
15. Ania ti narikna ti maysa a babai idi rinugianna ti makitimpuyog iti kongregasion Kristiano?
15 Usigenyo ti pateg ti pannakaawat iti Biblia ken ti iyegna a talna ti panunot kadagidiay agserbi iti Dios ti kinapudno. Maysa a 70 años a babai a tumabtabuno iti Church of England sipud kinaubingna ti immannugot a makipagadal iti Biblia iti maysa a Saksi ni Jehova. Di nagbayag, naadalna a ti nagan ti Dios ket Jehova ken makidanggayen iti panangikuna iti “Amen” kalpasan dagiti naimpusuan a kararag iti publiko iti lokal a Kingdom Hall. Sikokompiansa a kinunana: “Imbes nga iladawanyo ti Dios kas maysa a narigat nga asitgan dagiti tattao, kasla inyasidegyo iti nagtetengngaantayo kas maysa a nasinged a gayyem. Ita pay la a nariknak daytoy.” Agparang a di nalipatan dayta nga interesado ti damo nga epekto kenkuana ti kinapudno. Ditay met koma pulos lipatan ti panangmatmattayo iti kinapudno idi damo nga inawattayo dayta.
16. (a) Ania ti mabalin a mapasamak no ti panagpabaknang ti kangrunaan a kalattayo? (b) Kasano a masarakantayo ti pudno a kinaragsak?
16 Patien ti dadduma a naragragsakda no adu ti kuartada. Ngem no ti panagsapul iti kuarta ti kangrunaan a kalattayo iti biag, mabalin nga agsagabatayo iti “adu a pakariribukan ti panunot.” (1 Timoteo 6:10, Phillips) Panunotenyo no kasano kaadu ti gumatang iti tiket ti loteria, agsugal kadagiti casino, wenno sidadarasudos a makigasanggasat iti stock market, a mangnamnama a bumaknangda babaen dayta. Ngem manmano laeng ti talaga a bimmaknang. Ket uray kadagidiay bimmaknang, masansan a masarakanda a saan a mangyeg iti ragsak ti bigla a panagbaknangda. Imbes ketdi, ti manayon a ragsak ket aggubuay iti panagaramid iti pagayatan ni Jehova, pannakidanggay iti kongregasion Kristiano babaen ti panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu ni Jehova ken iti tulong dagiti anghelna. (Salmo 1:1-3; 84:4, 5; 89:15) No aramidentayo dayta, matagiragsaktayo dagiti di ninamnama a bendision. Napateg kadi kadakayo ti kinapudno tapno iyegna dagita a bendision iti biagyo?
17. No maipapan iti panagdagus ni Pedro iti pagtaengan ni Simon, maysa nga agkurkurti iti lalat, ania ti ipakitana a kababalin ti apostol?
17 Usigenyo ti maysa a kapadasan ni apostol Pedro. Idi tawen 36 K.P., nagdaliasat kas misionero iti Tanap ti Saron. Dimmaw-as idiay Lidda, a nangpaimbaganna iti paralisado a ni Eneas, sa nagturong iti sangladan ti Joppe. Pinagungarna sadiay ni Dorcas. Kuna kadatayo ti Aramid 9:43: “Iti sumagmamano nga aldaw isu nagtalinaed idiay Joppe iti maysa a Simon, maysa nga agkurkurti iti lalat.” Daytoy ababa a sasao ipalgakna a di mangidumduma ni Pedro bayat a nangasaba kadagiti tattao iti dayta a siudad. Kasano? Insurat ti eskolar ti Biblia a ni Frederic W. Farrar: “Awan kadagiti nainget ken panatiko a mangan-annurot iti Oral [Mosaiko] a Linteg ti mangayat nga agnaed iti pagtaengan ti maysa nga agkurkurti iti lalat. Iti imatang ti amin a nainget a mangan-annurot iti linteg, narugit ken makarimon ti inaldaw a panangiggem kadagiti lalat ken bangkay ti nadumaduma nga animal a di maliklikan iti daytoy a trabaho, agraman dagiti mismo a material a mausar.” Ken uray no adayo manipud iti paglalatan ti ‘balay [ni Simon] nga adda iti igid ti baybay,’ nababa ti panangmatmatda ken ni Simon gapu iti ‘trabahona a maibilang a makarimon ket iti kasta mangikkat iti panagraem iti bagi ti asinoman nga addaan iti kasta a trabaho,’ kuna ni Farrar.—Aramid 10:6.
18, 19. (a) Apay a nariribukan ni Pedro iti nasirmatana? (b) Ania a di ninamnama a bendision ti nasagrap ni Pedro?
18 Gapu ta di mangidumduma, pinatgan ni Pedro ti panangpadagus kenkuana ni Simon, ket nakaawat sadiay ni Pedro iti di ninamnama nga instruksion ti Dios. Nasirmatana nga isu ket nabilin a mangan iti parsua a narugit sigun iti linteg dagiti Judio. Nagreklamo ni Pedro agsipud ta di pay pulos “nangan iti aniaman a natulawan ken narugit.” Ngem namitlo a nabagaan: “Isardengmon nga awagan a natulawan ti bambanag a dinalusanen ti Dios.” Maawatantayo ngarud no apay “a ni Pedro mariribukan unay iti unegna no ania ti mabalin a kaipapanan ti sirmata a nakitana.”—Aramid 10:5-17; 11:7-10.
19 Saan nga ammo ni Pedro nga iti aldaw sakbayna idiay Cesarea, 50 a kilometro ti kaadayona, adda met nasirmata ti maysa a Gentil nga agnagan iti Cornelio. Isut’ binilin ti anghel ni Jehova a mangibaon kadagiti adipen a mangbirok ken ni Pedro iti balay ni Simon nga agkurkurti iti lalat. Imbaon ni Cornelio dagiti adipenna iti balay ni Simon, ket kaduada ni Pedro a nagsubli idiay Cesarea. Kinasabaan ni Pedro da Cornelio ken dagiti kabagian ken gagayyemna. Kas resultana, dagitoy ti kaunaan a manamati a di nakugit a Gentil nga immawat iti nasantuan nga espiritu kas makipagtawid iti Pagarian. Nupay di nakugit a tattao, nabautisaran amin dagidiay dimngeg iti sasao ni Pedro. Dayta ti nanglukat iti dalan tapno agbalin a kameng ti kongregasion Kristiano dagiti tattao iti nasion, a minatmatan dagiti Judio a narugit. (Aramid 10:1-48; 11:18) Anian a naisangsangayan ti pribilehio ni Pedro—gapu ta impategna ti kinapudno, a nangiturong kenkuana a mangipangag iti bilin ni Jehova ken simamatalek a nagtignay!
20. Aniada a nadibinuan a tulong ti matagiragsaktayo no iyun-unatayo ti kinapudno iti biagtayo?
20 Indagadag ni Pablo: “Iti panagsao iti kinapudno, babaen ti ayat dumakkeltayo koma iti amin a bambanag kenkuana nga isu ti ulo, ni Kristo.” (Efeso 4:15) Wen, mangyeg ti kinapudno iti awan kaaspingna a kinaragsak ita no iyun-unatayo dayta iti biagtayo ken agpaiwanwantayo ken ni Jehova babaen ti nasantuan nga espirituna. Laglagipentayo met ti suporta dagiti nasantuan nga anghel iti trabahotayo a panagebanghelio. (Apocalipsis 14:6, 7; 22:6) Anian a pribilehiotayo a maaddaan iti kasta a katulongan iti trabaho nga impaannong kadatayo ni Jehova! Ti panangsalimetmet iti kinatarnawtayo ti mangituggod kadatayo a mangidaydayaw iti agnanayon ken Jehova, ti Dios ti kinapudno. Adda pay kadi napatpateg ngem iti dayta?—Juan 17:3.
Ania Dagiti Naadaltayo?
• Apay nga adu ti di mangawat iti kinapudno?
• Ania koma ti panangmatmat dagiti Kristiano kadagiti bambanag iti lubong ni Satanas?
• Ania koma ti panangmatmattayo kadagiti gimong, ken apay?
• Ania ti responsabilidadtayo no maipapan iti panangaywan iti espiritualidadtayo?
[Mapa/Ladawan iti panid 18]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
DAKKEL A BAYBAY
Cesarea
TANAP TI SARON
Joppe
Lidda
Jerusalem
[Ladawan]
Impangag ni Pedro ti bilin ti Dios ket tinagiragsakna dagiti di ninamnama a bendision
[Credit Line]
Mapa: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.
[Ladawan iti panid 13]
Sinaksian ni Jesus ti kinapudno
[Ladawan iti panid 15]
Kas iti literal a taraon, napateg ti naespirituan a taraon iti panagrang-aytayo