Babbabalawenyo Kadi ti Lubong Gaput’ Pammatiyo?
“Gapu iti pammati ni Noe . . . nangisagana ti maysa a daong a pakaisalakanan ti balayna; ket gapu iti daytoy a pammati binabalawna ti lubong.”—HEBREO 11:7.
1, 2. Aniat’ maadaltayo manipud panangsukimat iti kabibiag ni Noe?
NI Jehova inikkanna ni Noe ken ti pamiliana—a walwalo ti bilangda—ti pribilehio kas kakaisuna a tattao a nakalasat iti Layus. Ti biag dagiti amin a kapatadan ni Noe ket naguped idi inyayus ti Dios ida iti nadanum a tanemda. Yantangay ni Noe ket inapotayo amin, rebbengna nga agyamantayo unay iti pammatina.
2 Adut’ maadaltayo iti panangsukimat iti biag ni Noe. Sawen ti Kasuratan kadatayo no apay nga isut’ pinaraburan ti Dios iti pannakaisalakan bayat a dinadaelna dagiti tattao a kaputotan ni Noe. Daytoy met laeng a nasantuan a rekord ipakitana a nalawag a ti kaputotantayo ket naipasango iti umas-asping a panangdusa ti Dios. Maipapan iti daytoy, kuna ni Jesus: “Ta addanto dakkel a rigat a nanipud idi punganay ti lubong agingga ita awan pay kasta a napasamak, ket awanto metten iti uray kaano.” (Mateo 24:21) Babaen ti panangtulad ti pammati ni Noe, maaddaantay met ti sigurado a namnama a makalasat iti asidegen a pannakadadael daytoy agdama a dakes a sistema.—Roma 15:4; idiligyo ti Hebreo 13:7.
3. Apay a nangiyeg ni Jehova ti Layus?
3 Bayat ti 1,656 a tawtawen manipud pannakaparsua ni Adan agingga iti Layus, mammano a tattao ti addaan pagannayasan nga agaramid ti naimbag. Nagsuek ti moralidad aginggana a nakarot’ kinababana. “Ket nakita ni Jehova a ti kinadakes ti tao dakkel iti daga ket amin nga arapaap dagiti panunot ti pusona dakes la a kankanayon.” (Genesis 6:5) Ti kinaranggas, nalabes a ragragsak, ken ti kaadda dagiti naglasag nga anghel a nangasawa kadagiti babbai ken nakaiputot kadagiti annak a higante isudat’ sumagmamano kadagiti banag a nangiturong ti panangdusa ti Dios iti dayta kadaanan a lubong ti sangatauan. Ken Noe, kinuna ni Jehova: “Ti panungpalan ti amin a lasag dumtengen iti imatangko, ta ti daga napno ti ranggas gapu kadakuada.” Ti kinaanus ti Namarsua, ti “Ukom ti amin a daga,” ket naibusen.—Genesis 6:13; 18:25.
Ni Noe Nakipagna iti Dios
4. (a) Kasanot’ panangmatmat ni Jehova ken ni Noe, ken apay? (b) Nupay ti kinahustisia ti Dios sapulennat’ pannakadadael dayta nadangkes a lubong, kasano a naiparangarang ti ayatna gapu ken ni Noe ken ti pamiliana?
4 Anian ti pannakaiduma ni Noe kadagiti tattao idi kaaldawanna! “Nasarakanna ti parabur kadagiti mata ni Jehova. . . . Ni Noe isu idi ti lalaki a nalinteg. Isut’ naan-anay kadagiti kaputotanna. Nakipagna ni Noe iti pudno a Dios.” (Genesis 6:8, 9) Kasanot’ pannakipagna ni Noe iti Dios? Babaen ti panangaramid kadagiti umiso a bambanag kas ti panangaskasaba kas manangitandudo iti kinalinteg ken panangibangon ti daong a buyogen pammati ken panagtulnog. Gapuna, nupay nadadael dayta daan a lubong gaput’ naan-anay a kinarugitna, ti Dios “inggagana ni Noe, a nangikaskasaba ti kinalinteg, agraman kadagiti pito a sabsabali idi pinaglayusna iti lubong dagiti managdakdakes.” (2 Pedro 2:5) Wen, ti naayat ken nalinteg a Diostayo, a ni Jehova, saanna a dinadael dagiti nalinteg a kadua dagiti managdakdakes. Binilinna ni Noe a mangaramid ti dakkel a daong a mangisalakan kenkuana, ti sangakabbalayanna, ken ti sumagmamano nga an-animal, nga agpaay a mangpunnonto manen iti daga kalpasan ti Layus. Ket ni Noe “kasta ti inaramidna.”—Genesis 6:22.
5. Kasanot’ panangdeskribir ti Kasuratan iti kinalinteg ken pammati ni Noe?
5 Idi nalpasen ti daong, kuna ti Dios ken ni Noe: “Sumrekka, ken amin a kabbalaymo iti daong, ta nakitaka a nalinteg iti sanguanak itoy a kaputotan.” Ginupgop ni Pablo dagiti bambanag a kastoy: “Gapu iti pammati ni Noe, idi a binalakadan ti Dios iti maipapan kadagiti bambanag a di pay makita idi, natignay iti siraraem a panagbuteng ken nangisagana ti maysa a daong a pakaisalakanan ti balayna; ket gapu iti daytoy a pammati binabalawna ti lubong, ket isu naaramid a nagtawid iti kinalinteg a mayannurot iti pammati.”—Genesis 7:1; Hebreo 11:7.
6. Kasanot’ panangbabalaw ni Noe iti lubong idi kaaldawanna gaput’ pammatina?
6 Addaan naisangsangayan a pammati ni Noe. Pinatina ti kunat’ Dios maipapan ti panangpukawna iti dayta a kaputotan. Addaan nasalun-at a panagbuteng ni Noe a dina kayat a laisen ni Jehova ket situtulnog a nangaramid ti daong sigun kadagiti bilin nga inted ti Dios. Mainayon pay, kas manangaskasaba ti kinalinteg, imbaga ni Noe kadagiti dadduma maipapan iti umadanin a pannakadadael. Nupay dida impangag ti sasaona, dina kinayat a dayta dakes a lubong ti ‘mangpilit kenkuana iti moldena.’ (Roma 12:2, Phillips) Imbes ketdi, babaen ti pammatina, binabalaw ni Noe ti lubong gaput’ kinadakesna ken impakitana a daytat’ maikari ti pannakadadael. Ti kinatulnogna ken nalinteg nga ar-aramidna indemostrana a dagiti dadduma malaksid kenkuana ken ti pamiliana nakalasatda koma no situtulokda a nangbalbaliw iti estilot’ panagbiagda. Pudno unay, pinaneknekan ni Noe nga, agpapan pay dagiti panangparigat manipud mismo nga imperpekto a lasagna, ti dakes a lubong iti aglawlawna, ken ti Diablo, posible ti mangsalimetmet iti biag a makaay-ayo iti Dios.
No Apay Dadaelen ti Dios Daytoy a Sistema
7. Kasanotay nga ammo nga agbibiagtayon kadagiti maudi nga al-aldaw?
7 Ti kada dekada daytoy maika-20 a siglo nakitanan ti lubong nga umun-uneg ti pannakailumlomna iti kinadakes. Nangnangruna a pudno daytoy nanipud pangrugian ti Gubat Sangalubongan I. Nairaremen ti sangatauan kadagiti bambanag kas iti seksual nga imoralidad, krimen, kinaranggas, gubgubat, gura, agum, ken panangabuso iti dara ta dagidiay agayat iti kinalinteg pagsidsiddaawanda no dagiti kasasaad ket dumakesto pay. Kaskasdi, impadto ti Biblia ti itatanor iti kaputotantayo ti nakaro a kinadakes, a mangted kanayonan a pammaneknek nga addatayon kadagiti “maudi nga al-aldaw.”—2 Timoteo 3:1-5; Mateo 24:34.
8. Aniat’ naikuna dagiti dadduma maipapan ti pannakapuot ti basol?
8 Itatta, ti kapanunotan ti basol ket napukawen iti is-isip ti kaaduan a tattao. Iti nasurok a 40 a tawen ti napalabasen, kuna ni Papa Pio XII: “Ti basol daytoy a siglo isut’ pannakapukawda ti amin a rikna ti basol.” Madi a bigbigen ti agdama a kaputotan ti basol ken babak. Iti librona a Whatever Became of Sin? kuna ni Dr. Karl Menninger: “Ti mismo a sao a ‘basol’ . . . ket ngangngani nagpukawen—ti sao, agraman kapanunotanna. Apay? Awanen aya ti agbasbasol?” Adut’ nakapukawen iti abilidad a mangilasin iti naimbag manipud iti dakes. Ngem saantayon a makellaat iti daytoy, ta impadto ni Jesus dagita a paspasamak idi salsalaysayenna ‘ti pagilasinan ti kaaddana’ iti “panawen ti panungpalan.”—Mateo 24:3; Daniel 12:4.
Padron ti Panangukom Naikeddeng idi Kaaldawan ni Noe
9. Kasanot’ panangiyarig ni Jesus ti kaaldawan ni Noe iti mapasamakto bayat ti kaaddana?
9 Nangaramid ni Jesus ti panangitupag kadagiti pasamak idi kaaldawan ni Noe ken no aniantot’ mapasamak iti kaaddana iti pannakabalin ti Pagarianna, a nangrugi idi 1914. Kunana: “Ket kas kadagiti aldaw ni Noe, kastanto ti kaadda toy Anak ti tao [a ni Jesus]. Ta kas kadagiti aldaw a kasanguanan ti layus, addada a mangmangan ken umin-inum, mangas-asawa ken makiaas-asawa, agingga iti aldaw ti iseserrek ni Noe idi daong; ket dida nangikaskaso agingga iti yaay ti layus ket inyayusna ida amin, kastanto ti kaadda toy Anak ti tao.”—Mateo 24:37-39.
10. Kasanot’ di panangikankano ti tattao a pangkaaduan kadagiti napateg a paspasamak a nainaig iti kaadda ni Kristo?
10 Wen, kas iti aldaw ni Noe, dagiti tattao itatta saanda a mangikaskaso. Gapu ta okupadoda kadagiti inaldaw-aldaw a panagbiag ken inaagum nga ar-aramid, madida kayat a bigbigen a dagiti agdama a kasasaad dakkel ti giddiatda manipud iti napalabas ket apagpag-isu unay iti kinuna ni Jesus a mangtanda iti panawen ti panungpalan. Iti adu a tawtawenen, ibagbagan dagiti Saksi ni Jehova iti maysa a moderno a kaputotan a ti kaadda ni Jesus kas Mesianiko nga Ari idiay langit nangrugin idi 1914 ken daytat’ kagiddan “ti panungpalan ti sistema dagiti bambanag.” (Mateo 24:3) Kaaduan a tattao laisenda ti mensahe ti Pagarian, ngem uray pay daytoy ket naipadto idi a nagsurat ni apostol Pedro: “Nga ammoyo daytoy nga umuna, kadagiti kamaudianan nga al-aldaw umaydanto dagiti managuy-uyaw agraman pananguy-uyongda, a magnada kas maiyannurot kadagiti derrepda met laeng ket kunkunada: ‘Sadino ti yan ti pannakaikari ti iyaayna? Ta, nanipud idi naturog dagiti amma dagiti isuamin a bambanag agtultuloyda a kas met la idi punganay ti pannakaparsua.’”—2 Pedro 3:3, 4.
11. Apay a ti agdama a kaputotan awantot’ pagpambarda inton umayen ti dakkel a rigat?
11 Kaskasdi, daytoy a kaputotan awantot’ pambarna inton dumteng ti dakkel a rigat. Apay? Ngamin ta addada salsalaysay ti Biblia maipapan kadagiti nadiosan a panangukom idi unana a mangikeddeng ti padron iti aramidento ti Dios iti kaaldawantayo. (Judas 5-7) Ti padto ti Biblia a matungtungpalen a mismo iti imatangda ipakpakitana no sadinot’ yantayon iti agus ti panawen. Daytoy a kaputotan maimatanganda metten ti panangaskasaba dagiti Saksi ni Jehova ken ti rekord ti kinatarnawda kas ken ni Noe.
12. Iti kababagasna, kasanot’ panangidilig ni Pedro iti pannakadadael ti lubong idi kaaldawan ni Noe iti dayta umayto iti “langlangit ita ken ti daga”?
12 Inlawlawag ni Pedro no aniantot’ mapasamak kadagitoy di mangikankano kadagitoy a kinapudno. Kas ken Jesus, aramiden ti apostol dayta babaen iti panangtukoyna no aniat’ napasamak idi kaaldawan ni Noe, a kunkunana: “Ta gagaraenda a lipatan daytoy, nga adda langlangit manipud idi punganay ken maysa a daga a napaltuad iti tengnga ti danum ken babaen ti pannakaaramat ti danum gapu iti sao ti Dios; ket gapu itoy daydi lubong nga immuna idinto a natinep ti danum napukaw. Ngem dagiti langlangit ita ken ti daga, gapu iti daydi met la a sao naidulinda a maipaay iti apuy a maaywananda nga agingga iti aldaw ti pannakaukom ken ti pannakapukaw dagiti tattao a nadangkes.”—2 Pedro 3:5-7.
13. Gapu kadagiti napapateg a pasamak nga adda iti masanguanan, ania a balakad manipud ken Pedro ti rebbeng nga ipangag?
13 Babaen iti daytoy siguradon a panangukom ti Dios nga addan iti sanguanantayo, ditay koma maal-allilaw wenno pabutbuteng kadagiti mananguy-uyaw. Di kasapulan a maipadatay iti pagtungpalanda. Ibalakad ni Pedro: “Idinto a kasta a dagitoy a bambanag isuda amin marunawdanto iti kastoy, ania a kita dagiti tattao ti pagbalinanyo koma, iti amin a kita ti nasantuan a panagbiag ken kinasingpet, nga ur-urayenyo ket tartarigagayanyo ti kaadda ti aldaw ni Jehova, a dagiti langlangit idinto a sumsumgedda maburburakdanto ket dagiti el-elemento matunawdanto iti sumsumged a pudot! Ngem kas maiyannurot iti karina, datayo urayentayo dagiti babbaro a langlangit ken ti maysa a daga a baro, isuda a pagtaengan ti kinalinteg.”—2 Pedro 3:11-13.
Tuladenyo ti Pammati ni Noe Maipaay ti Pannakailasat
14. Ania a salsaludsod ti makatulong kadatayo a mangusig iti bagbagitayo?
14 Itatta, naipasangotayo kadagiti isu met laeng a karit kas kadagidiay naipasango ken Noe ken ti pamiliana iti panagbalin ken panagtalinaed a kandidato ti pannakaisalakan. Kas ken Noe, babbabalawen dagiti Saksi ni Jehova ti lubong gaput’ pammatida a supsuportaran ti naimbag nga ar-aramidda. Ngem mabalin a tunggal maysa kadatayo saludsodanna ti bagina: ‘Kasanot’ maar-aramidak a personal? No koma umayen ti dakkel a rigat inton bigat, ibilangnakto aya ti Dios a maikarit’ ilalasat? Kas ken Noe, “a nalinteg ken naan-anay kadagiti kaputotanna,” adda aya turedko a maiduma iti lubong? Wenno narigat kadi no maminsan nga ibagat’ pakaidumaak iti tao ti lubong gaput’ panagtigtignayko, panagsasaok, wenno panagkawkawesko?’ (Genesis 6:9) Kuna ni Jesus maipapan kadagiti adalanna: “Saanda a paset ti lubong, kas kaniak a saan a paset ti lubong.”—Juan 17:16; idiligyo ti 1 Juan 4:4-6.
15. (a) Sigun iti 1 Pedro 4:3, 4, kasanot’ rebbeng a panangbigbigtayo iti napalabas a nailubongan a panagpampanunot ken kababalintayo? (b) Aniat’ rebbengtay nga aramiden no ab-abiendatayo dagiti dati a nailubongan a gagayyemtayo?
15 Mamalakad ni Pedro: “Ta ti aldaw a napalabas immanayen a panagaramid iti pagay-ayatan dagiti nasnasion a panagbiag iti kinaderrep, dagiti tarigagay nga aglablabes, dagiti panagbarbartek, dagiti kinabuklis, dagiti aglablabes a daydaya, ken dagiti makarimon a panagrukbab kadagiti ladladawan a didiosen. Ket kadagitoy a bambanag masmasdaawda gapu ta dikay makitimpuyogen kadakuada iti panaglablabes iti kinadakes, ket ab-abiendakayo.” (1 Pedro 4:3, 4) Dagiti dati a gagayyemyo iti lubong mabalin nga ab-abiendakayo gapu ta makipagpagnakayo iti Dios ken dikay makipagtartarayen a kaduada. Ngem, kas ken Noe, mababalawyo ida gaput’ pammatiyo ken naimbag nga ar-aramidyo buyogen ti kinanakman.—Mikias 6:8.
16. Kasanot’ panangmatmat ti Dios ken ni Noe, ken ania a salsaludsod ti mabalin a makatulong kadatayo tapno masukimat ti pampanunot ken ug-ugalitayo?
16 Ti Dios imbilangna ni Noe a tao a nalinteg. Dayta matalek a patriarka “nasarakanna ti parabur kadagiti mata ni Jehova.” (Genesis 6:8) No suksukimatenyo ti is-isip ken kababalinyo iti lawag dagiti pagannurotan ti Dios, patienyo aya nga anamonganna ti adda nga ar-aramidenyo, ti isuamin a lugar a pappapananyo? No maminsan makibibiangkay aya a saggabassit kadagiti dakes a paglinglingayan, a nakasaksaknap itatta? Kunat’ Sao ti Dios a rebbengna nga agpanunottayo kadagiti bambanag a nadalus, makaay-ayo, ken makapabileg. (Filipos 4:8) Naanepkay met laeng aya nga agad-adal ti Sao ti Dios tapno ‘maasaas dagiti pannakabalin ti pannakaawatyo a mangilasin ti naimbag ken dakes’? (Hebreo 5:14) Laklaksidenyo aya dagiti dakes a kakkakuyog ken patpatgen ti pannakikuykuyog kadagiti padayo a managdaydayaw ken Jehova kadagiti Nakristianuan a gimgimong ken iti dadduma pay nga okasion?—1 Corinto 15:33; Hebreo 10:24, 25; Santiago 4:4.
17. Kas dagiti Saksi ni Jehova, kasanot’ panagbalintayo a kas ken ni Noe?
17 Kalpasan ti panagreportna iti pannakairingpas ti daong, kuna ti Kasuratan: “Kasta ti inaramid ni Noe kas maiyanatup iti amin nga imbilin ti Dios kenkuana. Kasta ti inaramidna.” (Genesis 6:22) Dayta nadiosan a lalaki nakagaggaget met iti panangaskasaba kas saksi ni Jehova. Kas ken Noe, makapagbalinkayo a natibker a manangitandudo iti naimbag kas regular a manangaskasaba ti kinalinteg. Agbalin a napinget iti panangipakdaar iti panungpalan daytoy dakes a lubong, uray no mammano dagiti agimdeng. Makipagtrabaho a sangsangkamaysa a kadua dagiti kapammatian tapno mairingpasen ti trabaho a panagaramid-adalan sakbay ti panungpalan.—Mateo 28:19, 20.
18. Maibatay iti ania nga ikeddeng ni Jehova no asinodat’ rebbeng a makalasat iti dakkel a rigat?
18 Babaen ti panangiyaplikar kadagiti isu met laeng a nalinteg ken umiso a pagalagadan kas inaramidna idi kaaldawan ni Noe, ti Dios ti mangikedkeddengen no asino dagiti rebbeng a makalasat ken no asino dagiti rebbeng a mapukaw inton dakkel a rigat. Inyarig ni Jesus ti agdama a trabaho a panamaglalasinlasin a trabaho iti maysa a pastor a mangilasinlasin ti karnero manipud kadagiti kalding. (Mateo 25:31-46) Dagiti tattao a mangisentro ti biagda kadagiti naagum a tartarigagay ken ar-aramid dida kayat nga agpatingga ti daan a lubong ket saandanto a makalasat. Ngem dagidiay likliklikandat’ pannakairaman iti kinarugit daytoy a lubong, a mangsalsalimetmet iti napigsa a pammati iti Dios, ken agtultuloy a mangikaskasaba iti mensahe ti Pagarian, nga ipakpakdaar ti um-umayen a panangukom ni Jehova, tagiragsakendanto ti nadiosan a parabur kas dagiti makalasat. Kuna ni Jesus: “Iti kasta addanto dua a lallaki iti talon: ti maysa maalanto ket ti sabali mabatinto; addanto dua a babbai nga aggilgiling: ti maysa maalanto ket ti sabali mabatinto.”—Mateo 24:40, 41; 2 Tesalonica 1:6-9; Apocalipsis 22:12-15.
Tawidenyo ti Bembendision a Kadua ni Noe
19. Ania a panangurnong ti impadto da Isaias ken Mikias agpaay kadagiti maudi nga al-aldaw?
19 Kadagiti katupag a padpadto, agpadpada a dineskribir dagiti mammadto ti Dios a da Isaias ken Mikias no aniat’ mapasamak bayat ti maudi nga al-aldaw. Nakitada nga immuna no aniat’ makitkitatayon a matungtungpal ita—ti panagayus dagiti nalinteg panagpuspusona a tattao a rumrummuar iti daan a lubong ken sumang-atda iti simboliko a bantay ti pudno a panagdayaw. Iyaw-awatda ti imbitasion kadagiti sabsabali: “Umaykayo, ket sumang-attayo iti bantay ni Jehova, iti balay ti Dios ni Jacob; ket isuronatayonto kadagiti dalanna, ket magnatayonto iti danana.” (Isaias 2:2, 3; Mikias 4:1, 2) Magmagnakay aya a kadua daytoy naragsak a bunggoy?
20. Anianto a bendision ti nanamen dagidiay mangbabalaw ti lubong gaput’ pammatida?
20 Insitar met da Isaias ken Mikias ti bembendision a tagiragsekento dagidiay mangbabbabalaw iti lubong gaput’ pammatida. Aglaplapusananto ti pudno a talna ken kinahustisia kadakuada, ket didanto adalenen ti pannakigubat uray kaano. Addaandanto ti sigsigurado a namnama ti tawid nga aggapu ken Jehova ket “agtugawdanto tunggal maysa a tao iti sirok ti kayona nga ubas ken iti sirok ti kayona nga igos.” Ngem tunggal tao masapul a mangaramid ti nainget a desisionna, ta impakita ni Mikias ti dua a posible a pagturongan, a kunkunana: “Ta amin dagiti il-ili magnada tunggal maysa iti nagan ti diosna; ngem magnatayto iti nagan ni Jehova a Diostayo iti agnanayon nga awan inggana.”—Mikias 4:3-5; Isaias 2:4.
21. Kasano a mabalinanyo ti makiraman iti engrande a bendision ti biag nga awan inggana ditoy daga?
21 Nalawag nga ipakpakita ti Kasuratan no aniat’ kasapulan tapno makalasat iti dakkel a rigat: ti napigsa a pammati. Addaan ni Noe ti kasta a pammati, ngem addaankay met aya iti dayta? No addaankayo, kas kenkuana agbalinkayonto met nga “agtawid iti kinalinteg a maiyannurot iti pammati.” (Hebreo 11:7) Nailasat ni Noe ti inkeddeng ti Dios a pannakadadael nga immay iti kaputotanna. Saan laeng nga isut’ nagbiag ti 350 a tawtawen kalpasan ti Layus ngem isunto pay met ti mapagungar nga addaan inanama nga agbiag nga agnanayon ditoy daga. Anian nga engrande a bendision! (Hebreo 11:13-16) Mabalinyo ti makiraman iti dayta a bendision a kadua ni Noe, ti sangakabbalayanna, ken ti minilmilion pay a sabsabali nga agayat ti kinalinteg. Kasano? Babaen ti panagibtur agingganat’ panungpalan ken panangbabalaw iti lubong gaput’ pammatiyo.
Malagipyo Aya?
◻ Apay a ti panangadal ti biag ni Noe nasken kadagiti Kristiano?
◻ Aniat’ saan nga ikankano dagiti tattao itoy a kaputotan, a mangiturong iti pannakadadaelda?
◻ Kas ken Noe, kasanotay a babalawen daytoy a lubong?
◻ Kasanotay nga agbalin a kas ken Noe kas manangaskasaba ti kinalinteg?