Tuladenyo ti Pammatida

Nasursurona iti Apo ti Agbalin a Manangpakawan

DINTO pulos malipatan ni Pedro ti makapadanag a kanito idi kimmita kenkuana ni Jesus. Nadlawna kadi kadagiti mata ni Jesus ti pannakaupay wenno pannakarurod? Saantay a masigurado; ibaga laeng ti naipaltiing a kasuratan a “ti Apo timmaliaw ket minatmatanna ni Pedro.” (Lucas 22:61) Ngem iti dayta nga itataliaw ni Jesus, naamiris ni Pedro no kasano kaserioso ti pannakapaayna. Nabainan gapu ta naaramidna ti impettengna a dinanto pulos maaramid ngem impadto ni Jesus a maaramidnanto​—a tallikudanna ti ipatpategna nga Apona. Nakarikna ni Pedro iti kasta unay a liday, nalabit ti kalidayan a kanito iti biagna.

Ngem adda pay ti manamnama ken Pedro. Gapu ta nabileg ti pammatina, addaan pay latta iti gundaway a mangilinteg kadagiti kamalina ken makasursuro iti maysa kadagiti kasayaatan a leksion nga insuro ni Jesus. Mainaig dayta iti panangpakawan. Nasken a masursuro ti tunggal maysa kadatayo ti kasta met laeng a leksion, isu nga usigentayo koma no kasano a nasursuro ni Pedro dayta a narigat a leksion.

Maysa a Tao nga Adu ti Nasken a Sursuruenna

Agarup innem a bulan kasakbayan dayta, iti ilina a Capernaum, immasideg ni Pedro ken Jesus ket insaludsodna: “Apo, mamin-ano nga agbasol kaniak ni kabsatko ket pakawanek? Agingga iti mamimpito?” Nalabit nga impagarup ni Pedro nga isu ket manangpakawan. Ngamin, isursuro idi dagiti lider ti relihion a ti maysa nasken a mangpakawan iti tallo laeng a daras! Simmungbat ni Jesus: “Saan nga, Agingga iti mamimpito, no di ket, Agingga iti mamimpitopulo ket pito.”​—Mateo 18:21, 22.

Ibagbaga kadi ni Jesus nga ilista ni Pedro no mamin-ano nga agbasol kenkuana ti maysa a tao? Saan. Idi imbaga ni Jesus a mamin-77 ti panangpakawan saan ket a mamin-7 laeng, ipaspasimudaagna nga awan ti naipasdek a limitasion ti panangpakawan. Impabigbig ni Jesus a naimpluensiaan ni Pedro iti awanan asi ken di manangpakawan nga espiritu nga agraraira idi, a kas iti ugali dagiti agsingsingir nga addaan iti listaan. Nupay kasta, sibubulos ken saan a nakedngan ti panangpakawan a naibatay iti pagalagadan ti Dios.

Saan a nakisupiat ni Pedro ken Jesus. Ngem nasalput kadi ti puso ni Pedro iti insuro ni Jesus a leksion? No maminsan, ad-adda a masursurotayo ti mamakawan no maamiristayo a kasapulantayo met ti pammakawan. Subliantayo ngarud dagiti pasamak a nangituggod iti ipapatay ni Jesus. Kadagita a gundaway, namin-adu a kinasapulan ni Pedro ti pammakawan ni Apona.

Dumakdakkel a Panagkasapulan iti Panangpakawan

Nakallalagip daydi maudi a rabii ti biag ni Jesus ditoy daga. Adu pay ti kayat nga isuro ni Jesus kadagiti apostolna. Maysa ti maipapan iti kinapakumbaba. Inyulidan dayta ni Jesus idi a sipapakumbaba a binugguanna dagiti sakada, ti gagangay nga annongen dagiti kanunumuan nga adipen. Idi damo, kinuestionaran ni Pedro ti ar-aramiden ni Jesus ken pinagkedkedanna a mabugguan ti sakana. Idi immanamong, impapilitna la ngarud a mabugguan met uray ti ulo ken dagiti imana! Saan a naibus ti pasensia ni Jesus, imbes ketdi, siaanus nga inlawlawagna ti pateg ken kaipapanan ti ar-aramidenna.​—Juan 13:1-17.

Ngem di nagbayag kalpasanna, nagsusupiat manen dagiti apostol no siasino ti katan-okan kadakuada. Sigurado a nagpannakkel met idi ni Pedro. Ngem siaanus a tinubngar ida ni Jesus ken kinomendaranna pay ketdi ida kadagiti nasayaat a naaramidanda a kas iti panagtalinaedda a matalek iti Apoda. Nupay kasta, impadtona a tumallikuddanto amin kenkuana. Insungbat ni Pedro a dinanto pulos paglikudan ni Jesus uray pakatayanna dayta. Kaskasdi, impadto ni Jesus a mamitlonto nga ilibak ni Pedro ni Apona sakbay ti maikadua a panagtaraok ti kawitan iti dayta a rabii. Kalpasanna, saan laengen a sinupiat ni Pedro ti imbaga ni Jesus no di ket impannakkelna nga isunto ti kasungduan kadagiti apostol!​—Mateo 26:31-35; Marcos 14:27-31; Lucas 22:24-28.

Dimteng kadi iti punto a dandani naibus ti pasensia ni Jesus ken Pedro? Kinapudnona, iti dayta a gundaway, intultuloy a sinapsapul ni Jesus ti naimbag kadagiti imperpekto nga apostolna. Ammona a tumallikudto ni Pedro kenkuana, ngem kinunana: “Immararawakon maipaay kenka tapno saan nga agkapuy ti pammatim; ket sika, apaman a nakasublikan, pabilgem ti kakabsatmo.” (Lucas 22:32) Inyebkas ngarud ni Jesus ti panagtalekna nga agbalbaliwto ni Pedro ket itultuloyna ti matalek a panagserbina. Anian a naasi ken manangpakawan a kababalin!

Kalpasanna, iti minuyongan ti Getsemani, saan a namnaminsan a kasapulan ni Pedro ti pannakailinteg. Kiniddaw ni Jesus kenkuana, agraman ken Santiago ken Juan, nga itultuloyda ti agbantay bayat ti panagkararagna. Agtutuok idi ni Jesus ken kasapulanna ti tulong, ngem nakaturog ni Pedro ken dagiti dadduma. Buyogen ti empatia ken kinamanangpakawan, kinuna ni Jesus: “Ti espiritu, siempre, sigagagar, ngem ti lasag nakapuy.”​—Marcos 14:32-38.

Di nagbayag, dimteng ti maysa a bunggoy a nakaawit kadagiti aluten, kampilan, ken pang-or. Kasapulan ti panagannad iti dayta a kanito. Ngem nagdarasudos ni Pedro a nangasut iti kampilanna ket piningasna ti maysa kadagiti lapayag ni Malco, nga adipen ti nangato a padi. Sitatanang a tinubngar ni Jesus ni Pedro, pinaimbagna ti sugat, ken inlawlawagna ti maysa a prinsipio a rumbeng a mangiwanwan kadagiti pasurotna agingga ita no mainaig iti kinaranggas. (Mateo 26:47-55; Lucas 22:47-51; Juan 18:10, 11) Adu ti nagbiddutan ni Pedro nga agkasapulan iti pammakawan ni Apona. Ipalagip dayta a “maitibkoltayo amin iti adu a daras.” (Santiago 3:2) Siasino kadatayo ti saan nga agkasapulan iti pammakawan ti Dios iti tunggal aldaw? Ngem adu pay dagiti pasamak iti dayta a rabii a pakainaigan ni Pedro. Adda pay ti kakaruan.

Kakaruan a Biddut ni Pedro

Inkalintegan ni Jesus iti bunggoy a palubosanda a makapanaw dagiti apostolna yantangay isu ti sapsapulenda. Awan gaway a binuya ni Pedro ti panangtiliw ti bunggoy ken Jesus. Kalpasanna, nagtalaw ni Pedro a kas iti inaramid dagiti padana nga apostol.

Nagsardeng da Pedro ken Juan iti panagtalawda, nalabit iti asideg ti balay ni Anas a dati a Nangato a Padi, a damo a nangpalutpotanda ken Jesus. Bayat a naipanaw ni Jesus manipud sadiay, simmurot da Pedro ken Juan ngem iti “kalalainganna a kaadayo.” (Mateo 26:58; Juan 18:12, 13) Saan a takrut ni Pedro. Natured la ketdi gapu ta sinurotna ti bunggoy. Adda armas ti bunggoy, ken dinangran payen ni Pedro ti maysa kadakuada. Ngem iti dayta a kanito, saanna pay a napaneknekan ti ibagbagana a nasungdo nga ayatna​—a sisasagana a matay iti dasig ni Apona no kasapulan.​—Marcos 14:31.

Kas ken Pedro, adu ita ti mangikagkagumaan a sumurot ken Kristo iti “kalalainganna a kaadayo”​—iti wagas nga awan ti makadlaw. Ngem kas iti insurat a mismo ni Pedro idi agangay, ti kakaisuna a pamay-an a siuumiso a masurottayo ni Kristo ket ti panangaramidtayo iti amin a kabaelantayo nga agtalinaed nasinged kenkuana, a sursurotentayo ti ulidanna iti amin a bambanag, aniaman dagiti resultana.​—1 Pedro 2:21.

Siaannad a sinurot ni Pedro dagiti nangkemmeg ken Jesus agingga a nakagteng kadagiti nakarangranga a pasdek iti Jerusalem. Pagtaengan dayta ni Caifas, ti nabaknang ken impluensiado a nangato a padi. Dagiti kasta a pagtaengan ket kaaduanna a naibangon iti aglikmut ti maysa a paraangan, nga adda ruanganna iti sango. Nakagteng ni Pedro iti ruangan ngem saan a napalubosan a sumrek. Ni Juan, nga addan iti uneg, immasideg ket inallukoyna ti agay-aywan iti ruangan a mangpastrek ken Pedro. Agparang a saan a nagtalinaed ni Pedro iti asideg ni Juan; ken saanna met nga impamuspusan ti makastrek iti pagtaengan tapno agtakder iti sibay ni Apona. Nagtalinaed ni Pedro iti arubayan nga ayan ti dadduma nga adipen ken agserserbi bayat nga agin-inudoda iti sanguanan ti narangrang nga apuy gapu ta nalam-ek ti rabii. Agbuybuya ni Pedro bayat a dagiti ulbod a saksi maibusor ken Jesus agkarapagnada a sumrek ken rummuar bayat ti pannakaisaklang ni Jesus.​—Marcos 14:54-57; Juan 18:15, 16, 18.

Gapu iti lawag ti apuy, ni Pedro ket nabigbig ti babai a nangpastrek kenkuana iti ruangan. Kinunana: “Sika, met, kaduanaka idi ni Jesus a taga Galilea!” Naklaat ni Pedro, ket inlibakna nga am-ammona ni Jesus ken imbagana pay a dina ammo ti ibagbaga ti babai. Napan nagtakder ni Pedro iti asideg ti ruangan a pagruaran, a di nagpadpadlaw. Ngem maysa pay a babai ti nakadlaw kenkuana ken nagkuna a kas iti umuna: “Daytoy a tao naikadua idi ken Jesus a Nazareno.” Insapata ni Pedro: “Diak am-ammo ti tao!” (Mateo 26:69-72) Nalabit a kalpasan daytoy maikadua a panangilibak a nakangngeg ni Pedro iti taraok ti kawitan, ngem kasta unay ti pannakasingana ket dina nalagip ti impadto ni Jesus sumagmamano laeng nga oras kasakbayanna.

Intultuloy nga inkagumaan ni Pedro ti di agpadlaw. Ngem immasideg kenkuana ti maysa a grupo dagiti tattao nga agtaktakder iti paraangan. Maysa kadakuada ti kabagian ni Malco, ti adipen a dinangran ni Pedro. Kinunana ken Pedro: “Saan kadi a nakitaka idiay minuyongan a kaduanaka?” Napilitan ni Pedro a mangkombinsir kadakuada a nagbiddutda. Isu a nagsapata pay naminsan, nga agparang nga ibagbagana a mailunod no agul-ulbod. Kalpasan unay ti panagsaona, nangngeg ni Pedro ti maikadua a taraok ti kawitan bayat dayta a rabii.​—Juan 18:26, 27; Marcos 14:71, 72.

Karuruar laeng ni Jesus iti balkon a makitkita iti paraangan. Iti dayta a kanito nga immunan a nadeskribir, nakitana ni Pedro a kimmita met kenkuana. Iti dayta a kanito, naamiris ni Pedro ti kakaro ti panangpaayna ken Jesus. Pimmanaw ni Pedro a kasta unay ti pannakasidir ti konsiensiana. Nagturong kadagiti kalsada ti siudad, a ti dalanna ket silsilawan ti nabatbati a lawag ti kabus a bulan bayat ti dandanin panagbannawag. Nagarubos ti luana ket dina napengdan ti agsangit a sipapait.​—Marcos 14:72; Lucas 22:61, 62.

No maamiris ti maysa a tao ti kadagsen ti biddutna a kas ken Pedro, mabalin nga ipagarupna a dagus a dinto pulos mapakawan ti basolna. Mabalin a pinampanunot met dayta ni Pedro. Mapakawan kadi iti nagbasolanna?

Mapakawan Pay Kadi ni Pedro iti Nagbasolanna?

Saantayo a kaskarina a mailadawan no kasano kasaem ti narikna ni Pedro idi nga agbannawagen ken idi masaksianna dagiti simmaruno a pasamak iti dayta aldaw. Nasidir la ketdi iti kasta unay idi natay ni Jesus iti dayta a malem kalpasan ti adu nga oras a panagtuokna! Agkintayeg la ketdi ni Pedro tunggal malagipna no kasano a pinakarona ti saem ni Apona bayat ti maudi nga aldaw ni Jesus kas tao. Ngem kasanoman kakaro ti ladingit ni Pedro, saanna nga impalubos a maawanan iti namnama. Ammotayo a kasta gapu ta ipakita dagiti salaysay a nakitimpuyog manen kadagiti kakabsatna idi agangay. (Lucas 24:33) Sigurado a pinagbabawian ti amin nga apostol dagiti di umiso a naaramidanda iti daydi a rabii, ket liniwliwada ti maysa ken maysa.

Iti laksid dagiti nagbiddutanna, makitatayo a nakaaramid ni Pedro iti nainsiriban a desision. No nakabasol ti maysa nga adipen ti Dios, nasken a natibker ti determinasionna tapno mailintegna ti bambanag, kasano man kakaro ti basolna. (Proverbio 24:16) Impakita ni Pedro ti napudno a pammati idi nakitimpuyog manen kadagiti kakabsatna nupay malmaldaangan. No agladladingit wenno masidsidir ti maysa a tao, adda pagannayasanna a mangyadayo iti bagina ngem napeggad dayta. (Proverbio 18:1) Nainsiriban ti panagtalinaed a nasinged kadagiti kapammatian tapno mapabileg manen iti naespirituan.​—Hebreo 10:24, 25.

Nakitimpuyog ni Pedro kadagiti naespirituan a kakabsatna isu a naammuanna ti makaklaat a damag nga awanen iti tanem ti bangkay ni Jesus. Nagtartaray da Pedro ken Juan a napan iti narikpan a tanem nga ayan ti bangkay ni Jesus. Nalabit kabambanuagan pay ni Juan isu nga immun-una a nakasangpet. Idi nakitana a nakalukat ti ruangan ti tanem, bumdeng ni Juan a sumrek. Ngem ni Pedro, nupay agan-anangsab, simrek a dagus iti tanem. Nupay kasta, awan ti nakitada a bangkay!​—Juan 20:3-9.

Namati kadi ni Pedro a napagungaren ni Jesus? Saan idi damo, uray idi impadamag dagiti matalek a babbai nga adda dagiti anghel a nagparang ken nangibaga kadakuada a nagungaren ni Jesus. (Lucas 23:55–24:11) Ngem idi rumabiin, naikkat aminen a ladingit ken panagduadua ni Pedro. Nagbiagen ni Jesus, ket maysan a mannakabalin nga espiritu! Nagparang kadagiti amin nga apostolna. Ngem sakbay dayta, maysa laeng nga apostol ti immuna a nagparangan ni Jesus. Kinuna dagiti apostol iti dayta nga aldaw: “Iti kinapudnona ti Apo naibangon ket nagparang ken Simon!” (Lucas 24:34) Idi agangay, insurat met ni apostol Pablo ti maipapan iti dayta a nakaskasdaaw nga aldaw a ni Jesus “nagparang ken Cefas, kalpasanna iti sangapulo ket dua.” (1 Corinto 15:5) Ti Cefas ken Simon ket sabali a nagan ni Pedro. Nabatad nga agmaymaysa ni Pedro idi nagparang kenkuana ni Jesus iti dayta nga aldaw.

Saan a nadakamat iti Biblia no ania ti napasamak iti dayta a naisangsangayan a kanito a panagkita da Jesus ken Pedro. Mapanunottayo laeng a magagaran unay ni Pedro a makita a sibibiag manen ti ipatpategna nga Apona ken maaddaan iti gundaway a mangyebkas iti ladingit ken panagbabawina. Awanen ti kapatgan kenkuana no di ti mapakawan. Siasino koma ti agduadua a pinakawan ni Jesus ni Pedro, ken sibubulos pay? Dagiti Kristiano ita a matnag iti basol nasken a silalagipda iti maipapan ken Pedro. Ditay koma ipagarup a dinatayto pulos pakawanen ti Dios. Naan-anay a tinulad ni Jesus ni Amana, a ‘dakkel ti pammakawanna.’​—Isaias 55:7.

Kanayonan a Pammaneknek a ni Jesus Pinakawanna ni Pedro

Binilin ni Jesus dagiti apostolna a mapanda idiay Galilea tapno agkikitada manen sadiay. Idi nakagtengda sadiay, napan nagkalap ni Pedro iti Baybay ti Galilea. Simmurot kenkuana ti dadduma. Nagsubli ngarud ni Pedro iti baybay a nangbusbosanna idi iti adu a panawenna. Kailiwna la ketdi a mangngegan ti ranetret ti barangay, ti panagtapliak dagiti allon, ken ti panangiwayatna kadagiti iket. Pinampanunotna kadi iti dayta a rabii no kasano ti rumbeng a panagbiagna ita ta nagngudon ti ministerio ni Jesus ditoy daga? Kayatna kadi manen ti agsubli iti simple a biagna kas mangngalap? Aniaman ti mapampanunotna idi, awan ti nakalapda nga ikan iti nagpatnag.​—Mateo 26:32; Juan 21:1-3.

Nupay kasta, idi agbannawag, adda nagpukaw manipud iti igid ti baybay ket indagadagna kadakuada nga isaruagda dagiti iketda iti sabali a sikigan ti barangay. Inaramidda dayta ket nakakalapda iti 153 nga ikan! Ammo ni Pedro no siasino ti adda iti takdang. Timmapuak manipud iti barangay ket naglangoy a napan iti takdang. Iti igid ti baybay, inikkan ida ni Jesus iti taraonda a natuno nga ikan. Inturongna ti atensionna ken Pedro.

Insaludsod ni Jesus ken Pedro no ay-ayatenna ni Apona nga “ad-adda ngem kadagitoy”​—a nabatad a tuktukoyenna ti adu nga ikan. Iti puso ni Pedro, dakdakkel kadi ti panagayatna iti negosiona a panagkalap ngem iti panagayatna ken Jesus? No namitlo a daras nga inlibak ni Pedro ni Jesus, nangted met ita ni Jesus iti gundaway ni Pedro a mangipatalged iti ayatna iti mamitlo a daras iti sango dagiti kakaduana. Idi pinatalgedan dayta ni Pedro, imbaga ni Jesus no kasanona a maipakita dayta nga ayat: babaen ti panangipangpangrunana iti panagserbina ngem iti aniaman a banag, a taraonan ken ipastoranna ti arban wenno dagiti matalek a pasurot ni Kristo.​—Juan 21:4-17.

Impatalged ngarud ni Jesus a ni Pedro ket napateg pay latta kenkuana ken iti Amana. Naipaayan ni Pedro iti nagpateg nga akem iti kongregasion nga iturturong ni Kristo. Anian a nagbileg a pammaneknek a naan-anay ti panangpakawan ni Jesus ken Pedro! Nagutugot la ketdi ni Pedro gapu iti dayta nga asi, ket impapusona dayta.

Adu a tawen nga intungpal ni Pedro ti annongenna. Pinabilegna dagiti kakabsatna, a kas imbilin ni Jesus sakbay unay ti ipapatayna. Nagtrabaho ni Pedro a siaasi ken siaanus iti panangipastor ken panangtaraonna kadagiti pasurot ni Kristo. Daytoy a lalaki a naawagan Simon ket nagbiag maitunos iti inted ni Jesus a naganna​—Pedro, wenno Bato. Pudno a kasta agsipud ta nagbalin a di maisin, natibker, ken mapagpannurayan a gubuayan ti naimbag nga impluensia iti kongregasion. Adu ti mabasa a mangpaneknek iti dayta kas sagudayen ti dua a naayat ken personal a surat ni Pedro a nagbalin a napateg a libro ti Biblia. Ipakita pay dagita a surat a di pulos nalipatan ni Pedro ti leksion a nasursurona ken Jesus maipapan iti panangpakawan.​—1 Pedro 3:8, 9; 4:8.

Masursurotayo koma met dayta a leksion. Inaldaw kadi a kidkiddawentayo iti Dios ti pammakawanna iti adu a basbasoltayo? Kalpasanna, aw-awatentayo kadi dayta a pammakawan ken patientayo nga addaan iti bileg a mangdalus kadatayo? Ken pakpakawanentayo kadi dagiti nakabasol kadatayo? No aramidentayo dagita, matuladtayo ti pammati ni Pedro ken ti kinamanangngaasi ni Apona.

[Blurb iti panid 22]

Namin-adu a kinasapulan ni Pedro ti pammakawan ni Apona, ngem siasino kadatayo ti di agkasapulan iti pammakawan iti inaldaw?

[Ladawan iti panid 23]

“Ti Apo timmaliaw ket minatmatanna ni Pedro”

[Ladawan iti panid 24]

“Ti Apo . . . nagparang ken Simon!”