Ti Maudi nga Aldaw ti Biag ni Jesus kas Tao

Mumalem idin ti Biernes, Nisan 14,33 K.P. Adda grupo dagiti lallaki ken babbai a mangitabon iti ipatpategda a gayyem. Ti maysa kadagiti lallaki, ni Nicodemo, nangyeg iti bangbanglo tapno maisagana ti bangkay a maitabon. Maysa a lalaki nga agnagan Jose ti nangted iti nadalus a lupot a pangbalkut iti limmitem ken nadudog a bangkay.

SIASINO dagitoy a tattao, ken siasino ti itanemda? Apektarannakayo kadi amin daytoy? Tapno masungbatan dagitoy a saludsod, subliantayo ti rugi daydi nakallalagip nga aldaw.

Rabii ti Huebes, Nisan 14

Lumlumgak ti nasellag a kabus a bulan iti Jerusalem. Kalpasan ti agmalmalem a panagobra, agtaltalnan ti aduan tao a siudad. Iti daytoy a rabii, ti angin ket umayamuom iti matuntuno a kordero. Wen, agsagsagana ti rinibu a tattao maipaay iti naisangsangayan nga okasion​—ti tinawen a panangrambak iti Paskua.

Iti maysa a dakkel a siled a para kadagiti sangaili, adda a nakasango ni Jesu-Kristo ken ti 12 nga apostolna iti naisagana a lamisaan. Dumngegkayo! Agsasao ni Jesus. “Tinarigagayak unay ti makipangan kadakayo iti daytoy a paskua sakbay nga agsagabaak,” kunana. (Lucas 22:15) Ammo ni Jesus a dagiti relihioso a kabusorna determinadoda a mangpapatay kenkuana. Ngem sakbay a mapasamak dayta, adda nagpateg a banag a maaramid iti daytoy a rabii.

Kalpasan a narambakan ti Paskua, kinuna ni Jesus: “Maysa kadakayo ti mangliputto kaniak.” (Mateo 26:21) Nariribukan dagiti apostol gapu iti daytoy. Siasino ngata dayta? Kalpasan ti panagsasaritada, kuna ni Jesus ken Judas Iscariote: “Ti ar-aramidem aramidemon a nadardaras pay.” (Juan 13:27) Nupay di ammo dagiti dadduma, maysa ni Judas a manangliliput. Pimmanaw tapno maibanagna ti nagdakes a pasetna a mangisikat ken Jesus.

Naisangsangayan a Panangrambak

Inyussuat itan ni Jesus ti interamente a baro a panangrambak​—a panglaglagip iti ipapatayna. Nangala ni Jesus iti sibubukel a tinapay sa nagkararag tapno agyaman, kalpasanna, pinisipisina. “Alaenyo, kanenyo,” kunana. “Daytoy kaipapananna ti bagik a maited maigapu kadakayo.” Idi a nakapanganen iti tinapay ti tunggal maysa kadakuada, nangala iti sangakopa a nalabaga nga arak, ket kalpasanna kinararaganna dayta. “Uminumkayo manipud iti dayta, dakayo amin,” imbaga ni Jesus kadakuada, sa inlawlawagna: “Daytoy a kopa kaipapananna ti baro a tulag babaen iti bileg ti darak, a maiparukpok maigapu kadakayo.” Binilinna dagiti nagtalinaed a 11 a matalek nga apostol: “Itultuloyyo nga aramiden daytoy kas panglaglagip kaniak.”​—Mateo 26:26-28; Lucas 22:19, 20; 1 Corinto 11:24, 25.

Iti dayta a rabii, siaanus nga insagana ni Jesus dagiti nasungdo nga apostolna kadagiti sumaruno a mapasamak ken pinasingkendanna ti nauneg nga ayatna kadakuada. Kunana: “Awan ti asinoman nga addaan dakdakkel nga ayat ngem iti daytoy, a ti maysa isukona ti kararuana maigapu kadagiti gagayyemna. Dakayo ti gagayyemko no aramidenyo ti ibilbilinko kadakayo.” (Juan 15:13-15) Wen, pinaneknekan dagiti 11 nga apostol a pudnoda a gagayyem babaen ti panagtalinaedda ken Jesus kabayatan ti pannakasuotna.

Iti kaadalman ti rabii​—nalabit pasado alas dosen​—nangipaay ni Jesus iti nakallalagip a kararag, ket kalpasanna nagkantada kadagiti kanta a pagdaydayaw ken Jehova. Ket iti sellag ti kabus a bulan, rimmuarda iti siudad ket linasatda ti Ginget ti Kidron.​—Juan 17:1–18:1.

Iti Minuyongan ti Getsemani

Di nagbayag kalpasanna, dimteng da Jesus ken dagiti apostolna iti minuyongan ti Getsemani. Nabati iti pagserkan ti minuyongan dagiti walo nga apostol, ngem inkuyog ni Jesus da Pedro, Santiago, ken Juan iti yan dagiti kayo ti olibo. “Maleddaangan unay ti kararuak, uray agingga iti ipapatay,” kunana kadagiti tallo. “Aggiankayo ditoy ket agtultuloykayo nga agbantay.”​—Marcos 14:33, 34.

Naguray dagiti tallo nga apostol bayat a napan ni Jesus iti naun-uneg a paset ti minuyongan tapno agkararag. Buyogen dagiti napigsa nga ikkis ken lulua, inyararawna: “Ama, no kayatmo, ikkatem kaniak daytoy a kopa.” Nakadagdagsen a rebbengen ti bakbaklayen ni Jesus. Matuokan a mangpampanunot no ania ti makuna dagiti kabusor ni Jehova no ti bugbugtong nga Anakna ket mailansa a kas ket maysa a kriminal! Ad-adda pay a makatuok ken Jesus a mangpampanunot iti umsi a maidissuor iti ipatpategna a nailangitan nga Ama no dina malasatan daytoy nakasasaem a pannubok. Sipapasnek unay a nagkararag ni Jesus ket gapu iti pannakatutuokna, kasla dara ti ling-etna a nagtedted iti daga.​—Lucas 22:42, 44.

Kalkalpas la unay ni Jesus a nagkararag iti maikatlo a daras. Sumungsungaden dagiti lallaki a nakaiggem kadagiti aluten ken pagsilawan. Ti mangyun-una kadakuada ket awan sabali no di ni Judas Iscariote, a nagdiretso ken Jesus. “Naimbag nga aldawmo, Rabbi!” kunana, nga inagkanna a sidudungngo unay ni Jesus. “Judas,” kuna ni Jesus, “liputam kadi ti Anak ti tao babaen iti maysa nga agep?”​—Mateo 26:49; Lucas 22:47, 48; Juan 18:3.

Kellaat a naamiris dagiti apostol ti mapaspasamak. Ti Apo ken dungdungnguenda a gayyem ket dandani matiliwen! Nangasut ngarud ni Pedro iti kampilan sana piningasan ti lapayag ti adipen ti nangato a padi. “Bay-anyo a makagteng agingga iti daytoy,” kuna a dagus ni Jesus. Immasideg ket pinaimbagna ti adipen sana imbilin ken Pedro: “Ipulangmo ta kampilanmo iti lugarna, ta amin dagidiay mangaramat iti kampilan mataydanto iti kampilan.” (Lucas 22:50, 51; Mateo 26:52) Tinengngel dagiti opisial ken soldado ni Jesus sada pinarautan. Nalapunos iti buteng ken naglagaw dagiti apostol. Binaybay-anda ni Jesus sada nagtataray iti kasipngetan.​—Mateo 26:56; Juan 18:12.

Agsapa ti Biernes, Nisan 14

Pumarbangonen ti Biernes. Naipan nga umuna ni Jesus iti pagtaengan ti dati a Nangato a Padi a ni Anas, a napigsa pay la idi ti impluensia ken pannakabalinna. Sinalsaludsodan ni Anas, kalpasanna, impaipanna iti pagtaengan ni Caifas, ti Nangato a Padi, a naguurnongan ti Sanhedrin.

Inkagkagumaan dagiti panguluen ti relihion ti agsapul kadagiti saksi a mangparbo iti pangidarumanda ken Jesus. Nupay kasta, uray dagiti ulbod a saksi dida makapagtutunos kadagiti pammaneknekda. Kabayatanna, nagulimek ni Jesus. Binalbaliwan ni Caifas ti taktikana, ket imbilinna: “Babaen iti sibibiag a Dios pagsapataenka nga ibagam kadakami no sika ti Kristo nga Anak ti Dios!” Saan a mailibak daytoy a kinapudno, isu a situtured nga insungbat ni Jesus: “Siak; ket dakayo makitayonto ti Anak ti tao a situtugaw iti makannawan nga ima ti pannakabalin ken um-umay a buyogen dagiti ulep ti langit.”​—Mateo 26:63; Marcos 14:60-62.

“Isu nagtabbaaw!” ingngariet ni Caifas. “Ania pay ti kanayonan a pakasapulantayo kadagiti saksi?” Tinungpa dagiti dadduma ni Jesus sada tinupraan. Dinandanog dagiti dadduma sada rinabrabngis. (Mateo 26:65-68; Marcos 14:63-65). Idi bumigaten ti Biernes, naguummong manen ti Sanhedrin, mabalin a tapno agparang a legal ti maikaniwas iti linteg a panangusig iti rabii. Situtured manen nga imbaga ni Jesus nga isu ti Kristo, ti Anak ti Dios.​—Lucas 22:66-71.

Kalpasanna, dagiti panguluen a papadi ken lallakay impanda pinausig ni Jesus ken Poncio Pilato, ti Romano a gobernador iti Judea. Pinabasolda ni Jesus a daddadaelenna ti pagilianda, nga iparparitna ti panagbayad iti buis ken Cesar, ken “kunkunana nga isu a mismo ti Kristo nga ari.” (Lucas 23:2; idiligyo ti Marcos 12:17.) Kalpasan ti panangpalutpotna ken Jesus, kinuna ni Pilato: “Awan masarakak a krimen iti daytoy a tao.” (Lucas 23:4) Idi madamag ni Pilato a taga Galilea ni Jesus, impaipanna ken Herodes Antipas, ti agturay iti Galilea, nga adda idiay Jerusalem maipaay iti Paskua. Awan panggep ni Herodes a mangisigurado a maipatungpal ti hustisia. Kayatna la a makita a mangaramid ni Jesus iti milagro. Tangay saan a pinagustuan ni Jesus ti kayat ni Herodes a mapasamak no di ket nagulimek latta, pinagang-angawan da Herodes ken dagiti soldadona sada insubli ken Pilato.

“Ania aya ti dakes a banag nga inaramid daytoy a tao?” inyimtuod manen ni Pilato. “Awan ti nasarakak a maikari iti ipapatay kenkuana; dusaekto ngarud ket luk-atakto.” (Lucas 23:22) Isu a pinasapsaplitna ni Jesus iti pagbaut nga addaan kadagiti siit ken tulang a babassit a manglapgis a siuut-ot iti bukot ni Jesus. Kalpasanna, binalangatan dagiti soldado iti sisiit. Pinagang-angawanda sada pinak-olan iti natangkenanen a runo a nangipalnek kadagiti siit iti kudil ti ulona. Iti laksid ti amin a di mailadawan nga ut-ot ken pannakaab-abi, tinaginayon ni Jesus ti naisangsangayan a dignidad ken kired.

Ni Pilato​—a mangnamnama a makaawis iti simpatia ti naparparigat a langa ni Jesus​—indatagna manen iti bunggoy. “Kitaenyo!” kinuna ni Pilato, “Iruarko kadakayo tapno maammuanyo nga awan masarakak a biddut kenkuana.” Ngem impukkaw dagiti panguluen a papadi: “Isu ilansam! Isu ilansam!” (Juan 19:4-6) Gapu ta ad-adda nga agpilit dagiti tattao, timmulok ni Pilato ket inyawatna ni Jesus tapno mailansa.

Makatuok nga Ipapatay

Umaldawen, ket mabalin a tumengnga pay ket ti aldawen. Naipan ni Jesus iti ruar ti Jerusalem iti lugar a maaw-awagan Golgota. Dadakkel dagiti pinanglansada kadagiti ima ken saka ni Jesus iti kayo a pagtutuokan. Awan sasao a makadeskribir iti ut-ot bayat a ti dagsen ti bagina pisangenna dagiti sugat a gapuanan ti lansa idi maipatakder ti kayo a pagtutuokan. Nagdudupudop dagiti tattao a mangbuya ken ni Jesus ken iti dua a kriminal a nailansa. Adu dagiti nagsao a sibabassawang ken Jesus. Mangum-umsi a kinuna dagiti panguluen a papadi ken dagiti sabsabali: “Dagiti dadduma insalakanna; ti bagina dina kabaelan nga isalakan!” Uray dagiti soldado ken ti dua a nailansa a kriminal linalaisda ni Jesus.​—Mateo 27:41-44.

Pagam-ammuan iti tengnga ti aldaw, di pay unay nagbayag a nailansa ni Jesus, immapay ti makapaseggar a sipnget nga inyeg ti Dios iti intero a daga iti las-ud ti tallo nga oras.a Nalabit daytoy ti nangtignay iti maysa kadagiti managdakdakes a mangtubngar iti daydiay maysa. Kalpasanna, indawatna ken Jesus: “Laglagipennak inton makagtengka iti pagariam.” Anian a nakaskasdaaw a pammati uray maipaspasangon iti ipapatay! “Pudno ibagak kenka ita nga aldaw,” insungbat ni Jesus, “makikaduakanto kaniak idiay Paraiso.”​—Lucas 23:39-43.

Iti agarup alas tres ti malem, mariknan ni Jesus nga agngangabiten ti biagna. “Mawawak,” kunana. Kalpasanna, iti natbag a timek, impukkawna: “Diosko, Diosko, apay a binaybay-annak?” Marikna ni Jesus nga inikkat ni Amana ti pannalaknib kenkuana, no ar-arigen, tapno maipalubos a masubok ti pagpatinggaan ti kinatarnawna, sana inadaw dagiti sasao ni David. Adda tao a nangipasepsep iti bibig ni Jesus iti espongha a napasagepsepan iti naalsem nga arak. Idi nakasepsepen iti arak, immanges iti nauneg ni Jesus sana kinuna: “Naitungpalen!” Kalpasanna, impukkawna, “Ama, kadagita imam italekko ti espirituk,” ket nagdumog, kalpasanna nauyosen ti angesna.​—Juan 19:28-30; Mateo 27:46; Lucas 23:46; Salmo 22:1.

Tangay malem unayen, pinardasanda nga inyurnos ti pumpon ni Jesus sakbay a mangrugi ti Sabbath (Nisan 15) iti ilelennek ti init. Ni Jose a taga Arimatea, maysa a nalatak a miembro ti Sanhedrin a nalimed nga adalan ni Jesus, nangala iti pammalubos a mangitabon kenkuana. Ni Nicodemo a miembro met ti Sanhedrin, a sililimed a namati ken Jesus, nangitugot iti mirra ken aloe nga agtimbang iti 33 a kilo. Siaannad nga inkabilda ti bangkay ni Jesus iti baro a pakalaglagipan a tanem iti asideg.

Nabiag Manen!

Iti Domingo, nariwet pay laeng idi napan da Maria Magdalena ken sumagmamano a babbai iti nakaitaneman ni Jesus. Ngem adtoy! Naitulid ti bato iti wangawangan ti tanem. Awanen ti nagian ti tanem! Nagdardaras nga impakaammo ni Maria Magdalena kada Pedro ken Juan. (Juan 20:1, 2) Kaliklikudna la unay idi nagparang ti maysa nga anghel kadagiti dadduma a babbai. Kunana: “Dikay agbuteng.” Indagadagna pay: “Mapankayo a sidadaras ket ibagayo kadagiti adalanna nga isu napagungaren manipud kadagiti natay.”​—Mateo 28:2-7.

Bayat nga agap-apurada a napan, nasabatda a mismo ni Jesus! “Inkayo, ipadamagyo kadagiti kakabsatko,” kunana kadakuada. (Mateo 28:8-10) Di nagbayag, adda nga agsangsangit ni Maria Magdalena iti tanem idi nagparang ni Jesus kenkuana. Gapu ta dina mamedmedan ti ragsakna, nagtaray a napan nangibaga kadagiti dadduma nga adalan ti nakaskasdaaw a damag. (Juan 20:11-18) Kinapudnona, naminlima a nagparang ni napagungar a Jesus kadagiti nadumaduma nga adalanna iti dayta nakallalagip a Domingo. Di pagduaduaan a talaga a nabiag manen!

Kasanokayo a Maapektaran

Kasano a dagiti pasamak 1,966 a tawenen ti napalabas, apektarannakayo ita bayat a sumrektayon iti maika-21 a siglo? Ilawlawag ti maysa a nakasaksi kadagidiay a pasamak: “Babaen itoy ti ayat ti Dios naiparangarang iti kasasaadtayo, agsipud ta ti Dios imbaonna ti bugbugtong nga Anakna ditoy lubong tapno magun-odantayo ti biag babaen kenkuana. Ti ayat adda itoy a banag, saan a gapu ta inayattayo ti Dios, no di ket gapu ta isu inayatnatayo ket imbaonna ti Anakna a kas pangikappia a sakripisio maipaay kadagiti basoltayo.”​—1 Juan 4:9,10.

Iti ania a pamay-an a “pangikappia a sakripisio” ti ipapatay ni Kristo? Pangikappia dayta ta pagbalinenna a posible ti nasayaat a relasion iti Dios. Immalsa iti Dios ti umuna a tao, ni Adan, ket iti kasta impatawidna ti basol ken ipapatay kadagiti kaputotanna. Iti kasumbangirna, impaay ni Jesus ti biagna kas subbot a pangbayad iti basol ken ipapatay ti sangatauan, iti kasta, nangipaay iti pangibasaran ti Dios a mangipakita iti asi ken parabur. (1 Timoteo 2:5, 6) Babaen ti panangipakita ti pammati iti makaabbong-basol a daton ni Jesus, makaruk-atkayo iti lunod a natawidyo ken managbasol nga Adan. (Roma 5:12; 6:23) Gapuna, daytoy ti manglukat iti naisangsangayan a gundaway tapno maaddaankayo iti personal a pannakirelasion iti naayat a nailangitan nga Amayo, ni Jehova a Dios. Iti ababa a pannao, ti naindaklan a daton ni Jesus mabalin a kaipapananna ti awan inggana a biag kadakayo.​—Juan 3:16; 17:3.

Dagitoy ken dadduma pay a mainaig a bambanag ti mausig inton rabii ti Huebes, Abril 1, kadagiti pinullo ribu a disso iti aglawlaw ti lubong a sadiay minilion a tattao ti agtataripnong a mangrambak iti ipapatay ni Jesu-Kristo. Maawiskayo a dumar-ay. Siraragsak dagiti Saksi ni Jehova iti lugaryo a mangibaga kadakayo no sadino ken kaanokayo a makatabuno. Awan duadua a ti kaaddayo paunegennanto ti panangipategyo iti inaramid ti naayat a Diostayo ken ti dungdungnguenna nga Anak iti maudi nga aldaw ti biag ni Jesus kas tao.

[Footnote]

[Tsart/Dagiti Ladawan iti panid 7]

IPAPATAY KEN PANAGUNGAR NI JESUS

NISAN 33 K.P. DAGITI PASAMAK KATAN-OKAN A TAOb

[Footnote]