PANAGAYUNAR

Di pannangan iti aniaman a taraon iti maysa a nakedngan a periodo. Dagiti panagayunar a naibatay iti umiso a motibo nagpaayda a mangipakita iti nadiosan a ladingit ken panagbabawi mainaig kadagiti napalabas a basol. (1Sm 7:6; Joe 2:12-15; Jon 3:5) Mayanatup met dagita no maipasango iti dakkel a peggad, no adda iti nakaro a panagkasapulan iti panangiwanwan ti Dios, bayat ti panangibtur kadagiti pannubok ken panangsaranget kadagiti pannulisog, wenno no agad-adal, agmennamenna, wenno ipampamaysa ti panunot kadagiti panggep ti Dios. (2Cr 20:3; Esd 8:21; Est 4:3, 16; Mt 4:1, 2) Ti panagayunar ket saan a maysa a porma ti bukod a panangdusa iti bagi, no di ket panangipakumbaba ti maysa iti bagina iti sanguanan ni Jehova. (Esd 8:21; 9:5; idiligyo ti 1Ar 21:27-29.) Nagayunar ni Jesus iti 40 nga aldaw, kas kada Moises ken Elias, nga agpada a nagparang iti sirmata a kadua ni Jesus iti panagbalbaliw ti langana.​—Mt 17:1-9; Ex 34:28; De 9:9; 1Ar 19:7, 8.

Ti Mosaiko a Linteg saanna nga usaren ti termino nga “agayunar,” no di ket mainaig iti Aldaw ti Panangabbong ibilinna, “Masapul a parigatenyo dagiti kararuayo.” (Le 16:29-31; 23:27; Nu 29:7) Kadawyanna a tarusanda daytoy kas tumukoy iti panagayunar, ket daytoy a panangmatmat patalgedan ti Isaias 58:3, 5 ken Salmo 35:13.

Ti Isaias kapitulo 58 salaysayenna ti maysa a tiempo idi a ti basbasol dagiti Judio ket nadagsen; kaskasdi a saanda a sipapasnek a nagbabawi, nupay naginkukunada nga agdaydayawda ken Jehova, a nagserbida kenkuana babaen iti bibig, ken nangaramidda iti narelihiosuan nga ar-aramid wenno kaugalian maipaay a pammarang laeng. Ti panagayunar ket pagarigan ti kasta a kaugalian, ket impagarupda nga ipangag ken anamongan ida ti Dios. Gapu ta napaay ti kasta a panagayunarda, marirriribukanda a nangyimtuod: “Iti ania a rason a nagayunarkami ket saanmo a nakita, ken pinarigatmi ti kararuami ket saanmo nga imutektekan?” Imbaga kadakuada ni Jehova no apay. Uray bayat nga agay-ayunarda, a dawdawatenda dagiti nalinteg a panangukomna ken agtigtignayda a kasla agar-aramidda iti kinalinteg, itantandudoda ti bukodda a pakaragsakan ken aramid, a naigamerda iti ringgor, panangirurumen, ken kinaranggas; awan impakitada a nadiosan a ladingit ken panagbabawi a nainaig kadagiti napasnek a panagayunar. Ti panagayunarda ket saan a tapno maipangngeg ti timekda idiay langit, nupay pudno a naariwawa dagiti napammarang a panagdung-awda. Kinondenar ni Jehova ti managinsisingpet a tignayda: “Ti kadi panagayunar a pinilik rebbeng nga agbalin a kas itoy, kas maysa nga aldaw a panangparigat ti naindagaan a tao iti kararuana? Nga idumogna ti ulona kas iti maysa a tanutubo, ket iti kasta mangisimpa iti tinakpil laeng ken dapdapo kas sopana? Daytoy kadi ti awagam a panagayunar ken aldaw a makaay-ayo ken Jehova?”​—Isa 58:1-5.

Tapno maanamongan, ti panagayunar masapul a mapakuyogan iti panangilinteg iti napalabas a basbasol. Babaen ken mammadtona nga Isaias, impakaammo ni Jehova no ania ti ibilangna a pudpudno a panagayunar, a kunkunana: “Saan kadi a daytoy ti panagayunar a piliek? A palukayan dagiti grilios ti kinadangkes, a luk-atan dagiti galut ti barra ti sangol, ken palubosan a siwayawaya dagidiay nailupitlupit, ket iti kasta pugsatenyo a guduaen ti tunggal barra ti sangol? Saan kadi nga isu ti panangbingbingay iti tinapaymo maipaay iti daydiay mabisin, ket rebbeng nga iyegmo dagiti naparigatan, awanan pagtaengan a tattao iti balaymo? A, no kas pagarigan makitam ti asinoman a lamolamo, masapul nga abbongam, ket saanka koma nga aglemmeng manipud bukodmo a lasag?”​—Isa 58:6, 7.

Uppat a Tinawen a Panagayunar Dagiti Judio. Nangipasdek dagiti Judio iti adu a panagayunar, ket adda idi tiempo a naaddaanda iti uppat a tinawen a panagayunar, nabatad a kas pangtanda iti makadidigra a paspasamak a nainaig iti pannakalakub ken pannakalangalang ti Jerusalem idi maikapito a siglo K.K.P. (Zac 8:19) Ti uppat a tinawen a panagayunar ket: (1) “Ti panagayunar iti maikapat a bulan” nalawag nga impalagipna ti pannakagiwang dagiti pader ti Jerusalem babaen kadagiti taga Babilonia idi Tammuz 9, 607 K.K.P. (2Ar 25:2-4; Jer 52:5-7) (2) Ti templo nadadael iti Ab a maikalima a bulan dagiti Judio, ket nabatad a “ti panagayunar iti maikalima a bulan” naangay a mangipalagip iti daytoy a pasamak. (2Ar 25:8, 9; Jer 52:12, 13) (3) “Ti panagayunar iti maikapito a bulan” nalawag a naangay kas naliday a pananglaglagip iti ipapatay ni Gedalias wenno iti naan-anay a pannakalangalang ti daga kalpasan ti pannakapapatay ni Gedalias idi a dagiti nabatbati a Judio, gapu iti butengda kadagiti taga Babilonia, simmalogda iti Egipto. (2Ar 25:22-26) (4) “Ti panagayunar iti maikasangapulo a bulan” mabalin a nainaig kadagiti naidestiero a Judio nga addan idiay Babilonia nga immawat iti makapaladingit a damag a narban ti Jerusalem (idiligyo ti Eze 33:21), wenno mabalin nga impalagip dayta ti rugi ti naballigi a pananglakub ni Nabucodonosor iti Jerusalem iti maikasangapulo nga aldaw dayta a bulan, idi 609 K.K.P.​—2Ar 25:1; Jer 39:1; 52:4.

Idi inyimtuod ti sumagmamano a Judio: “Agsangitakto kadi iti maikalima a bulan, nga annurotek ti panangliklik, kas iti panangaramidko kadagitoy iti O anian a nagadu a tawen?” babaen ken Zacarias, insungbat ni Jehova: “Idi nagayunarkayo . . . iti pitopulo a tawen, pudno kadi a nagayunarkayo kaniak, mismo a kaniak?” Impakita ti Dios a ti pudpudno a panagayunar kenkuana mapakuyogan koma iti panagtulnog ket ti kinalikagumanna isu ti kinapudno, panangukom, talna, ken napasnek a puso. Kalpasanna, imbes a silaladingit nga agayunarda ken taliawenda ti napalabas, mabalinanda ti agragsak ken agrag-o iti pampanawen ti piesta buyogen dagiti pamendision ti pannakaisubli ti pudno a panagdaydayaw ken pannakaurnong ti sabsabali pay maipaay iti panagserbi ken Jehova.​—Zac 7:3-7; 8:16, 19, 23.

Nakristianuan a Pammatigmaan Maipapan iti Panagayunar. Idi adda ni Jesus ditoy daga, nangted iti pammilin kadagiti adalanna: “No agay-ayunarkayo, isardengyo ti agbalin a naliday ti rupana a kas kadagiti managinsisingpet, ta palaadenda dagiti rupada tapno kadagiti tattao agparangda nga agay-ayunar. Pudno kunak kadakayo, Aw-awatendan a naan-anay ti gunggonada. Ngem sika, no agay-ayunarka, sapsapuam ta ulom ken diram-osam ta rupam, tapno agparangka nga agay-ayunar, saan a kadagiti tattao, no di ket iti Amam nga adda iti nalimed; iti kasta ni Amam a kumitkita iti nalimed supapakannakanto.” (Mt 6:16-18) Imparipiripna ditoy ti di napasnek a panagayunar dagiti Fariseo, a dinakamatna iti maysa a pangngarig iti sabali pay a pasamak. (Lu 18:9-14) Kaugalian idi dagiti Fariseo ti agayunar iti mamindua iti makalawas, iti maikadua ken maikalima nga aldaw ti lawas.​—Lu 18:12.

Ti pormalistiko nga iyaadayo laeng iti taraon ket deskribiren ni Pablo kas panagpasakup kadagiti bilin a, ‘Saanyo nga iggaman, wenno ramanan, wenno sagiden,’ ket kunaenna a “kinapudnona, dagidiay met laeng a banag agik-ikutda iti maysa a langa ti kinasirib iti kabukbukodan nga impasdek a porma ti panagdaydayaw ken sinsinan a kinapakumbaba, maysa a nakaro a panangparigat iti bagi; ngem awan pategda iti panangsaranget iti panangpennek iti lasag.”​—Col 2:20-23.

Ti sumagmamano a narelihiosuan a sekta ti Kakristianuan imbilinda ti panagayunar kadagiti kamengda, ngem ti Biblia a mismo saanna nga ibilin kadagiti Kristiano nga agayunarda. Idi agsasao ni Jesus kadagiti adalanna maipapan iti panagayunar, kas adda iti ngato (Mt 6:16-18), isu ken dagiti adalanna addada pay laeng iti sidong ti Mosaiko a Linteg ket nginilinda ti Aldaw ti Panangabbong ken ti panagayunar a nairaman iti dayta.

Ti teksto maipapan iti panagayunar iti Mateo 17:21, nga agparang iti King James Version, awan iti sumagmamano a kapatgan a kadaanan a manuskrito. Kasta met, nupay ti King James Version dakamatenna ti panagayunar iti Marcos 9:29, Aramid 10:30, ken 1 Corinto 7:5, sigun kadagita a manuskrito, dagitoy a teksto saanda a naglaon iti aniaman a pannakatukoy ti panagayunar.

Ti sumagmamano imbilangda ti Mateo 9:15 kas bilin nga agayunar dagiti Kristiano. Iti kinapudnona, agsasao laeng idi ni Jesus maipapan iti mapasamak inton isu matay. Bayat nga adda ni Jesus kadagiti adalanna ditoy daga, saan a mayanatup nga agayunarda. Idi natay, pudno a nagleddaangda ken nagayunarda. Ngem awan pakaigapuan ti naleddaang a panagayunarda kalpasan ti panagungarna nangnangruna kalpasan ti nakaskasdaaw a pannakaiparukpok ti nasantuan nga espiritu. (Mr 2:18-20; Lu 5:33-35) Sigurado a saan a naparebbengan dagiti Kristiano nga agayunar iti anibersario ti ipapatay ti Apo, ta ni apostol Pablo, iti panangilintegna kadagiti panaglablabes mainaig iti pannangan iti pangrabii iti pagtataripnongan ti kongregasion sakbay ti pannakarambak ti Pangrabii ti Apo, kinunana: “Saan kadi a pudno nga adda balbalayyo a panganan ken paginuman? . . . Iti kasta, kakabsatko, no aguurnongkayo a mangan iti dayta [ti Pangrabii ti Apo], agiinnuraykayo. No ti asinoman mabisin, mangan koma idiay pagtaengan, tapno dikay aguurnong a maipaay iti pannakaukom.”​—1Co 11:22, 33, 34.

Nupay ti panagayunar dagiti nagkauna a Kristiano ket saan a kas narelihiosuan a makalikaguman, nagayunarda kadagiti naisangsangayan a pasamak. Idi naibaon da Bernabe ken Pablo iti naisangsangayan nga annongen kas misionero iti Asia Menor, adda panagayunar ken uray panagkararag. Kasta met, adda ti panangidaton iti kararag a “buyogen dagiti panagayunar” idi nadutokan dagiti panglakayen iti baro a kongregasion. (Ara 13:2, 3; 14:23) Gapuna, awan dagiti Kristiano iti sidong ti bilin nga agayunar ket saanda met a naparitan a mangaramid iti kasta.​—Ro 14:5, 6.