“Laksidem Dagiti Ulbod a Sarsarita”
NAPNO ti Biblia kadagiti kapadasan ken estoria maipapan kadagiti tattao. Saan laeng a mangparagsak kadatayo no basaentay ida no di ket magunggonaantayo met manipud kadakuada. Nagsurat ni apostol Pablo iti kongregasion Kristiano idiay Roma: “Amin dagiti bambanag a naisurat a nasaksakbay naisuratda a pakasursuruantayo, tapno babaen ti panagibturtayo ken babaen ti liwliwa manipud iti Kasuratan maaddaantay koma iti namnama.”—Roma 15:4.
Nakiraman mismo ni Pablo iti panangisalaysay kadagiti kapadasan. Kunaen ti Biblia maipapan kada Pablo ken Bernabe iti ngudo ti damo a panagdaliasatda kas misionero: “Idi nakagtengdan [idiay Antioquia iti Siria] ket naurnongdan a sangsangkamaysa ti kongregasion, inrugida nga isalaysay dagiti adu a bambanag nga inaramid ti Dios babaen kadakuada.” (Aramid 14:27) Sigurado a naparegta unay dagiti kakabsat kadagitoy a kapadasan.
Nupay kasta, saan nga amin a kapadasan ket makaparegta. Babaen ti paltiing, binallaagan ni Pablo ni Timoteo: “Ngem laksidem dagiti ulbod a sarsarita a sumalungasing iti nasantuan ken isarsarita dagiti babbaket.” (1 Timoteo 4:7) Ken nagsurat met ken ni Tito a dagiti nasungdo a Kristiano rumbeng “a dida ipangpangag ti sarsarita dagiti Judio ken bilbilin dagiti tattao a mangiyadayo iti bagbagida iti kinapudno.”—Tito 1:14.
Ania dagitoy nga ulbod a sarsarita, wenno parparbo? Dagitoy a termino ti agpada a naggapu iti Griego a myʹthos (“myth”). Kunaen ti The International Standard Bible Encylopaedia a daytoy a sao iladawanna “ti (narelihiusuan) nga estoria nga awan pakainaiganna iti kinapudno.”
Napno ti lubong idi kaaldawan ni Pablo iti kakasta nga estoria. Ti maysa a pangarigan isu ti apokripa a libro a Tobit, a nalabit a naisurat nasurok a dua gasut a tawen sakbay ti tiempo ni Pablo. Saritaen daytoy ti maipapan ken Tobit, maysa a napeklan a Judio, a nabulsek idi a nagdisso ti lugit ti maysa a billit kadagiti matana. Kalpasanna, imbaonna ti anakna a lalaki, ni Tobias, nga agsingir iti pautang. Bayat nga adda iti dalan, iti panangiwanwan ti maysa nga anghel, nagun-odan ni Tobias ti puso, dalem, ken apro ti maysa nga ikan. Sa nakasabat iti maysa a balo a nupay pito a daras a nakiasawa, birhen pay laeng gapu ta pinapatay ti demonio ti tunggal asawana iti rabii kalpasan ti kasar. Iti panangdagdag ti anghel, inasawa ni Tobias ti balo ken pinapanawna ti demonio babaen ti panangpuorna iti puso ken dalem ti ikan. Babaen ti apro ti ikan, napasubli ni Tobias idi agangay ti panagkita ti amana.
Nalawag a saan a pudno daytoy nga estoria. Malaksid iti parparbo ken inaanito nga estoriana, naglaon dayta iti kamali. Kas pangarigan, kuna ti salaysay a nasaksian ni Tobit agpada ti panagalsa dagiti makin-amianan a tribu ken ti pannakaidistierro dagiti Israelita idiay Nineve, dagiti pasamak iti historia ti Israel a 257 a tawen ti nagbaetanda. Ngem, kunaen ti estoria a 112 ti tawen ni Tobit idi a natay.—Tobit 1:4, 11; 14:1, The Jerusalem Bible.
Saan a maitunos dagita a sarsarita iti napudno a “pagtuladan iti makapasalun-at a sasao” nga iwarwaragawag dagiti matalek nga adipen ti Dios. (2 Timoteo 1:13) Bunga dagita ti imahinasion, a maisupadi iti historikal a kinapudno, maysa a banag nga insalaysay dagiti di nadiosan a babbaket. Dagitoy dagiti sarsarita a laksiden dagiti Kristiano.
Panangsubok iti Sasao ti Kinapudno
Naruay dagiti umasping a sarsarita ita. Insurat ni Pablo: “Addanto periodo ti tiempo a [dagiti tattao] didanto anusan ti makapasalun-at a sursuro, no di ket . . . iyadayodanto dagiti lapayagda manipud iti kinapudno, idinto ta maisiasidanto nga agturong kadagiti ulbod a sarsarita.” (2 Timoteo 4:3, 4) Kadagiti dadduma a paset ti daga, nasaknap ken nalatak dagiti ulbod a sarsarita maipapan kadagiti datdatlag. Ngarud, nainsiriban a ‘suboken [dagiti Kristiano] ti sasao’ dagiti narelihiusuan a sarsarita tapno mapaneknekan no maitunosda iti Biblia.—Job 12:11.
Nalawag a saan amin nga estoria ket maitunos iti Biblia. Kas pangarigan, iti adu a paset ti lubong, gagangayen a mangngegan dagiti sarsarita a mangsuporta iti ideya a ti natauan a kararua ket di matay. Dagitoy nga estoria iladawanda no kasano a matay ti maysa a tao, kalpasanna agparang manen iti bagi ti kayyanak a maladaga, kas maysa nga espiritu, kas maysa nga animal, wenno kas maysa a tao iti sabali a lugar.
Nupay kasta, ipakita ti Sao ti Dios a dagiti natauan a kararua ket saan nga imortal; matay dagiti kararua. (Ezequiel 18:4) Maysa pay, kuna ti Biblia a dagiti natay ket awan biagda idiay tanem, di makapanunot, makasao, wenno makaaramid ti aniaman. (Eclesiastes 9:5, 10; Roma 6:23) Gapuna, dagidiay paallilaw kadagiti ulbod a sarsarita a mangitandudo iti ideya a ti kararua ket di matay, ‘laksiden[da]’ ti “makapasalun-at a sursuro” ti Biblia, kas kinuna ni Pablo.
Ulbod a Sarsarita ti Datdatlag
Naiturong ti dadduma nga estoria iti ar-aramid dagiti mangkukulam ken managan-anito. Kas pangarigan, kadagiti dadduma a lugar idiay Africa, naikuna a dagitoy a puersa ti kinadakes ket nakabalan kadagiti nakaam-amak a pannakabalin, a kabaelanda a pagbaliwen ti bagbagida wenno ti sabsabali kadagiti reptilia, bakes, wenno billit; kabaelanda ti agtayab iti tangatang tapno maitungpal dagiti misionda; kabaelanda ti agparang ken agpukaw; kabaelanda ti magna a sumalpot kadagiti pader; ken kabaelanda a kitaen dagiti banag a nailemmeng iti uneg ti daga.
Ti kinawadwad ti kakasta nga estoria, agraman dagiti nasaknap a panamati kadagitoy, mabalin nga impluensiaanna dagiti dadduma iti kongregasion Kristiano a mamati met a pudno dagitoy. Mabalin nga irasonda a nupay saan a maaramidan dagiti gagangay a tao ti kakasta a banag, maaramidan dayta dagiti immawat kadagiti naidumduma a pannakabalin manipud kadagiti espiritu a parsua, dagiti demonio. Ti kasla pangibatayan iti daytoy a kapanunotan isu ti 2 Tesalonica 2:9, 10, a kunana: “Ti kaadda daydiay nakillo ket maitunos iti panagtignay ni Satanas buyogen ti tunggal mannakabalin nga aramid ken dagiti ulbod a pagilasinan ken dagiti tanda ken buyogen ti tunggal nakillo a panangallilaw kadagidiay madadael, kas supapak a dusa agsipud ta dida inawat ti ayat ti kinapudno tapno maisalakanda koma.”
Nupay pudno nga ipakpakita daytoy a kasuratan a kabaelan ni Satanas ti agaramid kadagiti datdatlag, dinakamat dayta a ni Satanas ti akinggapuanan met kadagiti “ulbod a pagilasinan ken dagiti tanda,” kasta met ti “nakillo a panangallilaw.” Maitunos iti dayta, ipakita ti Biblia a ni Satanas ti kangrunaan a manangallilaw a “mangiyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga.” (Apocalipsis 12:9) Nalaing a mangallukoy kadagiti tao a mamati kadagiti banag a saan a pudno.
Gapu iti daytoy, uray ti pammaneknek ken dagiti panangipalgak dagidiay naigamer iti espiritismo ken panagkulam ket masansan a saan a pudno. Ti kakasta a tao mabalin a sipapasnek a mamati a nakakita, nakangngeg, wenno nakapadas ti sumagmamano a banag; ngem, iti kinapudnona, saan. Kas pangarigan, adda dagiti mangipapan a nakasaritada dagiti espiritu dagiti natay a tattao. Ngem nagkamali, naallilaw, nabiktimada iti panangallilaw ni Satanas. Kunaen ti Biblia a dagiti natay “bumaba[da] iti ulimek.”—Salmo 115:17.
Gapu iti rekord ti Diablo iti panangallilaw, ti kinapudno dagiti datdatlag nga ulbod a sarsarita ket maikari a pagduaduaan. Kaaduanna ti parnuay dagiti inaanito nga imahinasion, nga aglablabes no kanayon nga ulit-uliten.
Ti panangulit-ulit iti kakasta nga ulbod a sarsarita itandudona dagiti interes ti ama ti kinaulbod, ni Satanas a Diablo. (Juan 8:44) Parayrayenda ti interes kadagiti ar-aramid ti okulto a makarimon ken Jehova. (Deuteronomio 18:10-12) Siluanda dagiti tao iti buteng ken an-anito. Di pakasdaawan a binalakadan ni Pablo dagiti Kristiano a “dida . . . ipangag dagiti ulbod a sarsarita.”—1 Timoteo 1:3, 4.
Panangilaksid iti Pammaneknek Dagiti Demonio
Kasanon no kasla pudno dagiti sarsarita? No dadduma adda dagiti maisalsalaysay a kapadasan maipapan kadagiti espiritu wenno espiritista a mangbigbigbig iti kinatan-ok ni Jehova ken ti kinapudno dagiti Saksina. Rumbeng aya nga ulit-uliten dagiti Kristiano ti kakasta a sarsarita?
Saan. Kunaen ti Biblia nga idi impukkaw dagiti narugit nga espiritu a ni Jesus ti Anak ti Dios, “siiinget a binilin[na] ida nga isu dida ipakaammo.” (Marcos 3:12) Umasping iti dayta, idi a ti maysa a sairo iti panagpadles tinignayna ti maysa a babai nga ilasinna da Pablo ken Bernabe kas “ad-adipen ti Kangatuan a Dios” ken mangibumbunannag “ti dalan ti pannakaisalakan,” pinaruar ni Pablo ti espiritu kenkuana. (Aramid 16:16-18) Ni Jesus man, ni Pablo, wenno asinoman kadagiti mannurat iti Biblia dida pinalubosan dagiti demonio a mangpaneknek iti panggep ti Dios wenno dagiti pinilina nga adipen.
Pagaammo met a nagbiag ni Jesu-Kristo idiay ngato kas espiritu sakbay nga immay ditoy daga. Am-ammonan ni Satanas a personal. Nupay kasta, saan a liniwliwa ni Jesus dagiti adalanna kadagiti estoria maipapan kadagiti ar-aramid ni Satanas, wenno nangipaay kadagiti detalye maipapan iti maaramidan ken di maaramidan ti Diablo. Saan a gayyem ni Jesus da Satanas ken dagiti demoniona. Nailaksidda, rebelde, manggurgura iti nasantuan, ken kabkabusor ti Dios.
Ibaga ti Biblia kadatayo no ania ti masapul nga ammuentayo. Ilawlawagna no asino dagiti demonio, no kasano nga allilawenda dagiti tao, ken no kasanotay a maliklikan ida. Ipakitana a nabilbileg nga amang da Jehova ken Jesus ngem dagiti demonio. Ken suruannatayo a no sisusungdo nga agserbitayo ken Jehova, pulos a didatay madangranan dagiti dakes nga espiritu.—Santiago 4:7.
Ngarud, adda naimbag a rason a laksiden dagiti Kristiano dagiti ulbod a sarsarita, dagiti estoria nga agbanag laeng iti pannakaitandudo dagiti interes dagidiay mangsalungasing iti Dios. No kasano a ‘pinaneknekan [ni Jesus] ti kinapudno,’ kasta met dagiti pasurotna ita. (Juan 18:37) Nainsiriban nga ipangagda ti balakad ti Biblia nga: “Aniaman dagiti bambanag a napudno . . . itultuloyyo nga imutektekan dagitoy a bambanag.”—Filipos 4:8.
[Ladawan iti panid 31]
Masapul a liklikan a siiinget dagiti pudno a Kristiano ti amin a pannakaiparangarang ti okulto