Nagkiddaw Dagiti Apostol iti Pagilasinan

Malem ti Martes idi, ket dandanin agpatingga ti Nisan 11. Dandani met agpatinggan ti okupado a ministerio ni Jesus ditoy daga. Iti aldaw, nangisuro idiay templo, ket iti rabii, nagdagus iti ruar ti siudad. Talaga nga interesado dagiti tattao, ta ‘iti agsapa, mapanda idiay templo tapno dumngegda kenkuana.’ (Lucas 21:​37, 38) Nalpasen dayta nga aldaw, ket kadua ni Jesus iti Bantay Dagiti Olibo ti uppat nga apostolna​—da Pedro, Andres, Santiago, ken Juan.

Napan dagiti uppat kenkuana ta maseknanda iti templo. Ngamin, kaibagbaga ni Jesus nga awan ti bato a mabati iti dayta a nakatuon iti maysa a bato. Ngem adu pay ti pampanunotenda. Sakbayna, pinaregta ni Jesus ida: “Kanayon a nakasaganakayo met, ta umay ti Anak ti tao iti oras a saanyo nga ipagarup.” (Lucas 12:40) Imbagana met ti maipapan iti “aldaw a maiparangarang ti Anak ti tao.” (Lucas 17:30) Dagita kadi ket mainaig iti kaibagbagana maipapan iti templo? Kayat a maammuan dayta dagiti apostol. “Ibagam kadakami,” kinunada, “kaanonto a mapasamak dagita, ken anianto ti pagilasinan ti kaaddam ken ti panungpalan daytoy a sistema?”​—Mateo 24:3.

Mabalin a pampanunotenda ti pannakadadael ti templo, a makitkitada iti asideg. Kasta met, dinamagda ti maipapan iti kaadda ti Anak ti tao. Malagipda a nangted ni Jesus iti ilustrasion maipapan iti “maysa a tao manipud iti natan-ok a pamilia a napan iti sabali a pagilian tapno makoronaan nga ari sa agsubli met laeng.” (Lucas 19:​11, 12) Ken kamaudiananna, pampanunotenda no ania ti ramanen “ti panungpalan daytoy a sistema.”

Iti detalyado a sungbatna, nangted ni Jesus iti pagilasinan ti pannakadadael ti agdama idi a Judio a sistema dagiti bambanag, agraman ti templona. Ngem ad-adu pay ti imbagana. Ti pagilasinan ket makatulong kadagiti Kristiano iti masanguanan tapno ammoda ti tiempo a pagbibiaganda bayat ti ‘kaaddana’ ken ti asidegen a panungpalan ti intero a sistema ti bambanag ditoy daga.

Bayat ti panaglabas ti tawen, nakita dagiti apostol a matungtungpalen ti impadto ni Jesus. Wen, nangrugin a mapasamak iti panawenda ti adu a bambanag nga impadtona. Gapuna, dagiti naridam a Kristiano a nagbiag idi 70 C.E., 37 a tawen kalpasan nga impadto ni Jesus ti pannakadadael ti Jerusalem, nakasaganadan iti dandanin pannakadadael ti sistema dagiti Judio ken ti templona. Nupay kasta, saan nga amin nga imbaga ni Jesus ket natungpal sakbay ken bayat ti 70 C.E. Ania ngarud pay ti pagilasinan ti panagturayna iti Pagarian? Imbaga ni Jesus ti sungbat kadagiti apostol.

Impadto ni Jesus a ‘makadamagdanto kadagiti gubat’ ken “aggiginnubatto dagiti nasion.” (Mateo 24:​6, 7) Imbagana met nga “addanto napipigsa a ginggined, ken bisin ken makapapatay a saksakit iti nadumaduma a lugar.” (Lucas 21:11) Pinakdaaran ni Jesus dagiti adalanna: “Arestuendakayto dagiti tattao ken idadanesdakayo.” (Lucas 21:12) Tumaudto dagiti palso a propeta ket adu ti allilawenda. Umadu ti kinadakes, ket lumamiis ti panagayat ti adu. Kasta met, imbagana a ti “naimbag a damag maipapan iti Pagarian maikaskasabanto iti intero a daga tapno maammuan ti amin a nasion; kalpasanna, umayton ti panungpalan.”​—Mateo 24:14.

Natungpal ti dadduma nga impadto ni Jesus sakbay ken idi dinadael dagiti Romano ti Jerusalem. Nupay kasta, dinakamat ngata ni Jesus ti dakdakkel a kaitungpalanna a mapasamak iti masanguanan? Makitayo kadi ti ebidensia a matungtungpalen iti kaaldawantayo ti adu kadagiti nakapatpateg a padto ni Jesus?

Maysa pay nga inraman ni Jesus iti pagilasinan ti kaaddana ket ti panagparang ti “makarimon a banag nga umay mangdadael.” (Mateo 24:15) Idi 66 C.E., daytoy makarimon a banag ket dagiti nagkampo a “soldado” ti Roma, nga addaan kadagiti pagdaydayawan a bandera. Linikmut ken dinadael dagiti Romano ti dadduma a pader ti Jerusalem. (Lucas 21:20) Ngarud, ti “makarimon a banag” ket agtaktakder iti lugar a saan a rumbeng nga ayanna, nga ibilang dagiti Judio a “nasantuan a lugar.”

Impadto pay ni Jesus: “Addanto dakkel a rigat a saan pay a napaspasamak sipud idi naparsua ti tao agingga ita, ken dinto met mauliten.” Idi 70 C.E., dinadael dagiti Romano ti Jerusalem. Dayta a makadadael a panangparmek iti “nasantuan a siudad” dagiti Judio, agraman ti templona, ket maysa a dakkel a rigat, ket rinibu ti napapatay. (Mateo 4:5; 24:21) Dakdakkel pay dayta ngem ti aniaman a pannakadadael a napasaran ti siudad ken dagiti Judio, ket pinagpatinggana ti organisado a sistema ti panagdayaw nga ar-aramiden dagiti Judio iti ginasuten a tawen. No kasta, aniaman a dakdakkel a kaitungpalan dagiti impadto ni Jesus ket sigurado a nakaam-amak.

Saan pay a nalpas nga insalaysay ni Jesus kadagiti apostolna ti pagilasinan ti kaaddana a mangituray iti Pagarian ken ti panungpalan ti sistema ti bambanag. Gapuna, namakdaar maipapan iti panangtulad kadagiti “sinsinan Kristo ken saan a pudno a propeta.” Kinunana nga ikagumaanda nga ‘allilawen uray dagidiay napili.’ (Mateo 24:24) Ngem saan a maallilaw dagiti napili. Agparangto laeng dagiti sinsinan Kristo. Nupay kasta, saanto a makita ti kaadda ni Jesus.

Iti panangtukoyna iti dumteng a dakdakkel a rigat iti panungpalan ti agdama a sistema ti bambanag, kinuna ni Jesus: “Agsipngetto ti init, saanto nga agraniag ti bulan, matnagto dagiti bituen iti langit, ken magunggonto dagiti pannakabalin iti langit.” (Mateo 24:29) Nangngeg dagiti apostol dagita a nakabutbuteng a panangiladawan. Nupay saanda nga ammo ti eksakto a mapasamak, sigurado a nakarigrigatto dayta a tiempo.

Ania ti epekto dagitoy a nakabutbuteng a pasamak kadagiti tattao? Kinuna ni Jesus: “Matalimudawto dagiti tattao gapu iti buteng ken panangpadpadaanda kadagiti mapasamak iti intero a daga, ta magunggonto dagiti pannakabalin iti langit.” (Lucas 21:26) Kinapudnona, iladladawan ni Jesus ti karirigatan a tiempo iti panagbiag ti tao.

Naparegta dagiti apostol idi inlawlawag ni Jesus a saan nga agladingit ti amin inton ‘ti Anak ti tao umay nga addaan pannakabalin ken dayag.’ (Mateo 24:30) Imbagana a makibiang ti Dios “gapu kadagiti napili.” (Mateo 24:22) Gapuna, ania koma ti reaksion dagiti matalek nga adalan kadagita a nakaam-amak a pasamak nga imbaga ni Jesus? Pinaregta ni Jesus dagiti pasurotna: “Inton mangrugi a mapasamak dagitoy a banag, tumakderkayo iti nalinteg ken tumangadkayo, ta umas-asidegen ti pannakaisalakanyo.”​—Lucas 21:28.

Kasano ngarud a maammuan dagiti adalan ni Jesus nga agbibiag iti daytoy naipadto a panawen nga asidegen ti panungpalan? Imbaga ni Jesus ti ilustrasion maipapan iti kayo a higos: “No agbulongen dagiti naganus a sangana, ammoyo a dandanin ti kalgaw. Isu nga inton makitayo a mapasamaken dagitoy a banag, masiguradoyo nga isu ket asidegen kadagiti ruangan. Kinapudnona, saanto pay a matay ti amin iti daytoy a henerasion inton mapasamak amin dagitoy a banag.”​—Mateo 24:​32-34.

No kasta, inton makita dagiti adalan a matungtungpalen ti adu a paset ti pagilasinan, ammoda nga asidegen ti panungpalan. Binalakadan ni Jesus dagiti adalan a sibibiagto bayat dagita a narigat a tiempo, kinunana:

‘No maipapan iti dayta nga aldaw ken oras, awan ti asinoman a makaammo, uray dagiti anghel idiay langit wenno ti Anak, no di laeng ti Ama. Ta no ania ti kasasaad idi kaaldawan ni Noe, kastanto met ti kasasaad iti kaadda ti Anak ti tao. Ta dagiti tattao sakbay ti Layus ket mangmangan, umin-inum, ken mangasawa dagiti lallaki ken mayasawa dagiti babbai, agingga iti aldaw a simrek ni Noe iti daong. Saanda a nangikankano agingga a dimteng ti Layus ket nayanudda amin. Kastanto met iti kaadda ti Anak ti tao.’ (Mateo 24:​36-39) Ti pasamak nga inusar ni Jesus a kaasping dayta​—ti Layus idi kaaldawan ni Noe​—ket intero a lubong ti epektona.

Iti Bantay Dagiti Olibo, dumdumngeg idi ken Jesus dagiti adalan. Nabigbigda a masapul nga agtalinaedda a siririing. Kinuna ni Jesus: “Agannadkayo tapno saankayo a pulos a mapadagsenan gapu iti sobra a pannangan ken panaginum ken kadagiti pakaringgoran iti biag, ket kellaat a dumteng kadakayo dayta nga aldaw kas maysa a silo. Ta dumtengto dayta kadagiti amin nga agnanaed iti intero a daga. Agtultuloykayo ngarud nga agbantay, ken kanayon nga umararawkayo tapno malasatanyo amin dagitoy a masapul a mapasamak ken makapagtakderkayo iti sanguanan ti Anak ti tao.”​—Lucas 21:​34-36.

Manen, saan laeng a ti Jerusalem ti apektado iti imbaga ni Jesus. Saanna nga ipadpadto ti pannakadadael a mapasamak laeng iti siudad ti Jerusalem wenno iti nasion dagiti Judio iti sumagmamano a dekada. Ipadpadtona a “dumtengto dayta kadagiti amin nga agnanaed iti intero a daga.”

Imbagana a dagiti adalanna ket masapul nga agtalinaedda a naridam, agbantayda, ken nakasaganada. Impaganetget ni Jesus daytoy a pakdaar iti sabali pay nga ilustrasion: “Panunotenyo daytoy: No ammo ti bumalay no ania nga oras iti rabii nga umay ti mannanakaw, nagtalinaed koma a siririing ken dina koma impalubos a maserrek ti balayna. Gapu iti daytoy, kanayon koma a nakasaganakayo, ta umay ti Anak ti tao iti oras a saanyo nga ipagarup.”​—Mateo 24:​43, 44.

Intuloy ni Jesus ti nangted iti pangnamnamaan dagiti adalanna. Imbagana nga inton matungpal ti padtona, addanto “adipen” a siririing ken aktibo. Insalaysayna ti kasasaad a nalaka nga iladawan dagiti apostolna: “Asino a talaga ti matalek ken masirib nga adipen a dinutokan ti apona a mangaywan kadagiti padana nga adipen, tapno ipaayanna ida iti taraon iti umiso a tiempo? Naragsak dayta nga adipen no masangpetan ti apona a kasta ti ar-aramidenna! Ibagak kadakayo, dutokannanto a mangaywan iti amin a sanikuana.” Ngem no ti “adipen” ket agbalin a dakes sa kabilenna dagiti padana nga adipen, umayto ti apona ket “dusaennanto iti nakaro.”​—Mateo 24:​45-51; idilig ti Lucas 12:​45, 46.

Nupay kasta, saan nga imbaga ni Jesus nga addanto agbalin a dakes a grupo dagiti pasurotna. Ania ngarud a leksion ti kayat ni Jesus nga ipaganetget kadagiti adalanna? Kayatna nga agtalinaedda a naridam ken aktibo, ket inlawlawagna dayta iti sabali pay nga ilustrasion.